Perspektywa

Artyści od zawsze szukali sposobów, aby oddać stosunki przestrzenne na dwuwymiarowej płaszczyźnie. Stosowali różne metody na jej wyrażanie - zwane powszechnie PERSPEKTYWĄPerspektywaPERSPEKTYWĄ. Ponieważ człowiek żyje w trójwymiarowej przestrzeni, szukał sposobu na takie przedstawienie świata, które przypominałoby faktycznie postrzeganą przestrzeń i znajdujące się w niej obiekty. W malarstwie jest to umiejętność ukazywania trójwymiarowych przedmiotów na płaszczyźnie, z zachowaniem naturalnych stosunków przestrzennych. Jednak nie wszyscy twórcy przedstawiali głębię. Cywilizacje prymitywne, sztuka egipska, sztuka wschodu, sztuka nowoczesna przyjmują za punkt wyjścia inny niż realistyczny sposób widzenia, akcentując duchowy charakter swoich dzieł.

• perspektywa rzędowa,

• linia horyzontu,

• topografia,

• stosunki wielkości,

• zakrywanie,

• linie kierunkowe.

R1VFEHsIYuOzB

Film animowany Iluzja przestrzeni - cz. I. Film przedstawia poruszającą się od lewego boku czerwoną linię. Z góry ekranu wyskakuje niebieski prostokąt, który ustawia się w bliskiej odległości od czerwonej linii. Czerwona linia i prostokąt obracają się o 180 stopni, podczas obrotu widać, że jeden z boków prostokąta jest czarny. Figury oddalają się, niebieski prostokąt przekształca się w długą, niebieską linię, natomiast czerwona linia znika w oddali. Następnie z jednej niebieskiej linii powstają dwie niebieskie linie, które ustawione są poziomo. Z dwóch linii wychodzi po dziewięć krótkich pionowych linii i między nimi przemieszczają się czerwone linie. Gdy czerwone przeskakujące linie przejdą do końca ekranu, to niebieskie linie ustawiają się w pionie, oddalają się i kurczą, powstają z nich dwa małe prostokąty, które łączą się w jeden kwadrat, a następnie w prostokąt, z którego środka wychodzi czerwona linia.

Film animowany Iluzja przestrzeni - cz. I. Film przedstawia poruszającą się od lewego boku czerwoną linię. Z góry ekranu wyskakuje niebieski prostokąt, który ustawia się w bliskiej odległości od czerwonej linii. Czerwona linia i prostokąt obracają się o 180 stopni, podczas obrotu widać, że jeden z boków prostokąta jest czarny. Figury oddalają się, niebieski prostokąt przekształca się w długą, niebieską linię, natomiast czerwona linia znika w oddali. Następnie z jednej niebieskiej linii powstają dwie niebieskie linie, które ustawione są poziomo. Z dwóch linii wychodzi po dziewięć krótkich pionowych linii i między nimi przemieszczają się czerwone linie. Gdy czerwone przeskakujące linie przejdą do końca ekranu, to niebieskie linie ustawiają się w pionie, oddalają się i kurczą, powstają z nich dwa małe prostokąty, które łączą się w jeden kwadrat, a następnie w prostokąt, z którego środka wychodzi czerwona linia.

Film dostępny pod adresem /preview/resource/R1VFEHsIYuOzB

Film animowany Iluzja przestrzeni - cz. I. Film przedstawia poruszającą się od lewego boku czerwoną linię. Z góry ekranu wyskakuje niebieski prostokąt, który ustawia się w bliskiej odległości od czerwonej linii. Czerwona linia i prostokąt obracają się o 180 stopni, podczas obrotu widać, że jeden z boków prostokąta jest czarny. Figury oddalają się, niebieski prostokąt przekształca się w długą, niebieską linię, natomiast czerwona linia znika w oddali. Następnie z jednej niebieskiej linii powstają dwie niebieskie linie, które ustawione są poziomo. Z dwóch linii wychodzi po dziewięć krótkich pionowych linii i między nimi przemieszczają się czerwone linie. Gdy czerwone przeskakujące linie przejdą do końca ekranu, to niebieskie linie ustawiają się w pionie, oddalają się i kurczą, powstają z nich dwa małe prostokąty, które łączą się w jeden kwadrat, a następnie w prostokąt, z którego środka wychodzi czerwona linia.

RykEEQYiHD16M

Film animowany „Iluzja przestrzeni - cz. II”. Film przedstawia pojawiające się kule białe, które zmieniają barwę na zielono‑żółte. Kule lekko się rozmazują, począwszy od kuli, która jest najbliżej do kuli w oddali, następnie pojawia się biały ekran. W drugim kadrze film przedstawia pomarańczowo‑żółtą płaszczyznę z półkulami. Płaszczyzna porusza się i widoczna jest z pozycji lotu ptaka, następnie pojawia się biały ekran. Kolejny kadr filmu przedstawia białą stronę z liniami, które kształtują równe kwadraty oraz okręgi, które rozmieszczone są nieregularnie. Kratkowana płaszczyzna oddala się i pojawia się biały ekran. Kolejny kadr filmu przedstawia czarną linię, która przekształcającą się w koło, której boki falują i pogrubiają się. Następnie pojawiają się cztery kwadraty, połączone liniami, kwadraty wirują.

Film animowany „Iluzja przestrzeni - cz. II”. Film przedstawia pojawiające się kule białe, które zmieniają barwę na zielono‑żółte. Kule lekko się rozmazują, począwszy od kuli, która jest najbliżej do kuli w oddali, następnie pojawia się biały ekran. W drugim kadrze film przedstawia pomarańczowo‑żółtą płaszczyznę z półkulami. Płaszczyzna porusza się i widoczna jest z pozycji lotu ptaka, następnie pojawia się biały ekran. Kolejny kadr filmu przedstawia białą stronę z liniami, które kształtują równe kwadraty oraz okręgi, które rozmieszczone są nieregularnie. Kratkowana płaszczyzna oddala się i pojawia się biały ekran. Kolejny kadr filmu przedstawia czarną linię, która przekształcającą się w koło, której boki falują i pogrubiają się. Następnie pojawiają się cztery kwadraty, połączone liniami, kwadraty wirują.

Film dostępny pod adresem /preview/resource/RykEEQYiHD16M

Film animowany „Iluzja przestrzeni - cz. II”. Film przedstawia pojawiające się kule białe, które zmieniają barwę na zielono‑żółte. Kule lekko się rozmazują, począwszy od kuli, która jest najbliżej do kuli w oddali, następnie pojawia się biały ekran. W drugim kadrze film przedstawia pomarańczowo‑żółtą płaszczyznę z półkulami. Płaszczyzna porusza się i widoczna jest z pozycji lotu ptaka, następnie pojawia się biały ekran. Kolejny kadr filmu przedstawia białą stronę z liniami, które kształtują równe kwadraty oraz okręgi, które rozmieszczone są nieregularnie. Kratkowana płaszczyzna oddala się i pojawia się biały ekran. Kolejny kadr filmu przedstawia czarną linię, która przekształcającą się w koło, której boki falują i pogrubiają się. Następnie pojawiają się cztery kwadraty, połączone liniami, kwadraty wirują.

Perspektywa rzędowa

Perspektywa rzędowa - zwana też rzędową, wstęgową, fryzową - to płaszczyzna podzielona na poziome pasy, odpowiadająca planom w obrazie. Najniżej zamieszczone jest to, co znajduje się najbliżej. Im wyższy rząd, tym dalsza odległość.

Obejrzyj ilustrację ze schematem, ukazującym zasadę tworzenia perspektywy rzędowej. Następnie zapoznaj się z reprodukcją dzieła, w której zastosowano tę perspektywę. Taki sposób przedstawiania tego, co dalej i bliżej stosowali między innymi Egipcjanie.

