Przeczytaj
Na przedmiotach wykonanych z metali szlachetnych, np. złota lub srebra, znajdują się cechy probiercze, czyli znaki określające zawartość metalu szlachetnego w wyrobie. Złoto i srebro są metalami miękkimi, zatem aby zwiększyć trwałość wyrobów, wykonuje się je ze stopów z innymi metalami.
Podstawowa cecha probiercza wskazuje rodzaj metalu i jego próbę probierczą. Dla wyrobów ze złota wyobraża głowę rycerza, z lewej strony której znajduje się oznaczenie urzędu probierczego, z prawej liczby oznaczające numery prób.
Próba probierczaPróba probiercza to sposób określania ilości metalu szlachetnego w stopie.
Na przykład liczba w zapisie próby złota oznacza, że jednostek czystego złota przypada na jednostek stopu. Możemy więc powiedzieć, że w stopie jest czystego złota, albo inaczej, że w stopie jest promili złota.
Złota bransoletka wykonana jest z srebra i złota. Jaką próbę ma ta bransoletka?
Rozwiązanie:
Obliczamy masą bransoletki.
Bransoletka ma masę .
Obliczamy stosunek masy złota zawartego w bransoletce do masy bransoletki.
Odpowiedź:
Bransoletka jest próby .
Jeden z największych pierścieni na świecie o nazwie Gwiazda Tajby waży . Został wykonany w Dubaju z szlachetnych kamieni i złota próby . Obliczymy ile kilogramów czystego złota znajduje się w tym pierścionku.
Rozwiązanie:
Na wykonanie pierścienia użyto złota próby .
W pierścieniu znajduje się więc
kilogramów czystego złota.
Obliczymy, ile gramów czystego złota należy dodać do złota próby , aby otrzymać stop próby .
Rozwiązanie:
Oznaczmy:
– masa czystego złota (w ).
Zapisujemy i rozwiązujemy odpowiednie równanie.
Odpowiedź:
Należy dodać czystego złota.
Stopiono złoto próby ze złotem próby oraz z czystego złota. Otrzymano złota próby . Obliczymy, ile gramów złota próby i złota próby użyto.
Rozwiązanie:
Oznaczmy:
– masa złota próby ,
– masa złota próby .
Ponieważ
stąd
Zapisujemy równanie, z którego wyznaczamy masę złota próby .
Teraz wyznaczamy masę złota próby .
Odpowiedź:
Stopiono złota próby i złota próby .
Podobnie jak dla wyrobów zwierających złoto, również dla wyrobów zawierających srebro, w celu standaryzacji ilości srebra w stopie, wprowadzono tzw. próby srebra.
Próby srebra:
próba zawiera czystego srebra,
próba zawiera czystego srebra,
próba zawiera czystego srebra
próba zawiera czystego srebra.
Stopiono srebra próby i srebra próby . Obliczymy próbę otrzymanego stopu.
Rozwiązanie:
Oznaczmy:
– próba otrzymanego stopu.
Odpowiedź:
Próba otrzymanego stopu jest równa .
Obliczmy, ile gramów innych metali znajduje się w stopu srebra próby .
Rozwiązanie:
Próba oznacza, że w stopu znajduje się czystego srebra. Zatem w takiego stopu znajduje się innych metali. Czyli w stopu znajduje się innych metali.
Odpowiedź:
W stopie znajduje się innych niż srebro metali.
Słownik
to sposób określania ilości metalu szlachetnego w stopie