Rozwój, w którym z jaja wykluwa się osobnik młodociany – larwalarwalarwa, nazywamy rozwojem złożonymrozwój złożonyrozwojem złożonym. Larwa jest mniejsza od postaci dojrzałej, ma niedorozwinięte gonady, często żyje w innym środowisku, prowadząc odmienny tryb życia. W cyklu życiowym większości zwierząt, które przechodzą rozwój złożony, larwy przemieszczają się. Jest to celowa strategia. W ten sposób np. formy osiadłe mogą zajmować nowe terytoria, a pasożyty wewnętrzne zwiększać swój zasięg występowania.

W cyklu życiowym owadów występują dwa rodzaje przeobrażenia i związane z nim stadia rozwojowe. W rozwoju z przeobrażeniem niezupełnymprzeobrażenie niezupełneprzeobrażeniem niezupełnym larwa jest podobna do osobnika dorosłego. W rozwoju z przeobrażeniem zupełnymprzeobrażenie zupełneprzeobrażeniem zupełnym larwa w ogóle nie przypomina osobnika dorosłego i dodatkowo występuje drugie stadium pośrednie – poczwarkapoczwarkapoczwarka.

Stopień podobieństwa larw do postaci dorosłych jest różny. Najbardziej podobne do imago są larwy owadów bezskrzydłych – od postaci dorosłej różnią się jedynie wielkością, mają też jeszcze niewykształcone gonady. U owadów uskrzydlonych larwy dodatkowo charakteryzują się brakiem skrzydeł. Larwy mogą również zajmować odmienne środowiska niż dorosłe osobniki (np. larwy motylicy wątrobowej – redie, cerkarie; kijanki żaby; gąsienice owadów) i żywić się innym rodzajem pokarmu (np. larwy mięczaków, larwy komara).

Poczwarki owadów

U owadów z przeobrażeniem zupełnym, larwa, która zgromadzi w swoich tkankach odpowiednie ilości składników budulcowych, zapasowych i energetycznych, szuka dogodnego miejsca do przepoczwarzenia. Ponieważ poczwarkipoczwarkapoczwarki są mało ruchliwe (poruszają np. tylko odnóżami odwłokowymi) lub też nie poruszają się wcale, szukają miejsca bezpiecznego, w którym będą się mogły ochronić nie tylko przed zjedzeniem, ale też przed wyschnięciem.

Poczwarki nie pobierają pokarmu. Korzystają z substancji zgromadzonych w organizmie przez larwę. Od ilości zgromadzonego pożywienia zależy wielkość poczwarki. Wielkość ta jest zbliżona do wielkości osobnika dorosłego. Dlatego też, patrząc na małą poczwarkę, mamy podstawę przypuszczać, że powstanie z niej osobnik dorosły podobnie niewielkich rozmiarów.

W procesie przeobrażenia poczwarki, który trwa średnio od 6 do 20 dni (w zależności od gatunku), dochodzi do całkowitej przemiany. Pod wpływem czynników hormonalnych i enzymów tkanki larwalne ulegają rozkładowi (z wyjątkiem fragmentów układu nerwowego, serca – naczynia grzbietowego i gruczołów wydzielania wewnętrznego, które podlegają dalszym przekształceniom) na drodze histolizyhistolizahistolizy oraz fagocytozyfagocytozafagocytozy. Nowe tkanki odbudowywane są ze specjalnych tworów zwanych płytkami imaginalnymipłytki imaginalnepłytkami imaginalnymi. Są to zespoły komórek, które zawiązały się już w okresie rozwoju embrionalnego. Wykazują zdolność do podziałów komórkowych i uaktywniają się dopiero na etapie poczwarki. Proces przejścia z poczwarki w imagoimagoimago (podobnie jak z larwy w poczwarkę) podlega regulacji hormonalnej.

Podobnie jak larwy także poczwarki charakteryzuje duża różnorodność form. Można wyróżnić trzy podstawowe typy poczwarek:

Słownik