Consulta il dialogo per conoscere la famiglia di Azzurra, la fidanzata di Fabio. Cerca di ricordare, e poi elencare, almeno cinque delle professioni menzionate.
Zapoznaj się z dialogiem, aby poznać rodzinę Azzurry – narzeczonej Fabia. Spróbuj zapamiętać, a następnie wymienić, co najmniej pięć wspomnianych nazw zawodów.
JustynaGroblińskaConosci la mia famiglia!
R1EtFAwhFdFdo
Nagranie przedstawia rozmowę narzeczonej i narzeczonego. Azzurra opowiada Fabio o swojej rodzinie.
Nagranie przedstawia rozmowę narzeczonej i narzeczonego. Azzurra opowiada Fabio o swojej rodzinie.
Źródło: Zespół autorski Politechniki Łódzkiej i Uniwersytetu Łódzkiego, licencja: CC BY-SA 3.0.
Źródło: Zespół autorski Politechniki Łódzkiej i Uniwersytetu Łódzkiego, licencja: CC BY-SA 3.0.
Nagranie przedstawia rozmowę narzeczonej i narzeczonego. Azzurra opowiada Fabio o swojej rodzinie.
Azzurra: Fabio, tesoro, domani è un momento importante per noi. Conosci già i miei genitori, però adesso, ti voglio presentare gli altri membri della mia grande famiglia: nonni, zii, cugini…
Fabio: Va bene, amore… Ma sei sicura?
Azzurra: Sì, dai, il compleanno di zia Marina è un’occasione perfetta, vengono tutti!
Fabio: Ma come faccio a ricordare così tante persone, i loro nomi, ecc.?
Azzurra: Tranquillo, la mia famiglia è grande, ma adesso ti spiego tutto, così puoi prepararti.
Fabio: Ottimo! O almeno credo…
Azzurra: Perfetto, allora, guarda, ecco la fotografia dell’intera famiglia. Qui c’è zio Tommaso, è medicoil medico (m)medico e lavora in ospedale, vicino a casa tua. Sua moglie, Marina – guarda, sta davanti a lui – fa la farmacistala farmacista (f)la farmacista. Poi, alla sua sinistra c’è nonna Teresa, quella alta. Era insegnantel’insegnante (m/f)insegnante, ora è in pensionein pensionepensione. Suo marito, il mio caro nonno Antonio, nella foto non c’è, perché la foto l’ha fatta proprio lui! È fotografoil fotografo (m)fotografo, fa foto ogni giorno, puoi immaginare?
Fabio: Che passione!
Azzurra: Sì! Oh, guarda c’è anche zia Liana, lei fa l’avvocatal’avvocata/l’avvocatessa/la donna avvocato (f)l’avvocata e suo marito è scrittorelo scrittore (m)scrittore (ha pubblicato il suo ultimo libro un mese fa).
Fabio: Come si chiama?
Azzurra: Ah, scusa, si chiama Leone.
Fabio: Ok! E questo uomo? Chi è?
Azzurra: È nonno Eusebio, è ingegnerel'ingegnere (m)ingegnere, come il mio papà. Sua moglie, mia nonna Caterina, fa la giornalistala giornalista (f)la giornalista e la scrittricela scrittrice (f)la scrittrice, ma sogna da sempre di fare la calciatricela calciatrice (f)la calciatrice, immagina!
Fabio: Interessante, brava, magari un giorno posso giocare con lei!
Azzurra: Certo, perché no!
Fabio: Allora, chi ci rimane? Questi tre uomini. Chi sono?
Azzurra: I cugini di Verona! Franco, Carlo e Luca. Franco, quello alto, è modelloil modello (m)modello, Carlo fa il parrucchiereil parrucchiere/la parrucchiera (m/f)il parrucchiere e il terzo cugino vuole diventare registail regista (m)regista.
Fabio: Ho capito, mamma mia! La tua famiglia è veramente interessante. Ognuno ha una passione diversa. Ma come faccio a ricordare tutte queste informazioni?
Azzurra: Sei bravo, non ti preoccupare!
Fabio: Speriamo bene!
1 Źródło: JustynaGroblińska, Conosci la mia famiglia!, licencja: CC BY 3.0.
2
Esercizio1
Prima di andare alla festa di compleanno di zia Marina, Fabio cerca di ripetere chi è chi nella famiglia di Azzurra. Verifica se quello che ricorda è vero.
Przed wyjściem na urodziny cioci Mariny Fabio próbuje powtórzyć, kto jest kim w rodzinie Azzurry. Sprawdź, czy to, co pamięta, jest prawdziwe.
