Wróć do informacji o e-podręczniku Wydrukuj Pobierz materiał do PDF Pobierz materiał do EPUB Pobierz materiał do MOBI Zaloguj się, aby dodać do ulubionych Zaloguj się, aby skopiować i edytować materiał Zaloguj się, aby udostępnić materiał Zaloguj się, aby dodać całą stronę do teczki
R1F2ZQEXqgyp11

Przedstawianie upływu czasu w komiksie

Źródło: online-skills.
md9d2dba5bbd713bd_0000000000017
1

Scenariusz lekcji dla nauczyciela.

RnIg8WlAeaZeM1
Scenariusz zajęć do pobrania.
Źródło: online skills.
md9d2dba5bbd713bd_0000000000020

I. Opanowanie zagadnień z zakresu języka i funkcji plastyki; podejmowanie działań twórczych, w których wykorzystane są wiadomości dotyczące formy i struktury dzieła. Uczeń:

1) wykazuje się znajomością dziedzin sztuk plastycznych: malarstwa, rzeźby, grafiki, architektury (łącznie z architekturą wnętrz), rysunku, scenografii, sztuki użytkowej dawnej i współczesnej (w tym rzemiosła artystycznego); rozumie funkcje tych dziedzin i charakteryzuje ich język; rozróżnia sposoby i style wypowiedzi w obrębie dyscyplin; zna współczesne formy wypowiedzi artystycznej, wymykające się tradycyjnym klasyfikacjom, jak: happening, performance, asamblaż; sztuka nowych mediów;

2) rozróżnia cechy i rodzaje kompozycji w naturze oraz w sztukach plastycznych (odnajduje je w dziełach mistrzów, a także w tworach i zjawiskach przyrody); tworzy różnorodne układy kompozycyjne na płaszczyźnie i w przestrzeni (kompozycje otwarte i zamknięte, rytmiczne, symetryczne, statyczne i dynamiczne); ustala właściwe proporcje poszczególnych elementów kompozycyjnych, umiejętnie równoważy kompozycję, wykorzystując kształt i kontrast form;

5) charakteryzuje pozostałe środki wyrazu artystycznego, takie jak: linia, plama, faktura; wykorzystuje wskazane środki w działaniach plastycznych (kompozycjach z wyobraźni i transpozycji natury);

6) rozróżnia gatunki i tematykę dzieł w sztukach plastycznych (portret, autoportret, pejzaż, martwa natura, sceny: rodzajowa, religijna, mitologiczna, historyczna i batalistyczna); niektóre z tych gatunków odnajduje w grafice i w rzeźbie; w rysunku rozpoznaje studium z natury, karykaturę, komiks, rozumie, czym jest w sztuce abstrakcja i fantastyka; podejmuje działania z wyobraźni i z natury w zakresie utrwalania i świadomości gatunków i tematów w sztuce, stosuje w tym zakresie różnorodne formy wypowiedzi (szkice rysunkowe, fotografie zaaranżowanych scen i motywów, fotomontaż

III. Opanowanie podstawowych wiadomości z zakresu kultury plastycznej, jej narodowego i ogólnoludzkiego dziedzictwa kulturowego. Uczeń:

4) wymienia, rozpoznaje i charakteryzuje najważniejsze obiekty kultury wizualnej w Polsce, wskazuje ich twórców;

5) rozpoznaje wybrane, najbardziej istotne dzieła z dorobku innych narodów.

md9d2dba5bbd713bd_0000000000026
Nauczysz się

definiować pojęcia: kadr, kadr‑pauza, układ horyzontalny kadrów, układ wertykalny kadrów, linie ruchu, onomatopeje, historyjka obrazkowa, metakadr;

wyjaśniać znaczenie kadru jako najmniejszej jednostki czasu dla konstrukcji narracji komiksowej;

manipulować kadrami (budować określoną wielkość i układ kadrów) w celu uzyskania zakładanej sekwencji czasowej w narracji komiksowej;

interpretować zastosowane linie ruchu i onomatopeje dla prawidłowego odczytania sekwencji czasowych w narracji komiksowej;

md9d2dba5bbd713bd_0000000000075

Przedstawianie upływu czasu w komiksie

Ważne!

Przed poznaniem zawartości tego e‑materiału warto zapoznać się z treściami dwóch innych e‑materiałów:

  • Czym jest komiks? Cz. I.