RB1mvmLJkCi381

Ilustracja przedstawia schemat perspektywy pasowej. Grafika ukazuje trzy, oddzielone szarymi, poziomymi liniami rzędy niebieskich sylwetek ludzi o tej samej wysokości.

R162Du4FaXOQg1

Ilustracja przedstawia egipskie malowidło, w którym zastosowano perspektywę pasową. Kompozycja w trzech poziomych pasach ukazuje poszczególne etapy uprawy zboża. Na obrazie namalowano uproszczone, brązowo‑białe sylwetki zarządców i niewolników. Dolny pas przedstawia postacie na tle łanów zboża. Pośrodku ukazana została scena z dwoma parami tragarzy, noszących ścięte kłosy w dużych koszach. U góry namalowano niewolników w trakcie młócki. W lewym górnym rogu znajduje się jasna postać dostojnika, opisanego hieroglifami, przed którym pochyla się niosący w dłoniach dwa podłużne naczynia - niewolnik. Namalowane w trzech rzędach postacie mają podobną wielkość.

RjxkdK2lwBebq

Ćwiczenie 1

Wybierz dzieło, w którym zastosowano perspektywę pasową. Kliknij w wybraną reprodukcję.

Wybierz dzieło, w którym zastosowano perspektywę pasową. Kliknij w wybraną reprodukcję.

Wybierz dzieło, w którym zastosowano perspektywę pasową. Kliknij w wybraną reprodukcję.

• Paolo Uccello, Polowanie, ok. 1470, olej
• Malarstwo ścienne, Egipt
• Paul Cezanne, Góra Sainte-Victoire z wielką sosną, ok. 1886, olej

Linia horyzontu

Linia horyzontu to miejsce, w którym niebo na pozór łączy się z ziemią. W dwuwymiarowych przedstawieniach każda linia pozioma dzieląca obraz na dwie części jest linią horyzontu. Wszystkie obiekty znajdujące się nad linią poziomą będą postrzegane jako znajdujące się dalej, a te pod linią – jako bliższe.

Obejrzyj ilustrację ze schematem ukazującym zasadę wykorzystania linii horyzontu jako sposobu interpretowania przestrzeni na płaszczyźnie. Następnie zapoznaj się z fotografią krajobrazu morskiego z wyrazistą linią horyzontu, która stała się dla artysty inspiracją do stworzenia dzieła.

RICYxa3P88IvF

Ilustracja przedstawia linię horyzontu z umieszczonymi nad nią i pod nią niebieskimi sylwetkami ludzi. Postacie nad szarą, poziomą linią sprawiają wrażenie jakby były dalej, natomiast sylwetki pod nią – odczytujemy jako bliższe nam.

R9vUMBIawdzWu1

Ilustracja przedstawia drzeworyt „Lombok”, autorstwa Michała Rygielskiego oraz zdjęcie morza. Horyzontalna kompozycja grafiki podzielona jest na dwie poziome płaszczyzny. Dolna, czarna część obrazu pokryta jest poziomymi, szaro‑błękitnymi liniami, przypominającymi deseń drewna. Górna jasno‑szara płaszczyzna, na której znajduje się rysunek pionowych, nieregularnych błękitno‑białych linii, sprawia wrażenie, jakby się oddalała od odbiorcy.

RsRY0HKq9cL2A

Ćwiczenie 2

Wybierz dzieło, w którym zastosowano linię horyzontu. Kliknij w wybraną reprodukcję.

Wybierz dzieło, w którym zastosowano linię horyzontu. Kliknij w wybraną reprodukcję.

Wybierz dzieło, w którym zastosowano linię horyzontu. Kliknij w wybraną reprodukcję.

• Paul Gauguin, Paryż w śniegu, 1894, olej
• Józef Chełmoński, Babie lato, 1875, olej
• Gustave Courbet, Kamieniarze, 1849, olej

Topografia

Topografia to ukazanie przestrzeni na płaszczyźnie „z lotu ptaka”, przy jednoczesnym pokazaniu obiektów widzianych z boku, co umożliwia wyeksponowanie ich najbardziej charakterystycznego widoku. Obiekty są rozmieszczane w sposób zbliżony do schematu mapy.

Obejrzyj rysunek i reprodukcję dzieła, ukazujące zasadę wykorzystania topografii jako sposobu interpretowania przestrzeni na płaszczyźnie.

R1ImwzC3FZGQp1

Ilustracja przedstawia topograficznie ujętą przestrzeń ulicy z chodnikami, domkami, drzewami, samochodami, przejściem dla pieszych oraz sygnalizacją świetlną. Na płaszczyźnie ukazany jest fragment miasta z lotu ptaka przy jednoczesnym pokazaniu poszczególnych obiektów z boku. Szczególnie widoczny jest ten zabieg na przykładzie niebieskiej postaci, która na grafice ukazana jest w trzech rzutach: poziomym, pionowym oraz do góry nogami.

RJuRD2nAUdwhT1

Ilustracja przedstawia egipski fresk „Ogród”. Malowidło ukazuje topograficzne ujęcie ogrodu z licznymi drzewami oraz prostokątnym, pełnym ryb i kaczek stawem pośrodku. Znajdująca się naokoło zbiornika wodnego roślinność, ułożona jest płasko w poziomych i pionowych kierunkach. W górnym prawym rogu fresku namalowana została Egipcjanka z ustawioną obok niej wazą oraz koszami pełnymi owoców. Obraz zachował się w postaci fragmentu, zniszczonego na krawędziach, pokrytego malunkiem tynku.

R165vt5VkUM8o

Ćwiczenie 3

Wybierz dzieło, w którym zastosowano perspektywę topograficzną. Kliknij w wybraną reprodukcję.

Wybierz dzieło, w którym zastosowano perspektywę topograficzną. Kliknij w wybraną reprodukcję.

Wybierz dzieło, w którym zastosowano perspektywę topograficzną. Kliknij w wybraną reprodukcję.

• Edward Burne-Jones, Zaślubiny Psyche, 1895, olej
• Święta Trójca, obraz wotywny, Jakuba Dębińskiego, 1520, tempera
• Caravaggio, Wieczerza w Emmaus, 1601, olej i tempera jajeczna na desce

Relacje wielkości

Zastosowanie stosunków wielkości, określanych też jako perspektywaPerspektywaperspektywa hieratyczna (intencjonalna), opiera się na ukazaniu na obrazie osób ważnych jako większych od mniej znaczących, czyli eksponowanie człowieka poprzez jego wielkość. Postacie największe zawsze będą postrzegane jak te będące bliżej. Zasada ta powszechnie stosowana była w średniowieczu, a wcześniej w niektórych kulturach starożytnych, np. w Egipcie.

Obejrzyj rysunek i reprodukcję dzieła ukazujące zasadę hieratyczności.

R1PP1x7jr0tjN1

Ilustracja przedstawia schemat zastosowania „stosunków wielkości”, inaczej zwanych perspektywą hieratyczną. Po lewej stronie obrazka znajduje się grafika ukazująca dużą, niebieską sylwetkę mężczyzny, wokół której umieszczono mniejsze postacie. Dwie z nich stoją na tej samej linii, co duża sylwetka. Pozostałe trzy są rozmieszczone lekko wyżej. Duża postać góruje nad resztą. Po prawej stronie znajduje się ta sama grafika, co po lewej. Różni się jedynie tym, że przy pomocy szarych prostokątów ukazane zostały wysokości, na których znajdują się poszczególne sylwetki mężczyzn.

