Transport ładunków niebezpiecznych to przewóz towarów uznanych przez prawo za niebezpieczne, które przez swoje właściwości stanowią zagrożenie; odbywa się on dostosowanymi środkami transportu.

Przewóz i wymagane dokumenty, oznaczenia i środki ochrony są określone w specjalnych konwencjach międzynarodowych, do których należą:

• ADR — europejska umowa o międzynarodowym transporcie drogowym niebezpiecznych ładunków, podpisana w Genewie w 1957 r. Reguluje transport drogowy materiałów niebezpiecznych, takich jak substancje chemiczne i paliwa. Konwencja ta określa wymagania dotyczące opakowań, etykietowania, dokumentacji i szkolenia kierowców;

• DGR — instrukcja dotycząca przewozu lotniczego ładunków niebezpiecznych, opracowana przez Międzynarodową Organizację Lotnictwa Cywilnego (ICAO). Konwencja ta określa, jakie substancje są uważane za niebezpieczne w kontekście transportu lotniczego i jakie są wymagania dotyczące opakowań, etykietowania i dokumentacji;

• IMO — międzynarodowa konwencja o ochronie życia ludzkiego na morzu, podpisana w 1974 roku w Londynie. Reguluje bezpieczeństwo morskie, w tym wymagania dotyczące konstrukcji statków, sprzętu ratunkowego i procedur bezpieczeństwa. Konwencja ta ma na celu zapewnienie bezpieczeństwa życia na morzu;

• RID — międzynarodowa konwencja o przewozie ładunków kolejowych, podpisana w 1999 r. w Bernie. Reguluje przewóz substancji niebezpiecznych koleją, określając wymagania dotyczące opakowań, etykietowania i dokumentacji. RID zawiera również zasady dotyczące szkolenia personelu i kontroli bezpieczeństwa.

Konieczne jest wyposażenie w sprzęt ochronny kierowcy na wypadek wystąpienia niebezpiecznego zdarzenia. Kierowca lub spedytor musi mieć odpowiednie przeszkolenie zakończone regularnie odnawianym certyfikatem. Ładunki niebezpieczne przewożone są w standardowych pojazdach: kontenerach wagonach kolejowych, naczepach wymagają odpowiednich oznaczeń.

RTvSWif5zIJMe

Zdjęcie przedstawia wagon do transportu kolejowego ładunków niebezpiecznych. W tym przypadku pokazany jest wagon z cysterną, w kształcie umieszczonego na podwoziu cylindra. Na boku wagonu jest drabina, która prowadzi do otworu z wlewem na szczycie.

RTwJNNUWpAAB7

Ilustracja przedstawia pojazd do transportu drogowego ładunków niebezpiecznych. Pokazany jest samochód ciężarowy z długą naczepą z dwoma zbiornikami na ciecz w kształcie cylindrów leżących na podwoziu.

Ładunki niebezpieczne podzielone są na dziewięć klas niebezpieczeństwa:

1. materiały i przedmioty wybuchowe,

2. gazy,

3. materiały ciekłe zapalne,

4. materiały stałe zapalne, materiały samoreaktywne oraz materiały wybuchowe stałe odczulone,

5. materiały utleniające, organiczne,

6. materiały zakaźne,

7. materiały promieniotwórcze,

8. materiały żrące,

9. różne materiały i przedmioty niebezpieczne.

Ładunek mieszczący towar niebezpieczny wymaga wykorzystania odpowiednich certyfikowanych opakowań zabezpieczających go przed uszkodzeniami oraz oznaczeń.

Ładunki niebezpieczne — oznaczenia:

• materiały wybuchowe,

  RV3wNnTp48dLT

  Ilustracja przedstawia oznaczenie Materiały wybuchowe. Ma ono kształt rombu w kolorze pomarańczowym. Wzdłuż krawędzi znajduje się czarny pasek obramowania, a wewnątrz jest symbol wybuchającej kulki. Poniżej symbolu są trzy gwiazdki i cyfra jeden.

  

• gazy palne,

  RVTzNZ92aU77I

  Ilustracja przedstawia oznaczenie Gazy palne. Ma ono kształt rombu w kolorze czerwonym. Wzdłuż krawędzi znajduje się biały pasek obramowania, a wewnątrz jest symbol płomienia nad poziomym paskiem. Poniżej symbolu jest cyfra dwa.

