Trochę historii

Do drugiej połowy XX wieku realizacja projektów była prosta – wystarczyło tylko sporządzić dokładny plan działania, a następnie konsekwentnie za nim podążać. Taki model prowadzenia projektów nazywano kaskadą lub wodospadem (ang. waterfall), ponieważ kolejny krok był realizowany po zakończeniu poprzedniego (np. testy odbywały się po zbudowaniu całego produktu).

W informatyce takie postępowanie nie przynosiło jednak efektu. Po zakończeniu długotrwałych prac, produkt często okazywał się wadliwy lub przestarzały. W roku 2001 grupa menedżerów IT stworzyła nowe reguły – manifest programowania zwinnego.

Metody zwinne (ang. Agile)

Metody zwinne to grupa metod pozwalająca skutecznie realizować projekt, nawet gdy mamy wiele niewiadomych w jego założeniach. Ponieważ nie znamy ostatecznego kształtu produktu, skupiamy się na tym, co w danej chwili stanowi największą wartośćwartośćwartość biznesową, czego użytkownik będzie najbardziej potrzebował. W regularnych odcinkach czasu podejmujemy kolejne decyzje, co jest najistotniejsze w danym momencie, i do tych wytycznych dopasowujemy kolejność prac. Nie wybiegamy myślą daleko w przyszłość – liczy się tu i teraz.

Co to jest Scrum?

Najpopularniejszą metodą prowadzenia projektów zwinnych jest Scrum. To anglojęzyczna nazwa jednej z formacji w rugby. Podczas gry zawodnicy tworzą zwartą grupę, wzajemnie się osłaniając. Dzięki pracy zespołowej osiągają sukces, podobnie jak w projekcie informatycznym.

Scrum to pewne ramy postępowania, szkielet współdziałania lub frameworkframeworkframework. Scrum nie jest metodyką ani metodą, a jedynie schematem pozwalającym na stosowanie wielu różnych metod czy technik.

Filary Scruma

Scrum kładzie nacisk na empiryzmempiryzmempiryzm, zakładając, że wiedza pochodzi z doświadczenia, a decyzje należy podejmować na podstawie zaobserwowanych faktów. Każdy projekt realizowany w Scrumie powinien zatem przestrzegać trzech nadrzędnych zasad, zwanych filarami. Są to:

Role w Scrumie

W skład zespołu scrumowego wchodzą:

• właściciel produktu (ang. Product Owner) – pilnuje, aby praca całego zespołu przynosiła jak największą wartość; to on decyduje o kolejności prac, ponieważ ma pełną wiedzę na temat potrzeby biznesowej;

• Scrum Master – dba o to, aby praca zespołu przebiegała bez zakłóceń i aby wszyscy stosowali się do reguł Scruma;

• deweloperzydeweloperdeweloperzy – wszystkie osoby, które pracują nad projektem (nie tylko programiści, lecz także testerzy, analitycy, graficy); każdy członek zespołu sam decyduje, jaką pracę wykona, ale przy założeniu, że wspólnymi siłami uda się zrealizować wszystkie zadania.

Serce Scruma to sprint

W Scrumie cała praca wykonywana jest w regularnych interwałach, bez przerw – w tzw. sprintach. Efektem sprintu jest przyrost produktuprzyrost produktuprzyrost produktu (ang. Increment), czyli działający, potencjalnie gotowy do wydania (przekazania klientowi lub użytkownikom) fragment oprogramowania.

Wydarzenia Scruma

W każdym sprincie odbywają się spotkania sprzyjające inspekcji i adaptacji.

• Planowanie sprintu – na początku sprintu zespół scrumowy planuje, co chce osiągnąć w sprincie oraz jak tego dokonać, wyznaczany też jest ogólny cel.

• Codzienny Scrum – deweloperzy codziennie spotykają się, aby omówić to, co już zrobili i czym zajmą się w najbliższym czasie, by osiągnąć cel sprintu.

