Księżyc jest około 400 razy mniejszy od Słońca, którego światło odbija. Jego powierzchnia wynosi 3,793×10Indeks górny 7 km² i składa się głównie z jasnoszarych skał, dzięki czemu jest on bardzo dobrze widoczny na ciemnym nieboskłonie. Barwa widoczna na tarczy Księżyca zależy od długości fal promieniowania elektromagnetycznego. Mogą być to odcienie pomarańczu/czerwieni (Krwawy KsiężycKrwawy KsiężycKrwawy Księżyc) oraz srebra/bieli (stąd określenie Srebrny Glob).

Średnica Księżyca obserwowanego z Ziemi sięga przeciętnie od kilku do kilkunastu centymetrów, dzieje się tak za sprawą odległości, której średnia wartość wynosi około 384 400 km, co w skali kosmosu jest niewielkim dystansem. Kształtem Księżyc może przypominać rogal lub talerz. Satelita może być też całkowicie zaciemniony i ukrywać się na nocnym niebie. Sylwetka Księżyca przeobraża się wraz ze zmianą jego pozycji na orbicie, wydzielając jego fazy, wśród których głównymi są:

R1dUqClJcUC47
Nów (1) jest etapem, podczas którego Księżyc znajduje się między Słońcem a Ziemią, czyli w koniunkcji z gwiazdą centralną układu planetarnego. Tak zlokalizowany Księżyc jest niewidoczny dla obserwatora wypatrującego go gołym okiem, gdyż cała powierzchnia tarczy widocznej z Ziemi jest w cieniu. Zdjęcie przedstawia czarną kulę na czarnym tle. Po prawej stronie kula jest nieznacznie oświetlona na obrzeżach. Pierwsza kwadra (3) czyli sekwencja polegająca na ustawieniu Ziemi, Księżyca i Słońca pod kątem prostym, gdy Księżyc dąży do pełni. Tarcza satelity jest wtedy przysłonięta w połowie (od strony zachodniej, czyli lewej – patrząc z półkuli północnej, a prawej z południowej). Zdjęcie przedstawia kulę, której prawa połowa jest oświetlona, lewa jest w cieniu. Kula znajduje się na czarnym tle. Pełnia (5) zachodzi wtedy, gdy pozycje ekliptyczne Słońca i Księżyca różnią się długością 180°, co powoduje, że część Srebrnego Globu widoczna z Ziemi jest w pełni oświetlona. Zdjęcie ukazuje jasnoszarą kulę z ciemniejszymi plamami na powierzchni. Kula znajduje się na czarnym tle. Ostatnia kwadra (7) (zwana także kwadrą trzecią) to faza, w której ustawienie opisywanych ciał niebieskich jest odbiciem lustrzanym pierwszej kwadry, a co za tym idzie tarcza Księżyca oświetlona jest od zachodu. Zdjęcie ukazuje jasnoszarą kulę, której lewa połowa jest oświetlona, a prawa zacieniona. Kula znajduje się na czarnym tle.
Źródło: Grafiki
Nów – autor – NASA Goddard Space Flight Center CC BY 2.0, Link
Pierwsza kwadra – autor – Daniel Hershman from Federal Way, US CC BY 2.0, Link
Pełnia – autor – Enceladus - Praca własna, CC0, Link
Ostatnia kwadra – autor – Serge Meunier from Netherlands CC BY 2.0, Link
.
RB0NY2TDPaqyP
Istnieją także dwie fazy pośrednie nazywane półksiężycem (2, 8) oraz księżycem garbatym (4, 6), opatrzone przymiotnikami „przybywających” lub „ubywających”.  Określenie „przybywający” świadczy o odsłaniającej się tarczy od nowiu (1) do pełni (5). Stadium to zachodzi w przeciągu 14,75 doby, podobnie jak następujący po nim etap Księżyca „ubywającego” obejmujący czas od pełni (5) do nowiu (1).
Źródło: autor – Horst Frank (JPG), Nethac DIU (SVG) - File:Mond Grafik1.jpg, CC BY-SA 3.0, Link, dostępny w internecie: https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Mond_Grafik.svg.
R13XtXuOIqns5
Następujące po sobie fazy Księżyca obserwowane z północnej półkuli Ziemi
Źródło: autor – PamplelunePraca własna, CC BY-SA 3.0, Link, dostępny w internecie: https://pl.wikipedia.org/wiki/Plik:Mond_Phasen.svg.
RUabtUXqJhtZF
Następujące po sobie fazy Księżyca obserwowane z południowej półkuliZiemi
Źródło: autor – Alexey Gomankov, PamplelunePraca własna based on Mond Phasen.svg, CC BY-SA 3.0, Link, dostępny w internecie: https://pl.wikipedia.org/wiki/Plik:Mond_Phasen_South.svg.

