bg‑gray1

Nanocząstki srebra

NanocząstkinanocząstkiNanocząstki srebra są wykorzystywane w szerokiej gamie produktów konsumenckich, ze względu na ich właściwości optyczne, przewodzące, przeciwbakteryjne, przeciwzapalne, przeciwwirusowe oraz przeciwgrzybiczne. Z ich udziałem wytwarzane są bandaże, akumulatory, telefony komórkowe, komputery, satelity, broń, ogniwa słoneczne, biżuteria, monety, przewody i kable, a także aparaty fotograficzne.

RI4BVfGL2LmAd1
Mapa myśli. Lista elementów:
  • Nazwa kategorii: Nanocząstki srebra
    • Elementy należące do kategorii Nanocząstki srebra
    • Nazwa kategorii: Właściwości
      • Elementy należące do kategorii Właściwości
      • Nazwa kategorii: Przeciwgrzybicze
      • Nazwa kategorii: Przeciwbakteryjne
      • Nazwa kategorii: Przeciwwirusowe
      • Nazwa kategorii: Przeciwutleniające
      • Nazwa kategorii: Przeciwnowotworowe
      • Nazwa kategorii: Przeciwzapalne
      • Nazwa kategorii: Antyangiogenne
      • Koniec elementów należących do kategorii Właściwości
    • Nazwa kategorii: Zastosowanie
      • Elementy należące do kategorii Zastosowanie
      • Nazwa kategorii: Kosmetyki
      • Nazwa kategorii: Obrazowanie
      • Nazwa kategorii: Ochrona zdrowia
      • Nazwa kategorii: Medycyna
      • Nazwa kategorii: Tekstylia
      • Nazwa kategorii: Nośniki leku
      • Koniec elementów należących do kategorii Zastosowanie
      Koniec elementów należących do kategorii Nanocząstki srebra
Zastosowanie i właściwości nanocząstek srebra
Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
bg‑gray1

Zastosowanie nanocząstek srebra

RTpR9JOLzDDOS1
Wymyśl pytanie na kartkówkę związane z tematem materiału.
bg‑gray1

Toksyczność nanocząstek srebra

Dzienna ilość srebra pochodzącego ze źródeł naturalnych, jaką przyjmuje człowiek, wynosi 0,4–30 µg. Nanocząstki srebrananocząstki srebraNanocząstki srebra w dużych stężeniach mogą być cytotoksyczne, co oznacza, że mogą magazynować się w różnych tkankach, przyczyniając się tym samym do stresu oksydacyjnegostres oksydacyjnystresu oksydacyjnego oraz powodować genotoksycznośćgenotoksycznośćgenotoksyczność. Niektóre badania in vitroin vitroin vitro wykazały, że toksyczne działanie nanosrebra wpływa na komórki neuronalne, mysie komórki macierzyste oraz komórki nabłonkowe płuc człowieka. Z kolei badania in vivoin vivoin vivo, przeprowadzone na uchu szczura, wykazały pewne zaburzenia mitochondrialne oraz tymczasową, a nawet permanentną utratę słuchu. Genotoksyczność i cytotoksyczność cząstek srebra zależy od ich właściwości fizykochemicznych: stężenia, ładunku powierzchniowego, rozmiaru, ładunku powierzchniowego, rozmiaru, kształtu, jak i funkcjonalizacji ich powierzchni.

bg‑gray1

Chlorek srebra(I)

Chlorek srebra(I) jest słabo rozpuszczalnym w wodzie związkiem światłoczułym o barwie białej. Pod wpływem światła lub ogrzewania – rozkłada się. Występuje jako chlorargyryt, zwany inaczej srebrem rogowym.

R1T0axTaR5HHO
Chlorargyryt opis WCAG
Źródło: Robert M. Lavinsky, licencja: CC BY-SA 3.0.
bg‑gray1

Zastosowanie chlorku srebra(I)

R1Mq7f2Xamwh0
Mapa myśli. Lista elementów:
  • Nazwa kategorii: Zastosowanie chlorku srebra(I)
    • Elementy należące do kategorii Zastosowanie chlorku srebra(I)
    • Nazwa kategorii: Wytwarzanie ekranów radarowych
    • Nazwa kategorii: Soczewki do promieniowania podczerwonego
    • Nazwa kategorii: Srebrzenie
    • Nazwa kategorii: Malowanie na szkle
    • Nazwa kategorii: Otrzymywanie metalicznego srebra
    • Nazwa kategorii: Fotografia
    • Koniec elementów należących do kategorii Zastosowanie chlorku srebra(I)
Zastosowanie chlorku srebra
Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
Ciekawostka
RZZpktXxfdOZy1
Chlorek srebra znalazł zastosowanie w fotografii.
Źródło: dostępny w internecie: www.pixabay.pl, domena publiczna.

Chlorek srebra stosuje się w fotografii. Pod wpływem światła biały chlorek srebra ciemnieje, tworząc metaliczne srebro.

2AgCl2Ag+Cl2

bg‑gray1

Bromek srebra

Substancja światłoczuła otrzymywana z azotanu(V) srebra(I). Pod wpływem światła ulega rozkładowi na brom i metaliczne srebro.

