bg‑azure

Conosci le abitudini alimentari degli italiani? Leggi il testo per scoprire cosa e quando mangiano.

Znasz zwyczaje żywieniowe Włochów? Przeczytaj poniższy tekst, aby dowiedzieć się, co i kiedy jedzą.

Damian Rogala Cosa mangiano gli italiani

La colazione

In Italia i pasti principalmente sono tre: la colazione, il pranzo e la cena. La mattina gli italiani fanno una colazionela colazione (f)colazione leggera. Di solito mangiano qualcosa di dolce: un cornetto, un pezzoil pezzo (m)pezzo di torta, dei biscottiil biscotto (m)biscottidel paneil pane (m)pane con burroil burro (m)burromarmellatala marmellata (f)marmellata e bevono un caffè, un cappuccino o un bicchiereil bicchiere (m)bicchiere di latte caldo. I bambini mangiano spesso i cerealii cereali (mpl)cereali con il latteil latte (m)latte o con lo yogurt. Molte persone fanno colazione al bar.

Il pranzo

Solitamente si pranza tra le 12.30 e le 14. Il pranzoil pranzo (m)pranzo completo è composto di antipastol’antipasto (m)antipasto (formaggi, salumi, bruschette), primo piatto, secondo piattoil piatto (m)piatto e dessert. Come primo gli italiani mangiano la pasta con varivariovari sughiil sugo (m)sughi, il risotto o più raramente una zuppala zuppa (f)zuppa e come secondo la carnela carne (f)carne o il pesceil pesce (m)pesce con un contornoil contorno (m)contorno di patate o di verdure. Alla fine del pranzo c'è il dessert: un dolce, per esempio il tiramisù, il gelato o della frutta frescafrescofresca di stagionela stagione (f)stagione e ovviamente una tazzinala tazzina (f)tazzina di espresso. Gli italiani non bevono mai il cappuccino dopo pranzo. Durante i giorni lavorativi molti italiani pranzano in frettala fretta (f)fretta fuorifuorifuori casa mangiando un paninoil panino (m)panino o un piatto di pasta.

La merenda

La merendala merenda (f)merenda è il pastoil pasto (m)pasto del pomeriggio molto attesoattesoatteso soprattuttosoprattuttosoprattutto dai bambini che intorno alle 17 fanno uno spuntinolo spuntino (m)spuntino. Di solito si mangia un panino, un gelato o dei biscotti.

La cena

La cenala cena (f)cena è un momento fondamentale per la vita degli italiani. Tra le 19 e le 21 tutti i membriil membro (m)membri della famiglia si riunisconoriunirsisi riuniscono intorno a tavola e consumano il pasto principale della giornata. Le portatela portata (f)portate sono le stesse del pranzo oppure si consumano cose più leggere come formaggi, verdure e frutta. Durante il fine settimana gli italiani vanno spesso a cena fuori con degli amici.

1 Źródło: Damian Rogala, Cosa mangiano gli italiani, [na podstawie:] Benvenuti - Intercultura Blog, https://aulalingue.scuola.zanichelli.it/benvenuti/2010/03/04/le-abitudini-alimentari-degli-italiani/ [dostęp 24.05.2023], licencja: CC BY 3.0.
Esercizio 1

Rileggi il testo e rispondi alle domande:

Przeczytaj ponownie tekst i odpowiedz na pytania:

RUOOAlkxmbX6u
Możliwe odpowiedzi: 1. i salumi, 2. i cornetti, 3. i biscotti
Źródło: Zespół autorski Politechniki Łódzkiej i Uniwersytetu Łódzkiego, licencja: CC BY-SA 3.0.
RKY2GExfwbOLk
Możliwe odpowiedzi: 1. Verso le 17:00., 2. Verso le 13:00., 3. Verso le 8:00.
Źródło: Zespół autorski Politechniki Łódzkiej i Uniwersytetu Łódzkiego, licencja: CC BY-SA 3.0.
RlqwBie79KGHV
Możliwe odpowiedzi: 1. l'espresso, 2. il latte caldo, 3. il cappuccino
Źródło: Zespół autorski Politechniki Łódzkiej i Uniwersytetu Łódzkiego, licencja: CC BY-SA 3.0.

We Włoszech główne posiłki to: la colazione - śniadanie, il pranzo - obiad oraz la cena - kolacja. Dodatkowo dzieci często jedzą również podwieczorek - la merenda. Należy zapamiętać, że chociaż czasownik jeść to po włosku mangiare, mówiąc o godzinie, miejscu lub samym fakcie spożywania tych posiłków używamy następujących wyrażeń lub czasowników:

  • fare colazione - jeść śniadanie, np.:
    Faccio colazione al bar. - Jem śniadanie w kawiarni.

