Przeczytaj
Metan

licencja CC BY-SA 2.5, dostępny w internecie: pl.wikipedia.org Na mapie świata zaznaczono wydobycie gazu ziemnego. Dominują takie kraje jak: Kanada, USA, Norwegia, Rosja, Chiny, Iran, Arabia Saudyjska z wynikiem powyżej stu miliardów metrów sześciennych. Na drugim miejscu znajduję się: Meksyk, większość krajów Ameryki Południowej, Niemcy, Ukraina, Rumunia, Wielka Brytania, Kazachstan, Azerbejdżan, Turkmenistan, Indie, Pakistan, Tajlandia, Kambodża, Malezja, Indonezja, Australia, Algieria, Egipt, Nigeria z ilością powyżej dziesięciu miliardów metrów sześciennych. W Polsce wydobycie wynosi powyżej miliarda metrów sześciennych.Źródło: GroMar Sp. z o.o. CC BY-SA 3.0 opracowano na podstawie: www.sl.wikipedia.org, Mauriece07, domena publiczna
Ciekawostka „Polska jest jednym z nielicznych krajów w Europie, które własnym wydobyciem pokrywają część swojego zapotrzebowania na gaz”.
Źródło: wysokienapiecie.pl, data dostępu 17.02.2020.
W Polsce metan znalazł zastosowanie do napędzania turbin gazowych w energetyce. Stosowany jest również w domowych sieciach gazowych, gdzie służy do zasilania kuchenek gazowych oraz do ogrzewania mieszkań.Zdjęcie przedstawia zapalone palniki w kuchence gazowej.licencja: domena publiczna, dostępny w internecie: www.pixabay.com, 2. Paliwo Metan, pod postacią gazu ziemnego, znalazł zastosowanie jako paliwo do pojazdów z uwagi na to, że jest bardziej przyjazny dla środowisko niż benzyna. W trakcie spalania metanu wydzielają się znikome ilości tlenku węgla(cztery) niż w tradycyjnych paliwach. Z tego względu metan określany jest mianem paliwa alternatywnego. Do korzystania z metanu jako paliwa w postaci sprężonego gazu ziemnego CNG (CNG, ang. compressed natural gas „sprężony gaz ziemny”) przekonali się właściciele samochodów w największych miastach europejskich, w tym Polski. Zdjęcie przedstawia autobus na ulicy. Autobus ma na dachu prostokątny, płaski zbiornik.Autobus napędzany sprężonym gazem ziemnym CNG, poruszający się po ulicach Gdańska
Źródło: www.commons.wikimedia.org, Licencja: CC BY-SA 3.0. Autor: Crusier. Ilustracja przedstawia znak informujący o stacji benzynowej. Znak jest prostokątny, ma niebieska obwódkę. Na białym tle jest czarny i niebieski dystrybutor. Nad nimi napis CNG.Znak oznajmiający stację paliw CNG
Licencja: domena publiczna, dostępny w internecie: pl.wikipedia.org , 3. Produkcja amoniaku i nawozów Jedna z metod syntetycznej produkcji nawozów wymaga użycia gazów naturalnych i powietrza. W jaki sposób metan umożliwia powstawanie nawozów? Reakcja metanu z parą wodną (w stosunku cztery do jednego, woda:metan) umożliwia otrzymanie wodoru, będącego jednym ze składników gazu syntezowego (mieszaniny N indeks dolny, dwa, koniec indeksu dolnego i H indeks dolny, dwa, koniec indeksu dolnego stosowanej do produkcji amoniaku). Warto podkreślić, że reakcja metanu z parą wodną (tzw. konwersja metanu) zachodzi w wysokiej temperaturze:
Chloroform (C H C l indeks dolny, trzy, koniec indeksu dolnego) lub dichlorometan (C H indeks dolny, dwa, koniec indeksu dolnego, C l indeks dolny, dwa, koniec indeksu dolnego) są stosowane jako rozpuszczalniki w chemii organicznej.Rysunek przedstawia pokój z trzema mężczyznami. W pokoju jest stół. Jeden z mężczyzn leży pod stołem, drugi siedzi na krześle, reszta ciała leży na stole. Trzeci mężczyzna klęczy przy stole i trzyma rękę na czole. Wokół stołu leżą dwa przewrócone krzesła, porozrzucane kartki papieru.Dawnej chloroform stosowany był także do głębokiej narkozy.
Licencja: domena publiczna, dostępny w internecie: pl.wikipedia.org
Etan