Naturalny satelita ziemski potrzebuje do pełnego okrążenia wspomnianej orbity 27 dni 7 godzin 43 minuty 11,5 sekund, czas ten nazywany jest miesiącem syderycznym (gwiazdowym). Drugim rodzajem miesiąca księżycowego jest lunacja, czyli miesiąc synodyczny trwający 29 dni 12 godzin 44 minuty 3 sekundy. Polega on na przejściu Księżyca przez wszystkie fazy (rozpoczynając od nowiu i na nim kończąc).

Pływ syzygijny (pływ maksymalny) jest to zjawisko pływowe, które powstaje, gdy Księżyc, Ziemia oraz Słońce spotykają się w prostej linii. Księżyc i Słońce oddziałują grawitacyjnie na Ziemię. Efektem tego zjawiska są maksymalne pływy morskie występujące na Ziemi.

Poruszając się po eliptycznej trajektorii o obwodzie równym 2 413 402 km, Srebrny Glob zmienia odległość względem Ziemi, wpływając tym samym na siłę grawitacji. Skutki tego oddziaływania widoczne są zwłaszcza podczas pełni lub nowiu, kiedy Księżyc jest bliżej błękitnej planety. Ich przykładem jest falowanie zarówno wód, jak i całej skorupy ziemskiej. Pływy podczas pierwszej i ostatniej kwadry charakteryzują się znacznie niższymi odchyleniami i zwane są pływami kwadraturowymipływy kwadraturowepływami kwadraturowymi.

Ruch obiegowy wykonywany przez Księżyc względem Ziemi jest zsynchronizowany z jego rotacją wokół własnej osi, co oznacza, że jest on obrócony do niebieskiej planety zawsze tą samą stroną. Nie jest to jednak jednoznaczne z możliwością rejestrowania jedynie połowy ziemskiego satelity. Dzięki zjawisku libracjilibracjalibracji ziemski obserwator jest w stanie dostrzec aż 59% księżycowej powierzchni.

Wśród głównych form powierzchniowych Księżyca wyróżnić można morzagóry. Morza zajmują 31% widzialnej oraz 2% niewidocznej strony satelity, charakteryzuje je ciemniejszy odcień, przez co większość z nich dostrzegalna jest bez pomocy przyrządów optycznych. Tereny te nie są zagłębieniami wypełnionymi wodą, której ilość na Srebrnym Globie jest znikoma, lecz słabo zróżnicowanymi obszarami bazaltowymi. Największym z nich jest Ocean Burz (łac. Oceanus Procellarum) o powierzchni 4 mln kmIndeks górny 2. Strefy podłoża wypiętrzonego (górskiego) powstały wskutek licznych impaktówimpaktimpaktów, a dzięki wyniesieniu względem mórz są one rozpoznawalne jako jasne partie tarczy księżycowej. Najwyższy widoczny z Ziemi szczyt to Mons Huygens (4,7 km), jednak nie jest rekordzistą w skali całego Księżyca, gdyż po jego drugiej stronie teren sięga nawet o 6,5 km wyżej. Całość globu księżycowego spowita jest kraterami uderzeniowymi o średnicy od 1 m do 2 500 km i głębokości sięgającej 13 km, a jego wierzchnią warstwę stanowi regolit. Mimo rozdrobnienia materiału powierzchniowego formy nie ulegają znacznej erozji. Dzieje się tak za sprawą braku atmosfery.

