Na zdjęciu hiszpańska tancerka. Kobieta ubrana jest w falbaniastą, szeroką, czarno‑czerwoną spódnicę. Kobieta obraca się, a spódnica wiruje. Na środku napis: Elementy dzieła muzycznego - dynamika
Na zdjęciu hiszpańska tancerka. Kobieta ubrana jest w falbaniastą, szeroką, czarno‑czerwoną spódnicę. Kobieta obraca się, a spódnica wiruje. Na środku napis: Elementy dzieła muzycznego - dynamika
Elementy dzieła muzycznego - dynamika
Źródło: online-skills.
Przejdźmy do tematu
Dynamika w utworze zajmuje się określaniem natężenia siły dźwięków i jej zmianom, co oznacza, że od niej zależy głośność utworu, poszczególnych jego elementów oraz pojedynczych dźwięków. Dwa podstawowe odcienie dynamiczne to piano (wł. cicho), oznaczane literą p i forte (wł. głośno), oznaczane literą f. Oprócz tego istnieje wiele innych oznaczeń, które mają określić stopniowe zmiany (narastanie lub ściszanie) oraz nastrój i charakter utworu.
R1S5JRLDRZ8TJ
Ilustracja przedstawia przykład zapisu Crescendo. Na zdjęciu widnieje fragment zapisu nutowego z napisem „cres:” pomiędzy pięcioliniami.
Źródło: Marcin Łukasiewicz, domena publiczna.
R15r6xIWRLjKJ
Ćwiczenie 1
Odpowiedz na pytanie: Od którego z elementów utworu muzycznego zależy głośność jego wykonania? Możliwe odpowiedzi: 1. Od dynamiki, 2. Od artykulacji, 3. Od kolorystyki.
RKkEFdJZDxiT1
Ćwiczenie 2
Wstaw w tekst
Wstaw w tekst
Określenia dynamiki
Kompozytorzy i muzycy posługują się słownymi określeniami w języku włoskim, które wskazują, jak cicho lub głośno należy grać lub śpiewać. Natężenie dźwięku można jednak też mierzyć dokładnie, posługując się skalą decybelowąDecybeldecybelową.
Włoskie określenia dynamiki i odpowiedniki w języku polskim:
fff (fortissimo possibile) możliwie najgłośniej,
ff (fortissimo) bardzo głośno,
f (forte) głośno,
mf (mezzo forte) [czytaj: medzo] średnio głośno,
mp (mezzo piano) średnio cicho,
p (piano) cicho,
pp (pianissimo) bardzo cicho,
ppp (pianissimo possibile) możliwie najciszej.
Istnieją również określenia, które dotyczą zmian w dynamice:
> dim./decresc. (diminuendo/decrescendo) [czytaj: dekreszendo] stopniowo ściszając
Połącz włoskie nazwy dynamiki muzycznej z jej polskimi określeniami.
możliwie najciszej, cicho, dość cicho, głośno, bardzo cicho, dość głośno, możliwie najgłośniej, bardzo głośno
fff (fortissimo possibile)
ff (fortissimo)
f (forte)
mf (mezzo forte)
mp (mezzo piano)
p (piano)
pp (pianissimo)
ppp (pianissimo possibile)
Źródło: AMFN.
R1FF2MwnJcTZ9
Ćwiczenie 4
Uszereguj oznaczenia dynamiczne od najcichszego do najgłośniejszego. Elementy do uszeregowania: 1. p, 2. ppp, 3. ff, 4. mp, 5. mf , 6. fff, 7. pp, 8. f
Uszereguj oznaczenia dynamiczne od najcichszego do najgłośniejszego. Elementy do uszeregowania: 1. p, 2. ppp, 3. ff, 4. mp, 5. mf , 6. fff, 7. pp, 8. f
Uszereguj oznaczenia dynamiczne od najcichszego do najgłośniejszego.
fff
p
ppp
ff
mp
f
pp
mf
Słuchamy muzyki
Polecenie 1
R1PYw7GVgZEvT
Podczas słuchania Preludium zwróć uwagę na dynamikę i napisz jaką rolę odgrywa w tym utworze.
R9GRGA9U9LKRV
Na nagraniu Preludium c‑moll opus dwudzieste ósme numer 20, autorstwa Fryderyka Chopina. Utwór jest wykonany na fortepianie. Rozpoczyna się serią dramatycznych i smutnych akordów, później akordy są grane coraz ciszej, przez co potęguję się uczucie smutku i beznadziei.
Na nagraniu Preludium c‑moll opus dwudzieste ósme numer 20, autorstwa Fryderyka Chopina. Utwór jest wykonany na fortepianie. Rozpoczyna się serią dramatycznych i smutnych akordów, później akordy są grane coraz ciszej, przez co potęguję się uczucie smutku i beznadziei.
Preludium c‑moll op. 28. nr 20, autorstwa Fryderyka Chopina Wykonawca: Pianista z Akademii Muzycznej im. Feliksa Nowowiejskiego w Bydgoszczy
Preludium c‑moll op. 28. nr 20, autorstwa Fryderyka Chopina Wykonawca: Pianista z Akademii Muzycznej im. Feliksa Nowowiejskiego w Bydgoszczy
Na nagraniu Preludium c‑moll opus dwudzieste ósme numer 20, autorstwa Fryderyka Chopina. Utwór jest wykonany na fortepianie. Rozpoczyna się serią dramatycznych i smutnych akordów, później akordy są grane coraz ciszej, przez co potęguję się uczucie smutku i beznadziei.