Propan i butan

Licencja: domena publiczna, dostępny w internecie: pixabay.com, 2. Gazy wytłaczające Zarówno propan, jak i butan sprawdzają się doskonale jako gazy wyrzutowe (tzw. propelenty) w aerozolach leczniczych i kosmetycznych, w tym w odświeżaczach powietrza., 3. Reagent w syntezie organicznej Propan jest surowcem do produkcji propylenu, który stanowi materiał wyjściowy dla wielu związków, np. propenu, czy też kwasu akrylowego.
Źródło Michae Hävecke et.al, Surface chemistry of phase-pure M1 MoVTeNb oxide during operation in selective oxidation of propane to acrylic acid, Journal of Catalysis, Volume 285, Issue 1, 2012, Pages 48-60 Ilustracja przedstawia wzór kreskowy cząsteczki propenu, który to zbudowany jest z grupy połączonej za pomocą wiązania podwójnego z grupą , która to jest związana za pomocą wiązania pojedynczego z grupą metylową .Propen.
Licencja: domena publiczna, dostępny w internecie: pl.wikipedia.org Ilustracja przedstawiająca wzór cząsteczki kwasu akrylowego, który to zbudowany jest z grupy połączonej za pomocą wiązania podwójnego z grupą , która to związana jest z atomem węgla. Atom ten łączy się za pomocą wiązania podwójnego z atomem węgla oraz za pomocą wiązania pojedynczego z grupą hydroksylową .Kwas akrylowy – najprostszy nienasycony kwas karboksylowy
Licencja: domena publiczna, dostępny w internecie: pl.wikipedia.org
Alkany –
Przykładem popularnego paliwa jest benzyna, w skład której wchodzą węglowodory alifatyczne o liczbie atomów węgla od do ., 2. Rozpuszczalniki Pentan, heksan oraz heptan są dobrymi rozpuszczalnikami dla substancji niepolarnych, bogatych w grupy alkilowe., 3. Inne zastosowania - Nafta
Jest to mieszanina węglowodorów zawierająca od do atomów węgla. Dawniej stosowana jako źródło energii do oświetlania. Obecnie stosowana jest między innymi jako paliwo do silników odrzutowych, jako rozpuszczalnik oraz w kosmetyce. Zdjęcie przedstawia zapaloną lampę naftową. W szklanej obudowie znajduje się płomień.Lampa naftowa.
Licencja: domena publiczna, dostępny w internecie: www.pixabay.com
- Olej napędowy
Alkany od nonanu () do heksadekanu () są cieczami nieodpowiednimi do stosowania w benzynie, ponieważ mają za dużą lepkość. Z powodzeniem jednak wchodzą w skład oleju napędowego i paliwa lotniczego.
Alkany od i wyższe
Źródło: www.pixabay.com; Licencja: domena publiczna., 2. Asfalt Alkany o długości łańcucha około lub więcej atomów węgla znajdują się w bitumie. Zdjęcie przedstawia maszynę wylewającą nowy asfalt na drodze. Przy maszynie stoją pracownicy. Przykładem bitumu naturalnego jest asfalt, stosowany w nawierzchniach drogowych.
Źródło: www.pixabay.com; Licencja: domena publiczna. Zdjęcie przedstawia połyskujące gdzieniegdzie kawałki czarnego kamienia. Na ilustracji przedstawiono naturalny bitum z Morza Martwego.
Źródło: www.pixabay.com; Licencja: domena publiczna.
Słownik
ciąg związków organicznych należących do jednej grupy (np. alkany, alkohole, kwasy), których cząsteczki różnią się między sobą o jedną lub więcej grup metylenowych
węglowodór nasycony, w którym występują wyłącznie wiązania pojedyncze, o wzorze ogólnym , gdzie
(z ang. crack „pękać”, „łamać”) to proces, podczas którego na skutek działania wysokiej temperatury (lub w obecności katalizatora) następuje rozerwanie wiązania węgiel – węgiel, wskutek czego z cząsteczki alkanu (łańcuch zawierający co najmniej atomy węgla) powstają dwie cząsteczki – alkanu oraz alkenu; rozerwanie wiązania może zachodzić w różnym miejscu, stąd otrzymywane są mieszaniny węglowodorów
(łac. benzoe „żywica benzoesowa”) mieszanina ciekłych węglowodorów alifatycznych o cząsteczkach zawierających od do atomów węgla; stosowana jako paliwo do napędu m.in. samochodów
(łac. conversio „odwrócenie”) proces technologiczny mający na celu otrzymanie gazu syntezowego, na skutek reakcji metanu z parą wodna w wysokiej temperaturze i podwyższonym ciśnieniu
[wymowa: elpegie lub elpidżi] mieszanina propanu i butanu w postaci ciekłej, używana jako paliwo samochodowe
(ang. compressed natural gas „sprężony gaz ziemny”) gaz ziemny sprężony do ciśnienia - (źródło: wikipedia.pl)
niezawierające wiązań kowalencyjnych spolaryzowanych
(łac. naphta „olej skalny”) frakcja pochodząca z destylacji ropy naftowej o temperaturze wrzenia –; stosowana jako składnik paliw do silników odrzutowych
posiadający małe powinowactwo do wody (nie są przez nią przyciągane)
parafina w postaci stałej
(łac. parum affinis, „mający mało pokrewieństw”) mieszanina stałych węglowodorów nasyconych, zawierających od do atomów węgla w cząsteczce
(łac. parum affinis, „mający mało pokrewieństw”) mieszanina składająca się z ciekłych węglowodorów nasyconych, otrzymywana z produktów destylacji ropy naftowej; bezbarwna ciecz, stosowania do wyrobu kremów i maści w przemyśle kosmetycznym i farmaceutycznym
Bibliografia
Ashton Acton Q. A., Alkanes – Advances in Research and Application, Scholarly Editions, 2013.
chemlibretexts.com
Encyklopedia PWN
Morrison R. T., Boyd R. N., Chemia organiczna, t. 1. Warszawa 1985.
Tivol, W. F., Briegel A.; Jensen G. J., An Improved Cryogen for Plunge Freezing, Microscopy and Microanalysis, 2008, 14(5), 375–379.
Vollhardt K. P. C., Schore N. E., Organic Chemistry structure and function, 6th Edition, Oksford 2007.