  • Czym jest komiks? Cz. II.

Komiks, tak jak inne dziedziny sztuki, to również opowieść. Niezależnie od tematyki, rozgrywa się ona w określonym czasie: przeszłym, teraźniejszym lub przyszłym. W zrozumieniu relacji czasowych pomaga konstrukcja opowieści. Na przykład narrację literacką dzieli się na rozdziały – nowy rozdział w powieści to okazja do przesunięcia fabuły w czasie, rozpoczęcia nowego wątku. W komiksie również stosuje się rozdziały, jednak dla ukazywania czasu w tym medium decydujące znaczenie ma kadrKadrkadr. Zestawiane obok siebie kadry tworzą kolejne sekwencje zdarzeń rozgrywających się w określonym momencie. To przede wszystkim poprzez śledzenie tego, jak następują po sobie kadry, czytelnik orientuje się w zmieniającej się akcji i w upływie czasu.

Poniżej ukazano fragment komiksu z serii Asteriks. Na pierwszym kadrze kowal Automatiks wszczyna spór ze sprzedawcą ryb Ahigieniksem. W tej krótkiej sekwencji czasowej (trwającej dwa kadry) widać pierwszy rezultat burzliwej wymiany zdań zwaśnionych bohaterów.

RQTkihxDAlyZh1
Albert Uderzo (rys.), René Goscinny (scen.), „Wielka przeprawa” (fragment), Wydawnictwo Egmont, Warszawa 1995, s. 7, UMK, CC BY 3.0

Poniższa ilustracja ukazuje równie dynamiczną sytuację. Została ona jednak zbudowana z kilku kadrów. Przez to sekwencja czasowa zdarzeń wydaje się dłuższa.

R1TtGpQjEqKID1
Frank Miller, „Miasto grzechu. Sin City” (fragment), Wydawnictwo Egmont Polska, Warszawa 2002, s. 67, UMK, CC BY 3.0

Można zatem powiedzieć, że im większa liczba kadrów opisuje określone zdarzenie, tym dłuższej sekwencji czasowej one dotyczą.

Poniżej przedstawiono fragment komiksu z serii Usagi. Sekwencję wybudzania się ze snu głównego bohatera tej opowieści autor ujął w trzech kadrach. Spośród tych trzech kadrów, kadr środkowy można uznać za kadr‑pauzę. Na pierwszym obrazku widać śpiącego Usagiego, a na trzecim wybudzającego się ze snu. Kadr środkowy jest kontynuacją pierwszego. Kliknij w ilustrację i przekonaj się, jak narysowane zostałoby następstwo zdarzeń, gdyby rysownik chciał skrócić drzemkę samuraja.

RnWgf5EywTyav1
Ilustracja przedstawia fragment komiksu Stana Sakai'ego "Usagi Yojimbo. Pory roku". Ukazuje królika ze związanymi uszami na trzech slajdach. Na dwóch skrajnych znajdują się dymki, środkowy jest bez dymków.
Stan Sakai, „Usagi Yojimbo. Pory roku.” (fragment), Wydawnictwo Egmont Polska, Warszawa 2003, s. 81, UMK, CC BY 3.0
R4LGB2LGidPy0
Ćwiczenie 1
Odpowiedz na pytanie. Które z wymienionych czynności wpływają na wydłużenie sceny komiksu? Możliwe odpowiedzi: 1. Usunięcie dowolnego kadru, 2. Zmiana kolejności kadrów, 3. Dodanie kadru.

Zobacz jak może wyglądać zmieniona rysunkowa sekwencja snu bohatera. Kliknij tutajmd9d2dba5bbd713bd_0000000000007tutaj

RbivV0jLyko8J
Ćwiczenie 2
Oprócz metody, jaką jest dodanie kadru, są też inne sposoby sugerowania czytelnikowi, że bohater śpi dłużej. Przeanalizuj następujące propozycje i wybierz tę, która wydaje Ci się odpowiednia. Możliwe odpowiedzi: 1. należy wydłużyć kadr, 2. należy usunąć środkowy kadr, 3. należy dodać dwa pierwsze kadry, 4. należy dodać ostatni kadr.

