Spis treści

1. Cele i efekty kształcenia1Cele i efekty kształcenia

2. Struktura e‑materiału2Struktura e‑materiału

3. Wskazówki do wykorzystania w pracy dydaktycznej e‑materiału dla zawodu technik archiwista3Wskazówki do wykorzystania w pracy dydaktycznej e‑materiału dla zawodu technik archiwista

4. Wymagania techniczne4Wymagania techniczne

E‑materiał uwzględnia treści, które pozwolą na osiągnięcie, zgodnie z podstawą programową, celów kształcenia w zawodzie technik rachunkowości 431103. Tematyka e‑materiału służy przygotowaniu absolwenta do profesjonalnego wykonywania zadań zawodowych.

EKA.07 Prowadzenie rachunkowości:

• wyceniania składników aktywów i pasywów,

• ustalania wyniku finansowego,

• sporządzania jednostkowych sprawozdań finansowych.

Wspiera osiąganie wybranego efektu kształcenia z jednostki efektów kształcenia:

EKA.07.5 Prowadzenie wyceny aktywów i pasywów oraz ustalenie wyniku finansowego:

5. ustala wynik finansowy metoda statystyczną i księgową w różnych wariantach rachunku kosztów;

EKA.07.6 Sporządzanie jednostkowego sprawozdania finansowego i prowadzenie analizy finansowej:

1. stosuje przepisy prawa dotyczące sprawozdań finansowych jednostek,

2. sporządza jednostkowe sprawozdanie finansowe.

Powrót do spisu treści5Powrót do spisu treści

Niniejszy e‑materiał składa się z trzech części: wprowadzenia, materiałów multimedialnych oraz obudowy dydaktycznej. Każda z nich zawiera powiązane tematycznie elementy składowe.

2.1. Wprowadzenie

Przedstawia podstawowe informacje o e‑materiale, które ułatwią użytkownikowi wstępne zapoznanie się z zawartością materiału: odniesienia do podstawy programowej, zakres tematyczny oraz opis budowy e‑materiału.

2.2. Materiały multimedialne

Zawierają różnego rodzaje multimedia, które ułatwiają uczącemu się przyswojenie wiedzy. E‑materiał składa się z pięciu materiałów multimedialnych.

• Grafika interaktywnaDkzoj4ek5Grafika interaktywna – przedstawia informacje na temat sprawozdania finansowego.

• InfografikaDaq4z4LAWInfografika – przedstawia ustrukturyzowane informacje na temat rachunku zysków i strat wariantu kalkulacyjnego i wariantu porównawczego, a także przychody i koszty ujmowane odrębnie i ujmowane metodą netto.

• Film edukacyjnyDmqPIvAU4Film edukacyjny – ukazuje ustalenie wyniku finansowego metodą statystyczną i księgową w różnych wariantach rachunku kosztów.

• Program ćwiczeniowy do projektowawnia przez dobieranieDDaQiON2NProgram ćwiczeniowy do projektowawnia przez dobieranie – umożliwia zaprojektowanie rachunku zysków i strat w wariancie kalkulacyjnym i wariancie porównawczym.

• Dokumentacja interaktywnaDdTBVZNbJDokumentacja interaktywna – zawiera dokumentację związaną ze sporządzaniem rachunku zysku i strat oraz daje użytkownikowi możliwość przygotowania takiej dokumentacji.

2.3. Obudowa dydaktyczna

• Interaktywne materiałyDvNVb27JGInteraktywne materiały sprawdzające pozwalają zweryfikować poziom opanowania wiedzy i umiejętności.

• Słownik pojęćD11pjlclsSłownik pojęć zawiera objaśnienia specjalistycznego słownictwa występującego w całym materiale.

• Przewodnik dla nauczycielaD14Nc9A6zPrzewodnik dla nauczyciela zawiera sugestie do wykorzystania e‑materiału w ramach pracy dydaktycznej.

• Przewodnik dla uczącego sięDksvh4nHDPrzewodnik dla uczącego się zawiera wskazówki i instrukcje dotyczące wykorzystania e‑materiału w ramach samodzielnej nauki.

• Netografia i bibliografiaD2xrUgkhnNetografia i bibliografia stanowi listę materiałów, na bazie których został opracowany e‑materiał.

• Instrukcja użytkowaniaDCgWPty7aInstrukcja użytkowania objaśnia działanie e‑materiału oraz poszczególnych jego elementów.