Polecenie 1
RwSyOf7A0b3rk
Wytłumacz swoimi słowami kolegom i koleżankom czym jest dynamika. Odpowiedź wpisz w ramkę.
R1Db1H4QuYBSX
Na nagraniu Preludium c‑moll opus dwudzieste ósme numer 20, autorstwa Fryderyka Chopina. Utwór jest wykonany na fortepianie. Rozpoczyna się serią dramatycznych i smutnych akordów, później akordy są grane coraz ciszej, przez co potęguję się uczucie smutku i beznadziei.
Na nagraniu Preludium c‑moll opus dwudzieste ósme numer 20, autorstwa Fryderyka Chopina. Utwór jest wykonany na fortepianie. Rozpoczyna się serią dramatycznych i smutnych akordów, później akordy są grane coraz ciszej, przez co potęguję się uczucie smutku i beznadziei.
Preludium c‑moll op. 28. nr 20, autorstwa Fryderyka Chopina Wykonawca: Pianista z Akademii Muzycznej im. Feliksa Nowowiejskiego w Bydgoszczy
Preludium c‑moll op. 28. nr 20, autorstwa Fryderyka Chopina Wykonawca: Pianista z Akademii Muzycznej im. Feliksa Nowowiejskiego w Bydgoszczy
Na nagraniu Preludium c‑moll opus dwudzieste ósme numer 20, autorstwa Fryderyka Chopina. Utwór jest wykonany na fortepianie. Rozpoczyna się serią dramatycznych i smutnych akordów, później akordy są grane coraz ciszej, przez co potęguję się uczucie smutku i beznadziei.
R1XeTTkjX3uqg
Ćwiczenie 5
Opisz, jak zmienia się dynamika w Preludium c-moll Fryderyka Chopina.
Opisz, jak zmienia się dynamika w Preludium c-moll Fryderyka Chopina.
Poniżej zamieszczono nuty Preludium c-moll op. 28 nr 20 Fryderyka Chopina. Słuchając utworu wpisz odpowiednie oznaczenia dynamiczne w wyznaczone w nutach miejsca.
pp, ff, p
.................
.................
.................
Fryderyk Chopin, Preludium c‑moll, Źródło: zpe.gov.pl
Polecenie 2
RG3bhyKHnGq3v
Wyobraź sobie, że jesteś na wycieczce w odległym kraju i nie znasz miejscowego języka. Zaproponuj mieszkańcom tego kraju znaki graficzne, które będą określały podstawowe określenia dynamiki: piano i forte. Dzięki temu będziecie mogli się porozumieć w tej kwestii. Propozycje przedstaw w ramce.
Wyobraź sobie, że jesteś na wycieczce w odległym kraju i nie znasz miejscowego języka. Zaproponuj mieszkańcom tego kraju znaki graficzne, które będą określały podstawowe określenia dynamiki: piano i forte. Dzięki temu będziecie mogli się porozumieć w tej kwestii. Propozycje przedstaw w ramce.
Polecenie 2
Wysłuchaj poniższego przykładu muzycznego i poddaj go analizie pod kątem dynamiki - czyli tego jak brzmią instrumenty w utworze. Zwróć uwagę, że utwór buduje napięcie, tak jak burza. Najpierw cicho grzmi i błyska, by huknąć z impetem. Spróbuj wskazać te fragmenty.
R1RF1BMJ9ONN3
Na nagraniu czwarta część szóstej Symfonii Pastoralnej Ludwiga van Beethovena. Utwór wykonuje orkiestra symfoniczna. Utwór rozpoczyna się delikatnie, cichą grą staccato smyczków, pojawia się tremolo, grane również na instrumentach smyczkowych, napięcie rośnie, kotły grają cresscendo, muzyka wybucha. Słychać nagłe akordy połączone z grą kotłów, które brzmią jak grzmoty, muzyka znów na chwilę cichnie. Po chwili pojawiają się dynamiczne pasaże coraz głośniejsze i głośniejsze, muzyka znów narasta, by wybuchnąć. W najgłośniejszych fragmentach słychać wyraźnie instrumenty dęte blaszane i kotły. Po czym znów następuje uciszenie, groźne pomruki burzy imitują wiolonczele i kontrabasy... muzyka jeszcze bardziej cichnie, na chwilę zamiera… utwór kończy się sielską, delikatną melodią.