Zobacz jak może wyglądać zmieniona rysunkowa sekwencja snu bohatera. Kliknij tutajmd9d2dba5bbd713bd_0000000000008Kliknij tutaj

md9d2dba5bbd713bd_0000000000007
md9d2dba5bbd713bd_0000000000008
md9d2dba5bbd713bd_0000000000117

Sekwencje czasowe

Długość sekwencji czasowej może być komunikowana czytelnikowi za pomocą wielkości kadruKadrkadru. Ale nie tylko – w ilustracji prezentowanej poniżej autor konsekwentnie stosował kadry tej samej wielkości, wskazując na statyczny charakter sceny i podkreślając rytmiczny charakter mijającego czasu. Rysownik zaproponował tu jeszcze jeden element sugerujący upływ czasu. Kliknij kursorem na postać kobiecą na ostatnim kadrze, a dowiesz się, o jaki element chodzi.

R1Aez4aOkhzKJ1
Ilustracja przedstawia stronę z komiksu Andreasa „Arq”, na której widoczna jest scena rozmowy mężczyzny z kobietą. W pierwszym od lewej okienku mężczyzna mówi: WRACAM DO KABINY. Na drugim od lewej kobieta mówi do mężczyzny: TRAVIS, NIE TAK WYOBRAŻAŁAM SOBIE NASZĄ PODRÓŻ POŚLUBNĄ, na co mężczyzna jej odpowiada: CZEGO CHCESZ ALANNO? NIE PODZIWIAMY WIDOKÓW W TAKI SAM SPOSÓB. W trzeciej scence mężczyzna mówi: DOBRZE MI W KABINIE POMIĘDZY KSIĄŻKAMI I NAGRANIAMI. W czwartej scence mężczyzna mówi: NIE ZAPOMINAJ, ŻE TO NAUKA NAS POŁĄCZYŁA. W trzech kolejnych scenkach widać kobietę opierającą się o balustradę statku. W ostatniej scence, kobieta mówi sama do siebie: SZKODA BY BYŁO GDYBY NAS PODZIELIŁA. Punkt 1: Ściemnia się. Zrobiło się późno.
Andreas, „Arq” (fragment), Wydawnictwo Egmont Polska, Warszawa 2009, s. 131, UMK, CC BY 3.0

Stosowanie identycznego rozmiaru kadrów pozwala podkreślić rytmiczny charakter mijającego czasu. Kadry o tej samej wielkości to inaczej regularnie następujące po sobie odstępy: sekund, minut czy godzin. Na poniższej ilustracji przedstawiono taką właśnie sytuację. Bohaterka kogoś oczekuje. Osoba ta długo się nie pojawia, lecz ona cierpliwie czeka. Wyrażono to poprzez jednakową wielkość i kształt kadrów oraz rytmiczny układ kolejnych sekwencji płynących minut.

RZOxjrS1PuWzm1
Stan Sakai, „Usagi Yojimbo. Bezksiężycowa noc” (fragment), Wydawnictwo Egmont Polska, Warszawa 2004, s. 56, UMK, CC BY 3.0

Autor komiksu, Stan Sakai, nie chciał, aby czytelnik znudził się długim oczekiwaniem bohaterki. Oprócz zastosowania identycznego rozmiaru kadrów, w pewien sposób urozmaicił scenę oczekiwania, jednocześnie sugerując upływ czasu. Przyjrzyj się ponownie ilustracji i rozwiąż poniższe zadanie.

classicmobile
Ćwiczenie 3
R75EmAg7ksSTz1
Dokończ zdanie. Elementy zastosowane przez rysownika, urozmaicające scenę oczekiwania bohaterki i sugerujące upływ czasu to... Możliwe odpowiedzi: 1. wyraz twarzy bohaterki 2. zmieniająca się wielkość płonącej świecy, 3. zmieniające się natężenie światła w pomieszczeniu, 4. ubiór bohaterki.
Źródło: online-skills.
static
Zobacz także

Inna wersja zadania

RIaFJlZgdYy2Fmd9d2dba5bbd713bd_00000000000091
Ćwiczenie 4
Dokończ zdanie korzystając z zaproponowanych poniżej w ramkach odpowiedzi. Tylko dwie z nich są prawidłowe i należy umieścić je we właściwym polu.
Źródło: online skills, cc0.

Poniżej zaprezentowano stronicę z komiksu z serii Rork. Zastosowany przez rysownika układ czterech pierwszych kadrów pozwolił mu ukazać kierunek ruchu bohaterów, jak również czas potrzebny, aby zejść na dno głębokiej jaskini – prawdziwej studni czasu.