  

• gazy niepalne i nietrujące

RdtVxcvQt4gYG

Ilustracja przedstawia oznaczenie gazów niepalnych i nietrujących. Oznaczenie to ma kształt rombu i kolor zielony i posiada czarną ramkę wewnątrz której znajduje się symbol walca oraz liczba dwa.

• gazy trujące,

  RKytSN4i8ycLE

  Ilustracja przedstawia oznaczenie Gazy trujące. Ma ono kształt rombu w kolorze białym. Wzdłuż krawędzi znajduje się czarny pasek obramowania, a wewnątrz jest symbol czaszki i dwóch skrzyżowanych piszczeli. Poniżej symbolu jest cyfra dwa.

  

• ciecze zapalne,

  R1YIBuPHd9p92

  Ilustracja przedstawia oznaczenie Ciecze zapalne. Ma ono kształt rombu w kolorze czerwonym. Wzdłuż krawędzi znajduje się biały pasek obramowania, a wewnątrz jest symbol płomienia nad poziomym paskiem. Poniżej symbolu jest cyfra trzy.

  

• materiały stałe zapalne,

  R1LeFwvE2C6kl

  Ilustracja przedstawia oznaczenie Materiały stałe zapalne. Ma ono kształt rombu w czerwone i białe pionowe pasy. Wzdłuż krawędzi znajduje się czarny pasek obramowania, a wewnątrz jest symbol płomienia nad poziomym paskiem. Poniżej symbolu jest cyfra cztery.

  

• materiały samozapalne,

  R1AUlTcf3SMAp

  Ilustracja przedstawia oznaczenie Materiały samozapalne. Ma ono kształt rombu w kolorach białym w górnej połowie i czerwonym w dolnej połowie. Wzdłuż krawędzi znajduje się czarny pasek obramowania, a wewnątrz jest symbol płomienia nad poziomym paskiem. Poniżej symbolu jest cyfra cztery.

  

• nadtlenki organiczne,

  R11SmWI9UawPy

  Ilustracja przedstawia oznaczenie Nadtlenki organiczne. Ma ono kształt rombu w kolorach czerwonym w górnej połowie i żółtym w dolnej połowie. Wzdłuż krawędzi znajduje się czarny pasek obramowania, a wewnątrz jest symbol płomienia nad poziomym paskiem. Poniżej symbolu jest liczba pięć kropka dwa.

  

• niebezpieczne w zetknięciu z wodą,

  R1QPK3Zi5XILF

  Ilustracja przedstawia oznaczenie Niebezpieczne w zetknięciu z wodą. Ma ono kształt rombu w kolorze niebieskim. Wzdłuż krawędzi znajduje się czarny pasek obramowania, a wewnątrz jest symbol płomienia nad poziomym paskiem. Poniżej symbolu jest cyfra cztery.

  

• utleniające,

  RavX5q2BpmHRU

  Ilustracja przedstawia oznaczenie Utleniające. Ma ono kształt rombu w kolorze żółtym. Wzdłuż krawędzi znajduje się czarny pasek obramowania, a wewnątrz jest symbol płonącego okręgu nad poziomym paskiem. Poniżej symbolu jest liczba pięć kropka jeden.

  

• trujące,

  RkjW96Rq7mUwH

  Ilustracja przedstawia oznaczenie Trujące. Ma ono kształt rombu w kolorze białym. Wzdłuż krawędzi znajduje się czarny pasek obramowania, a wewnątrz jest symbol czaszki i dwóch skrzyżowanych piszczeli. Poniżej symbolu jest cyfra sześć.

  

• zakaźne,

  R1byMKTmmOqW0

  Ilustracja przedstawia oznaczenie Zakaźne. Ma ono kształt rombu w kolorze białym. Wzdłuż krawędzi znajduje się czarny pasek obramowania, a wewnątrz jest symbol składający się z kółka oraz sześciu zakrzywionych kolców, tworzących trzy koła ustawione w trójkącie. Poniżej symbolu jest cyfra sześć.