Powrót do spisu treści5Powrót do spisu treści

E‑materiał stanowi nowoczesną pomoc dydaktyczną, wspomagającą proces uczenia się. Ułatwi uczniom zapamiętanie pojęć związanych z umiejętnościami ustalania wyniku finansowego metodą księgową oraz wykorzystania tej umiejętności do sporządzenia jednego z elementów sprawozdania finansowego, jakim jest rachunek zysków i strat. E‑materiał powinien być pomocą w wyborze wariantu tego rachunku – wariant kalkulacyjny lub wariant porównawczy, jak i w ustalaniu pozycji tego rachunku, szczególnie pozycji ujmowanych metodą netto. E‑zasób prezentuje sposób obliczaniu wyniku finansowego metodą statystyczną i określa różnice - trwałe i przejściowe – między wynikiem finansowym liczonym metoda statystyczną a liczonym metodą księgową. Poniższy e‑materiał jest też źródłem wiedzy ogólnej na temat całego sprawozdania finansowego.

Praca indywidualna i praca w grupach

Nauczyciel pyta uczniów, jakie cechy wyróżniają technika rachunkowości jako wykonawcę zawodu. Uczniowie zastanawiają się nad cechami, które powinien posiadać człowiek zajmujący się na co dzień rachunkowością. Zapisują na plakacie swoje propozycje. Następnie konfrontują je z cechami, które sami reprezentują (chętne osoby mają okazję do wypowiedzi i treningu autoprezentacji – po wcześniejszym przygotowaniu). Tworzą piramidę umieszczając na szczycie najważniejsze cechy. Samodzielnie albo w małych grupach przygotowują propozycje cech, które wyróżniają technika rachunkowości. Następnie albo głosują na te cechy, które pojawiły się na tablicy, albo zgłaszają własne. Podsumowaniem może być stworzenie modelu doskonałego pracownika biura rachunkowego.

Kolejne zadanie do realizacji w klasie to przygotowanie pytań do wywiadu z właścicielem biura rachunkowego, który osiągnął sukces i zatrudnia wielu pracowników. Każdy uczeń przygotowuje po trzy pytania. Uczniowie pracujący w wolniejszym tempie mogą przygotować pytania na podstawie słów kluczowych, które wcześniej poda im nauczyciel. Najlepsze pytania są nagrodzone przez nauczyciela ocenami za aktywność. Nauczyciel może w formie podsumowania przekazać informacje na temat pracy technika rachunkowości. Powinien wyeksponować cechy, które są najistotniejsze z punktu widzenia sukcesu tym zawodzie.

Nauczyciel może zaproponować przygotowanie haseł do krzyżówki, które dotyczą tematu lekcji. Uczniowie pracujący wolniej mają przygotować proste, łatwiejsze definicje haseł, zaś pracujący w szybszym tempie otrzymują od nauczyciela hasła trudniejsze, wymagające większych umiejętności. Hasłem powinno być sformułowanie „sprawozdanie finansowe”, dlatego pytań powinno być aż 21.

Grafika interaktywna

Uczniowie na podstawie grafiki interaktywnej mają za zadanie opracować zestaw pytań dla sąsiadów z innej grupy (klasę dzielimy na 4‑5 grup) oraz odpowiedzieć na przygotowane dla nich pytania. Każda grupa opracowuje zadanie polegające na stworzeniu dla sąsiadów polecenia związanego ze sprawozdaniem finansowym – w tym zadaniu pojawić mają się objaśnienia pojęć: bilans, rachunek zysków i strat, informacje dodatkowe oraz elementów obligatoryjnych tylko dla jednostek publikujących sprawozdanie: zestawienie zmian w kapitale własnym, rachunek przepływów pieniężnych. Każda grupa powinna wybrać dla innej charakterystykę wybranego elementu sprawozdania (nauczyciel musi dopilnować, aby były to różne elementy). Każda z grup może też zrobić przykładowy terminarz sporządzenia sprawozdania finansowego. Następnie liderzy grup prezentują ustalenia na forum, nauczyciel zapisuje na tablicy najważniejsze informacje – będzie to wspólna notatka z zajęć.

Infografika

Uczniowie na podstawie infografiki „Wynik finansowy – zestawienie rachunku zysków i strat wariantu kalkulacyjnego i wariantu porównawczego” wykonują samodzielnie drzewko – w formie dużego plakatu lub w np. aplikacji Wordwall. Pierwsza część drzewka to ustrukturyzowane informacje na temat rachunku zysków i strat wariantu kalkulacyjnego i wariantu porównawczego, a także opis przychodów i kosztów ujmowanych odrębnie i ujmowanych metodą netto. Druga część – kolejna gałązka to ewidencja schematu rachunków zysków i strat, trzecia – przychody i koszty ujmowane metodą netto w rachunku zysków i strat. Jeżeli ćwiczenie wykonywane jest w klasie uczniowie przekazują sobie swoje drzewka zgodnie z ruchem wskazówek zegara i zapisują po obejrzeniu ich na kartce, czego brakowało, ich zdaniem, w drzewku, które sami przygotowali. Następnie nauczyciel zbiera wszystkie uczniowskie notatki i przykleja je do tablicy. W ten sposób uzyskujemy spis najtrudniejszych zagadnień, które będą wspólnie powtórzone lub nawet omówione.