Spróbuj wczuć się w sytuację wędrowców. Jak myślisz, ile czasu zabrało bohaterom komiksu zejście w głąb tajemniczej jaskini? Kliknij kursorem na ilustrację i spróbuj to sobie wyobrazić.

Rm2wNb0AuILiZ1
Ilustracja przedstawia fragment opisu Andreasa "Rork. Cmętarzysko katedr". Ukazuje cztery pionowe, wąskie prostokąty, na których ukazane jest przejście postaci w głąb jaskini. Tło jest czarne i widać tylko ujęcie postaci z góry. Na kolejnych ilustracjach przesuwa się ona od lewej do prawej strony po skosie. Piąta ilustracja jest szersza i przedstawia w lewym dolnym rogu krąg światła, do którego zmierzają postacie.
Andreas, „Rork. Cmentarzysko katedr” (fragment), Wydawnictwo Twój Komiks, Tarnowskie Góry 2001, s. 43, UMK, CC BY 3.0

Przyjrzyj się ponownie powyższej ilustracji i rozwiąż kolejne ćwiczenie. Jeśli nie wiesz co znaczą słowa: horyzontalnyHoryzontalnyhoryzontalnywertykalnyWertykalnywertykalny, zajrzyj do słowniczka.

R1RX13uq6kitJ
Ćwiczenie 5
Jaki układ kadrów zastosował autor komiksu z serii "Rork" w powyższej ilustracji. Możliwe odpowiedzi: 1. układ ukośny kadrów, 2. układ horyzontalny kadrów, 3. układ wertykalny kadrów
md9d2dba5bbd713bd_0000000000135

Ujęcia migawkowe

Niekiedy opowieści komiksowe zawierają bardzo szybką akcję, tak jak na ilustracji zamieszczonej poniżej. Grzegorz Rosiński przedstawił dynamiczną scenę, w której zawodnicy biorą udział w turnieju łuczniczym. Szybkie sekwencje ukazane zostały przede wszystkim za sprawą stosowania różnej wielkości kadrów: wąskich i wydłużonych dla zasugerowania momentu oddawania strzałów z łuków oraz równej wielkości i ułożonych w regularny układ dla zobrazowania zdarzeń trwających ułamki sekund, w tym przypadku chwili przecięcia przez strzały sznurów i uchwycenia momentu upadku dzbanów na ziemię. Ostatni kadrKadrkadr jest większy, ponieważ ukazuje jeźdźców po wykonaniu zadania i obrazuje, że czynność zatrzymywania i zawracania koni absorbuje więcej czasu niż samo strzelanie.

RxfDwmQikG2Dl1
Grzegorz Rosiński (rys.), Jean Van Hamme (scen.), „Thorgal. Barbarzyńca” (fragment), Wydawnictwo Egmont Polska, Warszawa 2003, s. 35, UMK, CC BY 3.0

Do komiksów o dynamicznej akcji należą komiksy japońskie. Często pojawiają się tam sceny pojedynków na miecze. Rysownik staje przed zadaniem uchwycenia scen o gwałtownym przebiegu, które rozgrywają się w ułamkach sekund. Dobrym przykładem może być poniższa ilustracja przedstawiająca scenę walki. Kolejne sekwencje zdarzeń następują po sobie bardzo szybko. Świadczą o tym: dynamiczne układy walczących sylwetek, zastosowane linie ruchuLinie ruchulinie ruchuonomatopejeOnomatopejeonomatopeje. Szybką akcję sugerują dodatkowo nieregularne układy i kształty kadrów komiksowych.

Ro3R7RAAdqiru1
Goseki Kojima (rys.), Kazuo Koike (scen.), Kozure Ōkami. „Samotny wilk i szczenię.” T. 5: „Czarny wiatr” (fragment), Wydawnictwo Mandragora, Warszawa 2007, s. 86, UMK, CC BY 3.0
RyBSwcGppjtyn
Ćwiczenie 6
Na podstawie powyżej umieszczonej ilustracji spróbuj określić charakter przedstawionych zdarzeń i uzupełnij zdanie. Goseki Kojima i Kazuo Koike zastosowali: Możliwe odpowiedzi: 1. migawkowy upływ czasu – zdarzenia trwają bardzo krótko, 2. cykliczny upływ czasu – zdarzenia przebiegają w takich samych odstępach czasu i powtarzają się, 3. chaotyczny upływ czasu – zdarzenia przebiegają w sposób nieuporządkowany
md9d2dba5bbd713bd_0000000000141

Równoczesność wielu sekwencji

Zdarza się, że w komiksie lub historyjce obrazkowejHistoryjka obrazkowahistoryjce obrazkowej wiele sytuacji dzieje się w tym samym momencie. Tak jak na poniższej ilustracji pochodzącej z pisma o tematyce wojskowej.

