Przyczyny emigracji zarobkowej

RSEmOqd8Qup2v1

Ilustracja przedstawiająca wnętrze drewnianego budynku. Pośrodku stoi dojrzały mężczyzna z siwymi włosami. Na głowie ma czapkę z daszkiem i z okrągłym dnem. Ubrany jest w długi obszerny płaszcz. Lewą rękę opiera o laskę. Prawą wskazuje postaci stłoczone w sąsiednim pomieszczeniu, za otworem drzwiowym. Przed mężczyzną stoi dwoje ludzi. Jedna to kobieta w sile wieku z chustką na głowie. Ubrana jest w jasny płaszcz. Trzyma w rękach głęboki talerz. Po jej lewej stronie stoi dojrzały mężczyzna. Jest ubrany w długi obszerny płaszcz. Na głowie ma czapkę z daszkiem. Przez ramię ma przewieszoną pochwę z szablą. Pod jego stopami stoi duże gliniane naczynie wypełnione kaszą. W prawej dłoni trzyma drewnianą łyżkę. Nakłada kaszę do talerza trzymanego przez kobietę. Przed tą parą stoi stojak z ogromnym garnkiem pełnym zupy. Po jego drugiej stronie stoi dojrzała kobieta. W dłoni trzyma chochlę i nalewa zupę kobiecie z chustką na głowie. Po lewej stronie stoi mężczyzna w sile wieku. Ma duży nos i otwarte usta, bokobrody na policzkach. Na głowie ma czapkę z daszkiem. Ubrany jest w długi ciemny płaszcz i jasne spodnie. Unosi prawą rękę. Na palcu wskazującym ma sygnet. Wskazuje postaci stojące w drzwiach. Po prawej stronie opierając się o piec, stoją dwie osoby, kobieta i mężczyzna. Kobieta ma na głowie chustkę, ubrana jest w kaftan i połataną spódnicę. Na stopach ma zawiązane sznurkiem onuce. W dłoniach trzyma drewnianą łyżkę i drewniany talerz z zupą. Posila się. Za nią stoi mężczyzna. Ma krótkie zmierzwione włosy, zmarszczone czoło i zarost na twarzy. W dłoniach trzyma drewnianą łyżkę i drewniany pusty talerz. Patrzy w dal. Tyłem do nich stoi niska postać ubrana w kaftan i spodnie. Na głowie ma chustę, a na stopach ma zawiązane sznurkiem onuce.

Obok przyczyn politycznych, drugim powodem opuszczania ojczyzny przez Polaków w XIX w. była sytuacja ekonomiczna. Gospodarka ziem polskich pozostawiała wiele do życzenia. Szczególnie ciężko było w Galicji. Tereny zaboru austriackiego były przeludnione, brakowało ziemi, chłopi często gospodarowali na areałach, które nie pozwalały na wyżywienie rodziny. Panował głód, niedożywienie, szerzyły się choroby. Dlatego nazywano Galicję, zmieniając jej nazwę, Królestwem Golicji i Głodomerii (w oryginale Królestwo Galicji i Lodomerii).

Wielu rodaków udawało się w świat w poszukiwaniu pracy, pieniędzy i chleba. Do pierwszych dużych fal emigracji zarobkowej doszło w latach 70. i 80. XIX w. Kierunkiem emigracji były głównie Stany Zjednoczone i Brazylia. Na emigrację udawali się najczęściej ubodzy mieszkańcy terenów wiejskich zaboru rosyjskiego i austriackiego. Była to ludność bardzo słabo wykształcona, często nieumiejąca pisać ani czytać, niemająca zawodu. Najczęściej byli to rolnicy i niewykwalifikowani robotnicy. Większość zakładała, że ich wyjazd ma charakter czasowy.