Na nagraniu czwarta część szóstej Symfonii Pastoralnej Ludwiga van Beethovena. Utwór wykonuje orkiestra symfoniczna. Utwór rozpoczyna się delikatnie, cichą grą staccato smyczków, pojawia się tremolo, grane również na instrumentach smyczkowych, napięcie rośnie, kotły grają cresscendo, muzyka wybucha. Słychać nagłe akordy połączone z grą kotłów, które brzmią jak grzmoty, muzyka znów na chwilę cichnie. Po chwili pojawiają się dynamiczne pasaże coraz głośniejsze i głośniejsze, muzyka znów narasta, by wybuchnąć. W najgłośniejszych fragmentach słychać wyraźnie instrumenty dęte blaszane i kotły. Po czym znów następuje uciszenie, groźne pomruki burzy imitują wiolonczele i kontrabasy... muzyka jeszcze bardziej cichnie, na chwilę zamiera… utwór kończy się sielską, delikatną melodią.
Na nagraniu czwarta część szóstej Symfonii Pastoralnej Ludwiga van Beethovena. Utwór wykonuje orkiestra symfoniczna. Utwór rozpoczyna się delikatnie, cichą grą staccato smyczków, pojawia się tremolo, grane również na instrumentach smyczkowych, napięcie rośnie, kotły grają cresscendo, muzyka wybucha. Słychać nagłe akordy połączone z grą kotłów, które brzmią jak grzmoty, muzyka znów na chwilę cichnie. Po chwili pojawiają się dynamiczne pasaże coraz głośniejsze i głośniejsze, muzyka znów narasta, by wybuchnąć. W najgłośniejszych fragmentach słychać wyraźnie instrumenty dęte blaszane i kotły. Po czym znów następuje uciszenie, groźne pomruki burzy imitują wiolonczele i kontrabasy... muzyka jeszcze bardziej cichnie, na chwilę zamiera… utwór kończy się sielską, delikatną melodią.
RzKpNdaA5ZJ5A
Wykonaj zgodnie z poleceniem.
Polecenie 2
R1PTUK5S3ZB95
Na nagraniu czwarta część szóstej Symfonii Pastoralnej Ludwiga van Beethovena. Utwór wykonuje orkiestra symfoniczna. Utwór rozpoczyna się delikatnie, cichą grą staccato smyczków, pojawia się tremolo, grane również na instrumentach smyczkowych, napięcie rośnie, kotły grają cresscendo, muzyka wybucha. Słychać nagłe akordy połączone z grą kotłów, które brzmią jak grzmoty, muzyka znów na chwilę cichnie. Po chwili pojawiają się dynamiczne pasaże coraz głośniejsze i głośniejsze, muzyka znów narasta, by wybuchnąć. W najgłośniejszych fragmentach słychać wyraźnie instrumenty dęte blaszane i kotły. Po czym znów następuje uciszenie, groźne pomruki burzy imitują wiolonczele i kontrabasy... muzyka jeszcze bardziej cichnie, na chwilę zamiera… utwór kończy się sielską, delikatną melodią.
Na nagraniu czwarta część szóstej Symfonii Pastoralnej Ludwiga van Beethovena. Utwór wykonuje orkiestra symfoniczna. Utwór rozpoczyna się delikatnie, cichą grą staccato smyczków, pojawia się tremolo, grane również na instrumentach smyczkowych, napięcie rośnie, kotły grają cresscendo, muzyka wybucha. Słychać nagłe akordy połączone z grą kotłów, które brzmią jak grzmoty, muzyka znów na chwilę cichnie. Po chwili pojawiają się dynamiczne pasaże coraz głośniejsze i głośniejsze, muzyka znów narasta, by wybuchnąć. W najgłośniejszych fragmentach słychać wyraźnie instrumenty dęte blaszane i kotły. Po czym znów następuje uciszenie, groźne pomruki burzy imitują wiolonczele i kontrabasy... muzyka jeszcze bardziej cichnie, na chwilę zamiera… utwór kończy się sielską, delikatną melodią.
Na nagraniu czwarta część szóstej Symfonii Pastoralnej Ludwiga van Beethovena. Utwór wykonuje orkiestra symfoniczna. Utwór rozpoczyna się delikatnie, cichą grą staccato smyczków, pojawia się tremolo, grane również na instrumentach smyczkowych, napięcie rośnie, kotły grają cresscendo, muzyka wybucha. Słychać nagłe akordy połączone z grą kotłów, które brzmią jak grzmoty, muzyka znów na chwilę cichnie. Po chwili pojawiają się dynamiczne pasaże coraz głośniejsze i głośniejsze, muzyka znów narasta, by wybuchnąć. W najgłośniejszych fragmentach słychać wyraźnie instrumenty dęte blaszane i kotły. Po czym znów następuje uciszenie, groźne pomruki burzy imitują wiolonczele i kontrabasy... muzyka jeszcze bardziej cichnie, na chwilę zamiera… utwór kończy się sielską, delikatną melodią.
R17SZB19T5P59
Po zapoznaniu się z opisem czwartej części symfonii Pastoralnej Beethovena odpowiedz na pytanie: W jaki sposób kompozytor może naśladować muzyką burzę?
Polecenie 3
Wysłuchaj poniższego przykładu muzycznego. Jest to utwór, który oddaje charakter muzyki hiszpańskiej. Zwróć uwagę na tempo utworu oraz dynamikę. Utwór jest szybki, a dynamika w utworze jest zróżnicowana. Początkowo instrumentalista gwałtownie wydobywa dźwięki z fortepianu, by potem zwolnić i po chwili znowu zacząć szybko i gwałtownie grać. Ten utwór idealnie ukazuje hiszpański temperament oraz to czego możesz się spodziewać po muzyce hiszpańskiej.
