Klonowanie zarówno w świecie roślin, jak i zwierząt opiera się na uzyskaniu osobników potomnych identycznych pod względem genetycznym z organizmem macierzystym. Wiele roślin tworzy swoje klony naturalnie, rozmnażając się wegetatywnie na różne sposoby: rozłogi dają początek nowym kępom poziomek na śródleśnych polanach, kłącza umożliwiają szybkie rozrastanie się skrzypów na przydrożach, natomiast bulwy ułatwiają rozprzestrzenianie się topinamburu.

RwbHkBkO1QVzY

Na zdjęciu znajdują się niewielkie krzaczki truskawek z charakterystycznymi, trójdzielnymi, postrzępionymi liśćmi i jasnoróżowymi kwiatkami. Od krzaczków odchodzą czerwone, długie łodygi, z których wyrastają niewielkie rośliny.

R1BbkyjADDva2

Fotografia przedstawia kłącze trzciny pospolitej wyrwane z ziemi i położone na piasku. Od długiego, prostego korzenia odchodzi w górę kilka kłączy, z których wyrastają zielone rośliny.

RMDDIyC0bTifI

Fotografia przedstawia bulwę słonecznika bulwiastego – topinamburu. Od owalnej pokrytej piaskiem bulwy odchodzą cienkie, białe korzenie, a w górę wyrasta długa łodyga oraz pojedyncze, niewielkie listki.

Rozmnażanie bezpłciowe, zachodzące poprzez klonowanie komórek w warunkach naturalnych, jest dość powszechne wśród roślin. U organizmów wielokomórkowych rozmnażanie bezpłciowe określa się jako rozmnażanie wegetatywne. Przebiega ono bez udziału gamet, przez podział organizmu rodzicielskiego na dwa lub więcej organizmów potomnych albo też przez wydzielenie w jego obrębie ich zawiązków. Organizmy potomne uzyskane w wyniku rozmnażania wegetatywnego są genetycznie identyczne z organizmem macierzystym.

Klonowanie roślin wykorzystywane jest w sadownictwie i ogrodnictwie, m.in. w postaci sadzonek i szczepień. Najczęściej proces ten przeprowadza się za pomocą fragmentacji i hodowli uzyskanych części roślin bądź wyprowadzania całych organizmów z pojedynczych komórek lub tkanek. Komórki pobrane od rośliny hoduje się na odpowiednich pożywkach zawierających substancje odżywcze i potrzebne do wzrostu hormony. W ten sposób uzyskiwane są tzw. kalusy, które mają zdolność różnicowania się i rozwijania w dojrzałe organizmy. Metodę tę nazywa się mikrorozmnażaniem (inaczej miropropagacją).

R1QOP0Ef0rx1T

Na ilustracji znajduje się tkanka kalusowa tytoniu szlachetnego. Znajduje się w przezroczystej, okrągłej podstawce, ma postać grudkowatej, zielonej masy.

R12mV9Vib31T11

Ilustracja przedstawia kalus na pniu daglezji zielonej. Pień ukazany jest w przekroju, jest otoczony grubą warstwą kory. W środku na obwodzie pnia widoczna jest warstwa drewna, a w środku zielona tkanka.

W warunkach naturalnych kalus (inaczej tkanka kalusowa, tkanka przyranna) to słabo zróżnicowana tkanka pojawiająca się u roślin w miejscu zranienia. Jest tkanką twórczą, co oznacza, że jej komórki mogą dawać początek innym tkankom: przy odpowiedniej stymulacji fitohormonamifitohormonfitohormonami możliwe jest uzyskanie z kalusa pędów, korzeni oraz innych organów roślinnych.

Poniżej został opisany przebieg mikrorozmnażania roślin na przykładzie skrętnika (Streptocarpus sp.) – rośliny ozdobnej pochodzącej z Afryki.

RBZf0LCVZyLCI

Na fotografii znajdują się fioletowe, drobne kwiaty. Każdy z nich posiada pięć płatków. Środek ma kolor ciemnofioletowy, trzy dolne, większe płatki są fioletowe, a obwódka każdego z płatków ma kolor jasnofioletowy. Kwiaty wyrastają z kępy zielonych, podłużnych liści. W tle znajduje się brązowo‑zielona skała.

Słownik