R1Pn5RK6noMQi1

Ilustracja przedstawia obraz „Maesta”, autorstwa Cimabue. Gotyckie dzieło ukazuje Matkę Boską z Dzieciątkiem zasiadającą na wysokim, drewnianym, bogato zdobionym tronie. Umieszczona w centrum postać Marii jest znacznie większa od pozostałych. Jej twarz ujęta jest z półprofilu, oczy skierowane na odbiorcę. Ubrana jest w ciemno‑niebieski, drobno pofałdowany płaszcz, spod którego w dolnej części wystaje fragment czerwonej sukni. Mały Jezus ma na sobie czerwoną tunikę oraz okrywający ją szary płaszcz. Wznosi prawą rękę w geście błogosławieństwa. Po obu stronach świętej pary artysta umieści postacie aniołów o brązowo‑czerwono‑niebieskich skrzydłach. Tło kompozycji oraz aureole zostały pokryte złotem. Obraz otoczony jest ozdobną, złoto‑brązową ramą z namalowanymi w małych kółkach popiersiami przedstawiającymi Chrystusa, aniołów, świętych i proroków. Wykonane w technice temperowej dzieło, zamknięte jest w pięciobocznej wydłużonej formie o prostokątnej dolnej partii.

Perspektywa kulisowa

Artyści nowożytni, odwołując się do dzieł starożytnych, studiowania natury i własnej intuicji, coraz częściej wprowadzali sposoby mające sugerować widzenie zgodne z faktycznym spostrzeganiem świata trójwymiarowego, dlatego właśnie odwoływali się do takich sposobów jak np. perspektywa kulisowa.

Perspektywa kulisowa (krycie)

Perspektywa kulisowa to zakrywanie przedmiotów dalszych przez te znajdujące się bliżej. Możemy wyróżnić zakrywanie figurami i zakrywanie linią.

Obejrzyj rysunki, fotografie i reprodukcje wybranych dzieł, w których zastosowano krycie.

• Zakrywanie figurami

RemfcghDe81j01

Ilustracja przedstawia trzy grafiki, demonstrujące perspektywę kulisową. Pierwsza ukazuje niebieską postać człowieka. Na drugiej widoczna jest sylwetka zasłonięta białym kwadratem o ciemnych krawędziach. Kolejna przedstawia człowieka wyłaniającego się z koła. Dolna partia jego ciała jest niewidoczna.

R1P4oL18tpWyt1

Ilustracja przedstawia fotografię „Spotkanie”, autorstwa Piotra Kuligowskiego. Zdjęcie ukazuje ubranego na ciemno mężczyznę, trzymającego przed sobą oburącz duży, okrągły talerz perkusyjny z napisem „Raw Rock”. Przedmiot zasłania głowę i ramiona postaci. Tło stanowi szaro‑zielona ściana. W lewym górnym rogu znajduje się fragment białych płytek oraz zwisające kable.

RXJcPkuGhUFiL1

Ilustracja przedstawia obraz „Wybór ciast”, autorstwa Waynea Thiebauda. Dzieło ukazuje perspektywę kulisową. Na jasno‑kremowym tle namalowanych zostało pięć rzędów, okrągłych, różnokolorowych ciast, rzucających niebieskie cienie. Poszczególne torty są zasłonięte przez poprzedzające je wypieki. Jedynie pierwszy rząd ciast ukazany jest w całości.

• Zakrywanie linią

R13MMZTc9ArxQ1

Ilustracja przedstawia trzy obrazki, demonstrujące perspektywę kulisową. Grafiki ukazują krycie linią. Na pierwszej znajduje się postać człowieka. Na drugiej widoczna jest sylwetka zasłonięta liniami tworzącymi kwadrat. Kolejna grafika przedstawia człowieka wyłaniającego się z dwóch okręgów.

RYSlepnAFOwkB

Ilustracja przedstawia zdjęcie demonstrujące krycie linią. Stojący na czerwono‑ceglastej murawie boiska mężczyzna trzyma przed sobą siatkę do wyrównywania kortów tenisowych, która przysłania go aż do połowy łydek. Ubrana w czarną bluzkę i brązowe szorty postać prześwituje poprzez szerokie oczka. Z przodu plecionej płaszczyzny zwisa zielona, związana pośrodku linka tworząca zieloną literę „Y”. W tle znajduje się mur oraz siatka ogrodzenia, za którą rosną ciemno‑zielone, rozłożyste drzewa.

RtqnFpcuiv9PG

Ilustracja przedstawia obraz olejny „Zaśnięcie NMP”. Kompozycja ukazuje Marię leżącą na łożu śmierci, za którą stoi otoczony Apostołami Chrystus, trzymający ducha Matki Bożej na rękach. Madonna ubrana jest w niebieską suknię. Jej postać wraz z głową okrywa jasno‑różowy płaszcz. Oczy ma zamknięte, złożone ręce spoczywają na brzuchu. Stojący nad nią Jezus w złotej koronie i niebieskich szatach z zarzuconym na ramiona czerwonym płaszczem pochyla się nad leżącą Matką. Prawa ręka uniesiona jest w geście błogosławieństwa. Na lewej trzyma ubraną w białą suknię, maleńką postać kobiety w koronie. Otaczający ich Apostołowie uchwyceni zostali w dynamicznych pozach, ukazujących ich smutek i zatroskanie. Cała scena przedstawiona została w bogato zdobionym, gotyckim wnętrzu. W tle znajdują się trzy ostrołukowe okna z witrażami. Sufit zdobiony jest sklepieniem kasetonowym. Również łoże jest bogato rzeźbione. U dołu kompozycji znajdują się trzy, wyraźnie mniejsze postacie osób doczesnych; dwie kobiety oraz mnich. Głowy Świętych okalają złote aureole. Kompozycja utrzymana jest w wąskiej, ciepłej gamie barw z dominantą czerwieni i złota. Dzieło zostało wykonane techniką temperową na desce dębowej.

Ri2ehdXAgB5g0

Ćwiczenie 4

Wybierz dzieło, w którym zastosowano krycie figurą. Kliknij w wybraną reprodukcję.

Wybierz dzieło, w którym zastosowano krycie figurą. Kliknij w wybraną reprodukcję.

Wybierz dzieło, w którym zastosowano zakrywanie figurą. Kliknij w wybraną reprodukcję.

• 1
• 2
• 3

R19RAW4dqnRWu

Ćwiczenie 5

Wybierz dzieła, w których zastosowano krycie figurą.

Wybierz dzieła, w których zastosowano krycie figurą.

Wybierz dzieła, w których zastosowano zakrywanie figurą.

• Józef Pankiewicz, "Targ na jarzyny na Placu Żelaznej Bramy w Warszawie", 1888, olej
• Jan Vermeer, "Mleczarka", ok. 1660, olej
• Rafael Santi, "Uwolnienie św. Piotra z okowów", 1513-1514, fresk

Linie kierunkowe

W celu uzyskania głębi artyści stosują również linie, którym nadają określone kierunki. Od rozłożenia światła, kierunku linii i ich grubości uzyskany efekt może być czytany jako przedstawienie wklęsłości lub wypukłości. Obejrzyj rysunki i reprodukcję dzieła ukazujące zasadę wykorzystania linii kierunkowych.

R1BgURKEOSJzq1

Ilustracja przedstawia trzy grafiki, demonstrujące perspektywę uzyskaną przy pomocy linii kierunkowych. Na pierwszej grafice w centrum znajduje się ukazana od góry, niebieska sylwetka człowieka. Postać stoi na obrysowanym czarną linią skrawku przestrzeni o nierównym kształcie, od którego odchodzą w kierunku boków obrazka zygzakowate linie. Wszystkie są tej samej grubości. Obok znajduje się ta sama grafika, jednak tutaj linie mają różną grubość. Im bliżej środka, tym bardziej się pogrubiają, co powoduje wrażenie, że środek ilustracji wystaje, zbliża się do nas. Ma się wrażenie jakby postać stała na szczycie góry. Efekt potęguje szary cień, który został dodany na krawędziach obrazka. Następna, trzecia grafika ukazuje odwrotną sytuację. Linie pogrubiają się wraz z oddalaniem od środka. Centralna część kompozycji jest też zacieniona, co powoduje, że postać w centrum oddala się, jakby stała na dnie krateru.

