Ilustracja jest tłem tematu lekcji. Przedstawia Florencję z lotu ptaka. Na pierwszym planie ukazana jest dzwonnica Giotta stojąca przy katedrze Santa Maria del Fiore. Architektura jest zagęszczona, budynki kryją czerwone dachy. Na tle ilustracji zamieszczony jest czarny pasek z tekstem: Przestrzeń na płaszczyźnie cz. III. Perspektywa zbieżna.
Ważne daty
1420 – Filippo Brunelleschi prezentuje płytki perspektywiczne tłumaczące optyczne odkrycie związane z zasadami perspektywy zbieżnej,
1425 – powstaje dzieło Masaccia Trójca Święta, uważane za obraz, w którym po raz pierwszy zastosowano perspektywę zbieżną.
1
Scenariusz lekcji dla nauczyciela:
RPoD2RQC0jCpJ
I. Opanowanie zagadnień z zakresu języka i funkcji plastyki; podejmowanie działań twórczych, w których wykorzystane są wiadomości dotyczące formy i struktury dzieła. Uczeń:
4) charakteryzuje i rozróżnia sposoby uzyskania iluzji przestrzeni w kompozycjach płaskich; rozpoznaje rodzaje perspektyw (w tym m.in.: rzędowa, kulisowa, aksonometryczna, barwna, powietrzna, zbieżna); rozpoznaje i świadomie stosuje światłocień, jako sposób uzyskania iluzji przestrzeni; podejmuje działania kreatywne z wyobraźni i z natury, skoncentrowane wokół problematyki iluzji przestrzeni;
III. Opanowanie podstawowych wiadomości z zakresu kultury plastycznej, jej narodowego i ogólnoludzkiego dziedzictwa kulturowego. Uczeń:
5) rozpoznaje wybrane, najbardziej istotne dzieła z dorobku innych narodów.
Nauczysz się
rozpoznać i nazwać perspektywę zbieżną, w tym perspektywę żabią i perspektywę z lotu ptaka;
wskazywać dzieła sztuki wykorzystujące perspektywę zbieżną;
samodzielnie wykreślać na fotografii linie wyznaczające punkt zbiegu.
Perspektywa zbieżna
E‑materiał stanowi kontynuację dwóch poprzednich części:
Przestrzeń na płaszczyźnie. Cz. I. Perspektywa pasowa i topograficzna
Przestrzeń na płaszczyźnie. Cz. II. Linia horyzontu, perspektywa hieratyczna, perspektywa przez krycie, linie kierunkowe i aksonometria
Istnieje wiele metod oddawania stosunków przestrzennych na dwuwymiarowej płaszczyźnie.
Jednym z najbardziej znanych i powszechnie stosowanych sposobów sugerowania przestrzeni na płaszczyźnie jest odkryta w renesansie perspektywaPerspektywaperspektywa zbieżna. W literaturze możesz spotkać się też z innymi określeniami tej perspektywy: perspektywa linearna, racjonalna, geometryczna.
Podstawy naukowe wykreślania perspektywy zbieżnej po raz pierwszy sformułował Filippo Brunelleschi. Odwołując się do zasad optyki, w 1420 roku zaprezentował płytki perspektywiczne. Na jednej z nich namalował baptysterium San Giovanni we Florencji, następnie obraz przedziurawił pośrodku, na linii horyzontu, w miejscu odpowiadającym punktowi obserwacyjnemu. Stojąc za obrazem i patrząc przez wycięty otwór na lustro umieszczone przed płótnem, obserwator mógł skonfrontować to, co było namalowane na obrazie z jego rzeczywistym widokiem. Ponieważ perspektywa ta wyraźnie odnosi się do widzenia jednoocznego, dlatego teoretycy sztuki często odwołują się do metafory łucznika, który, aby trafić do celu, zamyka jedno oko.
Przyjrzyj się zamieszczonej niżej ilustracji, przedstawiającej sposób użycia płytki perspektywicznej. Po kliknięciu w interaktywny punkt zobaczysz współczesny widok baptysterium San Giovanni we Florencji.
RVJd8tWZZ5shp1
Istotą perspektywy zbieżnej jest to, że przedmioty przedstawiane na obrazie powinny zmniejszać się w miarę oddalania od widza, a wszystkie linie prostopadłe do płaszczyzny obrazu, zbiegać w jednym punkcie. W ten sposób płaska powierzchnia obrazu sugeruje głębię, mającą wiele cech wspólnych ze sposobem, w jaki ludzie faktycznie postrzegają przestrzeń i umieszczone w niej obiekty.
Przyjrzyj się ilustracji, na której widać linie wyznaczające punkt zbiegu.
R1C01mi5slrqL
Przyjrzyj się poniższemu zdjęciu i zastanów się, gdzie jest punkt zbiegu. Po kliknięciu fotografii zobaczysz linie go wyznaczające.
