Końcowymi produktami przemian metabolicznych związków zawierających azot są: amoniakamoniakamoniak, mocznikmocznikmocznik, kwas moczowy. Podczas rozkładu aminokwasów w procesie deaminacjideaminacjadeaminacji zostają od nich odłączone (zawierające azot) grupy aminowe –NHIndeks dolny 2₂.

RqSl4pZHizIIQ

Ilustracja przedstawia schemat przemiany związków zawierających azot. Związkami zawierającymi azot są białka oraz kwasy nukleinowe. W wyniku przemian metabolicznych z kwasów nukleinowych powstają kolejno zasady azotowe, poryny oraz pirymidyny. Zarówno z pirymidyny jak i białek otrzymujemy aminokwasy. W wyniku deaminacji powstają ketokwasy oraz jony amonowe NH indeks dolny 4. Jon aminowy przechodzi natomiast w mocznik.

Jony amonowe mają silne właściwości alkalizujące, przez co są toksyczne i nie mogą być gromadzone w organizmie w wysokich stężeniach.

Zwierzęta wodne nie muszą prowadzić oszczędnej gospodarki wodnej i usuwają amoniak w formie rozcieńczonej bezpośrednio do środowiska. W organizmie człowieka jony NHIndeks dolny 4₄Indeks górny +⁺ muszą zostać przekształcone w cyklu mocznikowymcykl mocznikowy (cykl ornitynowy)cyklu mocznikowym zwanym też ornitynowym w łatwo rozpuszczalny mocznik i w tej postaci, za pośrednictwem układu wydalniczego, są usuwane z ustroju.

U kręgowców cykl mocznikowy zachodzi w komórkach wątroby, u zwierząt  bezkręgowych – w komórkach ciała (organizmy te nie mają wątroby). Do syntezy mocznika potrzeba dwóch reszt aminowych, a cały cykl składa się z pięciu reakcji. Dwie pierwsze zachodzącą w mitochondriach, trzy kolejne – w cytozolu komórek wątroby (hepatocytach).

Słownik