Przeczytaj
U roślin żyjących w warunkach sprzyjających transpiracjitranspiracji parcie korzenioweparcie korzeniowe nie jest wystarczające, by możliwe było przemieszczanie się wody na dużą wysokość, w celu uzupełniania jej strat z liści. Dotyczy to szczególnie wysokich drzew. Transport wody pobranej przez korzenie zachodzi wówczas dzięki podciąganiu słupa wody.
Teoria kohezyjno‑transpiracyjna
Według teorii kohezyjno‑transpiracyjnej woda w drewnie (inaczej ksylemie) dzięki siłom kohezjikohezji tworzy stabilny słup cieczy, który jest podciągany na znaczne wysokości w wyniku podciśnienia hydrostatycznegopodciśnienia hydrostatycznego, wywołanego transpiracją.
Mechanizm ten sprawia, że z gleby do liści przemieszcza się pod ciśnieniem nieprzerwana kolumna wody. Energia do tego procesu pochodzi z energii cieplnej Słońca, która dostarczając ciepła parowania, powoduje ciągłą transpirację.
Znaczenie sił kohezji dla utrzymania przepływu wody
Siły kohezji powodują wzajemne przyciąganie się cząsteczek wody, wynikające z tworzenia się pomiędzy nimi wiązań wodorowych. Umożliwia to utrzymanie w ksylemie ciągłości słupa wody pod ciśnieniem, pomimo jego dużego ciężaru oraz działania grawitacji. W przypadku czystej wody siły te powinny wytrzymać naprężenia rzędu 130 MPa.
Od czego zależy szybkość przepływu wody w roślinie?
Szybkość przepływu wody w konkretnej roślinie zależy na ogół od szybkości transpiracji (jeśli nie ma utrudnień w pobieraniu wody przez korzenie).
Proces pobierania i transportu wody w dużych roślinach
Podciśnienie spowodowane transpiracją wystarczy, aby woda dotarła do koron najwyższych nawet drzew.
Wielkość tego podciśnienia odzwierciedla stosunki wodne w roślinie, dlatego wykorzystuje się ją do oznaczania potencjału wodypotencjału wody w całej roślinie i jej organach metodą komory ciśnieniowej Scholandera. Polega ona na tym, że na odciętą szczytową część pędu oddziałuje się coraz wyższym ciśnieniem i obserwuje pojawienie się kropli wody na powierzchni przekroju. Im wyższe było zastosowane ciśnienie w momencie zaobserwowania kropli, tym większy jest potencjał wody w roślinie.
Słownik
ciśnienie wywoływane przez ciecz, definiowane jako siła przypadająca na jednostkę pola powierzchni cieczy skierowana prostopadle do tej powierzchni; wywoływane jest przez siły grawitacji, zależy tylko od wysokości słupa cieczy; cechuje płyny ustrojowe organizmów żywych
(łac. cohaesio – stykanie się) wzajemne przyciąganie się cząsteczek tej samej substancji wskutek oddziaływań międzycząsteczkowych (sił krótkiego zasięgu, tzw. sił Van der Waalsa)
ciśnienie płynu powstające w tkankach korzeniowych, odpowiedzialne za „tłoczenie” wody i rozpuszczonych w niej substancji w ciągach naczyń
psiIndeks dolny ww, ilość energii swobodnej (zdolność do wykonania pracy użytecznej) wnoszonej do układu przez każdy mol wody
parowanie wody z powierzchni roślin