R1S6t7I8acmuS
Zapoznaj się z przykładem dzieła, w którym zastosowano zasadę perspektywy zbieżnej. Klikając reprodukcję, zobaczysz, jak zasadę tę zastosował Leonardo da Vinci w Ostatniej wieczerzy.
R1ZxzmwpqN1CO
classicmobile
Ćwiczenie 1
RPAGmgHYuzS1Y1
static
Ćwiczenie 1
Wybierz dzieła, w których zastosowano perspektywę zbieżną. Kliknij na wybrane reprodukcje.
Rko9RyDoYECwO1
A
C
D
classicmobile
Ćwiczenie 2
RQP2Wdj0wLScT1
Do definicji dobierz właściwy termin. Definicja 1. rodzaj perspektywy zbieżnej, w której punkt widzenia położony jest wysoko, Terminy do wyboru: A. perspektywa z lotu ptaka; B. perspektywa żabia; C. perspektywa zbieżna. Definicja 2. układ linii na obrazie wyznacza punkt zbiegu najczęściej na środku obrazu; daje złudzenie głębi i przestrzeni, Terminy do wyboru: A. perspektywa z lotu ptaka; B. perspektywa żabia; C. perspektywa zbieżna. Definicja 3. rodzaj perspektywy zbieżnej, w której punkt widzenia położony jest nisko. Terminy do wyboru: A. perspektywa z lotu ptaka; B. perspektywa żabia; C. perspektywa zbieżna.
Do definicji dobierz właściwy termin. Definicja 1. rodzaj perspektywy zbieżnej, w której punkt widzenia położony jest wysoko, Terminy do wyboru: A. perspektywa z lotu ptaka; B. perspektywa żabia; C. perspektywa zbieżna. Definicja 2. układ linii na obrazie wyznacza punkt zbiegu najczęściej na środku obrazu; daje złudzenie głębi i przestrzeni, Terminy do wyboru: A. perspektywa z lotu ptaka; B. perspektywa żabia; C. perspektywa zbieżna. Definicja 3. rodzaj perspektywy zbieżnej, w której punkt widzenia położony jest nisko. Terminy do wyboru: A. perspektywa z lotu ptaka; B. perspektywa żabia; C. perspektywa zbieżna.
Połącz pojęcie z jego definicją
rodzaj perspektywy zbieżnej, w której punkt widzenia położony jest nisko, układ linii na obrazie wyznacza punkt zbiegu najczęściej na środku obrazu; daje złudzenie głębi i przestrzeni., rodzaj perspektywy zbieżnej, w której punkt widzenia położony jest wysoko
perspektywa żabia
perspektywa z lotu ptaka
perspektywa zbieżna
Źródło: online-skills.
static
Ćwiczenie 2
Połącz pojęcie z jego definicją
A - perspektywa z lotu ptaka B - perspektywa żabia C - perspektywa zbieżna
1 - rodzaj perspektywy zbieżnej, w której punkt widzenia położony jest wysoko 2 - układ linii na obrazie wyznacza punkt zbiegu najczęściej na środku obrazu; daje złudzenie głębi i przestrzeni. 3 - rodzaj perspektywy zbieżnej, w której punkt widzenia położony jest nisko
A‑1,C‑2,B‑3
Zobacz także
Inna wersja zadania
RJg4G2lnPs6awm9b2e25efc7ced8f1_00000000000041
Ćwiczenie 3
classicmobile
Ćwiczenie 4
R1W6qkys9QKkD
static
Ćwiczenie 4
Wskaż zdjęcie w którym zastosowano perspektywę z lotu ptaka.
Ry8v9Ob62Mgjr1
B
classicmobile
Ćwiczenie 5
R11mgCqZSxZkc1
static
Ćwiczenie 5
Kto zaprezentował po raz pierwszy płytki perspektywiczne ?
A - Leonardo da Vinci B - Filippo Brunelleschi C - Meindert Hobbem
B
classicmobile
Ćwiczenie 6
R3gUy7JcPMmVP1
static
Ćwiczenie 6
Wskaż zdjęcie w którym zastosowano perspektywę żabią.
R1DxFp8kXPzJO1
C
Współcześnie wskazuje się również na perspektywę zbieżną z inaczej umiejscowionym punktem zbiegu. Przykładem jest, tzw. perspektywa żabiaPerspektywa żabiaperspektywa żabia, w której obserwator kieruje wzrok do góry, dlatego punkt zbiegu znajduje się wyżej niż w klasycznej perspektywie zbieżnej, oraz tzw. perspektywa z lotu ptakaPerspektywa z lotu ptakaperspektywa z lotu ptaka, w której obserwator kieruje wzrok w dół, stąd punkt zbiegu znajduje się niżej.