RBlSl1ftnS0gp1

Ilustracja przedstawia linoryt „Pulau Pangkor”, autorstwa Michała Rygielskiego. Artysta, przy pomocy zróżnicowanych, czarnych linii nałożonych na kolorowe tło, stworzył dzieło na pograniczu abstrakcji i figuracji. Na pierwszym planie u dołu oraz z dwóch stron kompozycji znajdują się drobno rysowane, skośne kreski, układające się po łuku w kierunku środka grafiki. Podmalowane zielenią linie przywodzą na myśl łąkę, widzianą z perspektywy ziemi. W tle znajduje się błękitno‑niebieskie niebo rozjaśniające się u dołu. Na jego tle płyną uproszczone kształty chmurek.

RuZRr5q8el2cg1

Ilustracja przedstawia zdjęcie fragmentem białej koszuli w niebieskie, wąskie paski. Linie poskładanego materiału układają się w różne skosy. Im wyżej kompozycji, tym płaszczyzny stają się jaśniejsze i mniejsze, a paski większe i bardziej wyraźne. Układ zagięć jest bardziej skomplikowany. Daje to wrażenie perspektywy, gdzie górne elementy zdjęcia są bliżej, a dolne dalej od obserwatora.

R19L6u00DtZ6r

Ćwiczenie 6

Wybierz dzieło, w którym zastosowano linie kierunkowe. Kliknij w wybraną reprodukcję.

Wybierz dzieło, w którym zastosowano linie kierunkowe. Kliknij w wybraną reprodukcję.

Wybierz dzieło, w którym zastosowano linie kierunkowe. Kliknij w wybraną reprodukcję.

• Paul Klee, Zamek i słońce, 1928, olej
• Stanley William Hayter, Claduegine, 1972, rycina na papierze
• Joan Miró, Figura, pies, ptaki, 1946, gwasz

Zadania

Re4kVDOeZJVND1

Ilustracja przedstawia obraz „Nazywam się Jim Dine 2”, autorstwa Jima Dine. Z prawej strony kompozycji ukazane jest duże, czerwone serce. Tło stanowi podzielona na małe, kolorowe kwadraty płaszczyzna, gdzieniegdzie poprzecierana żółtym i czerwonym kolorem. Obraz malowany jest ciemnymi, intensywnymi farbami laserunkowymi. Artysta nałożył kolor swobodnie widocznymi pociągnięciami pędzla. Wyraźną dominantę stanowi czerwona, duża płaszczyzna serca, która wybija się na pierwszy plan kompozycji. Obraz utrzymany jest w szerokiej gamie barw.

RmAX4WAlodOdU1

Ilustracja przedstawia scenę centralną poliptyku „Mistrz legendy Św. Jana Jałmużnika”. W centrum kompozycji znajduje się starszy mężczyzna z siwą brodą. Postać św. Jana ubrana jest w białą sukmanę, którą okrywa brązowy płaszcz bez rękawów. Na głowie założony ma brązowy kapelusz z szerokim rondem. W prawej dłoni trzyma sakiewkę, natomiast lewą rozdaje jałmużnę. Święty jest wyraźnie większy od namalowanych naokoło żebraków. Dolna partia tła pomalowana jest na zielono, natomiast w górnej znajduje się bogato rzeźbiona płaskorzeźba z motywami roślinnymi. Tempera namalowana została na drewnianej desce w kształcie wydłużonego prostokąta, zamkniętego ostrym łukiem u góry.

R1P4oL18tpWyt1

Ilustracja przedstawia fotografię „Spotkanie”, autorstwa Piotra Kuligowskiego. Zdjęcie ukazuje ubranego na ciemno mężczyznę, trzymającego przed sobą oburącz duży, okrągły talerz perkusyjny z napisem „Raw Rock”. Przedmiot zasłania głowę i ramiona postaci. Tło stanowi szaro‑zielona ściana. W lewym górnym rogu znajduje się fragment białych płytek oraz zwisające kable.

R4kRbz6zzMrvu1

Ilustracja przedstawia linoryt „XRYT 005”, autorstwa Jakuba Jaszewskiego. Achromatyczna, czarno‑biała, mroczna grafika, ukazuje fantastyczny, widziany z góry krajobraz z dużym, czarnym kraterem u góry, otoczonym u dołu jasnymi budowlami. Całość przywodzi na myśl świat science‑fiction. Długie, pionowe linie wydobywające się z wnętrza otworu tworzą łunę, która potęguje wrażenie przestrzeni. Artysta stworzył swoją pracę przy pomocy drobnych, białych kresek na czarnym tle. Dzieło odznacza się dużą dbałością o szczegół.

RqvKyKJLnckSR1

Ilustracja przedstawia grafikę „Interferencje 17_d40a”, autorstwa Izabelli Retkowskiej. Abstrakcyjna kompozycja podzielona jest na dwie, horyzontalne płaszczyzny. Dolną, w kolorze brudnego różu równomiernie pokrywają poziome, poprzerywane linie o różnym natężeniu bieli. Górna jasno‑szara płaszczyzna, podzielona jest na poprzedzielane jasnymi liniami poziomie pasy. Pas znajdujący się na dole jest najszerszy, następne delikatnie się zwężają, aż do wąskich linii u góry obrazu, co nadaje szaremu obszarowi efekt przestrzeni.

Słownik pojęć

Słownik pojęć został opracowany na podstawie:

sjp.pwn.pl

Galeria dzieł sztuki

R6OHOLEajaNED1

Ilustracja przedstawia egipskie malowidło „Wytwórca cegieł czerpiący wodę z basenu” z grobowca Rekhmire. Kompozycja ukazuje topograficzne ujęcie stawu otoczonego drzewami. Po środku prostokątnego zbiornika wodnego namalowana została, zanurzona do pasa w wodzie, brązowa postać, trzymająca na ramionach wysoką wazę. W prawym dolnym rogu znajduje się schylona sylwetka niewolnika z białą przepaską na biodrach, zanurzającego gliniane naczynie w stawie. Basen oraz okalająca go roślinność ujęte są płasko, w rzucie z góry. Dolne drzewa namalowane są do góry nogami, a boczne poziomo. Natomiast postacie przedstawiono bokiem.

Rs150qUc3nbzF1

Ilustracja przedstawia obraz wotywny Jakuba Dębińskiego „Święta Trójca”. W centrum obrazu ukazana została Trójca Święta. Siedzący frontalnie Bóg Ojciec trzyma w dłoniach duży krzyż z sylwetką Chrystusa, nad którym unosi się Duch Święty w postaci białego gołębia. Długowłosa, brodata postać Boga w koronie ubrana jest w niebieską suknię, okrytą czerwonym płaszczem. Spogląda surowo w naszą stronę. Umęczony, zwisający z krzyża z pochyloną głową Jezus, ma przepasane biodra białą draperią. Na obrazie znajduje się kilka grup aniołów. Dwaj u góry przytrzymują zdobioną zielonym ornamentem tkaninę zaścielającą tron. Na dole, po oby stronach Świętej Trójcy stoją śpiewający aniołowie. Najniżej, u stóp Boga Ojca namalowane zostały małe sylwetki klęczących, symetrycznie ustawionych członków rodziny fundatora. Po prawej stronie znajdują się kobiety, natomiast po lewej mężczyźni. Złote tło kompozycji zdobi grawerowany ornament.

