Przyczyny samobójstwa i próby przeciwdziałania rosnącej liczbie samobójstw wśród młodzieży
Przyczyny samobójstwa i próby przeciwdziałania rosnącej liczbie samobójstw wśród młodzieży
1. Cele lekcji
a) Wiadomości
Uczeń:
zapoznaje się z informacjami na temat przyczyn samobójstw wśród młodzieży,
rozumie istotność i społeczny kontekst problemu samobójstw,
poznaje sposoby zapobiegania samobójstwom wśród młodzieży.
b) Umiejętności
Uczeń:
nabiera umiejętności bycia odpowiedzialnym za swoje czyny
uwrażliwia się na problemy rówieśników i jest w stanie im pomóc,
poznaje praktyczny wymiar problematyki etycznej,
uczy się, jak zapobiegać złu moralnemu, mając na celu dobro swoje i innych,
uczy się pracy z testem i sztuki prezentacji (w Power Poincie)
c) Podstawy
Lekcja realizuje podstawę programową w zakresie:
celów edukacyjnych – kształtuje refleksyjną postawę wobec powinności moralnych człowieka (w zakresie pomocy innym),
zadań szkoły – uświadamia przyczyny ważnego problemu społecznego i sposoby jego rozwiązania.
treści – należy do bloku tematycznego „główne problemy współczesnej etyki”,
osiągnięć – uczy dokonywania wyboru wartości oraz rozstrzygania wątpliwości i problemów moralnych oraz uczy się zasad harmonijnego współistnienia i współdziałania ze środowiskiem społecznym.
2. Metoda i forma pracy
Krótki wykład, dyskusja wokół problemu, prezentacja w Power Poincie.
3. Środki dydaktyczne
Artykuł do zreferowania Dzieci mówią sobie dość Joanny Podgórskiej.
Komputer, rzutnik i program Power Point
4. Przebieg lekcji
a) Faza przygotowawcza
Na poprzedzających zajęciach nauczyciel zadaje do zreferowania artykuł o problemie wzrastającej fali samobójstw wśród młodzieży: Dzieci mówią sobie dość Joanny Podgórskiej. Informuje ucznia, że prezentacja powinna być przygotowana w programie Power Point i powinna zawierać na końcu 2 lub 3 pytania do dyskusji. Przed zajęciami przygotowuje komputer i rzutnik. Na zajęciach zapoznaje uczniów z tematem lekcji i informuje o celu zajęć.
b) Faza realizacyjna
1. Nauczyciel informuje uczniów o następujących kwestiach:
samobójstwo jako proces,
2 rodzaje prób samobójczych:
depresyjne,
impulsywne,
symptomy pojawiające się u osób planujących samobójstwo.
2. Uczeń o wygłasza przygotowaną prezentację. Następnie zadaje pytania do dyskusji i zachęca klasę do rozmowy na temat artykułu.
3. Nauczyciel prosi uczniów aby na podstawie prezentacji i własnych przemyśleń zastanowili się w parach jakie są przyczyny i sposoby przeciwdziałania samobójstwom. Następnie zapisuje na tablicy zgłoszone przez uczniów propozycje.
c) Faza podsumowująca
Nauczyciel podkreśla wartość życia i podsumowuje lekcję następującym cytatem:
„Samobójstwo jest dowodem słabości charakteru i nieodporności emocjonalnej. Jest konsekwencją zawiedzionych nadziei i braku perspektyw życiowych. Prawdziwym lekarstwem przeciw takiemu nieszczęściu jest stworzenie sobie realistycznego planu życiowego w oparciu o mocną autonomicznie skonstruowaną osobowość. Dobrym zabezpieczeniem przed utratą sensu życia jest stworzenie alternatywnych planów życiowych”
(J. Hołówka, 2002)
5. Bibliografia
Błaszczyk L., Postawy młodzieży wobec problemu samobójstw, Opieka, Wychowanie, Terapia, nr 4, 2001.
Hołówka J., Etyka w działaniu, Prószyński i S‑ka, Warszawa 2002.
Hołyst B., Samobójstwa dzieci i młodzieży, w: Pomykało W. (red.), Encyklopedia pedagogiczna, Fundacja „Innowacja”, Warszawa 1994.
Iwaniuk H., Psychologiczno–społeczne uwarunkowania samobójstw młodzieży, Zagadnienia Wychowawcze a Zdrowie Psychiczne, nr 1, 1988.
Jenkins J., Contemporary Moral Issues, Heinemann, Oxford 1994.
Kawula S., Młodzież wobec samobójstw i kary śmierci, Wychowanie na co Dzień, nr 12, 2002.
Lenar D., Samobójstwa wśród dzieci i młodzieży, Biblioteka w Szkole, nr 10, 1999.
Podgórska J., Dzieci mówią sobie dość, Polityka 23/2003.
6. Załączniki
a) Materiały pomocnicze dla nauczyciela
Przyczyny samobójstwa:
niedojrzałość psychiczna, nieumiejętność radzenia sobie z problemami,
chęć zamanifestowania, że coś jest nie tak,
brak porozumienia z rodzicami, rówieśnikami,
kompleksy, brak akceptacji ze strony otoczenia, niska samoocena,
dorastanie w środowisku patologicznym (bycie bitym, molestowanym seksualnie, zastraszanym),
brak poczucia sensu życia, pustka życiowa,
uczuciowy niepokój, wahanie nastrojów, podatność na zranienie,
nieumiejętność sprostania oczekiwaniom innych, presja dorastania,
podatność na wpływ idoli, rówieśników (moda na samobójstwo),
nieumiejętność wybiegania w przyszłość, tworzenia długoterminowych planów życiowych,
twierdzenie, że świat kończy się na jednym obiekcie pożądania,
brak odpowiedzialności,
nieumiejętność okazywania uczuć u chłopców, zaś przystosowywanie do realizowania oczekiwań innych u dziewcząt – wzorce socjalizacyjne wpływają na to, iż dziewczęta nie mogąc wyładować złości kierują agresję przeciwko sobie, zaś chłopcy nie mogąc okazać bezradności, słabości, boją się prosić o pomoc i czują się osamotnieni,
osamotnienie w kulturze pękających więzi, anonimowego świata,
usprawiedliwienia religijne, ideologiczne,
poczucie izolacji,
piętrzenie się nierozwiązanych problemów.
Próby przeciwdziałania samobójstwom:
szczera, głęboka rozmowa,
analiza procesu dojrzewania, problemów charakterystycznych dla tego wieku,
nielekceważnie wypowiedzi o pragnieniu śmierci występującym u osoby z otoczenia,
wrażliwość na innych, na zmiany w otoczeniu, alarmowanie psychologa, pedagoga szkolnego lub wychowawcę o pierwszych niepokojących symptomach pojawiających się u kogoś z naszego otoczenia,
szukanie wsparcia, pokonanie lęku przed proszeniem o pomoc (gdy pojawiają się u nas myśli samobójcze),
wrażliwość na drugiego człowieka, na jego potrzebę emocjonalnej i duchowej więzi,
poszukiwanie pasji życiowych i ludzi przewodników nadających sens naszemu życiu,
budowanie autonomii moralnej – uzależnienie od innych może prowadzić, iż poczujemy się zagubieni,
szukanie własnej drogi,
odchodzenie od automatyzmu, konformizmu, braku odpowiedzialności za nasze życie,
tworzenie alternatywnych dróg rozwoju, poszerzanie zainteresowań, konfrontowanie marzeń z rzeczywistością,
przyjacielskie wsparcie w trudnych chwilach.
7. Czas trwania lekcji
45 minut
8. Uwagi do scenariusza
Brak.