Na tętniącej życiem ulicy widać wiele różnych epizodów. Przyjrzyj się ilustracji i spróbuj odpowiedzieć na pytanie, które stanowi jednocześnie tytuł sceny: „Co tu nie gra?”. Po kliknięciu w ilustrację zobaczysz rozwiązanie tej zagadki.

RIXkwBKpOjLtL1
Ilustracja przedstawia stronę z komiksu Jerzego Wróblewskiego „Z archiwum Jerzego Wróblewskiego. Przygody szeregowca Kromki”. Na samym dole ilustracji idzie dwóch mężczyzn, jeden z nich trzyma gitarę. Obok nich stoi samochód z przyczepą, na której siedzą żołnierze. Pod samochodem leży naprawiający go mężczyzna. Dalej ulicą idą ludzie - kilka osób jedzie na motocyklach. W oddali maszeruje kolumna żołnierzy. Jeden z nich czyta gazetę. Obok przejeżdża czołg. Na samej górze widnieje napis: "Co tu nie gra?".
Jerzy Wróblewski, „Z archiwum Jerzego Wróblewskiego. Przygody szeregowca Kromki.” (fragment), Wydawnictwo Ongrys - Leszek Kaczanowski, Bydgoszcz 2014, s. 40, UMK, CC BY 3.0
md9d2dba5bbd713bd_0000000000151

Upływ czasu bez podziału na kadry

Można powiedzieć, że w komiksie jeden kadr to jedna chwila – czasami bardzo krótka, czasami trwająca dłużej. Może to być także wiele sytuacji dziejących się w tym samym momencie.

Jednak, żeby przedstawić upływ czasu, nie trzeba stosować podziału narracji komiksowej na kadry. Dobrym tego przykładem może być prezentowana niżej ilustracja. Autor komiksu, Marek Szyszko, pokazał na jednej stronie sekwencję zdarzeń, które nie dzieją się w tym samym momencie. Przyjrzyj się ilustracji, a następnie kliknij w nią, aby zapoznać się z opisem sposobu ukazywania zdarzeń zastosowanym przez rysownika.

R1H3emGLUIOom1
Ilustracja przedstawia stronę z komiksu Marka Szyszko „Sąd Parysa”, na którym przedstawiono scenę przybycia Parysa do Sparty. Na pierwszym planie stoją dwaj uzbrojeni strażnicy z włóczniami w dłoniach. Za nimi Menelaos z Heleną witają gości słowami: „MIŁO MI GOŚCIĆ ZNAKOMITEGO KRÓLEWICZA TROI”. Na lądzie ustawieni są inni wojownicy. Cel wizyty zdradza Parys wypowiadając słowa: „PRZYBYWAM Z DARAMI DO SŁAWNEGO MENELAOSA.” Na morzu zacumowane są trzy okręty. Na horyzoncie znajdują się zarysy gór. Punkt 1: Zdarzenie 1. Przybycie Parysa do Sparty. Punkt 2: Pełniąc tutaj straż – łączymy obraz w całość. Punkt 3: Zdarzenie 2. Przyjęcie Parysa przez króla Menelaosa i Helenę.
Marek Szyszko. „Sąd Parysa” (fragment), Wydawnictwo Sport i Turystyka, Warszawa 1986, s. 29, UMK, CC BY 3.0

Upływ czasu w zabawny sposób przedstawił w swoim komiksie z serii Lucky Luke Morris. Autor zaprezentował listy gończe wystawione na przestrzeni lat za braćmi Daltonami. Nagroda za pochwycenie notorycznych przestępców z biegiem lat rosła, a najbardziej za najgroźniejszego z nich, czyli Joego Daltona. Był w tym gronie jeden wyjątek. Przypatrz się ilustracji i zastanów się, o kogo chodzi.