RTZQQXGQ23HND1
Na nagraniu utwór Izaaka Albeniza - Espana op. 165. nr 3 Malaquena. Utwór wykonany jest na fortepianie. Ma charakter muzyki hiszpańskiej. Jest emocjonalny, ma wyrazisty rytm, zmienne tempo.
Na nagraniu utwór Izaaka Albeniza - Espana op. 165. nr 3 Malaquena. Utwór wykonany jest na fortepianie. Ma charakter muzyki hiszpańskiej. Jest emocjonalny, ma wyrazisty rytm, zmienne tempo.
Na nagraniu utwór Izaaka Albeniza - Espana op. 165. nr 3 Malaquena. Utwór wykonany jest na fortepianie. Ma charakter muzyki hiszpańskiej. Jest emocjonalny, ma wyrazisty rytm, zmienne tempo.
Polecenie 3
RK3VSH1E77GCA
Na nagraniu utwór Izaaka Albeniza - Espana op. 165. nr 3 Malaquena. Utwór wykonany jest na fortepianie. Ma charakter muzyki hiszpańskiej. Jest emocjonalny, ma wyrazisty rytm, zmienne tempo.
Na nagraniu utwór Izaaka Albeniza - Espana op. 165. nr 3 Malaquena. Utwór wykonany jest na fortepianie. Ma charakter muzyki hiszpańskiej. Jest emocjonalny, ma wyrazisty rytm, zmienne tempo.
Na nagraniu utwór Izaaka Albeniza - Espana op. 165. nr 3 Malaquena. Utwór wykonany jest na fortepianie. Ma charakter muzyki hiszpańskiej. Jest emocjonalny, ma wyrazisty rytm, zmienne tempo.
RN8NPXRTV47TJ
Zapoznaj się z opisem alternatywnym utworu Izaaka Albeniza „Espana op.165” i odpowiedz na pytania: 1. Jaki charakter ma muzyka? 2. Na jakim instrumencie wykonany jest ten utwór?
W hiszpańskim rytmie - Bolero
Film przedstawia omówienie dwóch wybranych tańców hiszpańskich - bolero oraz habanerę. Ten pierwszy to taniec stylizowany na ludowy i sięga korzeniami XVIII wieku. Habanera to taniec stylizowany oraz modny w XX wieku taniec towarzyski wywodzący się z Kuby, ale rozpowszechniony w Hiszpanii. Do jednych z najpopularniejszych bolero zaliczamy BoleroMaurice Ravela [czytaj: moris rawela], Jedną z najbardziej znanych habaner jest Habanera z opery Carmen Georgesa Bizeta [czytaj: żorżeza bizeta].
R1SuXWkgO61VB
Pokaz slajdów połączony z tekstem czytanym przez lektora i muzyką. Materiał omawia tańce hiszpańskie. Na pierwszym slajdzie widzimy kompozytora Maurice’a Ravela siedzącego przy fortepianie. Lektorka czyta: Taniec towarzyszy człowiekowi od zarania dziejów. Odgrywał ważną rolę w kulturze. Jest on jedną z najstarszych pośród wszystkich dziedzin sztuki, mocno wpisaną w naturę człowieka. W wielu kulturach taniec traktowany był jako rodzaj rytuału np. w Afryce czy Azji. Nieco inaczej jest w kulturze europejskiej, w której uważany jest jako język ciała. Na drugim slajdzie przedstawione są różne rodzaje tańca: taniec ludowy - para w strojach łowickich, balet - primabalerina w pointach i paczce, taniec towarzyski - para w strojach do tańców standardowych, tańce latynoamerykańskie - tancerka w stroju do samby. Lektorka czyta: Dziś istnieje wiele odmian tańca, od całkowicie spontanicznego aż po swoistą sztukę, ujętą w określone ramy i zasady. Na trzecim slajdzie mapa Hiszpanii. Lektorka kontynuuje: Tańcem wyrazić można wiele uczuć i emocji do których należą nie tylko radość ale również bunt, agresję, smutek, walkę, miłość czy nienawiść. Warto przyjrzeć się muzyce i tańcom Hiszpanii bowiem mieszkańcy tego kraju uważani są za naród ognisty, tańczący z ogromną pasją. Na czwartym slajdzie: Para tańcząca taniec flamenco. Lektorka czyta: Jednymi z najbardziej charakterystycznych tańców hiszpańskich są: flamenco, pasodoble, bolero i yota. Na kolejnym slajdzie umieszczono pary w hiszpańskich ludowych strojach. Lektorka kontynuuje: Bolero to hiszpański taniec ludowy sięgający swoimi korzeniami aż osiemnastego wieku. Znany jest głównie w Kastylii i Andaluzji. Tam też jest najbardziej popularny. Bolero to wspaniały przykład hiszpańskiej muzyki ludowej, który zainspirował kompozytorów z całego świata do stworzenia arcydzieł wokalnych i instrumentalnych. Sekret popularności bolera polega na połączeniu dynamicznego rytmu, wyrazistej melodii. W dziewietnastym wieku taniec ten został zaadaptowany do muzyki operowej. Najbardziej znane bolera jako utwory muzyczne to Bolero Maurice’a Ravela . Ciekawostką jest też, że Bolero Ravela, skomponowane w 1928 roku, to prawdopodobnie najczęściej wykonywany utwór muzyki poważnej. Podobno brzmi gdzieś na świecie co około 15 minut. Na kolejnym slajdzie zdjęcie Polskiego Baletu Narodowego, wykonanie bolera w choreografii Krzysztofa Pastora. Tancerze w skromnych strojach w kolorze czerwonym. Temu obrazowi towarzyszy muzyka. Początkowy fragment Bolera Maurice’a Ravela. Muzyka rozpoczyna się grą werbla, który cichutko wykonuje rytm tańca, na tym tle flet delikatnie gra jeden z dwóch głównych tematów utworu, który będzie powtarzał się wielokrotnie w utworze. Pojawia się zdjęcie Georgesa Bizeta. Lektorka rozpoczyna kolejny temat: Kompozytorzy inspirowali się też innymi tańcami hiszpańskimi. Jednym ze znanych przykładów jest Aria "L'amour est un oiseau rebelle" z opery Carmen będąca habanerą, charakterystycznym tańcem hiszpańskim.