2 AgBr2 Ag+Br2
bg‑gray1

Azotan(V) srebra(I)

Azotan(V) srebra(I) został odkryty przez Alberta Wielkiego. To nie jedyna jego nazwa – innym określeniem jest tzw. Kamień Piekielny, natomiast nazwą farmaceutyczną tego związku jest Lapis. To bezbarwna substancja krystaliczna, dobrze rozpuszczalna w wodzie, alkoholach, acetonie, pirydynie. Działa żrąco na skórę, posiada właściwości utleniające, a także łatwo redukuje się do metalicznego srebra. Stosowana jest do otrzymywania innych związków srebra oraz halogenków srebra, jak np. bromku srebra(I) czy stosowanego w fotografii AgCl, które są substancjami światłoczułymi. W medycynie wykorzystuje się ją jako środek antyseptyczny. Jest także używana jako środek odkażający do uzdatniania wody.

ReMquBfBzntkq
Wzór azotanu(V) srebra(I)
Źródło: GroMar Sp. z o. o., licencja: CC BY-SA 3.0.

Azotan(V) srebra(I) można wytworzyć przez reakcję srebra metalicznego na gorąco ze stężonym kwasem azotowym(V).

3 Ag+4 HNO33 AgNO3+2 H2O+NO

lub na zimno z rozcieńczonm kwasem azotowym:

Ag + 2 HNO3  AgNO3 + H2O + NO2

Odbywa się to pod digestorium, z powodu wydzielania się toksycznych tlenków azotu podczas reakcji.

Azotan(V) srebra(I) rozkłada się po podgrzaniu:

2 AgNO32 Ag+O2+2 NO2
bg‑gray1

Zastosowanie azotanu(V) srebra(I)

RYuY20XRiy3St1
Wybierz jedno nowe słowo poznane podczas dzisiejszej lekcji i ułóż z nim zdanie.
bg‑gray1

Jodek srebra(I)

Jodek srebra(I) to żółtawe ciało stałe, nierozpuszczalne w wodzie, które, podobnie jak inne halogenki srebra, jest światłoczułe. AgI stosowany jest w medycynie oraz w celu wywoływania sztucznych deszczów, tzw. zasiewanie chmurzasiewanie chmurzasiewanie chmur.

RyvlBBAIjjv8n
Schemat zasiewania chmur
Źródło: dostępny w internecie: www.wikipedia.org, domena publiczna.

Podobnie jak inne halogenki srebra, jest wykorzystywany w fotografii ze względu na jego rozkład pod wpływem światła do metalicznego srebra.

2 AgI2 Ag+I2
bg‑gray1

Srebro w jubilerstwie

Ze względu na zbyt dużą miękkość, czyste srebro (próba 999) nie jest stosowane jako materiał jubilerski, dlatego stapia się je z innymi metalami (głównie z miedzią). Stopy te są twardsze i wytrzymalsze od czystego srebra.

Do wyrobu biżuterii stosuje się głównie próbę 958 (95,8% srebra i 4,2% miedzi) oraz 925 (92,5% srebra i 7,5% miedzi).

Podczas wyboru biżuterii możemy natknąć się również na srebro oksydowane. Jest to takie srebro, które w wyniku oksydacji (procesu utleniania), pokryte zostało cienką warstewką tlenku srebra. Efektem oksydacji jest sczernienie srebra.

Słownik

bioczujnik (biosensor)
bioczujnik (biosensor)

część urządzenia pomiarowego stosowanego w biotechnologii i medycynie; składa się z części biologicznej i części aparaturowej, przetwarzającej sygnał odebrany przez część biologiczną

powierzchniowo wzmocniona spektroskopia ramanowska (ang. SERS: Surface Enhanced Raman Spectroscopy)
powierzchniowo wzmocniona spektroskopia ramanowska (ang. SERS: Surface Enhanced Raman Spectroscopy)

technika spektroskopowa, która polega na pomiarze promieniowania rozproszenia Ramana cząsteczek zaadsorbowanych na powierzchni metalu lub cząstki metalicznego zolu; skutkuje znacznym wzmocnieniem mierzonego promieniowania w stosunku do klasycznego pomiaru ramanowskiego

ortodoncja
ortodoncja

dziedzina stomatologii, która zajmuje się leczeniem wad zgryzu, wad szczękowo‑twarzowych oraz korygowaniem nieprawidłowości zębowych

biofilm
biofilm

płytka nazębna; struktura wielowarstwowa, utworzona przez wiele gatunków bakterii, które są w jamie ustnej. Bakterie te mogą być tlenowe i beztlenowe

in vitro
in vitro

(łac. in vitro „w szkle”) termin stosowany przy opisywaniu badań biologicznych, oznacza procesy biologiczne przeprowadzane w warunkach laboratoryjnych, poza organizmem

in vivo
in vivo

(łac. in vivo „na żywym”) termin stosowany zazwyczaj przy opisywaniu badań biologicznych, odnosi się do czegoś, co ma miejsce wewnątrz żywego organizmu – w ustroju żywym