RoBQtJXxWG8aT1
Morris (rys.), René Goscinny (scen.), „Lucky Luke. Daisy Town” (fragment), Wydawnictwo Egmont Polska, Warszawa 1999, s. 10 (fragment), UMK, CC BY 3.0
md9d2dba5bbd713bd_0000000000193

Zatrzymanie czasu

Jeżeli wymaga tego fabuła komiksu, to zdarza się, że rysownicy zupełnie rezygnują z przedstawiania obrazów. Wtedy kadry pozostają puste lub zaciemnione. W takiej sytuacji jedynym nośnikiem akcji, ale także możliwością zasugerowania upływu czasu, są dymki komiksowe, w których umieszcza się dialogi. Dobrym tego przykładem jest poniższa ilustracja.

RWDOkP9PIjbyM1
Andreas, „Arq” (fragment), Wydawnictwo Egmont Polska, Warszawa 2009, s. 143, UMK, CC BY 3.0

W powyższej ilustracji rysownik wprowadził do narracji dwa puste kadry. Zastanów się, w jakim celu to uczynił i rozwiąż ćwiczenie interaktywne.

classicmobile
Ćwiczenie 7
RuWXBW9FaDxRV1
Dokończ zdanie. Autor wprowadził do narracji dwa puste kadry, sugerując, że... Wybierz dwie z poniższych odpowiedzi: 1. bohaterowie zamknęli oczy, 2. minął pewien czas, 3. ktoś wyłączył światło, 4. zapadło milczenie.
Źródło: online-skills.
static
Zobacz także

Inna wersja zadania

R19e8i3kRoO6Amd9d2dba5bbd713bd_00000000000101
Ćwiczenie 8
Dokończ zdanie, korzystając z zaproponowanych haseł. Należy wybrać dwie odpowiedzi i przeciągnąć do ramki.
Źródło: online skills, cc0.

Czasami autorzy komiksów decydują się na chwilowe zatrzymanie akcji. Można powiedzieć, że włączają pauzę. Wtedy w komiksach zamiera też czas. Celem takiego zabiegu jest danie czytelnikowi momentu wytchnienia po wartkiej narracji, zwrócenie jego uwagi na kunszt rysownika, który w ten sposób może pochwalić się swoim talentem, stworzenie określonego nastroju. To częsty zabieg stosowany przez japońskich rysowników.

RYYphuN1P7r7c1
Stan Sakai, „Usagi Yojimbo. Opowieść Tomoe” (fragment), Wydawnictwo Egmont Polska, Warszawa 2009, s. 162, UMK, CC BY 3.0

Podobny zabieg zastosował w swoim komiksie europejski autor – Igort.

RjFMmGqBgIJU31
Igort, „5 to liczba doskonała” (fragment), Kultura Gniewu, Warszawa 2008, s. 42, UMK, CC BY 3.0
R1K6K2hmGrfty
Ćwiczenie 9
Odpowiedz na pytanie. Które elementy świadczą o zatrzymaniu czasu? Możliwe odpowiedzi: 1. wielkość kadrów, 2. ubiór bohatera, 3. kształt kadrów, 4. skupienie bohatera na bieżącej chwili, 5. zawieszenie akcji, 6. cisza
md9d2dba5bbd713bd_0000000000198

Metakadr

W innym wariancie włączenie pauzy przez rysownika przybiera kształt całostronicowego kadru, który nazywany jest metakadrem. Pojawia się on nagle w środku komiksowej narracji. Przykładem takiego zabiegu jest prezentowana niżej ilustracja autorstwa Andreasa. Kliknij na ilustrację i spróbuj poczuć wyobrażoną w tym metakadrze rozległą przestrzeń.

R1TuEgon2wssA1
Ilustracja przedstawia stronę z komiksu Andreas „Rork”. Ukazuje tzw. metakadr czyli bohatera na tle rozległej przestrzeni. Na pierwszym planie, po bokach rosną wysokie drzewa, a pomiędzy nimi stoi mała, odwrócona plecami postać, ubrana w czarny płaszcz, o jasnych rozwianych włosach. Drzewa uginają się od wiatru. W oddali znajduje się pagórkowaty krajobraz pokryty gdzieniegdzie roślinnością. Niebo wypełnione jest dużą liczbą chmur, a w powietrzu hula wiatr.
Andreas (rys., scen.), „Rork. Fragmenty” (fragment), Wydawnictwo Twój Komiks, Tarnowskie Góry 2001, s. 4, UMK, CC BY 3.0
md9d2dba5bbd713bd_0000000000208

Upływ czasu a emocje

Upływ czasu może być pretekstem do zasugerowania stanu emocjonalnego bohatera komiksu. Przyjrzyj się prezentowanej niżej stronicy. Na ilustracji autorka przedstawiła siedzącą na ławce postać kobiety na tle zmieniających się pór dnia. Zastanów się, jakie emocje bohaterki sugeruje autorka poprzez takie przedstawienie zdarzeń. Kliknij w ilustrację i zapoznaj się z jedną z możliwych interpretacji.