RyMui6idVhL1g1

Ilustracja przedstawia obraz olejny „Kobieta w ogrodzie”, autorstwa Clauda Moneta. Namalowane techniką puentylistyczną dzieło ukazuje zielony ogród z postacią spacerującej kobiety w białej sukni. W centrum kompozycji znajduje się rozświetlone słońcem małe drzewko, otoczone gąszczem czerwonych kwiatów. Nad skąpaną w słońcu, opasaną kępami krzewów zieloną przestrzenią górują wysokie, ciemne sylwetki strzelistych drzew. Całość obrazu utrzymana jest w wąskiej gamie barw z dominantą zieleni oraz drobnymi elementami czerwieni i błękitów. Jasna sylwetka kobiety z białą parasolką stanowi mocny akcent kolorystyczny na wibrującym od zielonych punkcików płótnie.

RDH5x0jA4uddD1

Ilustracja przedstawia obraz olejny „Góra Świętej Wiktorii”, autorstwa Paula Cézannea. Artysta, przy pomocy szerokich pociągnięć pędzla namalował pejzaż z wysmukłą sosną na pierwszym planie oraz sylwetką błękitno‑różowej góry otoczonej zielono‑żółtymi polami oraz małymi domkami w tle. Kompozycja utrzymana jest w chłodnej gamie barw. Malarz różnicuje plamę barwną. Znajdujące się z lewej strony drzewo namalowane zostało drobnymi pociągnięciami pędzla. Im dalej w głąb obrazu, tym użyta plama jest szersza a forma przedstawionych elementów krajobrazu bardziej syntetyczna. Artysta nie skupia się na wiernym odzwierciedleniu natury. Nie dba o detal. Płótno ma charakter notatki, gdzie twórca przy pomocy czystych kolorów i szybkich pociągnięć pędzla chce oddać swoje emocje w stosunku do zastanego pejzażu.

R1ZhFF4YpAKKX1

Ilustracja interaktywna przedstawia fresk „Uwolnienie św. Piotra”, autorstwa Rafaela Santi. W centrum zwieńczonej łukiem kompozycji ukazany jest św. Piotr śpiący w celi pomiędzy dwoma pilnującymi go strażnikami. Nad skuloną postacią więźnia pochyla się otoczony światłem, ubrany w różową tunikę anioł. Po obu stronach okratowanej komnaty więziennej artysta namalował rozgrywające się na schodach wielopostaciowe sceny. Z prawej, u szczytu schodów ukazana została otoczona blaskiem, jasna postać Anioła, wyprowadzająca św. Piotra z celi. Poniżej na stopniach leży uśpiony strażnik. Po lewej stronie celi znajdują się przedstawieni w dynamicznych pozach, poruszeni zniknięciem więźnia żołnierze. Wiszący nad nimi księżyc na tle zachmurzonego nieba podkreśla grozę sytuacji. Obraz utrzymany jest w wąskiej, mrocznej gamie barw z dominantą czerni i brązów.

RRiDMnKW0ca751

Ilustracja przedstawia grafikę „h75”, autorstwa Izabeli Retkowskiej. Abstrakcyjna kompozycja ukazuje dwie czarne formy na białym tle. Górny prawy róg wypełnia ciemny kształt o falistej krawędzi, oddzielony od białego tła szarą linią. Częściowo zakrywa go ciągnąca się od lewej, aż do górnej krawędzi obrazu łukowata forma. Dzięki temu zabiegowi praca nabiera przestrzenności. Artystka nadała wypukłość czarnym płaszczyznom poprzez rozjaśnianie ich poszczególnych fragmentów.

RG9jDR3TFDlg11

Ilustracja przedstawia obraz bez tytułu Henryka Stażewskiego. Abstrakcyjna, geometryczna kompozycja podzielona jest na pięć płaszczyzn szarego koloru o różnym nasyceniu. Biegnąca przez środek pracy, falująca linia dzieli ją na dwie części. Każda z nich składa się z dwóch oddzielonych od siebie poziomą granicą powierzchni. Jedynym akcentem utrzymanej w szarościach kompozycji jest czerwony, pionowy prostokąt znajdujący się w prawym, dolnym rogu obrazu.

RaRN0Q3mkQaHw1

Ilustracja przedstawia obraz „Zaślubiny Psyche”, autorstwa Edwarda Burne‑Jonesa. Horyzontalna kompozycja ukazuje pochód kobiet w powłóczystych sukniach. Pierwsza z postaci trzyma pochodnię, następne, ustawione w parach rzucają kwiaty na ziemię. Za nimi idzie delikatna dziewczyna o blond włosach, ubrana w jasnozieloną suknię. Jasna sylwetka stanowi centrum kompozycji. Za nią znajdują się kobiety, grające na instrumentach muzycznych. Cały pochód zamyka wsparty na lasce siwobrody starzec w niebieskiej szacie. Tło stanowi mroczny, górzysty pejzaż, nad którym rozciąga się pochmurne niebo. Ukazane na obrazie postacie tchną smutkiem, głowy mają pochylone, twarze wyrażają powagę i skupienie. Kompozycja utrzymana jest w wąskiej chłodnej gamie brązów, zieleni i granatów.

R1IRJAhxsrnGQ1

Ilustracja przedstawia scenę centralną poliptyku „Mistrz legendy Św. Jana Jałmużnika”. W centrum kompozycji znajduje się starszy mężczyzna z siwą brodą, wsparty na lasce w kształcie litery „T”. Postać św. Jana ubrana jest w białą sukmanę, którą okrywa niebieski płaszcz bez rękawów. Na głowie założony ma kapelusz z szerokim rondem. W prawej dłoni trzyma sakiewkę, natomiast lewą daje jałmużnę, stojącemu po lewej stronie, wspartemu na kuli mężczyźnie bez nogi. Święty jest wyraźnie większy od namalowanych naokoło postaci. Dolną partię tła stanowi żółto‑beżowa posadzka, natomiast w górnej znajduje się bogato zdobiona motywami roślinnymi płaszczyzna złota. Całość wieńczy łuk pozłacanego rzeźbionego ornamentu. Tempera namalowana została na drewnianej desce.

R4xwiQ73vkYNd1

Ilustracja przedstawia obraz olejny „Postać, pies, ptaki”, autorstwa Joana Miró. W namalowanej przez artystę kompozycji miesza się abstrakcja z malarstwem figuratywnym – jest to charakterystyczne dla jego twórczości. Płótno pokryte jest geometrycznymi kształtami, stworzonymi z czarnych, cienkich linii, które układają się w uproszczone postacie człowieka i zwierząt. W centrum kompozycji nieco po prawej stronie znajduje się sylwetka o dużej głowie zbudowanej ze spłaszczonego okręgu. Dwa małe punkty, połączone łukiem stanowią oczy i nos. Włosami są trzy, zaokrąglone linie, narysowane u góry głowy. Tułów człowieka zbudowany jest z pionowego, rozszerzającego się u podstawy, czarnego prostokąta, z którego wystają dwie, haczykowato zawinięte linie, będące nogami. Po obu stronach twarzy zwisają dwie łzy: jedna czarno‑niebieska, druga czerwono‑czarna. Obok postaci znajduje się zbudowany z linii kształt przypominające zwierzę z długim, zawiniętym ogonem. Pośrodku trójkątnej głowy o zaokrąglonych rogach namalowane zostało niebieskie oko z czerwoną tęczówką pośrodku. Na obrazie ukazane są również dwa ptaki zbudowane z dwóch krzyżujących się linii, zakończonych po lewej stronie głową w postaci czarnego koła, a po prawej trójkątem przedzielonym poziomo na pół będącym ogonem. Jeden z ptaków o zielono‑czarnym ogonie znajduje się w prawym górnym rogu, natomiast drugi w lewym dolnym. Oprócz czterech postaci na obrazie znajdują się trzy gwiazdki, jedno czerwone kółko oraz duża kratka, składająca się z dwóch pionowych linii zakończonych czarnymi punktami oraz trzech poziomych. Kratka wypełniona jest czarnym i niebieskim kolorem. Tło dla linearnej kompozycji stanowi przetarta błękitem jasno‑beżowa płaszczyzna. W obrazie tym widoczne jest odwołanie do dziecięcej kreatywności, stanowiącej ważną inspirację w twórczości Joana Miró.