zabieg Credégo
zabieg Credégo

zabieg wykonywany na noworodku w profilaktyce rzeżączkowego zapalenia spojówek, wprowadzony w 1880 r. z zastosowaniem 2% roztworu azotanu(V) srebra(I) przez Carla Credégo; obecnie często stosuje się 1% roztwór azotanu(V) srebra(I), którym należy zakropić oczy; po wykonaniu zabiegu, oczu nie należy przemywać solą fizjologiczną (wytrącenie chlorku srebra)

maść Mikulicza
maść Mikulicza

(farm. Unguentum Argentii nitrici compositum, syn. Unguentum Nigrum, Unguentum Bilrothi, Unguentum Argentii nitratis compositum) preparat złożony, wprowadzony do lecznictwa przez wrocławskiego chirurga Jana Mikulicza‑Radeckiego; wywiera działanie przeciwbakteryjne, przeciwpasożytnicze oraz pobudzające ziarninowanie ran; stosowana w chirurgii i dermatologii w leczeniu trudno gojących się, przewlekłych ran i owrzodzeń; używana także w weterynarii; preparat sporządzany w aptekach z przepisu lekarza, na podstawie recepty lekarskiej

zasiewanie chmur
zasiewanie chmur

forma modyfikacji pogody, będąca próbą zmiany ilości lub rodzaju opadów z chmur; poprzez rozpylenie substancji, służących jako jądra kondensacji lub zarodki krystalizacji, powodowane są zmiany w procesach mikrofizycznych wewnątrz chmury; zazwyczaj intencją jest zwiększenie opadów (deszczu lub śniegu), a z kolei lotniskach praktykuje się to w celu ograniczania gradu lub mgły

amalgamat stomatologiczny
amalgamat stomatologiczny

amalgamat rtęci ze srebrem, cyną, miedzią, kadmem oraz niekiedy cynkiem, stosowany w stomatologii jako wypełnienie, głównie w ubytkach klasy I, II i V; obecnie raczej odchodzi się od stosowania amalgamatu w stomatologii z uwagi na względy estetyczne (metaliczny kolor wypełnienia kontrastuje z tkanką zęba), narażenie lekarzy i pacjentów na kontakt z toksyczną rtęcią oraz ze względów środowiskowych (emisja rtęci do atmosfery wskutek kremacji zwłok ludzkich)

stres oksydacyjny
stres oksydacyjny

stan braku równowagi pomiędzy działaniem reaktywnych form tlenu a biologiczną zdolnością do szybkiej detoksykacji reaktywnych produktów pośrednich lub naprawy wyrządzonych szkód; wszystkie formy życia utrzymują w komórkach środowisko redukujące, które jest zachowywane przez aktywność enzymów, podtrzymujących stan redukcji poprzez ciągły dopływ energii metabolicznej; zaburzenia w prawidłowym stanie redukcji mogą wywołać toksyczne działanie ze względu na produkcję nadtlenków i wolnych rodników, powodujących oksydacyjne uszkodzenia wszystkich składników komórki, a szczególnie dotkliwe dla komórki są uszkodzenia białek, lipidów i DNA

genotoksyczność
genotoksyczność

zdolność niektórych związków chemicznych do niszczenia DNA komórek, co skutkuje uszkodzeniami genetycznymi, a także powoduje rozwój choroby nowotworowej; przykładem związków o działaniu genotoksycznym są wielopierścieniowe węglowodory aromatyczne (WWA)

nanocząstki srebra
nanocząstki srebra

cząstki srebra o rozmiarach pomiędzy 1 nm a 100 nm, najczęściej w kształcie sfery; bardzo duża powierzchnia nanocząstek srebra pozwala na koordynację ogromnej liczby ligandów

nanocząstki
nanocząstki

cząstki o rozmiarze między 1 a 100 nm; zazwyczaj zawieszone są w roztworze wodnym; na drodze różnych metod syntezy można otrzymać nanocząstki o różnych kształtach: sfery, gwiazdki, sześciany, rurki; ze względu na swoje właściwości, nanocząstki są ważnym materiałem do zastosowań w różnych dziedzinach nauki, m.in. w biomedycynie

angiogeneza
angiogeneza

(gr. angeion „naczynie” + genesis „pochodzenie”, „powstawanie”) proces tworzenia się naczyń włosowatych; zachodzi w rozwoju embrionalnym, może także występować w życiu pozapłodowym (zarówno jako proces fizjologiczny, jak i patologiczny); angiogenezę można zaobserwować podczas rozwoju zmiany nowotworowej, gojenia się rany, agregacji płytek krwi, regeneracji endometrium, regulacji metabolizmu jonów

antyaangiogeneza
antyaangiogeneza

procesy uniemożliwiające lub utrudniające angiogenezę

Bibliografia

Bielański A., Podstawy Chemii nieorganicznej, t. 1‑2, Warszawa 2010.

Kaczyński J., Czaplicki A., Chemia ogólna, Warszawa 1974.

Litwin M., Styka‑Wlazło Sz., Szymońska J., To jest chemia 1, Warszawa 2013.