  • pranzare - jeść obiad, np.:
    Oggi pranziamo alle 14:00. - Dzisiaj jemy obiad o 14:00.

  • cenare - jeść kolację, np.:
    Stasera ceniamo fuori. - Dziś wieczorem jemy kolację na mieście.

  • fare merenda (rzadziej również merendare), np.:
    Facciamo merenda! - Zjedzmy podwieczorek!

Często spotykamy się również z wyrażeniem: fare uno spuntino - przekąsić coś.

Natomiast czasownik mangiare w kontekście posiłków stosujemy mówiąc, że na śniadanie/obiad/kolację zjedliśmy jakieś konkretne danie lub informujemy o tym czy jemy dużo, mało albo nie jemy nic, np.:

  • A (lub per) colazione mangio sempre un cornetto. - Na śniadanie jem zawsze rogalika.

  • Per pranzo non mangio molto. - Na obiad nie jem dużo.

  • A cena mangiamo solo un po' di frutta. - Na kolację jemy tylko trochę owoców.

W tekście dotyczącym posiłków we Włoszech spotkaliśmy się z formami: del, della, dei, degliktóre służą do wyrażania bliżej nieokreślonej ilości i zależnie od kontekstu oznaczają “kilka” lub “trochę”.

Mamy tu do czynienia z przyimkiem di połączonym z rodzajnikiem określonym, który tworzy tzw. rodzajnik cząstkowy (articolo partitivo). Zobaczmy wszystkie możliwe połączenia:

R1XPOUoog6W4O
Źródło: Zespół autorski Politechniki Łódzkiej i Uniwersytetu Łódzkiego, licencja: CC BY 3.0.

Przyimek

il

lo

l'

la

i

gli

le

di

del

dello

dell'

della

dei

degli

delle

Rodzajnik cząstkowy:

  • występując przed rzeczownikami niepoliczalnymi w liczbie pojedynczej oznacza „trochę” (del latte - trochę mleka),

  • występując przed rzeczownikami policzalnymi w liczbie mnogiej oznacza „kilku”, „kilka, „jacyś”, „jakieś” (dei biscotti - kilka ciasteczek, delle persone - kilka osób, jakieś osoby).

R16MaZkzHPYD8
Appunti: (Uzupełnij).
Źródło: Zespół autorski Politechniki Łódzkiej i Uniwersytetu Łódzkiego, licencja: CC BY-SA 3.0.

Dizionario

f = femminile - rodzaj żeński, m = maschile - rodzaj męski, pl = plurale - liczba mnoga

l’antipasto (m)
l’antipasto (m)
RTd51hI64vkim1
Nagranie dźwiękowe

przystawka

RIGxjs6pq1uFH1
Nagranie dźwiękowe
atteso
atteso
R1Mvclm3SWKm61
Nagranie dźwiękowe

oczekiwany

R1VVcWQmT6bwq1
Nagranie dźwiękowe
il bicchiere (m)
il bicchiere (m)
R31jx4RC4rLfh1
Nagranie dźwiękowe

szklanka

R1JAt7nM787Ce1
Nagranie dźwiękowe
il biscotto (m)
il biscotto (m)
R1eWolbRmuNoA1
Nagranie dźwiękowe

ciasteczko

RSpLhGejGAM9h1
Nagranie dźwiękowe
il burro (m)
il burro (m)
R1QUd6fbX3l811
Nagranie dźwiękowe

masło

RSIckQIJao9hq1
Nagranie dźwiękowe
la carne (f)
la carne (f)
R6rIqkV9LBetI1
Nagranie dźwiękowe

mięso

RUZQQsHC6qXZe1
Nagranie dźwiękowe
la cena (f)
la cena (f)
RnjLJJurIWVpG1
Nagranie dźwiękowe

kolacja

RgBAUpj32xfAV1
Nagranie dźwiękowe
i cereali (mpl)
i cereali (mpl)
RUrK60iODzPFL1
Nagranie dźwiękowe

płatki

ReBDocS3qggUn1
Nagranie dźwiękowe
la colazione (f)
la colazione (f)
Rb4ZYBmwrBcRd1
Nagranie dźwiękowe