R1NXgyMI9mvx61

Ilustracja przedstawia obraz olejny „Mleczarka”, autorstwa Jana Vermeera. W centrum kompozycji ukazana jest służąca, która z dużym skupieniem nalewa mleko z dzbana do glinianego naczynia. Dziewczyna ubrana jest w sukienkę z czerwoną spódnicą, niebieskim fartuchem i żółtym gorsetem o podwiniętych rękawach. Jej głowę okrywa biała chusta. Przed młodą kobietą znajduje się okryty zielono‑niebieską draperią stół, na którym stoi kosz z pieczywem, ceramiczny, niebieski dzban oraz leżą pokruszone kawałki chleba. Postać namalowana została w skromnym wnętrzu o szarych, lekko poprzecieranych ścianach. Po lewej stronie pomieszczenia znajduje się okno oświetlające pokój. Obok okna, na ścianie wisi kosz oraz metalowe naczynie. Z tyłu, na czerwonej podłodze pod ścianą stoi mała drewniany ogrzewacz stóp. Kompozycja jest statyczna, co podkreśla nastrój wyciszenia i spokoju. Obraz utrzymany jest w szerokiej gamie barw z mocnymi akcentami ultramaryny fartucha i żółci gorsetu postaci. Artysta z dużą dbałością o detal namalował ukazane na obrazie elementy.

ROyopN3YkLQAe1

Ilustracja przedstawia obraz „Kamieniarze”, autorstwa Gustaw Courbet. Na pierwszym planie kompozycji znajdują się dwaj robotnicy, pracujący w kamieniołomie. Postacie noszą wysłużoną, grubą odzież ochronną, na stopach mają zniszczone buty. Mężczyzna po lewej stronie, ubrany w białą, podarta koszulę i pasiaste spodnie podtrzymywane jedną szelką, dźwiga kosz z drobnymi kamieniami. Odwrócony jest tyłem, jego twarz jest niewidoczna. Robotnik po prawej stronie również ma niewidoczną, zasłoniętą jasno‑beżowym kapeluszem twarz. Klęczy na jednym kolanie. Ubrany jest w szare spodnie oraz poprzecieraną, żółto‑brązową kamizelkę, założona na białą koszulę. Mężczyzna za pomocą młotka rozbija leżące przed nim kamienie. Naokoło postaci, na wyschniętej, kamienistej ziemi, porozrzucane zostały narzędzia pracy. W tle znajduje się pogrążona w cieniu ściana wzgórza. Obraz utrzymany został w wąskiej, ciepłej gamie ugrów, brązów i zieleni z niewielkimi plamami szarego błękitu.

R1c8UftSeVZVH1

Ilustracja przedstawia obraz olejny „Babie lato”, autorstwa Józefa Chełmońskiego. W centrum kompozycji znajduje się leżąca dziewczyna, która z wyraźną przyjemnością bawi się trzymaną w lewej dłoni nicią babiego lata. Prawa, wyciągnięta na ziemi ręka opiera się o położony obok kij. Postać ubrana jest w płócienną, bufiastą bluzkę oraz białą spódnicę, spod której wystają ubrudzone ziemią stopy. Jasne włosy owija żółta chusta, która luźno opada na ziemię za głową dziewczyny. Pasterka leży na grubej, workowej tkaninie przykrywającej zielono‑brązową ziemię z małymi kępami traw. W tle po lewej stronie znajduje się czarna sylwetka psa, wpatrzonego w horyzont, na którym artysta namalował drobnymi punktami stado bydła. Nad bezkresnym pejzażem rozpościera się zachmurzone, niebiesko‑szare, rozjaśniające się ku dołowi niebo. Zamknięta kompozycja, utrzymana jest w wąskiej tonacji beżów i szarych błękitów z mocnym żółtym akcentem chusty na głowie dziewczyny.

RfgAyYYnrCg6r1

Ilustracja przedstawia obraz olejny „Polowanie w lesie”, autorstwa Paolo Uccella. Horyzontalna, otwarta kompozycja ukazuje tytułowe polowanie. Na pierwszym planie namalowana została wielopostaciowa scena z jeźdźcami, naokoło których biegną postacie otoczone psami. Dynamiczna akcja umieszczona została pośród drzew. Tło stanowi ciemny, rozpościerający się na całym płótnie las, nad którym góruje nocne, ciemno‑niebieskie niebo. Dzieło utrzymane jest w mrocznej gamie barw. Dominującym kolorem jest zieleń. Wyraźnymi akcentami są czerwienie znajdujące się na strojach ukazanych na obrazie mężczyzn.

RSpAIvn4GzEME1

Ilustracja przedstawia akwafortę „Claduegine”, autorstwa Stanleya Williama Haytera. Abstrakcyjna, otwarta kompozycja składa się z falujących, przeplatających się, wąskich pasów, ułożonych na falującej płaszczyźnie. Grafika podzielona jest po skosie na dwie części. Pasy na lewej dolnej części są zielone i układają się na czerwonym tle. Natomiast pasy na prawej górnej płaszczyźnie mają różowo‑czerwony kolor i naniesione są na tło brązowe. Układ wijących się kształtów tworzy wrażenie perspektywy. Czerwona płaszczyzna z zielonymi pasami sprawia wrażenie, jakby wyginała się w głąb przestrzeni dzieła. Praca utrzymana jest w wąskiej gamie ciepłych brązów, czerwieni i zieleni.

R1Uz3MfwpfPbU1

Ilustracja przedstawia obraz olejny „Targ na jarzyny na Placu Żelaznej Bramy w Warszawie”, autorstwa Józefa Pankiewicza. Otwarta kompozycja ukazuje stragan pełen warzyw, otoczony kupującymi i sprzedającymi ludźmi. Na pierwszym planie znajdują się rozłożone na stołach w wielkich koszach marchwie, kapusty, kalafiory, buraki, koper oraz inne jarzyny. Obok nich po prawej stronie namalowana została, ujęta z profilu przekupka w zielonej sukience z białym fartuchem oraz czerwoną chustą zarzuconą na ramiona. Na głowie ma założoną czapkę z rondem. Obok niej, pochyla się do kosza z kapustą brodaty żyd w ciemnym stroju i czapce z daszkiem. Za nimi znajduje się kilka pozostałych sylwetek handlarzy. Po lewej stronie straganu artysta umieścił tłum postaci kupujących w charakterystycznych dla końca XIX wieku strojach. Kobiety ubrane są w suknie i płaszcze. Na głowach mają małe czepki, kapelusze lub chusty. Mężczyzn jest niewielu. Żołnierz idący po lewej, ubrany jest w gruby, niebieski mundur. Na głowie ma czapkę z daszkiem. Tło stanowią elewacje kamienic z dużym, zadaszonym przejściem pomiędzy nimi. Utrzymany w szerokiej gamie barw, realistyczny obraz namalowany jest swobodną plamą barwną. Na płótnie wyraźnie widoczne są pociągnięcia pędzla. Obraz Józefa Pankiewicza jest przykładem zastosowania perspektywy linearnej. Warzywa znajdujące się na pierwszym planie są zdecydowanie większe od postaci namalowanych w tle.

