Brud jest mieszaniną różnych związków chemicznych. Jest to substancja niepożądana, nierozpuszczalna lub trudno rozpuszczalna w wodzie. Kluczowa do jego usunięcia jest umiejętność określenia, jakiego rodzaju jest ten brud. Duże znaczenie ma również powierzchnia, z której ma zostać usunięty.

Jak poradzić sobie z brudem?

R1BAweig8Rxl0

Ilustracja przedstawiająca koło Sinnera, na które składają się cztery strzałki tworzące kółko, z grotami skierowanymi zgodnie z ruchem wskazówek zegara. Na strzałce w lewej górnej strzałce szczoteczka do zębów, obok napis działanie mechaniczne. Na prawej górnej strzałce termometr, obok napis temperatura. Na prawej dolnej strzałce probówka wypełniona czerwoną cieczą, obok napis środki chemiczne. Na lewej dolnej strzałce zegar, obok napisz czas działania.

Dla procesu czyszczenia szyb i luster koło Sinnera pokazuje, że największy wpływ na pożądany efekt ma działanie mechaniczne.

Czynnikiem degradującym szkło jest wilgoć. Jednak trudno wyobrazić sobie jego czyszczenie bez użycia wody ${\text{H}}_2\text{O}$. Warunkiem jej wykorzystania jest krótki czas oddziaływania na szkło.

Szkło posiada niewielką odpornością na zarysowania. Środki przeznaczone do jego mycia mają najczęściej postać roztworu surfaktantów w wodzie. Ważne jest również to, aby nie zawierały substancji ściernych. Związki lotne, obecne w środkach przeznaczonych do czyszczenia szkła, skracają czas narażenia go na działanie wody.

RtQc66I0QbbjL

Ilustracja przedstawiająca cząsteczkę amoniaku o strukturze atom azotu związany z trzema atomami wodoru, czyli ${\text{NH}}_3$.

R16kaoZglRkBt

Ilustracja przedstawiająca cząsteczkę kwasu octowego o strukturze grupa ${\text{CH}}_3$ związana z grupą <math aria‑label="C O O H">COOH, to jest ${\text{CH}}_3\text{COOH}$.

R127huFUASfqx

Ilustracja przedstawiająca cząsteczkę etanolu o strukturze grupa ${\text{CH}}_3$ związana z grupą ${\text{CH}}_2$, która to łączy się z grupą hydroksylową <math aria‑label="O H">OH, sumarycznie ${\text{C}}_2{\text{H}}_5\text{OH}$.

Zadaniem tych substancji jest zapobieganie powstawaniu smug.

Przykładowa zawartość składników w typowym płynie do mycia szyb

Domowe sposoby na czyste szkło

1. Systematyczność

Systematyczność popłaca nie tylko w nauce, ale również w dbałości o szkło. Regularne sprzątanie ogranicza oddziaływanie na szkło kurzu i brudu. Te, podobnie jak woda, wpływają na szkło korozyjnie. Pomocnym rozwiązaniem może być impregnacja szkła. Specjalne preparaty konserwujące powodują, że jego powierzchnia odpycha krople wody, jednocześnie zmniejszając osadzanie brudu i kurzu. Do czyszczenia zaimpregnowanej powierzchni wystarczy już tylko wilgotna ścierka.

2. Woda (${\text{H}}_2\text{O}$) i ocet – wodny roztwór kwasu octowego (${\text{CH}}_3\text{COOH}$)

Wystarczy przygotować roztwór octu – ocet i woda – w proporcjach $1 : 9$ lub $1 : 8$. Następnie użyć do czyszczenia. To tani sposób, a przy tym ekologiczny. Ocet – wodny roztwór kwasu octowego – szybko wietrzeje i przestaje być wyczuwalny po kilkunastu minutach.

Ceramika sanitarna to:

R2DeyzNfQU9lm

Zdjęcie przedstawiające toaletę, na tle czerwonych płytek, biały sedes, spłuczka, papier toaletowy, szczotka, uchwyty dla osób niepełnosprawnych.

RrgZQySaGDGpm

Zdjęcie przedstawiające białą umywalkę, wbudowaną w szare płytki, oraz srebrny kran i kawałek lustra nad umywalką.

RwyapOjU5k7kt

Zdjęcie przedstawiające łazienkę, białe ściany, ciemna podłoga. Na środku biała wanna z przewieszonym białym ręcznikiem, nad nią okno, przed wanną biały dywanik.