Film edukacyjny

Uczniowie zostają podzieleni na dwie grupy. Zadaniem każdej grupy jest zapoznanie się z określeniem nazwy zawodu – technik rachunkowości  oraz cech charakteru:  spostrzegawczość,  zdolność koncentracji uwagi, dobra pamięć,  uzdolnienia rachunkowe, rozumowanie logiczne, wyobraźnia i myślenie twórcze, samodzielność w realizacji zadań, umiejętności interpersonalnych obejmujących sprawną komunikację, zdolność do negocjacji, efektywną pracę w zespole, odporność na stres, a także kompetencje w zakresie informatyki pozwalające na odpowiednią organizację, zarządzanie systemami, przetwarzanie i udostępnianie informacji. Następnie uczniowie tworzą hierarchię cech w swoich grupach, opisują, którymi sami się charakteryzują i dokonują krótkiej autoprezentacji – każdy samodzielnie ma czas na przygotowanie. Uczniowie w grupach losują zadania, grupa 1 ma opisać zadania jednostki w zakresie sprawozdawczości finansowej – formy, terminy, grupa 2 – informacje o wyniku finansowym – dodatnim, ujemnym, netto, brutto, grupa 3 – wynik finansowy w ujęciu statystycznym i księgowym, różnice o charakterze trwałym i przejściowym, grupa 4 –  warianty ustalania wyniku finansowego metodą księgową – kalkulacyjny i porównawczy, informacje o zależności między przyjętym planem kont a możliwością wyboru wariantu rachunku zysków i strat, grupa 5 – przedstawienie dokumentacji papierowej, przykładowych programów komputerowych związanych z ustalaniem wyniku finansowego. Każda grupa musi sama wymyślić sposób przedstawienia wskazanych treści – tak, aby był on atrakcyjny dla grupy, nauczyciel może podpowiedzieć, że formami, które sprawdzają się są notatki szkieletowe, notatki wizualne, mapy myśli czy osie. Można na tej podstawie także stworzyć plakat czy portfolio online.

Program ćwiczeniowy

Nauczyciel prosi uczniów, aby samodzielnie zapoznali się z programem ćwiczeniowym, który umożliwia zaprojektowanie rachunku zysków i strat w wariancie kalkulacyjnym i wariancie porównawczym. Uczniowie samodzielnie dokonują wyboru działalności: produkcyjnej, usługowej, handlowej. Uzasadniają, dlaczego dokonali danego wyboru (nauczyciel docenia tutaj także kreatywność wypowiedzi i argumentacji). Poza tym uczniowie wybierają formy prowadzenia rachunkowości: pełna, dla małych, dla mikrojednostek – przy okazji nauczyciel prosi o wytłumaczenie różnic pomiędzy nimi, może wtedy zapisać najważniejsze fakty jako notatkę dla wszystkich uczniów. Na koniec nauczyciel mówi o tym, że należy wybrać rachunek zysków i strat: wariant kalkulacyjny lub wariant porównawczy, dobór kont wynikowych występujących w planie kont jednostki do poszczególnych punktów danego sprawozdania finansowego – rachunku zysków i strat. Uczniowie podczas prac powinni wyjaśnić wszystkie te pojęcia.

Dokumentacja interaktywna

Uczniowie w niewielkich grupach wspólnie wypełniają dokumentację związaną ze sporządzaniem rachunku zysku i strat,  a także na podstawie gotowych wzorów tworzą własne dokumenty – rachunek zysków i strat wariant kalkulacyjny, rachunek zysków i strat wariant porównawczy, rachunek zysków i strat sporządzany przez jednostki mikro, rachunek zysków i strat sporządzany przez jednostki małe. Każdy uczeń tworzy samodzielnie szkielet jednego wybranego dokumentu i przekazuje go koledze/koleżance lub parze uczniów (w przypadku osób pracujących wolniej). Nauczyciel daje uczniom wskazówki dotyczące poprawnego wypełniania poszczególnych dokumentów z uwzględnieniem zmiany stanu produktów, pozycji ujmowanych w rachunku metoda netto: zbycia niefinansowych aktywów trwałych, zbycia aktywów finansowych, wystąpienia różnic kursowych. Na koniec wszyscy powinni mieć przykładowo wypełnione w języku polskim powyższe dokumenty – te z e‑materiału, jak i własne wzory.

Interaktywne materiały sprawdzające

• Uczniowie wspólnie wypełniają ćwiczenia (np. na klasowej tablicy interaktywnej), na bieżąco konsultując odpowiedzi (praca zespołu klasowego).