  

• radioaktywne,

  Ria36md4smZxd

  Ilustracja przedstawia oznaczenie Radioaktywne. Ma ono kształt rombu w kolorze białym z żółtą górną połową. Wzdłuż krawędzi znajduje się czarny pasek obramowania, a wewnątrz jest symbol składający się z kółka trzech odchodzących od niego zaokrąglonych trapezów zrobionych z szóstych części koła każdy. Poniżej symbolu są napisy Radioactive trzy, contents z miejscem na wpisanie zawartości, activity z miejscem na wpisanie aktywności, ramka podpisana transport index oraz cyfra siedem na samym dole.

  

• niebezpieczne,

  R1jgLywnFwvbv

  Ilustracja przedstawia oznaczenie Niebezpieczne. Ma ono kształt rombu w kolorze białym z czarnymi pionowymi pasami w górnej połowie. Wzdłuż krawędzi znajduje się czarny pasek obramowania. Poniżej symbolu jest liczba dziewięć z kreską poniżej.

  

• żrące.

  RJ5B1D5A1t6KA

  Ilustracja przedstawia oznaczenie Żrące. Ma ono kształt rombu w kolorach białym w górnej połowie i czarnym w dolnej połowie. Wzdłuż krawędzi znajduje się czarny pasek obramowania, a wewnątrz są symbole dwóch probówek z których kapią krople. Lewa kropla spada na czarny pasek w którym wypalone jest półkole i z którego wydobywa się dym. Prawa kropla spada na dłoń w której wypalone jest półkole i z której wydobywa się dym. Poniżej symboli jest liczba osiem.

  

Niezbędne dokumenty:

• zlecenie lub umowa spedycji,

  R1Rl0PLXJ13PH

  Ilustracja przedstawia umowę spedycyjną. Na umowie znajdują się informacje o firmach między którymi umowa została zawarta, przedmiocie umowy, terminach, wynagrodzeniach, zakresie odpowiedzialności spedytora oraz postanowieniach końcowych. Na dole drugiej strony są podpisy spedytora i zleceniodawcy.

  

• dokumenty do odprawy celnej:

  • faktura handlowa, lista załadowcza, list przewozowy,

    R5Igs04tQFvob

    Ilustracja przedstawia listę pakową. Opisy komórek listy są w języku angielskim. W komórkach są miejsca na wpisanie: eksportera, zleceniodawcy, numeru i daty faktury oraz zlecenia, państwa pochodzenia oraz państwa przeznaczenia towaru oraz informacji o ładunku. Na dole jest miejsce na podpis, date i stempel.

    

  • potwierdzenie płatności,

  • świadectwo pochodzenia,

    R16GqIm5YRmrB

    Ilustracja przedstawia świadectwo pochodzenia ładunku. W komórkach są miejsca na wpisanie: nazwy i adresu spedytora oraz odbiorcy, przewoźnika, liczby paczek, państwa produkcji i daty eksportu. Poniżej są komórki do wpisania informacji na temat towaru. Na dole certyfikatu znajdują się dodatkowe informacje do wypełnienia oraz miejsce na podpis.

    

  • certyfikat CE i test reports,

    RnX2ERFgKGUsJ

    Ilustracja przedstawia deklarację zgodności. W tle znajdują się dwie duże szare litery Ce oraz E w kształcie półkoli. Na górze znajduje się napis Deklaracja zgodności U E, a powyżej niego, po lewej stronie jest miejsce na wpisanie miejsca i daty wypełnienia. Pod napisem są kolejno miejsca na wpisanie: nazwy i adresu producenta lub importera, deklaracji importera lub producenta, podanie modelu, nazwy produktu, marki do którego odnosi się deklaracja, informacji, że wymieniony produkt jest zgodny z wymaganiami określonymi w dyrektywach w formie listy dyrektyw, lista zharmonizowana odwołań do norm zharmonizowanych, które zastosowano i na końcu data i podpis wraz pieczątką firmową.