Przyjrzyj się zamieszczonej fotografii Florencji z widoczną Dzwonnicą Giotta, stojącą przy katedrze Santa Maria del Fiore i baptysterium San Giovanni (fragment budowli po lewej). To współczesny widok miejsca, w którym swoje eksperymenty z płytkami perspektywicznymi przeprowadził w XV w. Filippo Brunelleschi.
R13XLF4jf7Enk1
Poniżej zaprezentowano widok Dzwonnicy Giotta w dwóch różnych ujęciach – w perspektywie żabiej i z lotu ptaka. Po kliknięciu fotografii możesz zobaczyć linie wyznaczające punkt zbiegu.
m9b2e25efc7ced8f1_0000000000004
m9b2e25efc7ced8f1_0000000000004
Połącz pojęcie z jego definicją
Pytania: perspektywa żabia - ................ perspektywa z lotu ptaka - ................ perspektywa zbieżna - ................
Odpowiedzi: A - rodzaj perspektywy zbieżnej, w której punkt widzenia położony jest wysoko B - układ linii na obrazie wyznacza punkt zbiegu najczęściej na środku obrazu; daje złudzenie głębi i przestrzeni. C - rodzaj perspektywy zbieżnej, w której punkt widzenia położony jest nisko
Rozwiązanie: 1‑C 2‑A 3‑B
R12UHbcOUHRdi1
RTLfv2Ji8q6bK1
Polecenie 1
Pobierz ilustracje, niezbędne do wykonania zadania, klikając na przyciski „Pobierz załącznik”, a następnie wydrukuj je. Na wydruku wykreśl mazakiem linie wyznaczające punkt zbiegu.
R1TfOiPK9ks4d1
R1Stgk6ttuVOk1
R1PZ4ijrc6M7x1
RL1MFlrvz43RN1
classicmobile
Ćwiczenie 7
RdGT6adykRTIs1
static
Ćwiczenie 7
Przy jakiej katedrze swoje eksperymenty prowadził Filippo Brunelleschi.
A - Notre‑Dame B - Santa Maria del Fiore C - Sagrada Família
B
classicmobile
Ćwiczenie 8
R152H0BANv8di1
static
Ćwiczenie 8
Uzupełnij metryczkę poniższego dzieła.
RCs6vBjxlK0Mo1
Pytania: Autor: ................ (imię i nazwisko) Tytuł: ................ Lata powstania: ................
Odpowiedzi: A - Leonardo da Vinci B - Ostatnia wieczerza C - 1495‑1498
1‑A 2‑B 3‑C
Perspektywa zbieżna w animacji 3D
Obejrzyj film, do którego animację 3D stworzył Maciej Rudzin. Film jest artystyczną interpretacją sposobów tworzenia iluzji przestrzeni na płaszczyźnie. Zobaczysz perspektywę zbieżną, a także inne sposoby stosowane przez artystów, które samodzielnie lub przy wykorzystaniu perspektywy zbieżnej niwelowały dwuwymiarowość obrazu, takie jak: perspektywa powietrzna, skróty perspektywiczne, czarny kontur, perspektywa barwna, przezroczystość, wyrazistość faktury. Ich omówienie znajduje się w E‑materiale Przestrzeń na płaszczyźnie. Cz. IV. Doskonalenie iluzji przestrzeni.
Film Michała Rudzina pt. Iluzja przestrzeni - cz. II
RWc9npnp9vjpk
m9b2e25efc7ced8f1_0000000000005
m9b2e25efc7ced8f1_0000000000005
Film Michała Rudzina pt. Iluzja przestrzeni - cz. II
Słownik pojęć
Perspektywa
Perspektywa
określenie, stosowane w sztukach wizualnych, które odnosi się do sposobów przedstawiania iluzji przestrzeni na dwuwymiarowej płaszczyźnie.
Perspektywa żabia
Perspektywa żabia
rodzaj perspektywy zbieżnej, w której punkt widzenia położony jest nisko.
Perspektywa z lotu ptaka
Perspektywa z lotu ptaka
rodzaj perspektywy zbieżnej, w której punkt widzenia położony jest wysoko.
Słownik pojęć został opracowany na podstawie:
encyklopedia.pwn.pl
Galeria dzieł sztuki
R1M37LvNS6URW1
R1Oj2L7Djwl4b1
RPOysJSkg7Lfw1
RXmZDvyrLRpNX1
R1IdIBlO2Xi4E1
RmUKIBktGk5Ke1
Bibliografia
M. Ferrón, Perspektywa, Klub dla Ciebie Bauer‑Weltbild Media, Warszawa 2006.
K. Bartel, Perspektywa malarska. T.1, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1960.
Perspektywa malarska T.2 pod red. F. Otto, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1958.