Śpiewaczka z towarzyszeniem fortepianu śpiewa Habanerę z opery Carmen. Utwór jest namiętny, rytmiczny, porywający.
Pokaz slajdów połączony z tekstem czytanym przez lektora i muzyką. Materiał omawia tańce hiszpańskie. Na pierwszym slajdzie widzimy kompozytora Maurice’a Ravela siedzącego przy fortepianie. Lektorka czyta: Taniec towarzyszy człowiekowi od zarania dziejów. Odgrywał ważną rolę w kulturze. Jest on jedną z najstarszych pośród wszystkich dziedzin sztuki, mocno wpisaną w naturę człowieka. W wielu kulturach taniec traktowany był jako rodzaj rytuału np. w Afryce czy Azji. Nieco inaczej jest w kulturze europejskiej, w której uważany jest jako język ciała. Na drugim slajdzie przedstawione są różne rodzaje tańca: taniec ludowy - para w strojach łowickich, balet - primabalerina w pointach i paczce, taniec towarzyski - para w strojach do tańców standardowych, tańce latynoamerykańskie - tancerka w stroju do samby. Lektorka czyta: Dziś istnieje wiele odmian tańca, od całkowicie spontanicznego aż po swoistą sztukę, ujętą w określone ramy i zasady. Na trzecim slajdzie mapa Hiszpanii. Lektorka kontynuuje: Tańcem wyrazić można wiele uczuć i emocji do których należą nie tylko radość ale również bunt, agresję, smutek, walkę, miłość czy nienawiść. Warto przyjrzeć się muzyce i tańcom Hiszpanii bowiem mieszkańcy tego kraju uważani są za naród ognisty, tańczący z ogromną pasją. Na czwartym slajdzie: Para tańcząca taniec flamenco. Lektorka czyta: Jednymi z najbardziej charakterystycznych tańców hiszpańskich są: flamenco, pasodoble, bolero i yota. Na kolejnym slajdzie umieszczono pary w hiszpańskich ludowych strojach. Lektorka kontynuuje: Bolero to hiszpański taniec ludowy sięgający swoimi korzeniami aż osiemnastego wieku. Znany jest głównie w Kastylii i Andaluzji. Tam też jest najbardziej popularny. Bolero to wspaniały przykład hiszpańskiej muzyki ludowej, który zainspirował kompozytorów z całego świata do stworzenia arcydzieł wokalnych i instrumentalnych. Sekret popularności bolera polega na połączeniu dynamicznego rytmu, wyrazistej melodii. W dziewietnastym wieku taniec ten został zaadaptowany do muzyki operowej. Najbardziej znane bolera jako utwory muzyczne to Bolero Maurice’a Ravela . Ciekawostką jest też, że Bolero Ravela, skomponowane w 1928 roku, to prawdopodobnie najczęściej wykonywany utwór muzyki poważnej. Podobno brzmi gdzieś na świecie co około 15 minut. Na kolejnym slajdzie zdjęcie Polskiego Baletu Narodowego, wykonanie bolera w choreografii Krzysztofa Pastora. Tancerze w skromnych strojach w kolorze czerwonym. Temu obrazowi towarzyszy muzyka. Początkowy fragment Bolera Maurice’a Ravela. Muzyka rozpoczyna się grą werbla, który cichutko wykonuje rytm tańca, na tym tle flet delikatnie gra jeden z dwóch głównych tematów utworu, który będzie powtarzał się wielokrotnie w utworze. Pojawia się zdjęcie Georgesa Bizeta. Lektorka rozpoczyna kolejny temat: Kompozytorzy inspirowali się też innymi tańcami hiszpańskimi. Jednym ze znanych przykładów jest Aria "L'amour est un oiseau rebelle" z opery Carmen będąca habanerą, charakterystycznym tańcem hiszpańskim.