RxMofFggV2aF1

Zdjęcie przedstawiające bidet na tle ciemnoszarych płytek podłogowych.

Ceramika sanitarna składa się z:

1. kaolinukaolin (glinka porcelanowa)kaolinu (${\text{Al}}_2{\text{O}}_3·2 {\text{SiO}}_2·2 {\text{H}}_2\text{O}$);

2. kwarcu – tlenek krzemu($\text{IV}$) (${\text{SiO}}_2$);

3. szpatu polnego, skaleniaskalenie, szpat polnyszpatu polnego, skalenia ($\text{K}\left[{\text{AlSi}}_3{\text{O}}_8\right]$ – $\text{Na}\left[{\text{AlSi}}_3{\text{O}}_8\right]$ – $\text{Ca}\left[{\text{Al}}_2{\text{Si}}_3{\text{O}}_8\right]$).

Środki do ceramiki nie powinny być stosowane do czyszczenia powierzchni akrylowych, dlatego trzeba mieć pewność co do tego, z jakiego rodzaju tworzywem mamy do czynienia.

Domowe sposoby czyszczenia ceramiki

Wybranie odpowiedniego środka do czyszczenia ceramiki i szkła pozwala na zachowanie estetycznego ich wyglądu na długie lata. Ważnym elementem prawidłowego sprzątania jest znajomość właściwości różnych powierzchni i rodzaju brudu, który należy usunąć. Systematyczność sprzątania jest również istotna. Pozwala na uniknięcie nawarstwienia się niepożądanych substancji.

Słownik

kaolin (glinka porcelanowa)

kaolin (glinka porcelanowa)

skała osadowa zawierająca w swym składzie głównie kaolinit; zawiera również kwarc i mikę

RklGTtJI8XW2M

Zdjęcie przedstawiające kaolin. Biały minerał w postaci zbitego proszku ułożony jest na szalce Petriego.

skalenie, szpat polny

skalenie, szpat polny

minerały najczęściej występujące w skorupie ziemskiej; glinokrzemiany przestrzenne potasu ($\text{K}$), sodu ($\text{Na}$), wapnia ($\text{Ca}$), rzadziej baru ($\text{Ba}$); zawierają również izomorficzne domieszki litu ($\text{Li}$), rubidu ($\text{Rb}$), cezu ($\text{Cs}$), strontu ($\text{Sr}$) i żelaza ($\text{Fe}$)

R1AjxyiGF9T6S

Zdjęcie przedstawiające skalenie. Białe minerały tworzące kryształy mieszane.

Bibliografia

http://www.cvma.ac.uk/conserv/conservation.html

http://www.cvma.ac.uk/conserv/cleaning.html

http://www.e-mieszkanie.pl/a/jak-czyscic-szklane-powierzchnie-8240.html

https://www.lazienkowy.pl/4774-3-3-czyszczenie-i-pielegnacja-ceramiki-sanitarnej.html

https://www.products.pcc.eu/pl/k/surfaktanty/

MARTA KAMIŃSKA PAWEŁ KARASZKIEWICZ Akademia Sztuk Pięknych im. Jana Matejki w Krakowie Dawne i współczesne metody konserwacji i restauracji witraży na przykładzie witrażu Św. Piotr ze zbiorów Muzeum Uniwersytetu Jagiellońskiego Collegium Maius w Krakowie OPUSCULA MUSEALIA 22 2014 doi 10.4467/20843852.OM.14.008.3206 s. 123–136

S. Davison, Conservation and Restoration of Glass, Elsevier 2003, s. 199.

Stefan Chudzyński, Jan Puternicki, Wiktor Surowiak: 1000 słów o tworzywach sztucznych. Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1981, s. 10. ISBN 83‑11‑06641‑8.

Hermann G. Hauthal, Gunter Wagner, Household Cleaning, Care and Maintenance Products- Chemistry, Application, Ecology, and Customer Safety, Verlag fur chemische industrie H.Ziolkowsky GmbH, 2004 Domingo, A guide to the surfactants world.

Ryszard Zieliński, Surfaktanty – budowa, właściwości, zastosowania. Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego w Poznaniu, 2013

Jolanta Sergot‑Kowalska, Profesjonalne utrzymanie czystości, Cleaning Consulting, 2011 NR 3/2016 KWARTALNIKA „CHEMIA I BIZNES. RYNEK KOSMETYCZNY I CHEMII GOSPODARCZEJ”