    

  • świadectwo CITES (CITES Permit, CITES Certificate),

    RMtqCPwQIvKYK

    Ilustracja przedstawia świadectwo CITES. Na świadectwie znajdują się komórki z miejscami na wpisanie informacji o: eksporterze lub reeksporterze, zaznaczenie zezwolenia lub świadectwa na przewóz, wywóz, powrotny wywóz lub inne, wpisanie kraju powrotnego wywozu i importu, miejsca w którym żywe okazy gatunku z załącznika A będą przechowywane, informacje o organie wydającym, opis okazów, w tym znaki, płeć i data uroczenia żywych zwierząt, informacje o masie, ilości kraju pochodzenia i ostatniego powrotnego wywozu, dat wydania i numerów zezwoleń i świadectw, nazwy naukowe i zwyczajowe gatunku. Na końcu znajduje się wniosek o wydanie określonego powyżej zezwolenia lub świadectwa z miejscami na podpis, nazwisko i numer wnioskodawcy oraz miejsce i datę.

    

  • dokumenty dotyczące właściwości towaru — diagramy i rysunki techniczne.

Zasięg
Materiały niebezpieczne mogą być przewożone praktycznie do każdego zakątka na świecie. Występują sytuacje wyjątkowe, kiedy to transport niektórych ładunków może być całkowicie zabroniony na danym terytorium, np. materiały promieniotwórcze.

Ładunki ponadgabarytowe

R1LZuQkocElWd

Zdjęcie przedstawia wagon kolejowy z ładunkiem ponadgabarytowym. Na wagonie typu platforma ustawiony jest stos desek drewnianych zabezpieczonych sznurami z góry i kłodami ustawionymi pionowo po bokach.

Specyfika ładunków ponadgabarytowych (gabaryty, parametry techniczne, charakterystyka) wymaga specjalnego środka lub sposobu transportu. Przewozi się je głównie naczepami niskopodwoziowymi, czyli z opuszczoną podłogą załadunkową pozwalająca na przewóz ładunków wysokich, oraz z większą liczbą osi, co pozwala na wożenie ciężkich towarów. Ładunki o większych gabarytach wymagają pilotażu w czasie transportu.

Rodzaje zezwoleń do przewozów ładunków ponadgabarytowych:

• Zezwolenie na przewóz ponadgabarytowy,

• Eskorta,

• Zezwolenie na zamknięcie drogi,

• Zezwolenie na zmianę trasy,

• Zezwolenie międzynarodowe,

• Inne zezwolenia specjalistyczne.

Oznaczenie ładunków ponadgabarytowych podczas transportu:

RIVvpJfDZC342

Ilustracja pokazuje oznaczenie ładunków ponadgabarytowych. Jest to prostokąt z sześcioma ukośnymi pasami, na zmianę czerwonymi i białymi.

Oznaczanie towarów ponadgabarytowych jest ważne dla zapewnienia bezpiecznego i skutecznego transportu. Oznaczenia te są często normowane i zależą od rodzaju towaru oraz specyfikacji przewozu.

1. Drewniane znaki ostrzegawcze – często używane do oznaczania długich, ciężkich, lub szerokich ładunków. Drewniane deski zazwyczaj maluje się na czerwono i biało, aby zwrócić uwagę innych kierowców.

2. Flagi i latarnie sygnalizacyjne – mogą być zamontowane na końcach długich ładunków, aby zwiększyć ich widoczność, zwłaszcza w nocy. Flagi i światła powinny być jasne i dobrze widoczne.

3. Oznaczenia wymiarów – jeśli towar jest ponadgabarytowy pod względem długości, szerokości, wysokości lub masy, powinno to być odpowiednio oznaczone na samym ładunku lub na pojeździe.

4. Tablice rejestracyjne z kodem ładunku – niektóre kraje wymagają specjalnych tablic rejestracyjnych z kodem ładunku, który informuje o rodzaju i charakterystyce przewożonych towarów.

5. Ostrzeżenia na nadwoziu pojazdu – oznaczenia mogą być naniesione bezpośrednio na samochód ciężarowy, informując innych uczestników ruchu o specyfice przewożonego ładunku.

6. Dokumenty przewozowe – każdy pojazd powinien mieć odpowiednie dokumenty przewozowe, które zawierają szczegółowe informacje na temat przewożonych towarów, w tym ich wymiarów i wagi.

7. Refleksy i taśmy odblaskowe – stosowane w celu zwiększenia widoczności pojazdu i ładunku, zwłaszcza w warunkach słabej widoczności.