Śpiewaczka z towarzyszeniem fortepianu śpiewa Habanerę z opery Carmen. Utwór jest namiętny, rytmiczny, porywający.
„Bolero” M. Ravela – dynamika w muzyce, online-skills, CC BY 3.0
m46ed97c597a7e3d9_0000000000027
m46ed97c597a7e3d9_0000000000027
Taniec towarzyszy człowiekowi od zarania dziejów, odgrywał ważną rolę w kulturze. Jest on jedną z najstarszych spośród wszystkich dziedzin sztuki, mocno wpisaną w naturę człowieka. W wielu kulturach taniec traktowany był jako rodzaj rytuału, np. w Afryce czy Azji. Nieco inaczej jest w kulturze europejskiej, w której uważany jest jako język ciała. Dziś istnieje wiele odmian tańca – od zupełnie spontanicznego, aż po swoistą sztukę, ujętą w określone ramy i zasady. Tańcem wyrazić można wiele uczuć i emocji, do których należą nie tylko radość ale również bunt, agresję, smutek, walkę, miłość czy nienawiść. Warto przyjrzeć się muzyce i tańcom Hiszpanii bowiem mieszkańcy tego kraju uważani są za naród ognisty, tańczącym z ogromną pasją. Jednymi z najbardziej charakterystycznych tańców hiszpańskich są: flamenco, pasodoble, bolero i jota. Bolero to hiszpański taniec ludowy, sięgający swoimi korzeniami aż XVIII wieku. Znany jest głównie w Kastylii i Andaluzji, tam też jest najbardziej popularny. Bolero można tańczyć solo lub w parach. W Hiszpanii wciąż istnieje tradycja wykonywania bolera jednocześnie przez muzyków grających na gitarze i bębnach oraz przez tancerzy, wybijających rytm kastanietami, a także śpiewaków improwizujących wokalizę. Bolero to wspaniały przykład hiszpańskiej muzyki ludowej, który zainspirował kompozytorów z całego świata do stworzenia arcydzieł wokalnych i instrumentalnych. Sekret popularności bolera polega na połączeniu dynamicznego rytmu, wyrazistej melodii. W XIX wieku taniec ten został zaadaptowany do muzyki operowej. Najbardziej znane bolera jako utwory muzyczne to „Bolero” Maurice’a Ravela. Ciekawostką jest, że „Bolero” Ravela, skomponowane w 1928 r., to prawdopodobnie najczęściej wykonywany utwór muzyki klasycznej. Podobno brzmi gdzieś na świecie co około 15 minut. Kompozytorzy inspirowali się również innymi tańcami hiszpańskimi. Jednym z najbardziej znanych przykładów jest aria L'amour est un oiseau rebelle z opery Carmen, będąca habanerą – charakterystycznym tańcem hiszpańskim.
Bolero jako taneczna forma muzyczna wykorzystywana przez kompozytorów.
Bolero to nie tylko hiszpański taniec, ale również forma muzyczna powstała na bazie tańca. Hiszpańska muzyka ludowa inspirowała i inspiruje kompozytorów z całego świata, którzy tworzą arcydzieła wokalne i instrumentalne.
Polecenie 4
Wysłuchaj wersji koncertowej Bolera. Zwróć uwagę na obsadę wykonawczą oraz na to jak budowana została dynamika w tym utworze. Początkowo utwór jest cichy z czasem dochodzą nowe instrumenty, które zaczynają grać głośniej i agresywniej.
R1JVDQ9VWMroz
Na nagraniu Bolero Maurice’a Ravela. Utwór rozpoczyna się rytmem bolera granym na werblu, to rytmiczne ostinato będzie towarzyszyło przez cały utwór. Później spokojną, kołyszącą melodię gra flet piccolo. Następnie temat przejmują kolejne coraz głośniejsze instrumenty: 2 flety, 2 oboje, rożek angielski, klarnet Es, dwa klarnety B, klarnet basowy, 2 saksofony, 2 fagoty, kontrafagot, 4 rogi, trąbka piccolo, 3 trąbki, 3 puzony. Na końcu gra tutti cała orkiestra. Dynamika podczas całego utworu narasta.
Na nagraniu Bolero Maurice’a Ravela. Utwór rozpoczyna się rytmem bolera granym na werblu, to rytmiczne ostinato będzie towarzyszyło przez cały utwór. Później spokojną, kołyszącą melodię gra flet piccolo. Następnie temat przejmują kolejne coraz głośniejsze instrumenty: 2 flety, 2 oboje, rożek angielski, klarnet Es, dwa klarnety B, klarnet basowy, 2 saksofony, 2 fagoty, kontrafagot, 4 rogi, trąbka piccolo, 3 trąbki, 3 puzony. Na końcu gra tutti cała orkiestra. Dynamika podczas całego utworu narasta.
Na nagraniu Bolero Maurice’a Ravela. Utwór rozpoczyna się rytmem bolera granym na werblu, to rytmiczne ostinato będzie towarzyszyło przez cały utwór. Później spokojną, kołyszącą melodię gra flet piccolo. Następnie temat przejmują kolejne coraz głośniejsze instrumenty: 2 flety, 2 oboje, rożek angielski, klarnet Es, dwa klarnety B, klarnet basowy, 2 saksofony, 2 fagoty, kontrafagot, 4 rogi, trąbka piccolo, 3 trąbki, 3 puzony. Na końcu gra tutti cała orkiestra. Dynamika podczas całego utworu narasta.
