Przesiać wiadomość przez trzy sita
Wysłuchaj nagrania tekstu Michela PiquemalaMichela Piquemala lub zapoznaj się z jego treścią zamieszczoną poniżej. Następnie odpowiedz na pytania sprawdzające umiejętność czytania ze zrozumieniem.
Nagranie dostępne pod adresem https://zpe.gov.pl/a/DjGZbRtYG
Nagranie utworu Michaela Piquemala czyta Maciej Gudowski.
Trzy sitaKtóregoś dnia zjawił się u filozofafilozofa SokratesaSokratesa jakiś człowiek i chciał się z nim podzielić pewną wiadomością.
– Posłuchaj, Sokratesie, koniecznie muszę ci powiedzieć, jak się zachował twój przyjaciel.
– Od razu ci przerwę – powiedział mu Sokrates – i zapytam, czy pomyślałeś o tym, żeby przesiać to, co masz mi do powiedzenia, przez trzy sita?
A ponieważ rozmówca spojrzał na niego nic nierozumiejącym wzrokiem, Sokrates tak to objaśnił:
– Otóż, zanim zaczniemy mówić, zawsze powinniśmy przesiać to, co chcemy powiedzieć, przez trzy sita. Przypatrzmy się temu!
Pierwsze sito to sito prawdy. Czy sprawdziłeś, że to, co masz mi do powiedzenia, jest doskonale zgodne z prawdą?
– Nie, słyszałem, jak o tym mówiono, i...
– No cóż... Sądzę jednak, że przynajmniej przesiałeś to przez drugie sito, którym jest sito dobra. Czy to, co tak bardzo chcesz mi powiedzieć, jest przynajmniej jakąś dobrą rzeczą?
Rozmówca Sokratesa zawahał się, a potem odpowiedział:
– Nie, niestety, to nie jest nic dobrego, wręcz przeciwnie...
– Hm! – westchnął filozof. – Pomimo to przypatrzmy się trzeciemu situ. Czy to, co pragniesz mi powiedzieć, jest przynajmniej pożyteczne?
– Pożyteczne? Raczej nie...
– W takim razie nie mówmy o tym wcale! – powiedział Sokrates. – Jeżeli to, co pragniesz wyjawić, nie jest ani prawdziwe, ani dobre, ani pożyteczne, wolę nic o tym nie wiedzieć. A i tobie radzę, żebyś o tym zapomniał...Opowieść dydaktycznadydaktyczna greckiego filozofa Sokratesa
Źródło: Michel Piquemal, Trzy sita, [w:] tegoż, Bajki filozoficzne, tłum. Helena Sobieraj, Warszawa 2008, s. 100–101.
Na podstawie tekstu Piquemala określ, jakiej wiadomości nie chciałby usłyszeć filozof.
Zaznacz prawidłowe dokończenia zdań.
Rozmówca spojrzał na Sokratesa nic nierozumiejącym wzrokiem, ponieważ…
- filozof go nie słuchał.
- filozof go skrytykował.
- filozof na niego krzyczał.
- filozof powiedział coś dziwnego.
Zdaniem Sokratesa, zanim zaczniemy mówić, powinniśmy…
- uśmiechnąć się.
- przewidzieć skutki.
- przygotować rozmówcę.
- przesiać swoje słowa przez trzy sita.
To, co chciał przekazać Sokratesowi jego rozmówca, było…
- dobre.
- prawdziwe.
- niepotrzebne.
- pożyteczne.
Przez jakie kolejne sita Sokrates radził przesiewać swoje słowa?
- Prawdy, dobra, pożyteczności.
- Dobra, pożyteczności, prawdy.
- Pożyteczności, prawdy, dobra.
- Prawdy, pożyteczności, dobra.
Z tekstu wynika, że Sokrates to człowiek…
- wścibski.
- rozważny.
- popędliwy.
- mściwy.
Wyraz bliskoznaczny do słowa filozof to…
- filozofa.
- filozoficzny.
- myśliciel.
- mądrala.
Opowieść dydaktyczna ma przede wszystkim na celu…
- rozbawić słuchacza.
- wprowadzić odpowiedni nastrój.
- pouczyć słuchacza.
- oddać uczucia opowiadającego.
Uzasadnij, dlaczego wiadomości z powyższego ćwiczenia nie przeszły lub przeszły przez sito prawdy.
Uzasadnij, dlaczego wiadomości z powyższego ćwiczenia nie przeszły lub przeszły przez sito dobra.
Uzasadnij, dlaczego wiadomości z powyższego ćwiczenia nie przeszły/przeszły przez sito pożytku.
Przesiej poniższe wiadomości przez trzy sita Sokratesa. Ustal, które z nich nie przejdą przez sita: prawdy, dobra i pożytku, a które spełnią kryteria filozofa. Umieść wiadomości w odpowiednich miejscach na ilustracji.
Wpisz poniższe wiadomości w odpowiednie miejsca:
Moja ciocia wygrała turniej szachowy 15 lat temu.
Jesteśmy dumni z twojego sukcesu.
Dostałaś jedynkę.
Chyba wygrałeś konkurs.
Związek frazeologiczny: czerpać wodę sitem znaczy…
- radzić sobie w trudnej sytuacji.
- wykorzystywać różne możliwości.
- przeprowadzać ciekawy eksperyment.
- robić coś skazanego na niepowodzenie.
Wyjaśnij, jak rozumiesz złotą myśl Stanisława Jerzego Leca:
Ceń słowa! Każde może być twoim ostatnim!