RMKSfQvDsCNgO1

Ilustracja przedstawia obraz olejny „Wieczerza w Emaus”, autorstwa Caravaggia. Dynamiczna, zamknięta kompozycja ukazuje postać siedzącego przy stole Chrystusa, otoczonego postaciami ludzi. Na okrytym białym obrusem stole znajduje się talerz z pieczywem i zieleniną. Obok stoi drugi, pusty półmisek, kawałek chleba i dzban. Ubrany w zieloną szatę Jezus pochyla się z wyciągniętą ręką nad skromnie zastawionym stołem, tak jakby coś tłumaczył. Oczy ma spuszczone w dół, wpatrzone w białą powierzchnię obrusa. Na jego twarzy rysuje się smutek i zmęczenie. Po obu stronach Chrystusa siedzą postacie dwóch Apostołów. Brodaty mężczyzna o czarnych włosach po prawej stronie, ubrany w beżową sukmanę i jasny, przerzucony przez ramię płaszcz, dwiema dłońmi wspiera się o krawędzie stołu. Jego ujęta z profilu, wysunięta do przodu głowa z niedowierzaniem wpatruje się w oblicze Zbawiciela. Apostoł po lewej stronie obrazu ukazany jest od tyłu. Artysta namalował jedynie tył jego głowy z kręconymi włosami, twarz jest niewidoczna. Ubrany jest w ciepło‑zieloną szatę z przerzuconym przez ramię żółto‑ugrowym płaszczem. Jego sylwetka jest lekko odchylona do tyłu. Ręce ma rozłożone w geście zdziwienia. Apostołowie są wyraźnie poruszeni. Obok Chrystusa znajduje się postać wieśniaka w białej, płóciennej czapce i beżowej szacie. Mężczyzna stoi bardzo blisko Jezusa. Wsparty pod bok lewą ręką, ze zmarszczonym czołem uważnie wpatruje się w jego postać. Namalowana za jego plecami starsza kobieta trzymająca misę z jedzeniem, również w milczeniu z pochyloną głową wsłuchuje się w słowa Chrystusa. Jej twarz wyraża smutek. Ważnym elementem budującym napięcie ukazanej sceny jest światło. To za jego pomocą artysta wydobywa postacie z ciemnego tła. Wszystko, co dzieje się za nimi tonie w ciemnościach. Obraz utrzymany jest w ciemnej, ograniczonej gamie barw z dominacją brązów. Jedynym akcentem kolorystycznym jest nasycona zieleń szaty Jezusa.

RgxFx7DAJrq6o1

Ilustracja przedstawia obraz olejny „Madonna kanclerza Rolin”, autorstwa Jana van Eycka. Zamknięta kompozycja ukazuje postać Madonny z dzieciątkiem oraz klęczącego przed nią kanclerza Burgundii, Nicolasa Rolina. Matka Boża namalowana jest jako młoda dziewczyna o jasnych, falujących włosach spiętych z tyłu głowy. Jej drobną postać okrywa ciężki, mocno udrapowany, czerwony płaszcz obszyty ozdobną lamówką. Na swych kolanach trzyma nagiego, małego Chrystusa. Dzieciątko w jednej dłoni trzyma bogato zdobiony krzyż, natomiast drugą błogosławi klęczącego kanclerza. Nad Madonną unosi się anioł w niebieskiej szacie, trzymający nad jej głową złotą koronę o misternym ornamencie. Kanclerz Rolin ukazany jest w bogato zdobionym w roślinne ornamenty, beżowym płaszczu, wykończonym na mankietach i pod szyją futrem. Jest mężczyzną w średnim wieku. Jego złożone w modlitwie ręce opierają się o obity niebieską draperią klęcznik, na którym leży rozłożona gruba księga. Scena ukazana jest we wnętrzu z bogato zdobionymi elementami architektonicznymi. Salkę otaczają kolumny o okrągłych trzonach i korynckich głowicach, zwieńczone łukami. Za potrójną arkadą w tle rozciąga się widok na ogród i panoramę miasta. Obraz został namalowany z dużą dbałością o detal. Utrzymany jest w wąskiej gamie brązów z elementami czerwieni, granatów i zieleni.

RgHAemr0QhO011

Ilustracja przedstawia obraz olejny „Paryż w śniegu”, autorstwa Paula Gauguina. Artysta, przy pomocy szerokich pociągnięć pędzla namalował pejzaż miejski z zaśnieżonymi dachami budynków oraz nagim drzewem o wywijanych konarach na pierwszym planie. Otwarta kompozycja ukazuje widok z góry na podwórze otoczone kamienicami. Po prawej stronie dominuje pomarańczowo‑żółta ściana z dwoma oknami. Środek płótna zajmują dwa ośnieżone dachy domów. Z lewej strony artysta namalował postać mężczyzny w brązowej marynarce, niebieskich spodniach i ciemnej czapce, obok niego idzie o lasce zgarbiona staruszka o siwych włosach. Kobieta ubrana jest w zielono‑żółtą spódnicę i czerwoną bluzkę. Na ramiona zarzuconą ma granatową, wzorzystą chustę. W tle podwórza znajduje się namalowany długimi, cienkimi pociągnięciami pędzla, czerwony bezlistny krzew. Za szaro‑niebieskim murem, przy pomocy prostych czarnych, niebiesko‑fioletowych i beżowych płaszczyzn został ukazany fragment miasta. Malarz, przy pomocy ciepłej tonacji kolorów, oranżów, żółci i czerwieni ukazał oświetlone słońcem elementy elewacji budynków. Również śnieg iskrzy się biało‑żółto‑oranżowymi plamkami światła. Bezlistne drzewo i cienie zostały namalowane chłodnymi barwami. Artysta nie skupia się na wiernym odzwierciedleniu natury. Nie dba o detal. Obraz ma charakter notatki, gdzie twórca przy pomocy czystych kolorów i szybkich pociągnięć pędzla chce oddać swoje emocje w stosunku do zastanego pejzażu.

RBhHxczd0Euk51

Ilustracja przedstawia obraz olejny „Zamek i słońce”, autorstwa Paul Klee. W namalowanej przez artystę kompozycji miesza się abstrakcja z malarstwem figuratywnym – jest to charakterystyczne dla jego twórczości. Płótno pokryte jest geometrycznymi, drobnymi kształtami prostokątów, trójkątów i rąbów o nasyconych barwach, które tworzą skomplikowaną sieć, połączonych w jedną bryłę budynków. Nad nimi, na brązowym tle unosi się pomarańczowy okrąg słońca. Otwarta kompozycja utrzymana jest w szerokiej gamie barw z dominantą brązów i ciepłych kolorów.

RR3fA6TgrMViU1

Ilustracja przedstawia obraz olejny „Senecio”, autorstwa Paul Klee. W namalowanej przez artystę kompozycji miesza się abstrakcja z malarstwem figuratywnym – jest to charakterystyczne dla jego twórczości. Płótno pokryte jest geometrycznymi kształtami stworzonymi z luźno malowanych płaszczyzn, które układają się w uproszczony portret człowieka o wielkiej, okrągłej głowie i szerokich ramionach. Oczy stanowią dwa czerwone kółka wpisane w łukowate, podłużne kształty. Twarz podzielona jest na płaskie płaszczyzny barwne w kolorach różu, oranżowej czerwieni, pomarańczu, żółci i ciepłej bieli. Lewe, namalowane niżej oko wieńczy zielony łuk, natomiast nad prawym został namalowany biały trójkąt. W okolicy nosa znajdują się dwa małe fioletowe prostokąciki. Jasny prostokąt pod okręgiem głowy stanowi szyję. Ramiona stworzone zostały z wąskiego, poziomego, brązowego pasa umieszczonego na dole kompozycji, pośrodku którego znajduje się podzielona na mniejsze, kolorowe fragmenty płaszczyzna. Zgeometryzowana postać została umieszczona na ciepłym, malowanym przecierkowo, pomarańczowo‑czerwonym tle. W obrazie tym widoczne jest odwołanie do dziecięcej kreatywności, stanowiącej ważną inspirację w twórczości Paula Klee. Całość kompozycji utrzymana jest w ciepłej tonacji barw z dominantą oranżów.

