Wybrzeża różnią się od siebie sposobem powstania i rzeźbą terenu, dlatego można wyodrębnić takie typy wybrzeży jak riasowe, szkierowe, dalmatyńskie, fiordowe, lagunowe, limanowe, namorzynowe oraz mierzejowe.

To typ wybrzeża wysokiego, gdzie prostopadłe, wylotowe doliny górskie zostały zalane przez wody morskie. Charakteryzuje się długimi i krętymi zatokami ciągnącymi się w głąb lądu. Przykładem mogą być wybrzeża w Kornwalii, Bretanii i na Krymie.

Jest to typ wybrzeża, które powstało wskutek zalania pasm górskich równoległych do linii brzegowej. Wybrzeża dalmatyńskie charakteryzują się zatem licznymi cieśninami pomiędzy wydłużonymi pasmami górskimi a brzegiem. Przykładem takiego wybrzeża są wybrzeża w Chorwacji.

Wybrzeże powstałe przez zalanie obszaru polodowcowego z licznymi mutonami (barańcami). Ich wierzchnie części wynurzają się ponad poziom wody, tworząc liczne, niewielkie skaliste wysepki – szkieryszkierszkiery. Szkierami są bowiem mutony, które zostały zerodowane i wygładzone w wyniku oddziaływania wód morskich. Spotykane są np. w Finlandii, Szkocji, Szwecji oraz na Alasce.

Powstało wskutek zalania polodowcowych, głębokich i długich dolin U‑kształtnych na obszarze peryglacjalnym. Tworzą się w ten sposób długie i rozgałęzione zatoki prowadzące w głąb lądu. Takie wybrzeża można spotkać np. w Norwegii i południowym Chile oraz w Kanadzie – północno‑wschodnie wybrzeże Nunavut.

Wybrzeże powstałe przez zalanie akumulacyjnych form lodowcowych, rozciętych rynnami subglacjalnymi. Tworzą je rozległe i głębokie rynny, ciągnące się od strony lądu w kierunku morza. Przykładem takiego wybrzeża jest to występujące w Nowym Jorku, we wschodniej Danii i na południowo‑zachodnim brzegu Zalewu Szczecińskiego.

Powstaje w wyniku odcięcia zatopionych wylotów rzek przez mierzeję utworzoną w wyniku akumulacji materiału naniesionego z rzek w wyniku falowania. W ten sposób tworzą się limanylimanlimany, w których zachodzi wymiana wód z wodami morskimi. Wybrzeża tego typu są zlokalizowane w pobliżu północnej linii brzegowej Morza Czarnego.

Tworzy się wskutek powstania mierzei odcinającej część zatoki od morza, w wyniku działania prądów przybrzeżnych. Przykładem może być wybrzeże mierzejowe w obrębie Zatoki Gdańskiej.

Powstaje poprzez utworzenie się wskutek pływów równoległego i piaszczystego wału (lidolidolido) oddzielającego zatokę od morza. W wyniku tego procesu dochodzi do powstania laguny poprzez spłycenie zatoki i zmniejszenie jej zasolenia. W obrębie lagunylagunalaguny mogą powstawać małe wyspy. Takie wybrzeża są zlokalizowane np. w obrębie Zatoki Weneckiej i Zatoki Meksykańskiej.

To wybrzeże jest gęsto porośnięte roślinnością słonolubną. Procesowi temu sprzyjają duże amplitudy pływów oraz małe falowanie. Rozrastanie się namorzyn prowadzi do akumulacji osadów naniesionych przez wodę morską, co skutkuje poszerzaniem się wybrzeży. Taki rodzaj wybrzeża można zaobserwować np. na Sumatrze, w Kolumbii oraz w rejonie Zatoki Bengalskiej.

Wybrzeże ciepłych mórz powstałe w warunkach dużej amplitudy pływów i małego falowania z udziałem organizmów morskich tworzących bariery w pobliżu lub pewnym oddaleniu od brzegu. Między wybrzeżem a barierą występuje często płytka zatoka.

Słownik