Mieli na emigracji zarobić pieniądze, za które po powrocie planowali zakupić gospodarstwa, ziemię. Jak się z czasem okazało, większość nie powróciła. Pozostali na emigracji, ściągnęli z czasem swoje rodziny i znajomych. Przeszli proces asymilacji i stali się Amerykanami i Brazylijczykami polskiego pochodzenia.

Emigracja za wielką wodę

RunHpsN8LEePL1

Fotografia przedstawia dwa pokłady statku pasażerskiego. Na górnym pokładzie obok barierek stoi wielu mężczyzn ubranych w robocze stroje. Na głowach mają czapki. Na dolnym pokładzie stoją mężczyźni ubrani w marynarki i spodnie. Z lewej strony ułożono wiele dużych walizek podróżnych.

Pierwszą większą grupą Polaków za wielką wodą byli powstańcy listopadowi, którzy zostali zmuszeni do emigracji po upadku powstania. Do USA przybyło około 1000 osób. Była to jednak emigracjaemigracjaemigracja polityczna. Do pionierów emigracji zarobkowej oraz ekonomicznej zaliczamy około 800 osadników ze Śląska, których do USA sprowadził w 1854 r. ksiądz Leopold Moczygemba. Osiedlili się oni w miasteczku Panna Maria w Teksasie, stając się pionierami polskiego osadnictwa w Stanach Zjednoczonych. Kolejni przybysze z ziem polskich osiedlali się w północno‑wschodnich stanach USA, gdzie znajdowali zatrudnienie w przemyśle i rolnictwie. Pod koniec XIX w. w Stanach Zjednoczonych mieszkało około półtora miliona Polaków. Organizowaniem wyjazdów do USA zajmowali się specjalni pośrednicy zwani agentami, którzy pomagali w zakupie biletów oraz innych formalnościach wyjazdowych. Przy okazji często oszukiwali przyszłych emigrantów.

Wyjeżdżający po dotarciu do celu często padali ofiarami band rabusiów, które z reguły składały się też z emigrantów z różnych państw. Emigracja z ziem polskich wyhamowała na początku lat 20. XX w. Związane było to z tym, że Polska odzyskała niepodległość i wielu potencjalnych emigrantów zrezygnowało z wyjazdu. Drugim powodem było zaostrzenie przez Stany Zjednoczone w 1924 r. prawa emigracyjnego z obawy, że napływ emigrantów obniży poziom życia Amerykanów i odbierze im pracę.

Największe skupiska emigrantów w USA

Według danych największą diasporądiasporadiasporą Polaków w USA było Chicago, gdzie mieszkało w 1918 r. około 400 tysięcy naszych rodaków. Stworzyli oni w tym mieście własną enklawę etniczną, która się dobrze rozwijała. Innymi enklawami były: Nowy Jork, Denver, Detroit.

Emigracja do Brazylii

REoe7Uon5kyAs1

Zdjęcie przedstawia wnętrze kościoła i główny ołtarz. Znajduje się na nim pięć rzeźbionych figur. W centralnej części znajduje się Matka Boska trzymająca na rękach małego Jezusa Chrystusa. Przed ołtarzem, na ścianie znajduje się napis: w roku 1900 Jezus Chrystus Bóg Człowiek żyje, króluje, panuje.

Innym kierunkiem polskiej emigracji była Brazylia, gdzie kierowała się głównie ludność wiejska. Wynikało to z potrzeb Brazylii, która po zniesieniu niewolnictwa potrzebowała dużej liczby rąk do pracy w rolnictwie. Pierwsi polscy osadnicy przybyli do Brazylii w 1869 r. do stanu Parana niedaleko Kurytyby i założyli tam polską kolonię Pilarzinho. Polacy osiedlali się również w stanach Santa Catarina i Rio Grande do Sul. Nieliczni docierali do miast, przede wszystkim do Rio de Janeiro i Sao Paulo.