Polecenie 4
Zapoznaj się z opisem alternatywnym utworu Maurice'a Ravela „Bolero”. Zwróć szczególną uwagę na opis dynamiki.
RE668CDGGKM1P
Na nagraniu Bolero Maurice’a Ravela. Utwór rozpoczyna się rytmem bolera granym na werblu, to rytmiczne ostinato będzie towarzyszyło przez cały utwór. Później spokojną, kołyszącą melodię gra flet piccolo. Następnie temat przejmują kolejne coraz głośniejsze instrumenty: 2 flety, 2 oboje, rożek angielski, klarnet Es, dwa klarnety B, klarnet basowy, 2 saksofony, 2 fagoty, kontrafagot, 4 rogi, trąbka piccolo, 3 trąbki, 3 puzony. Na końcu gra tutti cała orkiestra. Dynamika podczas całego utworu narasta.
Na nagraniu Bolero Maurice’a Ravela. Utwór rozpoczyna się rytmem bolera granym na werblu, to rytmiczne ostinato będzie towarzyszyło przez cały utwór. Później spokojną, kołyszącą melodię gra flet piccolo. Następnie temat przejmują kolejne coraz głośniejsze instrumenty: 2 flety, 2 oboje, rożek angielski, klarnet Es, dwa klarnety B, klarnet basowy, 2 saksofony, 2 fagoty, kontrafagot, 4 rogi, trąbka piccolo, 3 trąbki, 3 puzony. Na końcu gra tutti cała orkiestra. Dynamika podczas całego utworu narasta.
Na nagraniu Bolero Maurice’a Ravela. Utwór rozpoczyna się rytmem bolera granym na werblu, to rytmiczne ostinato będzie towarzyszyło przez cały utwór. Później spokojną, kołyszącą melodię gra flet piccolo. Następnie temat przejmują kolejne coraz głośniejsze instrumenty: 2 flety, 2 oboje, rożek angielski, klarnet Es, dwa klarnety B, klarnet basowy, 2 saksofony, 2 fagoty, kontrafagot, 4 rogi, trąbka piccolo, 3 trąbki, 3 puzony. Na końcu gra tutti cała orkiestra. Dynamika podczas całego utworu narasta.
Osiągnięcie efektu dynamicznego w Bolerze kompozytor osiągnął poprzez stopniowe dodawanie kolejnych instrumentów. Stopniowe nakładanie się partii poszczególnych instrumentów powoduje naturalne wzmacnianie natężenia dźwięku.
Rs2gNdWRGnbSp1
Ćwiczenie 6
Odpowiedz na pytanie: Z jakiego kraju pochodzi taniec Bolero?
Źródło: AMFN.
RRftLUUu2Em5Q
Ćwiczenie 7
Wstaw w tekst
Wstaw w tekst
RceNkm9t3evzC1
Ćwiczenie 8
Wskaż zdania prawdziwe. Możliwe odpowiedzi: 1. Maurice Ravel to kompozytor pochodzenia francuskiego, 2. Do tańców hiszpańskich nie należy flamenco, 3. Kastaniety są instrumentem często wykorzystywanym w muzyce hiszpańskiej, 4. Bolero można tańczyć solo lub w parach, 5. Kompozytorzy i muzycy do określania dynamiki posługują się słownymi określeniami w języku francuskim.
Wskaż zdania prawdziwe. Możliwe odpowiedzi: 1. Maurice Ravel to kompozytor pochodzenia francuskiego, 2. Do tańców hiszpańskich nie należy flamenco, 3. Kastaniety są instrumentem często wykorzystywanym w muzyce hiszpańskiej, 4. Bolero można tańczyć solo lub w parach, 5. Kompozytorzy i muzycy do określania dynamiki posługują się słownymi określeniami w języku francuskim.
Przeczytaj uważnie poniższe zdania. Zaznacz, które spośród nich są prawdziwe, a które fałszywe.
Prawda
Fałsz
Maurice Ravel to kompozytor pochodzenia francuskiego.
□
□
Do tańców hiszpańskich nie należy flamenco.
□
□
Kastaniety są instrumentem często wykorzystywanym w muzyce hiszpańskiej.
□
□
Bolero można tańczyć solo lub w parach.
□
□
Kompozytorzy i muzycy do określania dynamiki posługują się słownymi określeniami w języku francuskim.
□
□
Źródło: online-skills.
R1W1McOXaF7cO
Ćwiczenie 9
Wskaż instrumenty, które występowały w oryginalnej wersji Bolera Maurice'a Ravela. Możliwe odpowiedzi: 1. Werbel, 2. Klarnet, 3. Waltornia, 4. Marimba, 5. Fagot, 6. Bęben wielki, 7. Klawesyn, 8. Fortepian, 9. Flet poprzeczny.