• Przegląd sprintu – zespół scrumowy oraz grupa innych zaangażowanych osób (np. klientów) ogląda efekty pracy, ustala dalsze kroki i ocenia, kiedy produkt zostanie zakończony.

• Retrospektywa sprintu – zespół scrumowy dokonuje inspekcji swojej współpracy, procesu, narzędzi i proponuje usprawnienia na przyszłość.

Artefakty Scrum

W celu zachowania przejrzystości, w Scrumie istnieją pewne dokumenty, zwane artefaktami.

• Backlog produktu – lista wszystkich czynności, jakie należy wykonać w celu stworzenia produktu. Na górze znajdują się zadania najbardziej zwiększające wartość biznesową i najlepiej doprecyzowane, które zapewne zostaną zrealizowane w jednym z najbliższych sprintów.

• Backlog sprintu – to plan dostarczenia przyrostu w sprincie, swego rodzaju miniwersja backlogu produktu. Tworzy się go podczas planowania sprintu. Deweloperzy, jako wykonawcy pracy, mają decydujący głos w ustalaniu, ile pracy uda się wykonać i kto ją zrobi.

• Przyrost – namacalny rezultat prac wykonanych w dotychczasowych sprintach.

Jak to działa w praktyce?

Wróćmy do przykładu z początku tego e‑materiału: klient zamawia stworzenie sklepu internetowego. Jak prawdopodobnie przebiegnie praca nad jego produktem?

1. Na etapie przygotowań klient wraz z wykonawcą ustalą listę interesariuszyinteresariuszeinteresariuszy (czyli wszystkich osób, których dotyczy projekt – np. potencjalnych klientów z podziałem na ich typy, personel, który będzie wprowadzał produkty na stronę, konkurentów). W wyniku warsztatów powstanie wstępna makietamakietamakieta sklepu z podziałem na poszczególne widoki (listing kategorii, koszyk klienta itd.).

2. Po akceptacji makiet, rozpocznie się wdrożenie oraz pierwszy sprint. Najczęściej jest on poświęcony na dobór architektury (języka oprogramowania, systemu operacyjnego, wymagań technicznych) i ogólne ustalenia. Odbędą się też pierwsze wydarzenia scrumowe.

3. W kolejnych sprintach prace będą postępować, a produkt przyrastać. Podczas każdego przeglądu sprintu, klient będzie miał szansę obejrzeć produkt, zgłosić uwagi i przekazać właścicielowi produktu sugestie, co powinno być wykonane w następnej kolejności. Dzięki temu produkt będzie przez cały czas odzwierciedlał oczekiwania zleceniodawcy.

4. Gdy produkt będzie już prawie gotowy, klient zostanie zaproszony do testów na serwerze deweloperskim lub preprodukcyjnym (już w środowisku klienta). Być może nawet odbędzie się tzw. demo, czyli prezentacja produktu u klienta, zapoznająca jego pracowników z nowym serwisem.

5. W wyznaczonym wcześniej dniu zostanie wdrożona wersja produkcyjna, a efekt pracy ujrzy światło dzienne. Jednak na tym współpraca się nie kończy. Klient będzie zgłaszał poprawki (wdrażane na bieżąco) oraz usprawnienia. Wydarzenia scrumowe skończą się, a zespół przejdzie do kolejnego projektu. Zaawansowane ulepszenia mogą być realizowane jako kolejne projekty scrumowe.

Czy Scrum ma sens w pojedynkę?

Scrum najlepiej działa w zespole liczącym od 5 do 11 osób. W praktyce małe projekty mogą być jednak realizowane nawet przez dwóch deweloperów (programista i grafik). Czy wdrażanie scrumowe ma w tych warunkach sens? Tak, ponieważ ciągła inspekcja i adaptacja oraz skupienie na dostarczeniu korzyści sprawdzi się w każdych warunkach.

Słownik