• Interaktywne ćwiczenia utrwalą wiedzę uczniów w zakresie najważniejszych zagadnień dla tego tematu oraz przygotowują do rozwiązywania zadań na pisemnym egzaminie zawodowym.

E‑materiał ułatwia nauczycielowi prowadzenie zajęć dydaktycznych metodą lekcji odwróconej (flipped classroom). Ze względu na konieczność przyswojenia teoretycznych zagadnień w tym materiale, m.in. pojęć związanych z wycenianiem składników aktywów i pasywów, ustalaniem wyniku finansowego, sporządzaniem jednostkowych sprawozdań finansowych, ważne jest, by uczniowie mieli możliwość wcześniejszego zapoznania się z tym obszernym materiałem. Uczniowie, analizując treści dostępne w materiałach multimedialnych wypisują pojęcia, zagadnienia i terminy, które wymagają objaśnienia i wytłumaczenia w czasie lekcji lub na podstawie innych dostępnych źródeł.

Nauczyciel przygotowuje na kartkach definicje haseł i przypisane im hasła. Zadaniem uczniów jest połączenie, przyporządkowanie poszczególnych definicji do haseł w domu, po lekcjach. Uczniowie pracujący wolniej otrzymują do połączenia zestawy łatwiejsze, dotyczące prostych zagadnień. Uczniowie o większym potencjale otrzymują zestawy wymagające wykonania bardziej skomplikowanych operacji myślowych.

E‑materiał ułatwia samodzielną pracę ucznia oraz indywidualizację procesu dydaktycznego. Dokumentacja interaktywna oraz ćwiczenia interaktywne dają uczniowi możliwość sprawdzenia poziomu własnej wiedzy i uzyskania szybkiej oraz precyzyjnej informacji zwrotnej. E‑materiał ułatwia zindywidualizowanie procesu dydaktycznego, co jest szczególnie istotne dla uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi. E‑materiał  może ułatwić dostęp do informacji oraz zlikwidować niektóre bariery społeczne lub komunikacyjne. Uczniowie zdolni oraz ci, którzy pracują szybciej, mogą wspierać pozostałe osoby – np. podczas wcielania się w rolę technika rachunkowości lub w odgrywaniu scenek, w których jedna osoba pracuje w biurze rachunkowym, a druga jest klientem oczekującym wyjaśnienia sprawozdania finansowego. Taki tutorial koleżeński pozytywnie wpłynie na uczniów. Poza tym, uczniowie szybciej pracujący mogą opracować dodatkowe notatki‑przypominajki, które wręczą pozostałym uczniom. Uczniowie, którzy pracują wolniej powinni skupić się na tej lekcji na korzystaniu ze słów kluczowych, a nie na zapisywaniu długich informacji.

Uczniowie po zapoznaniu się z materiałami multimedialnymi przygotowują zadania o różnym stopniu trudności na kartkówkę dla innej klasy. Mają przygotować zadania ich zdaniem bardzo trudne, średnio trudne i łatwe. Do zadań należy przygotować przewidywane odpowiedzi i kryteria oceny odpowiedzi.  Uczniowie pracujący w szybszym tempie przygotowują zadania z najtrudniejszych i najobszerniejszych działów, uczniowie pracujący wolniej mają za zadanie wybrać zadania najłatwiejsze oraz przygotowanie do nich odpowiedzi.

E‑materiał ułatwia zindywidualizowanie procesu dydaktycznego, co szczególnie jest istotne dla uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi. Ułatwia dostęp do informacji oraz likwiduje niektóre bariery społeczne lub komunikacyjne.

Powrót do spisu treści5Powrót do spisu treści

Wymagania sprzętowe niezbędne do korzystania z poradnika oraz innych e‑materiałów platformy www.zpe.gov.pl.

System operacyjny:

• Windows 7 lub nowszy

• OS X 10.11.6 lub nowszy

• GNU/Linux z jądrem w wersji 4.0 lub nowszej 3GB RAM

Przeglądarka internetowa we wskazanej wersji lub nowszej:

• Chrome w wersji 69.0.3497.100

• Firefox w wersji 62.0.2

• Safari w wersji 11.1

• Opera w wersji 55.0.2994.44

• Microsoft Edge w wersji 42.17134.1.0

• Internet Explorer w wersji 11.0.9600.18124

Urządzenia mobilne:

• 2GB RAM iPhone/iPad z systemem iOS 11 lub nowszym

• Tablet/Smartphone z systemem Android 4.1 (lub nowszym) z przeglądarką kompatybilną z Chromium 69 (lub nowszym) np. Chrome 69, Samsung Browser 10.1, szerokość co najmniej 420 px

Powrót do spisu treści5Powrót do spisu treści