8. Ostrzeżenia dla ruchu pieszych i rowerzystów – jeśli towar znacznie wykracza poza kontur pojazdu, powinny być używane ostrzeżenia dla pieszych i rowerzystów, aby unikali zbliżania się do pojazdu.

9. Dźwiękowe sygnały ostrzegawcze – często stosowane w przypadku dużych pojazdów lub ładunków, które mogą być niezauważone z tyłu. Dźwiękowe sygnały ostrzegawcze, takie jak klaksony, mogą być używane, aby przyciągnąć uwagę innych użytkowników dróg.

Rodzaje ładunków ponadgabarytowych

1. Ponadnormatywne — przekraczają wymiary ładunków dopuszczonych do przewozu standardowymi środkami transportu. Mogą być przewożone bez szczególnych pozwoleń. Ich specyfika to: waga do $25$ ton, długość $15-16$ metrów, szerokość $3,5-4$ metrów, wysokość do $3,5$ metra.

2. Długie — znacznie przekraczają długością ładunki dopuszczone do transportu po drogach, np. długie elementy architektoniczne. Wymagają one planowania i specjalnych pozwoleń.

3. Wielkogabarytowe — ładunki charakteryzuje stosunkowo niewielka masa przy ogromnych rozmiarach, np. zbiorniki, elementy budowli. Potrzebne jest planowanie i uzyskanie specjalnych pozwoleń, ponieważ ich przewóz wymaga zajęcia kilku pasów jezdni czy ominięcia wiaduktów.

4. Ciężkie — wyróżniające się masą i czasem dużymi gabarytami ładunki, np. turbiny, generatory, linie produkcyjne. Masa takich ładunków może dochodzić do $200$ ton. Przy ich transporcie potrzebne jest specjalne planowanie i pozwolenia.

Rodzaje pojazdów do przewozu ładunków ponadgabarytowych: specjalnie przystosowane, m.in.: naczepy i platformy niskopodwoziowe, wagony i platformy kolejowe, statki, samoloty. Przykładowe środki transportu:

• naczepa niskopodwoziowa,

  RstOaeX0U1g51

  Ilustracja przedstawia naczepę niskopodwoziową. Posiada ona obniżany podjazd pozwalający na wprowadzenie na naczepę pojazdu kołowego.

  

• wagony i platformy kolejowe,

  RdbrQZ2FHStJs

  Zdjęcie przedstawia wagony towarowe stojące na torze. Wagony są metalowe i mają zaokrąglone dachy.

  

• statki,

  RRIQ8WYLN36bw

  Zdjęcie przedstawia statek kontenerowiec. Statek jest załadowany kontenerami ustawionymi do dziewięciu kontenerów w pionie.

  

• samoloty.

  Rm95vw11eC6Mp

  Zdjęcie przedstawia samolot transportowy w locie. Samolot jest duży i czarny, posiada cztery silniki śmigłowe, po dwa na skrzydło.

  

Niezbędne dokumenty:

• zlecenie lub umowa spedycji,

• dokumenty do odprawy celnej:

  • faktura handlowa, lista załadowcza, list przewozowy,

  • potwierdzenie płatności,

  • świadectwo pochodzenia (Certificate of Origin, COO),

• certyfikat CE i test reports,

• świadectwo CITES (CITES Permit, CITES Certificate),

• dokumenty dotyczące właściwości ładunku — rysunki techniczne,

• Zezwolenie na Transport Ponadgabarytowy,

• Projekt Trasy,

• Dokumenty Pojazdu,

• Dokumenty Kierowcy,

• Polisa Ubezpieczeniowa,

• Plan Bezpieczeństwa,

• Specjalne Znaki i Oznaczenia,

• Dokumentacja Drogowa,

• Deklaracja Taryfy Drożnej,

• Raporty Kontroli Technicznej,

• Dokumentacja Zawarcia Umowy.

Powiązane materiały multimedialne

• Podstawy transportuDxNksInW3Podstawy transportu

• Dokumentacja niezbędna do wykonywania usług transportowychDJ8X2cYpyDokumentacja niezbędna do wykonywania usług transportowych

Powrót do spisu treściDgKdGsDEhPowrót do spisu treści