Scenariusz zajęć

II etap edukacyjny, język polski

Temat: Przyjrzyj się zamianie równoważnika w zdanie

Treści kształcenia:

I. Odbiór wypowiedzi i wykorzystanie zawartych w nich informacji.

3. Świadomość językowa. Uczeń:

2) rozpoznaje w tekście zdania pojedyncze nierozwinięte i rozwinięte, pojedyncze i złożone (współrzędnie i podrzędnie), równoważniki zdań – i rozumie ich funkcje.

Cele operacyjne:

• Budowanie prawidłowych wypowiedzi,

• Rozpoznawanie i tworzenie zdań pojedynczych i równoważników zdań oraz rozumienie ich funkcji.

Nabywane umiejętności:

Uczeń:

• Rozpoznaje zdania pojedyncze i równoważniki zdań,

• Rozumie ich funkcje,

• Buduje poprawne wypowiedzi,

• Ma świadomość rodzajów używanych wypowiedzeń.

Kompetencje kluczowe:

• Porozumiewanie się w języku ojczystym,

• Umiejętność uczenia się.

Środki dydaktyczne:

• Karteczki do ćwiczenia wprowadzającego w tematykę lekcji (przygotowuje nauczyciel – diagram może też zostać narysowany na tablicy),

• Karta pracy (załącznik do scenariusza),

• Sprzęt multimedialny: rzutnik, ekran, tablica interaktywna,

• Zasób multimedialny: film „Zdania proste i złożone”,

• Kartki z zadaniem domowym dla wszystkich i dla chętnych.

Metody nauczania:

• Podające: wykład, pogadanka,

• Praktyczna: ćwiczenia,

• Eksponująca: film.

Formy pracy:

• Indywidualna jednolita,

• Zbiorowa jednolita.

Przebieg zajęć:

Etap wstępny

Nauczyciel wita się z uczniami. Po sprawdzeniu obecności przedstawia im cel zajęć, rozdając uczniom karteczki do ćwiczenia wprowadzającego w tematykę lekcji (lub rysując diagram na tablicy; chętni podchodzą i zamalowują kratki zgodnie z szyfrem):

Polecenie:

Pokoloruj litery według kolejności wskazanej przez szyfr. Dadzą one rozwiązanie.

Szyfr: 2, 4, 7, 8, 11, 14.

Rozwiązanie: ZDANIE.

Po ćwiczeniu nauczyciel pyta, co uczniowie już wiedzą o zdaniu. Dzieci odpowiadają, że zdanie rozpoczyna się wielką literą, kończy kropką, wykrzyknikiem, znakiem zapytania. Dopowiadają, że zdania dzielą się na oznajmujące, pytające i rozkazujące.

Etap realizacji

Nauczyciel zapisuje na tablicy wykres (WYPOWIEDZENIA: dwie strzałki w dół: zdania i równoważniki, pod nimi nawiasy z treścią):

WYPOWIEDZENIA: podział na zdania (wypowiedzenia, które zawierają co najmniej jeden czasownik w formie osobowej) i równoważniki zdań (wypowiedzenia, które zastępują zdanie, nie zawierają czasownika w formie osobowej).

Następnie prowadzący zajęcia zapisuje temat lekcji. Uczniowie przepisują go, jak również wykres, do zeszytów.

Nauczyciel proponuje uczestnikom zajęć kolejne zadanie: rozwiązanie rebusu z karty pracy (z załącznika do scenariusza, zadanie nr 1). Każdy uczeń wykonuje ćwiczenie. Rozwiązaniem jest słowo „orzeczenie”. Prowadzący zajęcia tłumaczy, że orzeczenie to czasownik w formie osobowej, który decyduje, czy dane wypowiedzenie jest zdaniem, czy nie. Następnie proponuje uczniom obejrzenie filmu z zasobu multimedialnego, prosząc, by zapamiętali, kiedy wskazane jest stosowanie zdań pojedynczych, a kiedy złożonych. Po emisji materiału uczestnicy zajęć wymieniają swoje spostrzeżenia; przywołują inne sytuacje życiowe wymagające danego sposobu tworzenia wypowiedzi.

Nauczyciel zapisuje na tablicy definicje do uzupełnienia:

• Zdanie to wypowiedzenie, które zawiera co najmniej jeden czasownik w formie osobowej, zwany …………….. (orzeczeniem),

• Równoważnik zdania to wypowiedzenie, w którym nie ma orzeczenia, czyli ……………………… (czasownika w formie osobowej), ale łatwo go wprowadzić.

Uczniowie uzupełniają definicje. Podają ich przykłady (połowa klasy może podać zdanie, druga – równoważnik), wzajemnie je oceniają, czy są poprawne. Następnie przepisują definicje do zeszytów.

Następnie nauczyciel proponuje dzieciom kolejne ćwiczenie z karty pracy (zadanie nr 2).

Etap końcowy

Na koniec lekcji uczniowie, na prośbę nauczyciela, dzielą się swoimi wrażeniami z lekcji. Mówią, co zapamiętali, czy wszystko zrozumieli.

Zadanie domowe:

Podane równoważniki zdań zamień na zdania:

Wiatr we włosach.

Wesoła zabawa.

Skończone zadanie.

Dobre zakończenie.

Słońce.

Dodatkowo:

Zadanie dla chętnych:

W podanym tekście pomarańczową kredką podkreśl zdania, zieloną – równoważniki zdań.

Papiszon – ukochany zięć mojej babci. Maniak techniki komputerowej. Łakomczuch. Wiele lat temu mama prosiła o rękę pewnego faceta. (Założę się, że nie przyszło jej do głowy poczekać, aż on zrobi to pierwszy). Facet nazywał się Grześ, studiował matematykę i był potwornie roztargniony. Pewnie dlatego zgodził się, zanim zrozumiał, w co się pakuje. Nie minął rok, a już został Papiszonem. Przez chwilę my, mężczyźni, mieliśmy w domu liczebną przewagę nad Mamiszonem, który wbrew pozorom jest kobietą. Ta sytuacja była dla mamy nie do zniesienia, toteż po namyśle urodziła jeszcze dwie dziewczynki i tym samym położyła kres męskiej dominacji w naszym domuIndeks górny 1¹.

1. Proponowane źródło: Joanna Olech, Dynastia Miziołków, Wydawnictwo Literatura, Łódź 2009.↩

R1Pf7KpDcRqn3