Przegląd odwzorowań kartograficznych

1. Cele lekcji

a) Wiadomości

Uczeń:

1. wie co to jest odwzorowanie kartograficzne,

2. wie jakie wyróżniamy podziały odwzorowań kartograficznych,

3. wie jak wyglądają schematy przedstawiające konstrukcję różnych rodzajów siatek kartograficznych.

b) Umiejętności

Uczeń:

1. umie wyjaśnić pojęcia: siatka geograficzna, siatka kartograficzna, odwzorowanie kartograficzne,

2. umie wyjaśnić mechanizm konstrukcji poszczególnych rodzajów odwzorowań kartograficznych,

3. umie odnaleźć w atlasie geograficznym mapy stworzone za pomocą różnych odwzorowań.

2. Metoda i forma pracy

Praca z całą klasą, praca indywidualna, praca w grupach, praca w parach, dyskusja.

3. Środki dydaktyczne

Mapy ścienne przedstawiające różne rodzaje odwzorowań

Atlasy geograficzne dla szkół średnich

Podręcznik geografii

4. Przebieg lekcji

a) Faza przygotowawcza

Nauczyciel zapoznaje uczniów z tematem lekcji i przedstawia im cele zajęć. W klasie zostają rozwieszone mapy ścienne przedstawiające różne rodzaje odwzorowań. Nauczyciel prosi uczniów o wyjęcie atlasów geograficznych (co najmniej 1 atlas na dwie osoby).

b) Faza realizacyjna

1. Nauczyciel zapoznaje uczniów z podstawowymi pojęciami związanymi z tematem – wyjaśnia znaczenie następujących pojęć: siatka geograficzna, siatka kartograficzna, odwzorowanie kartograficzne.

2. Nauczyciel przechodzi do dokładniejszego omawiania terminu odwzorowania kartograficznego, porusza kwestię niemożliwości równoczesnego zachowania na mapie wierności odległości, powierzchni i kątów. Nauczyciel przedstawia uczniom podział odwzorowań kartograficznych ze względu na wierne odwzorowanie jednego z wcześniej wymienionych elementów (wiernokąne, wiernopowierzchniowe, wiernoodległościowe, dowolne) i omawia każdy z tych typów map.

3. Nauczyciel przedstawia uczniom podział siatek kartograficznych na: odwzorowania powstałe poprzez rzutowanie siatki geograficznej na płaszczyznę (odwzorowania z rzutu) oraz odwzorowania konwencjonalne, umowne, pochodne – stworzone na bazie poprzednich siatek.

4. Nauczyciel przechodzi do omawiania pierwszej grupy siatek odwzorowanych z rzutu:

   • przedstawia podział siatek ze względu na umiejscowienie źródła światła: odwzorowanie centralne, stereograficzne oraz ortograficzne. Nauczyciel dokładnie omawia każdy z tych trzech typów siatek.

   • Przedstawia podział siatek ze względu na rodzaj płaszczyzny: płaszczyznowe, stożkowe, walcowe. Nauczyciel dokładnie omawia każdy z tych trzech typów siatek.

   • Przedstawia podział siatek ze względu na położenie powierzchni odwzorowania w stosunku do kuli ziemskiej: normalne, ukośne, poprzeczne. Nauczyciel dokładnie omawia każdy z tych trzech typów siatek.

5. Nauczyciel prosi uczniów aby w atlasach geograficznych odnaleźli przykładowe mapy stworzone w każdym z omówionych rodzajów odwzorowań. Nauczyciel wybiera kilku uczniów, którzy podają swoje propozycje map i wspólnie z klasą dochodzi do właściwych wniosków.

6. Nauczyciel omawia drugą grupę siatek – siatek konwencjonalnych (umownych). Charakteryzuje je, omawia sposób ich konstrukcji, wymienia najpopularniejsze siatki umowne. Nastepnie prosi uczniów aby w parach spróbowali odnaleźć w atlasach geograficznych przykładowe mapy stworzone za pomocą odwzorowań umownych. Nauczyciel wybiera kilku uczniów, którzy podają swoje propozycje map i wspólnie z klasą dochodzi do właściwych wniosków.

c) Faza podsumowująca

1. Nauczyciel po krótce przypomina uczniom rodzaje odwzorowań kartograficznych oraz najczęstsze zastosowanie każdego z nich.

2. Jeżeli są jakieś pytania lub klasa czegoś nie zrozumiała nauczyciel stara się jeszcze raz wytłumaczyć najtrudniejsze kwestie.

3. Nauczyciel prosi aby w domu uczniowie w celu lepszego zrozumienia procesu konstrukcji siatek kartograficznych narysowali proste schematy powstawania siatek: centralnej, stereograficznej,ortograficznej, płaszczyznowej, stożkowej i walcowej.

5. Bibliografia

1. Kozioł T., Geografia. Zagadnienia maturalne, Wydawnictwo Szkolne Omega, Kraków 1999.

2. Libner P., Stefaniak G., Geografia od A do Z, Kram, Warszawa 1998.

3. Modzelewska B., Piełowska E., Podstawy geografii fizycznej i geologii dla I i II klasy liceum ogólnokształcącego, Stowarzyszenie Oświatowców Polskich, Toruń 1997.

4. Wiecki W., Geografia środowiska przyrodniczego, Operon, Rumia 2002.

6. Załączniki

a) Karta pracy ucznia

brak

b) Zadanie domowe

brak

7. Czas trwania lekcji

45 minut

8. Uwagi do scenariusza

brak