RDTv0sFPAMkJK
Łączenie par. . Zia Marina fa la farmacista.. Możliwe odpowiedzi: Vero, Falso. Nonna Teresa è fotografa.. Możliwe odpowiedzi: Vero, Falso. Zia Liana è scrittrice.. Możliwe odpowiedzi: Vero, Falso. Zio Leone fa lo scrittore.. Możliwe odpowiedzi: Vero, Falso. Nonno Eusebio fa il calciatore.. Możliwe odpowiedzi: Vero, Falso. Franco fa il parrucchiere.. Możliwe odpowiedzi: Vero, Falso
Łączenie par. . Zia Marina fa la farmacista.. Możliwe odpowiedzi: Vero, Falso. Nonna Teresa è fotografa.. Możliwe odpowiedzi: Vero, Falso. Zia Liana è scrittrice.. Możliwe odpowiedzi: Vero, Falso. Zio Leone fa lo scrittore.. Możliwe odpowiedzi: Vero, Falso. Nonno Eusebio fa il calciatore.. Możliwe odpowiedzi: Vero, Falso. Franco fa il parrucchiere.. Możliwe odpowiedzi: Vero, Falso
Źródło: Zespół autorski Politechniki Łódzkiej i Uniwersytetu Łódzkiego, licencja: CC BY-SA 3.0.
Nazwy zawodów
Nazwy zawodów, zarówno w języku włoskim, jak i polskim, to najlepszy przykład na to, że mówimy żywymi językami, które podlegają nieustannym zmianom. Wiele zasad obowiązuje w nich przez wiele lat, ale niektóre ulegają przekształceniom. Obecnie w przypadku zawodów często wykorzystywane dla obu rodzajów męskie nazwy są rozróżniane na rodzaj męski i żeński za pomocą różnych końcówek. Na przykład w języku polskim nazwa zawodu psycholog, do niedawna określająca zarówno kobietę, jak i mężczyznę wykonujących ten zawód, teraz została podzielona na psychologa wskazującego mężczyznę wykształconego w dziedzinie psychologii i psycholożkę wskazującą kobietę zajmującą się w swym zawodzie tym samym obszarem nauki. To samo zjawisko możemy zaobserwować w języku włoskim – l’avvocato(adwokat) niegdyś wyraz używany w celu wskazania zarówno kobiety, jak i mężczyzny wykonujących ten zawód, obecnie rozróżnia się nal’avvocato(adwokat mężczyzna) il’avvocata(adwokat kobieta), a także, opcjonalniel’avvocatessaczyla donna avvocato. Brak jednej sprecyzowanej żeńskiej nazwy zawodu świadczy zazwyczaj o tym, że w danej społeczności językowej toczy się powszechna dyskusja dotycząca użycia proponowanych form. Podobnie jest w przypadku zmian nazw zawodów – np. cieśla to obecnie stolarz, natomiast w języku włoskim osoba odpowiedzialna za utrzymanie porządku w szkole kiedyś nazywana byłail bidello/la bidella, a obecnieil collaboratore scolastico/la collaboratrice scolastica.
Dla użytkowników języka jest to sygnał, że znajomość języka, i ojczystego i obcego, należy nieustannie pogłębiać i aktualizować, śledząc najnowsze wydania słowników, artykuły w poradniach językowych czy np. oglądając programy dotyczące poprawności językowej z udziałem językoznawców (w Polsce często w mediach zabierają lub zabierały głos takie autorytety jak prof. Jan Miodek czy prof. Jerzy Bralczyk, a we Włoszech to m.in. prof. Luca Serianni czy prof. Giuseppe Patota).
W poniższych tabelach znajdziesz wybrane męskie i żeńskie nazwy zawodów.
Pierwszy typ nazw zawodów odmienia się regularnie – w rodzaju męskim są to nazwy zakończone na –o w liczbie pojedynczej i na –i w liczbie mnogiej, a w rodzaju żeńskim zakończone na –a w liczbie pojedynczej oraz na –e w liczbie mnogiej.
R1Y9tkPXjO25H
Ilustracja
Źródło: Zespół autorski Politechniki Łódzkiej i Uniwersytetu Łódzkiego, licencja: CC BY 3.0.
liczba
wł. r. m.
pol. r. m.
wł. r. ż.
pol. r. ż.
pojedyncza
il fotografo
fotograf
la fotografa
fotografka
mnoga
i fotografi
fotografowie
le fotografe
fotografki
pojedyncza
il modello
model
la modella
modelka
mnoga
i modelli
modele
le modelle
modelki
pojedyncza
il poliziotto
policjant
la poliziotta
policjantka
mnoga
i poliziotti
policjanci
le poliziotte
policjantki
pojedyncza
il sarto
krawiec
la sarta
krawcowa
mnoga
i sarti
krawcy
le sarte
krawcowe
pojedyncza
l'avvocato
adwokat
l'avvocata
pani adwokat
mnoga
gli avvocati
adwokaci
le avvocate
panie adwokat
Drugi typ nazw zawodów kończy się na –e w rodzaju męskim w liczbie pojedynczej i na –i w liczbie mnogiej. Jest różnie przekształcany w rodzaju żeńskim.
