Przeczytaj
Cechy neuroprzekaźników synaptycznych
NeuroprzekaźnikiemNeuroprzekaźnikiem określa się związek chemiczny wydzielany przez neuronneuron i oddziaływający w synapsiesynapsie na inną komórkę. Jednak nie wszystkie związki chemiczne wydzielane przez neurony można sklasyfikować jako neuroprzekaźnikineuroprzekaźniki.
Związek chemiczny może zostać uznany za neuroprzekaźnik, jeśli:
jest syntetyzowany w neuronie, który go wydziela;
jest obecny w synapsiesynapsie w jej części presynaptycznej oraz wydzielany do szczeliny synaptycznejszczeliny synaptycznej;
w błonie komórki postsynaptycznej (odbierającej) występują specyficzne dla niego receptory;
istnieją mechanizmy usuwania go ze szczeliny synaptycznejszczeliny synaptycznej (tak aby po wydzieleniu z komórki presynaptycznej nie oddziaływał na receptory postsynaptyczne bez przerwy), np. rozkład enzymatyczny neuroprzekaźnika, dyfuzja neuroprzekaźnika poza szczelinę i endocytoza do pęcherzyków synaptycznychpęcherzyków synaptycznych.
Podział neuroprzekaźników synaptycznych
Mechanizm powstawania potencjału postsynaptycznego w komórce postsynaptycznej związany jest z aktywnością kanałów sodowych – kanałów błonowych, przez które jony NaIndeks górny ++ napływają do komórki, co prowadzi do depolaryzacjidepolaryzacji błony komórkowej.
Najważniejszym funkcjonalnym kryterium klasyfikacji neuroprzekaźników synaptycznych jest efekt, jaki wywierają na komórkę postsynaptyczną. Na tej podstawie neuroprzekaźniki dzieli się na hamujące i pobudzające.
Neuroprzekaźniki pobudzająceNeuroprzekaźniki pobudzające po wydzieleniu z neuronu presynaptycznego prowadzą do pobudzenia komórki postsynaptycznej. Połączenie takiego neuroprzekaźnika z receptorem w błonie komórki postsynaptycznej wywołuje depolaryzację błony komórkowej i wygenerowanie postsynaptycznego potencjału pobudzającegopostsynaptycznego potencjału pobudzającego (ang. excitatory postsynaptic potential – EPSP). Zwiększa to prawdopodobieństwo wyzwolenia potencjału czynnościowego w komórce postsynaptycznej. Do najważniejszych neuroprzekaźników pobudzających zalicza się: kwas glutaminowy, acetylocholinę, adrenalinę, noradrenalinę, dopaminę i histaminę.
Słownik
(gr. áxōn – oś) element komórki nerwowej, który odpowiada za przekazywanie informacji do kolejnych komórek nerwowych lub komórek efektorowych
element komórki nerwowej; rozgałęziona, cylindryczna wypustka cytoplazmatyczna, stanowiąca przedłużenie ciała komórki
zmiana potencjału z −80 mV do +10 mV spowodowana napływem jonów sodowych do komórki, co prowadzi do jej pobudzenia
krótkotrwały stan nadmiernej polaryzacji błony komórkowej; błona osiąga wtedy potencjał ok. −80 mV i nie jest zdolna do przewodzenia impulsu
(gr. neúron – nerw) komórka nerwowa; podstawowy element układu nerwowego, zdolny do przewodzenia informacji w postaci sygnału elektrycznego
związek chemiczny wydzielany przez komórkę presynaptyczną i oddziaływający w specyficzny sposób na receptory w błonie komórki postsynaptycznej
neuroprzekaźnik, którego wydzielenie prowadzi do hiperpolaryzacji błony komórki postsynaptycznej i wygenerowania w niej IPSPIPSP
neuroprzekaźnik, którego wydzielenie prowadzi do depolaryzacji błony komórki postsynaptycznej i wygenerowania w niej EPSPEPSP
białko receptorowe, którego aktywacja zachodzi pod wpływem łączenia się z neuroprzekaźnikiem
wyspecjalizowany pęcherzyk transportujący, który występuje w neuronach i odpowiada za transport oraz przechowywanie neuroprzekaźników
(ang. inhibitory postsynaptic potential – IPSP) hiperpolaryzacja błony komórki postsynaptycznej wywołana oddziaływaniem neuroprzekaźnika hamującego
(ang. excitatory postsynaptic potential – EPSP) depolaryzacja błony komórki postsynaptycznej wywołana oddziaływaniem neuroprzekaźnika pobudzającego
zmiana potencjału błonowego komórki związana z przekazywaniem informacji; składa się z fazy depolaryzacji, repolaryzacji i hiperpolaryzacji
(gr. sýnapsis – połączenie) miejsce funkcjonalnego połączenia pomiędzy komórkami; zachodzi w niej przekazywanie impulsu nerwowego
przestrzeń w obrębie synapsy oddzielająca komunikujące się komórki