śniadanie

RidbgIm78nSYY1
Nagranie dźwiękowe
il contorno (m)
il contorno (m)
R14uhRoh3rKXX1
Nagranie dźwiękowe

dodatek do dania głównego

R1Y3UNnunW7Ik1
Nagranie dźwiękowe
il dessert (m)
il dessert (m)
R10if3BZtmDAW1
Nagranie dźwiękowe

deser

Rt8EBurfqp3HF1
Nagranie dźwiękowe
fresco
fresco
RiItScK54oneG1
Nagranie dźwiękowe

świeży

RkiCsYtAw0QmX1
Nagranie dźwiękowe
la fretta (f)
la fretta (f)
RaFTXZsU67wqu1
Nagranie dźwiękowe

pośpiech

R1G4xNUc7UEsi1
Nagranie dźwiękowe
fuori
fuori
RhQHmJ9PpInit1
Nagranie dźwiękowe

na zewnątrz

RQWNk5wHRA4Qj1
Nagranie dźwiękowe
il latte (m)
il latte (m)
RIEXA2FX8GErJ1
Nagranie dźwiękowe

mleko

R1cfyqISrZI4D1
Nagranie dźwiękowe
la marmellata (f)
la marmellata (f)
R1YDOqx5Nvusd1
Nagranie dźwiękowe

dżem, marmolada

R1KBPOGalVRf51
Nagranie dźwiękowe
il membro (m)
il membro (m)
R5izZIykEfDx61
Nagranie dźwiękowe

członek

Rvx6GOcxWfiOz1
Nagranie dźwiękowe
la merenda (f)
la merenda (f)
R1Qkz4SvTmmI71
Nagranie dźwiękowe

podwieczorek

R1EpFbsjrnNTa1
Nagranie dźwiękowe
il pane (m)
il pane (m)
R1c7dr5hquEtE1
Nagranie dźwiękowe

chleb

R1MkIpxOBfomt1
Nagranie dźwiękowe
il panino (m)
il panino (m)
RxGSfTnuppc0E1
Nagranie dźwiękowe

bułka, kanapka

R1dG6HmxxxT0m1
Nagranie dźwiękowe
il pasto (m)
il pasto (m)
R1JuEu9UzerAg1
Nagranie dźwiękowe

posiłek

R1TCfJY7jADQY1
Nagranie dźwiękowe
il pesce (m)
il pesce (m)
R1d9vZTbPQeTq1
Nagranie dźwiękowe

ryba

RmT9oF9dSxP701
Nagranie dźwiękowe
il pezzo (m)
il pezzo (m)
R1MaXxxnhTOq11
Nagranie dźwiękowe

kawałek

R1MVhFDntJWv51
Nagranie dźwiękowe
il piatto (m)
il piatto (m)
REn86tmMwkhaV1
Nagranie dźwiękowe

danie, talerz

RUiwnafpZa7t01
Nagranie dźwiękowe
la portata (f)
la portata (f)
R7th3pNDi7A8M1
Nagranie dźwiękowe

danie

Rmv1ORs7CGslR1
Nagranie dźwiękowe
il pranzo (m)
il pranzo (m)
R178i4IYUKGOf1
Nagranie dźwiękowe

obiad

RwKRRDzXe2bM51
Nagranie dźwiękowe
riunirsi
riunirsi
Ryr6aoEVSTBIs1
Nagranie dźwiękowe

zebrać się

R1eQwiZCURTQI1
Nagranie dźwiękowe
soprattutto
soprattutto
RooxzWm44KEmB1
Nagranie dźwiękowe

przede wszystkim

R14HcQE6joBWE1
Nagranie dźwiękowe
lo spuntino (m)
lo spuntino (m)
R2LGXc73zsaIC1
Nagranie dźwiękowe

przekąska

R1GAN3plsVTPu1
Nagranie dźwiękowe
la stagione (f)
la stagione (f)
RYtDJLCeUlPkO1
Nagranie dźwiękowe

sezon, pora roku

R1d97QSWiXNQ11
Nagranie dźwiękowe
il sugo (m)
il sugo (m)
R5gH6YEk9JaQM1
Nagranie dźwiękowe

sos

R26r9bVXyD2251
Nagranie dźwiękowe
la tazzina (f)
la tazzina (f)
R1M2EHCZvNJDB1
Nagranie dźwiękowe

filiżanka

RGY7cYWpVB7hz1
Nagranie dźwiękowe
vario
vario
RphpIsM8YlKGD1
Nagranie dźwiękowe

różny

R13u2zW51K8cw1
Nagranie dźwiękowe
la zuppa (f)
la zuppa (f)
RJwrhQeYPJfqw1
Nagranie dźwiękowe

zupa

RWks5y1XldjNg1
Nagranie dźwiękowe