R1eTHGwGPeoZN
Struktura budowy Księżyca
Źródło: autor – Milvvi, vector by Adam Rędzikowski - Praca własna, Domena publiczna, Link, dostępny w internecie: https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Ksi%C4%99%C5%BCyc_struktura_wewn.svg.

Budowę wewnętrzną Księżyca można podzielić na warstwy, podobnie jak Ziemi. Zaczynając od wewnętrznego punktu centralnego wyróżnić można:

Nazwa warstwy:

Przybliżony próg granicy warstwy:

Stałe jądro wewnętrzne

240 km

Płynne jądro zewnętrzne

330 km

Półpłynny płaszcz dolny

480 km

Płaszcz środkowy

1 000 km

Płaszcz górny

1 690 km

Skorupa anortozytowaskorupa anortozytowaSkorupa anortozytowa

1 740 km

Ciekawostka
  • Zjawisko pełni obserwować można zazwyczaj raz w miesiącu, jednakże zdarzają się wyjątki, kiedy nie dochodzi do wspomnianej fazy – ostatnia taka sytuacja miała miejsce w lutym 2018 r. Czasami dochodzi także do innej anomalii zwanej Niebieskim KsiężycemNiebieski KsiężycNiebieskim Księżycem, czyli do dwóch pełni w okresie jednego miesiąca, przykładem takiego zdarzenia jest 1 i 31 lipca 2000 r.

  • Przyspieszający ruch orbitalny Księżyca, powoduje zwiększanie jego odległości od Ziemi o 3,8 cm/rok

Słownik

BLN
BLN

(ang. Brown Lunation Number) numeracja lunacji autorstwa Ernesta Williama Browna

ciało niebieskie
ciało niebieskie

określenie to opisuje wszystkie obiekty, oraz układy występujące poza atmosferą ziemską w przestrzeni kosmicznej

impakt
impakt

zderzenie meteoroidu, planetoidy lub komety z innym ciałem niebieskim

koniunkcja
koniunkcja

położenie dwóch ciał niebieskich na niebie, w którym mają one jednakową długość ekliptyczną (encyklopedia.pwn.pl)

Krwawy Księżyc
Krwawy Księżyc

całkowite zaćmienie Księżyca, który przybiera odcienie czerwieni przez promienie światła odbite od ziemskiej atmosfery

libracja
libracja

zjawisko polegające na występowaniu orbitalnych ruchów wahadłowych Księżyca; obserwowane z Ziemi objawia się odchyleniami lokalizacji punktów charakterystycznych

meteoroid
meteoroid

okruch skalny orbitujący wokół jakiegoś ciała niebieskiego

meteoryt
meteoryt

fragment materii międzyplanetarnej, który przedostał się do atmosfery jakiegoś ciała niebieskiego (np. Ziemi) i uderzył w jego powierzchnię

Niebieski Księżyc
Niebieski Księżyc

nazwa określająca rzadką sytuację wystąpienia drugiej pełni w miesiącu (średnio raz na 2,5 roku); odcień Księżyca nie przyjmuje wtedy niebieskiej barwy, termin ten stosowany jest by zaznaczyć wyjątkowość zjawiska

pływy kwadraturowe
pływy kwadraturowe

zjawisko, które zachodzi, gdy Słońce i Księżyc znajdują się po przeciwnych stronach Ziemi; polega na tym, że siły ciał niebieskich oddziałujące na ziemski glob tłumią występujące na nim pływy morskie, które są wtedy minimalne

skorupa anortozytowa
skorupa anortozytowa

jedna z warstw Księżyca zbudowana głównie ze skał zwanych anortozytami

Stary Księżyc
Stary Księżyc

określenie Księżyca, który zbliża się do końca cyklu lunarnego