Przedwiośnie Stefana Żeromskiego

1. Cele lekcji

a) Wiadomości

Uczeń:

• utrwala wiadomości o Stefanie Żeromskim,

• utrwala wiadomości na temat twórczości Stefana Żeromskiego,

• utrwala wiadomości dotyczące historii Polski przełomu XIX i XX wieku,

• utrwala wiadomości o elementach świata przedstawionego utworu: czas, miejsce, bohaterowie, zdarzenia,

• rozumie pojęcie: Entwicklunsgsroman.

b) Umiejętności

Uczeń potrafi:

• przedstawić twórczość Stefana Żeromskiego,

• wskazać cechy charakterystyczne twórczości Stefana Żeromskiego: tematy społecznikowskie i narodowowyzwoleńcze,

• zilustrować przykładami z utworu sytuację Polski doby przełomu XIX i XX wieku oraz określić stosunek do niej Stefana Żeromskiego.

2. Metoda i forma pracy

Wykład, dyskusja, praca w grupach, nauczanie sytuacyjne, praca analityczna z tekstem Przedwiośnie Stefana Żeromskiego.

3. Środki dydaktyczne

Egzemplarze Przedwiośnia Stefana Żeromskiego.

4. Przebieg lekcji

a) Faza przygotowawcza

1. Sprawdzenie listy obecności.

2. Sprawdzenie zadania domowego.

3. Zapisanie tematu lekcji.

4. Podanie uczniom celu zajęć.

5. Wykład: krótka informacja o Stefanie Żeromskim; wskazanie charakterystycznych motywów jego twórczości: autobiografizm w twórczości, tematy społecznikowskie i narodowowyzwoleńcze.

6. Swobodna dyskusja na temat świata przedstawionego Przedwiośnia Stefana Żeromskiego (na temat czasu, miejsca akcji, bohaterów utworu i przebiegu zdarzeń).

b) Faza realizacyjna

1. Dyskusja na temat wrażliwości Stefana Żeromskiego. Spowodowane to było doświadczeniami życiowymi:

   • urodzony w tragicznym roku 1864,

   • dzieciństwo na kielecczyźnie, w rodzinie, która poniosła wiele strat, gdzie przechowywano pamięć o narodowej historii i często opowiadano o powstaniu styczniowym,

   • częste choroby, głównie gruźlica,

   • trudne sieroce lata szkolne w kieleckim gimnazjum, poddane zabiegom rusyfikacyjnym,

   • lata studenckie 1861‑1891 – poznał, co to nędza i głód; trochę później pracował jako guwerner w pańskich dworach - obserwacja nędznego życia chłopa,

   • w latach 1892‑1896 był bibliotekarzem w Raperswiku - zbieranie materiałów do powieści o czasach napoleońskich.

2. Praca z tekstem: analiza czasu, przestrzeni, postaci i wydarzeń świata przedstawionego utworu.

Elementy świata przedstawionego:

• czas,

• miejsce,

• postacie (główne, drugoplanowe, epizodyczne),

• wydarzenia.

3. Wnioski – dyskusja.

4. Uczniowie sporządzają samodzielną notatkę w zeszytach przedmiotowych.

c) Faza podsumowująca

Dyskusja podsumowująca: Przedwiośnie utworem Entwicklunsgsroman.

Nagrodzenie plusami uczniów, którzy wykazali się szczególną aktywnością w czasie zajęć.

Podanie zadania domowego (załącznik).

5. Bibliografia

S. Żeromski, Przedwiośnie, PIW, Warszawa 1995.

6. Załączniki

Zadanie domowe

Znajdźcie w Przedwiośniu Stefana Żeromskiego fragmenty przedstawiające polską rzeczywistość.

7. Czas trwania lekcji

45 minut

8. Uwagi do scenariusza

Jest to pierwsza lekcja z cyklu pięciu zajęć poświęconych analizie Przedwiośnia Stefana Żeromskiego – przeznaczona dla klasy trzeciej liceum ogólnokształcącego.