Wskaż instrumenty, które występowały w oryginalnej wersji Bolera Maurice'a Ravela. Możliwe odpowiedzi: 1. Werbel, 2. Klarnet, 3. Waltornia, 4. Marimba, 5. Fagot, 6. Bęben wielki, 7. Klawesyn, 8. Fortepian, 9. Flet poprzeczny.
Wskaż jakie instrumenty słyszysz we wskazanym fragmencie Bolero.
Werbel
Klarnet
Waltornia
Marimba
Fagot
Bęben wielki
Klawesyn
Fortepian
Flet poprzeczny
Zadanie posiada plik audio, który można odsłuchać w wersji online podręcznika.
R1Vk1sTy0HSae
Ćwiczenie 9
Wskaż zdania prawdziwe dotyczące dynamiki w utworze Bolero Ravela.
Ten temat niejedno ma imię
Dynamika jest jednym z fundamentalnych pojęć występujących w różnych dziedzinach nauki i życia codziennego. Interdyscyplinarne podejście do dynamiki pozwala nam spojrzeć na to pojęcie z perspektywy wielu dziedzin, takich jak fizyka, biologia, ekonomia, psychologia czy socjologia. Dzięki temu możemy lepiej zrozumieć różne aspekty i mechanizmy wpływające na zmiany, ruch i rozwój w różnych kontekstach.
Fizyka
W fizyce, dynamika dotyczy badania ruchu ciał i sił, które na nie działają. Opisuje zależności między siłą, masą i przyspieszeniem, a także ruchem jednostajnym prostoliniowym, jednostajnym ruchem okrężnym czy ruchem harmonicznym. Prawa Newtona stanowią podstawę dynamiki klasycznej, a równania ruchu opisują zmiany w czasie.
Biologia
W biologii dynamika odnosi się do badania zmian i procesów w organizmach i populacjach. Może dotyczyć takich zagadnień jak wzrost, rozwój, ruch komórek czy zmiany w ekosystemach. Przykładem może być dynamika populacji, która bada zmiany liczby osobników w populacji w czasie, uwzględniając czynniki takie jak urodzenia, zgony, migracje czy interakcje między gatunkami.
Ekonomia
W ekonomii, dynamika analizuje zmiany w gospodarce, takie jak wzrost gospodarczy, fluktuacje koniunkturalne czy zmiany cen. Interdyscyplinarne podejście do dynamiki ekonomicznej może uwzględniać również czynniki psychologiczne i społeczne, które wpływają na zachowania gospodarcze, takie jak preferencje konsumentów, decyzje inwestycyjne czy interakcje między rynkami.
Psychologia
W psychologii dynamika odnosi się do zmian zachodzących w psychice jednostki. Może dotyczyć takich procesów jak uczenie się, rozwój osobowości czy zmiany emocjonalne. Interdyscyplinarne podejście do dynamiki psychologicznej może uwzględniać również czynniki biologiczne, społeczne i kulturowe, które wpływają na rozwój i funkcjonowanie psychiki.
Socjologia
W socjologii dynamika dotyczy zmian społecznych i procesów społecznych. Może dotyczyć takich zagadnień jak zmiany w strukturze społecznej, procesy mobilności społecznej czy zmiany w systemach wartości. Interdyscyplinarne podejście do dynamiki społecznej może uwzględniać również czynniki ekonomiczne, polityczne i kulturowe, które wpływają na zmiany społeczne.
Słownik pojęć
Bolero
Bolero
hiszpański taniec ludowy oraz pochodząca od niego muzyczna forma taneczna. Bolero jako taniec pochodzi z Kastylii i Andaluzji z okresu XVIII w. i wykonywany jest w tempie umiarkowany , metrum 3/4, solo lub parami, przy wtórze instrumentów perkusyjnych, takich jak kastaniety lub tamburyn, a także gitary. Od XIX w. zaadaptowany do muzyki operowej i instrumentalnej.
Crescendo
Crescendo
oznaczenie siły brzmienia dźwięków; wzmacniając.
Decrescendo/diminuendo
Decrescendo/diminuendo
z wł.: „coraz ciszej”
Decybel
Decybel
jednostka poziomu natężenia dźwięku
Diminuendo
Diminuendo
oznaczenie siły brzmienia dźwięków; osłabiając.
Dynamika
Dynamika
element muzyki, regulujący natężenie dźwięku, jego głośność.
Forte
Forte
oznaczenie siły brzmienia dźwięków; głośno.
Fortissimo
Fortissimo
oznaczenie siły brzmienia dźwięków; bardzo głośno.
Fortissimo possibile
Fortissimo possibile
oznaczenie siły brzmienia dźwięków; możliwie najgłośniej.
Kastaniety
Kastaniety
instrument perkusyjny składający się z połączonych ze sobą muszli drewnianych, które uderzane o siebie wydają klekoczące dźwięki.
Mezzo forte
Mezzo forte
oznaczenie siły brzmienia dźwięków; na wpół głośno.
Mezzo piano
Mezzo piano
oznaczenie siły brzmienia dźwięków; na wpół cicho.
Pianissimo
Pianissimo
oznaczenie siły brzmienia dźwięków; bardzo cicho.
Pianissimo possibile
Pianissimo possibile
oznaczenie siły brzmienia dźwięków; możliwie najciszej.