Do największego nasilenia się emigracji z Polski doszło w latach 1890 - 1891. Wtedy do Brazylii przypłynęło ponad 80 tysięcy osób, co nazwano „brazylijską gorączkągorączka brazylijskabrazylijską gorączką”. Do 1914 r. do tego kraju przybyło ponad 130 tysięcy Polaków. Była to emigracja zarobkowa, ekonomiczna. Jedynie po rewolucji 1905 r. do Brazylii przybyła grupa polskiej inteligencji, która uciekała z powodów politycznych. W 1929 r. mieszkało tam już 230 tysięcy Polaków. W Brazylii organizowali się oni w lokalne społeczności, tworzyli szkoły, budowali kościoły, zakładali zespoły muzyczne, taneczne i teatralne, kultywowali polskie tradycje i styl życia. Proces ten przerwała nacjonalizacja Brazylii w 1938 r., kiedy zakazano emigrantom używać języka ojczystego i zamykano szkoły, w których językiem wykładowym nie był język portugalski.

Kierunek Argentyna

Pierwsi emigranci przybyli na te ziemie już w czasach napoleońskich. W kolejnych falach emigracji w Argentynie pojawili się powstańcy styczniowi, którzy w 1890 r. utworzyli pierwszą polonijną organizację w Ameryce Łacińskiej – Towarzystwo Polskie. Napływ Polaków do Argentyny nastąpił po 1905 r. Była to konsekwencja stłumienia przez władze carskie rewolucji, która wybuchła w latach 1905 – 1906. Na emigrację udało się wielu robotników, którzy skupili się w Buenos Aires, tworząc liczne organizacje samopomocowe. Przybyło też wielu geologów, którzy szukali zatrudnienia w przemyśle naftowym, oraz chłopów osiedlających się w prowincji Misiones.

Emigracja w głąb Rosji

Innym ciekawym kierunkiem emigracji Polaków była Syberia, gdzie rząd rosyjski zachęcał do osiedlania się inteligencję, rzemieślników, robotników i chłopów. Osadnikom obiecywano pracę i dobre zarobki. Celem Rosji było zasiedlenie Syberii. Z zaproszenia skorzystało wielu polskich mieszkańców Królestwa Polskiego, Litwy i Białorusi. Rosyjski spis ludności z 1897 r. wykazał, że najliczniejszą grupą emigrantów byli chłopi, którzy stanowili ponad 61,9% wszystkich polskich emigrantów na Syberii. Największe skupiska polskich osadników były w guberniach: jenisejskiej, tomskiej, tobolskiej i irkuckiej. W latach 1885 – 1914 na terenie Syberii powstało około 60 wsi założonych przez Polaków. Łącznie do 1910 r. wyjechało około 600 tysięcy osób. Do wybuchu I wojny światowej tylko część powróciła do Królestwa Polskiego.

Migracja zarobkowa Polaków w liczbach

Indeks górny Źródło: Paweł Olbrycht, Migracje zarobkowe Polaków – Przeszłość i teraźniejszość, „Zeszyty Naukowe Ruchu Studenckiego” 2014, nr 2. Indeks górny koniec^{Źródło: Paweł Olbrycht, Migracje zarobkowe Polaków – Przeszłość i teraźniejszość, „Zeszyty Naukowe Ruchu Studenckiego” 2014, nr 2.}

Emigracja zarobkowa obecnie

Współcześnie Polacy nadal wyjeżdżają do pracy za chlebem. Rzeczywistość się jednak diametralnie zmieniła. Żyjemy w wolnym i niepodległym państwie będącym członkiem Unii Europejskiej. Wyjazdy rodaków są konsekwencją marzeń o dużych pieniądzach, szybkim dorobieniu się. Obecnie na emigracji zarobkowej znajduje się około 2,5 miliona Polaków. Główne kierunki emigracji zarobkowej to Wielka Brytania, Irlandia, Włochy, Francja, Niemcy, Szwecja, Norwegia. Najczęściej są to kraje UE, bo tam jest łatwiej podjąć pracę Polakom jako obywatelom Unii Europejskiej.

Słownik