Przeczytaj
Księżyc jest około 400 razy mniejszy od Słońca, którego światło odbija. Jego powierzchnia wynosi 3,793×10Indeks górny 77 km² i składa się głównie z jasnoszarych skał, dzięki czemu jest on bardzo dobrze widoczny na ciemnym nieboskłonie. Barwa widoczna na tarczy Księżyca zależy od długości fal promieniowania elektromagnetycznego. Mogą być to odcienie pomarańczu/czerwieni (Krwawy KsiężycKrwawy Księżyc) oraz srebra/bieli (stąd określenie Srebrny Glob).
Średnica Księżyca obserwowanego z Ziemi sięga przeciętnie od kilku do kilkunastu centymetrów, dzieje się tak za sprawą odległości, której średnia wartość wynosi około 384 400 km, co w skali kosmosu jest niewielkim dystansem. Kształtem Księżyc może przypominać rogal lub talerz. Satelita może być też całkowicie zaciemniony i ukrywać się na nocnym niebie. Sylwetka Księżyca przeobraża się wraz ze zmianą jego pozycji na orbicie, wydzielając jego fazy, wśród których głównymi są:
Nów – autor – NASA Goddard Space Flight Center CC BY 2.0, Link
Pierwsza kwadra – autor – Daniel Hershman from Federal Way, US CC BY 2.0, Link
Pełnia – autor – Enceladus - Praca własna, CC0, Link
Ostatnia kwadra – autor – Serge Meunier from Netherlands CC BY 2.0, Link.
Naturalny satelita ziemski potrzebuje do pełnego okrążenia wspomnianej orbity 27 dni 7 godzin 43 minuty 11,5 sekund, czas ten nazywany jest miesiącem syderycznym (gwiazdowym). Drugim rodzajem miesiąca księżycowego jest lunacja, czyli miesiąc synodyczny trwający 29 dni 12 godzin 44 minuty 3 sekundy. Polega on na przejściu Księżyca przez wszystkie fazy (rozpoczynając od nowiu i na nim kończąc).
Pływ syzygijny (pływ maksymalny) jest to zjawisko pływowe, które powstaje, gdy Księżyc, Ziemia oraz Słońce spotykają się w prostej linii. Księżyc i Słońce oddziałują grawitacyjnie na Ziemię. Efektem tego zjawiska są maksymalne pływy morskie występujące na Ziemi.
Poruszając się po eliptycznej trajektorii o obwodzie równym 2 413 402 km, Srebrny Glob zmienia odległość względem Ziemi, wpływając tym samym na siłę grawitacji. Skutki tego oddziaływania widoczne są zwłaszcza podczas pełni lub nowiu, kiedy Księżyc jest bliżej błękitnej planety. Ich przykładem jest falowanie zarówno wód, jak i całej skorupy ziemskiej. Pływy podczas pierwszej i ostatniej kwadry charakteryzują się znacznie niższymi odchyleniami i zwane są pływami kwadraturowymipływami kwadraturowymi.
Ruch obiegowy wykonywany przez Księżyc względem Ziemi jest zsynchronizowany z jego rotacją wokół własnej osi, co oznacza, że jest on obrócony do niebieskiej planety zawsze tą samą stroną. Nie jest to jednak jednoznaczne z możliwością rejestrowania jedynie połowy ziemskiego satelity. Dzięki zjawisku libracjilibracji ziemski obserwator jest w stanie dostrzec aż 59% księżycowej powierzchni.
