Przeczytaj
Podstawy ochrony praw człowieka w ramach Rady Europy
![Ilustracja przedstawia niebieską flagę z dwunastoma złotymi gwiazdkami, które tworzą okrąg. Gwiazdy wpisane są w białą literę E.](https://static.zpe.gov.pl/portal/f/res-minimized/RIQ2rOLcV8iTu/1639639499/1ALaWzroW2h864e9nzb2eNNuiIMe6wSb.png)
Traumatyczne doświadczenia II wojny światowej skłoniły społeczność międzynarodową do tego, by krótko po jej zakończeniu połączyć siły w działaniach na rzecz praw człowieka, demokracji i praworządności na kontynencie. W tym celu 12 państw europejskich utworzyło w 1949 r. Radę Europy – organizację, której zadaniem miało być promowanie tych właśnie wartości.
System ochrony praw i wolności człowieka zbudowany w ramach współpracy państw zrzeszonych w Radzie Europy opiera się na dziesiątkach umów międzynarodowych dotyczących szeroko rozumianych praw człowieka, wśród których szczególne miejsce zajmują Europejska konwencjakonwencja o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności z 1950 r. z protokołami dodatkowymi oraz Europejska Karta Społeczna z 1961 r. i jej zrewidowana wersja z 1996 r. Wśród innych umów międzynarodowych, składających się na system ochrony praw człowieka, w ramach Rady Europy warto wymienić Konwencję ramową o ochronie mniejszości narodowych (1995 r.), Konwencję w sprawie działań przeciwko handlowi ludźmi (2005 r.), Konwencję w sprawie zapobiegania i zwalczania przemocy wobec kobiet i przemocy domowej (2011 r.), Konwencję o ochronie dzieci przed seksualnym wykorzystywaniem i niegodziwym traktowaniem w celach seksualnych (2007 r.) czy Konwencję przeciwko handlowi organami ludzkimi (2015 r.). Polska jest sygnatariuszemsygnatariuszem większości z tych umów międzynarodowychumów międzynarodowych.
Poza dokumentami niezwykle istotnym elementem tego systemu są instytucje – Europejski Trybunał Praw Człowieka w Strasburgu oraz Komisarz Praw Człowieka Rady Europy.
Europejski Trybunał Praw Człowieka
![Zdjęcie przedstawia masywny, nowoczesny budynek. Po bokach składa się z wysokich rotund z oknami u podstawy. Rotundy stoją na betonowych słupach. Łączy je półokrągły, szklany budynek, który jest od nich niższy. Przed budynkiem znajduje się drzewo oraz fragment betonowego muru. Na ziemi leży śnieg.](https://static.zpe.gov.pl/portal/f/res-minimized/R1dXn17KB06OO/1639639500/1DLtqTWdEJGbHduNwsGEYgOPJfosz2M5.jpg)
Europejski Trybunał Praw Człowieka jest międzynarodowym sądem orzekającym na podstawie Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności. Choć kojarzony z Radą Europy, w łonie której zrodziła się konwencja, Trybunał początkowo nie był organem tej organizacji, a tzw. organem traktatowym, czyli instytucją powstałą na mocy odrębnej umowy międzynarodowej – w tym przypadku wspomnianej konwencji. W 1998 r. został jednak włączony w strukturę instytucjonalną organizacji. Trybunał rozpoczął działalność w 1959 r., a jego siedziba mieści się w Strasburgu we Francji, dlatego bywa on nazywany Trybunałem Strasburskim.
Komisarz Praw Człowieka Rady Europy
![Ilustracja przedstawia dwa logotypy. Po lewej stronie niebiesko‑złoty płomień z dwunastoma gwiazdkami wokół. Na środku jest napis: Commissioner for Human Rights. Commissaire aux droits de l'homme. Po prawej stronie znajduje się niebieska flaga z dwunastoma złotymi gwiazdkami, które tworzą okrąg. Gwiazdki wpisane są w literę E. Pod spodem jest napis: Council of Europe. Conseil de l'Europe.](https://static.zpe.gov.pl/portal/f/res-minimized/R1J95nXx3e5PL/1639639501/18KinH3K6Xwqjhj0LstK284uL6AWJnXc.jpg)
Komisarz Praw Człowieka Rady Europy to instytucja utworzona w 1999 r. w celu wspierania ochrony praw człowieka przez edukację, informację oraz pomoc ekspertów w tej dziedzinie. Działania Komisarza skierowane są m.in. do rządów państw członkowskich Rady Europy, ombudsmanówombudsmanów, organizacji międzynarodowych i pozarządowych. Do uprawnień Komisarza należy formułowanie zaleceń i opinii na temat stanu ochrony praw człowieka w państwach członkowskich Rady Europy, opracowywanie w tej sprawie raportów kierowanych do Komitetu MinistrówKomitetu Ministrów lub Zgromadzenia Parlamentarnego Rady EuropyZgromadzenia Parlamentarnego Rady Europy, a także uczestnictwo w sprawach rozpatrywanych przez Europejski Trybunał Praw Człowieka i przedkładanie pisemnych uwag w tych sprawach. Komisarz podróżuje również do krajów członkowskich Rady Europy w celu zapoznania się na miejscu ze stanem ochrony praw człowieka m.in. w wojsku, szkołach, sądownictwie czy więzieniach.
![Zdjęcie przedstawia dojrzałą kobietę. Ma sięgające ramion blond włosy, podłużną twarz, wydatny nos oraz pomalowane usta. Ma niebieskie kolczyki, ubrana jest w ciemny strój ze srebrną broszką. W tle widoczny jest rząd niewyraźnych flag różnych państw.](https://static.zpe.gov.pl/portal/f/res-minimized/R1JXanooGZIDw/1639639501/sHRWx83eTqqZCRGzMkxErT4wKjaK0Uhj.jpg)
Słownik
organ decyzyjny Rady Europy, w skład którego wchodzą ministrowie spraw zagranicznych wszystkich państw członkowskich tej organizacji
rodzaj umowy międzynarodowej
niezależny urzędnik państwowy, do którego jednostki mogą zwracać się w przypadku naruszania ich praw i wolności człowieka i obywatela
regionalna organizacja międzynarodowa, której celem jest zapobieganie powstawaniu konfliktów na kontynencie europejskim
państwo podpisujące umowę międzynarodową, zobowiązujące się w ten sposób do wypełniania postanowień w niej zawartych
porozumienie między dwoma lub więcej podmiotami prawa międzynarodowego, regulowane przez prawo międzynarodowe
organ doradczy i opiniodawczy Rady Europy złożony z przedstawicieli parlamentów państw członkowskich