R2QhzF8T6E79w
Ilustracja
Źródło: Zespół autorski Politechniki Łódzkiej i Uniwersytetu Łódzkiego, licencja: CC BY 3.0.
R1IHhCSCKR7Z1
Ilustracja
Źródło: Zespół autorski Politechniki Łódzkiej i Uniwersytetu Łódzkiego, licencja: CC BY 3.0.
liczba
wł. r. m.
pol. r. m.
wł. r. ż.
pol. r. ż.
pojedyncza
l'infermiere
pielęgniarz
l'infermiera
pielęgniarka
mnoga
gli infermieri
pielęgniarze
le infermiere
pielęgniarki
pojedyncza
il cantante
piosenkarz
la cantante
piosenkarka
mnoga
i cantanti
piosenkarze
le cantanti
piosenkarki
pojedyncza
l'insegnante
nauczyciel
l'insegnante
nauczycielka
mnoga
gli insegnanti
nauczyciele
le insegnanti
nauczycielki
pojedyncza
il calciatore
piłkarz
la calciatrice
piłkarka
mnoga
i calciatori
piłkarze
le calciatrici
piłkarki
pojedyncza
il pittore
malarz
la pittrice
malarka
mnoga
i pittori
malarze
le pittrici
malarki
pojedyncza
l'attore
aktor
l’attrice
aktorka
mnoga
gli attori
aktorzy
le attrici
aktorki
pojedyncza
lo scrittore
pisarz
la scrittrice
pisarka
mnoga
gli scrittori
pisarze
le scrittrici
pisarki
pojedyncza
il dottore
doktor
la dottoressa
pani doktor
mnoga
i dottori
doktorzy
le dottoresse
panie doktor
pojedyncza
il professore
profesor
la professoressa
pani profesor
mnoga
i professori
profesorowie
le professoresse
panie profesor
Określenia dottore/dottoressa, professore/professoressa nie są nazwami zawodów, ale warto je poznać, ponieważ zwyczajowo formułami dottore/dottoressa zwracamy się do lekarza/lekarki, natomiast professore/professoressa używamy w odniesieniu do nauczycieli.
Trzeci typ nazw zawodów kończy się w liczbie pojedynczej w obydwu rodzajach na –ista(rzeczowniki te różnią się wtedy tylko rodzajnikiem), a w liczbie mnogiej na –istiw rodzaju męskim i na –istew rodzaju żeńskim.
RRleqYeYMF99K
Ilustracja
Źródło: Zespół autorski Politechniki Łódzkiej i Uniwersytetu Łódzkiego, licencja: CC BY 3.0.
liczba
wł. r. m.
pol. r. m.
wł. r. ż.
pol. r. ż.
pojedyncza
il farmacista
aptekarz/farmaceuta
la farmacista
aptekarka/farmaceutka
mnoga
i farmacisti
aptekarze/farmaceuci
le farmaciste
aptekarki/farmaceutki
pojedyncza
il giornalista
dziennikarz
la giornalista
dziennikarka
mnoga
i giornalisti
dziennikarze
le giornaliste
dziennikarki
pojedyncza
il regista
reżyser
la regista
pani reżyser
mnoga
i registi
reżyserzy
le registe
panie reżyser
Zdarzają się też nieregularne nazwy zawodów w rodzaju męskim i żeńskim.
R1cArqyk32JqA
Ilustracja
Źródło: Zespół autorski Politechniki Łódzkiej i Uniwersytetu Łódzkiego, licencja: CC BY 3.0.
liczba
wł. r. m.
pol. r. m.
wł. r. ż.
pol. r. ż.
pojedyncza
il poeta
poeta
la poetessa
poetka
mnoga
i poeti
poeci
le poetesse
poetki
RuxwlJKd2yGiN
Źródło: Zespół autorski Politechniki Łódzkiej i Uniwersytetu Łódzkiego, licencja: CC BY-SA 3.0.
Dizionario
f = femminile - rodzaj żeński, m = maschile - rodzaj męski, pl = plurale - liczba mnoga