Wśród głównych form powierzchniowych Księżyca wyróżnić można morza i góry. Morza zajmują 31% widzialnej oraz 2% niewidocznej strony satelity, charakteryzuje je ciemniejszy odcień, przez co większość z nich dostrzegalna jest bez pomocy przyrządów optycznych. Tereny te nie są zagłębieniami wypełnionymi wodą, której ilość na Srebrnym Globie jest znikoma, lecz słabo zróżnicowanymi obszarami bazaltowymi. Największym z nich jest Ocean Burz (łac. Oceanus Procellarum) o powierzchni 4 mln kmIndeks górny 22. Strefy podłoża wypiętrzonego (górskiego) powstały wskutek licznych impaktówimpaktów, a dzięki wyniesieniu względem mórz są one rozpoznawalne jako jasne partie tarczy księżycowej. Najwyższy widoczny z Ziemi szczyt to Mons Huygens (4,7 km), jednak nie jest rekordzistą w skali całego Księżyca, gdyż po jego drugiej stronie teren sięga nawet o 6,5 km wyżej. Całość globu księżycowego spowita jest kraterami uderzeniowymi o średnicy od 1 m do 2 500 km i głębokości sięgającej 13 km, a jego wierzchnią warstwę stanowi regolit. Mimo rozdrobnienia materiału powierzchniowego formy nie ulegają znacznej erozji. Dzieje się tak za sprawą braku atmosfery.
Budowę wewnętrzną Księżyca można podzielić na warstwy, podobnie jak Ziemi. Zaczynając od wewnętrznego punktu centralnego wyróżnić można:
Nazwa warstwy: | Przybliżony próg granicy warstwy: |
---|---|
Stałe jądro wewnętrzne | 240 km |
Płynne jądro zewnętrzne | 330 km |
Półpłynny płaszcz dolny | 480 km |
Płaszcz środkowy | 1 000 km |
Płaszcz górny | 1 690 km |
Skorupa anortozytowaSkorupa anortozytowa | 1 740 km |
Zjawisko pełni obserwować można zazwyczaj raz w miesiącu, jednakże zdarzają się wyjątki, kiedy nie dochodzi do wspomnianej fazy – ostatnia taka sytuacja miała miejsce w lutym 2018 r. Czasami dochodzi także do innej anomalii zwanej Niebieskim KsiężycemNiebieskim Księżycem, czyli do dwóch pełni w okresie jednego miesiąca, przykładem takiego zdarzenia jest 1 i 31 lipca 2000 r.
Przyspieszający ruch orbitalny Księżyca, powoduje zwiększanie jego odległości od Ziemi o 3,8 cm/rok
Słownik
(ang. Brown Lunation Number) numeracja lunacji autorstwa Ernesta Williama Browna
określenie to opisuje wszystkie obiekty, oraz układy występujące poza atmosferą ziemską w przestrzeni kosmicznej
zderzenie meteoroidu, planetoidy lub komety z innym ciałem niebieskim
położenie dwóch ciał niebieskich na niebie, w którym mają one jednakową długość ekliptyczną (encyklopedia.pwn.pl)
całkowite zaćmienie Księżyca, który przybiera odcienie czerwieni przez promienie światła odbite od ziemskiej atmosfery
zjawisko polegające na występowaniu orbitalnych ruchów wahadłowych Księżyca; obserwowane z Ziemi objawia się odchyleniami lokalizacji punktów charakterystycznych
okruch skalny orbitujący wokół jakiegoś ciała niebieskiego
fragment materii międzyplanetarnej, który przedostał się do atmosfery jakiegoś ciała niebieskiego (np. Ziemi) i uderzył w jego powierzchnię
nazwa określająca rzadką sytuację wystąpienia drugiej pełni w miesiącu (średnio raz na 2,5 roku); odcień Księżyca nie przyjmuje wtedy niebieskiej barwy, termin ten stosowany jest by zaznaczyć wyjątkowość zjawiska
zjawisko, które zachodzi, gdy Słońce i Księżyc znajdują się po przeciwnych stronach Ziemi; polega na tym, że siły ciał niebieskich oddziałujące na ziemski glob tłumią występujące na nim pływy morskie, które są wtedy minimalne
jedna z warstw Księżyca zbudowana głównie ze skał zwanych anortozytami
określenie Księżyca, który zbliża się do końca cyklu lunarnego