R4gJCCKXTcYF31
Ilustracja przedstawia stronę z komiksu Marjane Satrapi „Persepolis II. Historia powrotu”. Ukazuje trzy sceny obrazujące upływ czasu. Pierwszy kadr to kobieta siedząca na ławce, obok której przechodzą pośpiesznie ludzie, którzy nie zwracaj na nią uwagi. Nad ilustracją widnieje napis: „MOJE URODZINY. BYŁO ZIMNO JAK W PSIARNI. SIEDZIAŁAM NIERUCHOMO NA ŁAWCE.... PATRZYŁAM, JAK LUDZIE IDĄ DO PRACY…”. Druga przedstawia tą samą scenę ale z ludźmi idącymi w odwrotnym kierunku oraz napis: „…POTEM WRACAJĄ…”. W ostatniej scenie, pomimo nastania nocy postać kobiety nadal siedzi na ławce. W lewym górnym rogu widoczny jest napis: „A WIECZOREM…”, poniżej zaś: „ ”NOC JEST DOBRYM DORADCĄ”, MAWIAŁA MOJA BABCIA.” Punkt 1: Czuję się samotna i opuszczona.
Marjane Satrapi (rys., scen.), „Persepolis II. Historia powrotu” (fragment), Wydawnictwo Post, Kraków 2007, s. 85, UMK, CC BY 3.0

W tym samym komiksie zmiana nastroju bohaterki, ale i upływający czas, zostały pokazane za pomocą jej eksperymentów z fryzurą.

RUstXTIkxhIjQ1
Marjane Satrapi (rys., scen.), „Persepolis II. Historia powrotu” (fragment), Wydawnictwo Post, Kraków 2007, s. 40, UMK, CC BY 3.0

Więcej na temat komiksu możesz dowiedzieć się z e‑materiału Przedstawianie ruchu w komiksie.

md9d2dba5bbd713bd_0000000000229

Słownik pojęć

Historyjka obrazkowa
Historyjka obrazkowa

to rodzaj opowieści obrazkowej. Od komiksu różni się tym, że nie posiada dymków komiksowych. Tekst, często wierszowany, umieszczany jest pod obrazkiem. Najbardziej popularną historyjką obrazkową w Polsce są „Przygody Koziołka Matołka” Mariana Walentynowicza i Kornela Makuszyńskiego.

Horyzontalny
Horyzontalny

oznacza kierunek poziomy.

Kadr
Kadr

w komiksie to najmniejsza część czasowo‑przestrzenna narracji komiksowej.

Linie ruchu
Linie ruchu

w komiksie służą do odwzorowania toru i dynamiki ruchu poruszających się obiektów w przestrzeni.

Onomatopeje
Onomatopeje

to inaczej wyrazy dźwiękonaśladowcze. Są to opracowane graficznie wyrazy, które imitują swym brzmieniem zjawiska, dźwięki wydawane przez jakiś obiekt. Zadaniem onomatopei w komiksie jest pomóc czytelnikowi lepiej wyobrazić sobie daną sytuację lub nastrój określonej sceny.

Wertykalny
Wertykalny

oznacza kierunek pionowy.

Źródła:

sjp.pwn.pl

md9d2dba5bbd713bd_0000000000234

Galeria ilustracji

Bibliografia

Krzysztof Teodor Toeplitz, Sztuka komiksu. Próba definicji nowego gatunku artystycznego,Czytelnik, Warszawa 1985.

Michał Wróblewski, Powieść graficzna: studium gatunku w perspektywie kognitywistycznej, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź 2016.

Anna Mikustakova, O specyfice gatunkowej komiksu, Guliwer, 1996, nr 4.

Dymitr Romanowski, Komiks - narracja i obraz, Barbarzyńca, 1998, nr 1.