R5ifSFHKFDTRn1

Ilustracja przedstawia egipskie malowidło „Praca niewolników", w którym zastosowano perspektywę rzędową. Kompozycja w trzech poziomych pasach ukazuje różne rodzaje zajęć, począwszy od pracy na roli, poprzez wytwarzanie glinianych waz, aż po prace domowe. Na obrazie namalowano uproszczone, brązowe sylwetki niewolników z białymi przepaskami na biodrach. Oprócz mężczyzn i przedmiotów życia codziennego na malowidle zostały umieszczone hieroglify. Całość monochromatycznej kompozycji ukazano na jasno‑beżowym tle. Namalowane w trzech rzędach postacie mają podobną wielkość.

RJuRD2nAUdwhT1

Ilustracja przedstawia egipski fresk „Ogród”. Malowidło ukazuje topograficzne ujęcie ogrodu z licznymi drzewami oraz prostokątnym, pełnym ryb i kaczek stawem pośrodku. Znajdująca się naokoło zbiornika wodnego roślinność, ułożona jest płasko w poziomych i pionowych kierunkach. W górnym prawym rogu fresku namalowana została Egipcjanka z ustawioną obok niej wazą oraz koszami pełnymi owoców. Obraz zachował się w postaci fragmentu, zniszczonego na krawędziach, pokrytego malunkiem tynku.

R9vUMBIawdzWu1

Ilustracja przedstawia drzeworyt „Lombok”, autorstwa Michała Rygielskiego oraz zdjęcie morza. Horyzontalna kompozycja grafiki podzielona jest na dwie poziome płaszczyzny. Dolna, czarna część obrazu pokryta jest poziomymi, szaro‑błękitnymi liniami, przypominającymi deseń drewna. Górna jasno‑szara płaszczyzna, na której znajduje się rysunek pionowych, nieregularnych błękitno‑białych linii, sprawia wrażenie, jakby się oddalała od odbiorcy.

RBlSl1ftnS0gp1

Ilustracja przedstawia linoryt „Pulau Pangkor”, autorstwa Michała Rygielskiego. Artysta, przy pomocy zróżnicowanych, czarnych linii nałożonych na kolorowe tło, stworzył dzieło na pograniczu abstrakcji i figuracji. Na pierwszym planie u dołu oraz z dwóch stron kompozycji znajdują się drobno rysowane, skośne kreski, układające się po łuku w kierunku środka grafiki. Podmalowane zielenią linie przywodzą na myśl łąkę, widzianą z perspektywy ziemi. W tle znajduje się błękitno‑niebieskie niebo rozjaśniające się u dołu. Na jego tle płyną uproszczone kształty chmurek.

R162Du4FaXOQg1

Ilustracja przedstawia egipskie malowidło, w którym zastosowano perspektywę pasową. Kompozycja w trzech poziomych pasach ukazuje poszczególne etapy uprawy zboża. Na obrazie namalowano uproszczone, brązowo‑białe sylwetki zarządców i niewolników. Dolny pas przedstawia postacie na tle łanów zboża. Pośrodku ukazana została scena z dwoma parami tragarzy, noszących ścięte kłosy w dużych koszach. U góry namalowano niewolników w trakcie młócki. W lewym górnym rogu znajduje się jasna postać dostojnika, opisanego hieroglifami, przed którym pochyla się niosący w dłoniach dwa podłużne naczynia - niewolnik. Namalowane w trzech rzędach postacie mają podobną wielkość.

R4kRbz6zzMrvu1

Ilustracja przedstawia linoryt „XRYT 005”, autorstwa Jakuba Jaszewskiego. Achromatyczna, czarno‑biała, mroczna grafika, ukazuje fantastyczny, widziany z góry krajobraz z dużym, czarnym kraterem u góry, otoczonym u dołu jasnymi budowlami. Całość przywodzi na myśl świat science‑fiction. Długie, pionowe linie wydobywające się z wnętrza otworu tworzą łunę, która potęguje wrażenie przestrzeni. Artysta stworzył swoją pracę przy pomocy drobnych, białych kresek na czarnym tle. Dzieło odznacza się dużą dbałością o szczegół.

RqvKyKJLnckSR1

Ilustracja przedstawia grafikę „Interferencje 17_d40a”, autorstwa Izabelli Retkowskiej. Abstrakcyjna kompozycja podzielona jest na dwie, horyzontalne płaszczyzny. Dolną, w kolorze brudnego różu równomiernie pokrywają poziome, poprzerywane linie o różnym natężeniu bieli. Górna jasno‑szara płaszczyzna, podzielona jest na poprzedzielane jasnymi liniami poziomie pasy. Pas znajdujący się na dole jest najszerszy, następne delikatnie się zwężają, aż do wąskich linii u góry obrazu, co nadaje szaremu obszarowi efekt przestrzeni.

R1Pn5RK6noMQi1

Ilustracja przedstawia obraz „Maesta”, autorstwa Cimabue. Gotyckie dzieło ukazuje Matkę Boską z Dzieciątkiem zasiadającą na wysokim, drewnianym, bogato zdobionym tronie. Umieszczona w centrum postać Marii jest znacznie większa od pozostałych. Jej twarz ujęta jest z półprofilu, oczy skierowane na odbiorcę. Ubrana jest w ciemno‑niebieski, drobno pofałdowany płaszcz, spod którego w dolnej części wystaje fragment czerwonej sukni. Mały Jezus ma na sobie czerwoną tunikę oraz okrywający ją szary płaszcz. Wznosi prawą rękę w geście błogosławieństwa. Po obu stronach świętej pary artysta umieści postacie aniołów o brązowo‑czerwono‑niebieskich skrzydłach. Tło kompozycji oraz aureole zostały pokryte złotem. Obraz otoczony jest ozdobną, złoto‑brązową ramą z namalowanymi w małych kółkach popiersiami przedstawiającymi Chrystusa, aniołów, świętych i proroków. Wykonane w technice temperowej dzieło, zamknięte jest w pięciobocznej wydłużonej formie o prostokątnej dolnej partii.

Re4kVDOeZJVND1

Ilustracja przedstawia obraz „Nazywam się Jim Dine 2”, autorstwa Jima Dine. Z prawej strony kompozycji ukazane jest duże, czerwone serce. Tło stanowi podzielona na małe, kolorowe kwadraty płaszczyzna, gdzieniegdzie poprzecierana żółtym i czerwonym kolorem. Obraz malowany jest ciemnymi, intensywnymi farbami laserunkowymi. Artysta nałożył kolor swobodnie widocznymi pociągnięciami pędzla. Wyraźną dominantę stanowi czerwona, duża płaszczyzna serca, która wybija się na pierwszy plan kompozycji. Obraz utrzymany jest w szerokiej gamie barw.

RXJcPkuGhUFiL1

Ilustracja przedstawia obraz „Wybór ciast”, autorstwa Waynea Thiebauda. Dzieło ukazuje perspektywę kulisową. Na jasno‑kremowym tle namalowanych zostało pięć rzędów, okrągłych, różnokolorowych ciast, rzucających niebieskie cienie. Poszczególne torty są zasłonięte przez poprzedzające je wypieki. Jedynie pierwszy rząd ciast ukazany jest w całości.

R1P4oL18tpWyt1

Ilustracja przedstawia fotografię „Spotkanie”, autorstwa Piotra Kuligowskiego. Zdjęcie ukazuje ubranego na ciemno mężczyznę, trzymającego przed sobą oburącz duży, okrągły talerz perkusyjny z napisem „Raw Rock”. Przedmiot zasłania głowę i ramiona postaci. Tło stanowi szaro‑zielona ściana. W lewym górnym rogu znajduje się fragment białych płytek oraz zwisające kable.