Przysłowie prawdę Ci powie
Przysłowie prawdę Ci powie
1. Cele
– poszerzenie czynnego słownika ucznia,
– kształcenie umiejętności szybkiego kojarzenia i sprawnego udzielania odpowiedzi,
– ćwiczenia w zdolności uzasadniania i wyjaśniania,
– rozbudzenie zainteresowania językiem polskim,
– integracja klas,
– kształcenie umiejętności gry zespołowej.
2. Metoda i forma pracy
Metody pracy:
– pogadanka heurystyczna,
– ćwiczenia praktyczne,
– elementy pantomimy,
– elementy działań plastycznych.
Formy pracy:
– praktyczna – zadania do wykonania,
– problemowo‑aktywizująca,
– test.
3. Środki dydaktyczne
– zadania konkursowe, karty odpowiedzi, regulamin konkursu, materiały plastyczne.
4. Zasady uczestnictwa w konkursie
– adresowany jest do uczniów klas V,
– dwuetapowy, etap klasowy i międzyklasowy,
– na etapie klasowym uczniowie rozwiązują test i najlepszych pięciu tworzy grupę teoretyczną w drugim etapie,
– grupę artystyczną, trzyosobową wybierają sami uczniowie,
– etap międzyklasowy składa się z dwóch rund,
– grę rozpoczynają wybrani liderzy zespołów,
– arbitrami w konkursie są nauczyciele.
5. Przebieg konkursu – ETAP PIERWSZY – klasowy
Faza przygotowawcza
Wprowadzenie uczniów w świat przysłów przez nauczyciela.
Przysłów używamy codziennie, w różnych sytuacjach. Nasz język jest w nie niezwykle bogaty. Często zapominamy nawet, że są to przysłowia. Na dobre zagościły w naszym codziennym życiu. Są krótkie, zabawne, często rymowane, przez co łatwo wpadają nam w ucho i na długo zapadają w pamięć. Ale trzeba pamiętać też o tym, że niosą ze sobą ważne myśli, głębokie prawdy o ludziach, uczuciach i wartościach. Pouczają nas jak żyć i być dobrymi ludźmi, jak szanować przyjaciół i przyrodę. Sprawdzimy dzisiaj jak wiele z nich zapadło w waszą pamięć. I w ten sposób wyłonimy zespół, który będzie reprezentował naszą klasę w etapie międzyklasowym.
Faza realizacyjna
Rozdanie uczniom testów mających sprawdzić ich wiedzę związaną z przysłowiami.
Uczniowie rozwiązują test, następnie nauczyciel go ocenia i ogłasza skład zespołu mającego reprezentować klasę na etapie międzyklasowym. W skład tego zespołu wchodzi pięciu uczniów, którzy najlepiej rozwiązali test.
Faza podsumowująca
Podsumowanie zajęć. Nauczyciel omawia napisany przez uczniów test. Jest to wstępne omówienie. Kolejne nastąpi po sprawdzeniu napisanego testu.
6. Przebieg konkursu. ETAP DRUGI – międzyklasowy
Faza przygotowawcza
1. Nauczyciel wita zgromadzonych uczniów. Przypomina informacje o konkursie i jego tematyce. Następuje odczytanie regulaminu i objaśnienie poszczególnych punktów.
2. Prezentacja klas, przedstawienie wystawionych zespołów, zarówno teoretycznych jak i artystycznych.
Faza realizacyjna
Zadanie 1. dla grupy artystycznej.
Lider grupy losuje kartkę z przysłowiem. Zadanie polega na dosłownym narysowaniu wylosowanego przysłowia. Grupa przeciwna powinna odgadnąć je i wyjaśnić jego sens. Uczniowie w wydzielonym miejscu przygotowują pracę plastyczną.
Część pierwsza konkursu
Zadanie I
W podanym teście wskaż prawidłową odpowiedź. Za każdą poprawną odpowiedź uczniowie otrzymują 1 punkt. Każda grupa otrzymuje swój egzemplarz testu.
Rozwiązane testy składają na ręce nauczyciela i dopiero wtedy następuje głośne omówienie zadania. Procedura ta jest powtarzana przy każdym zadaniu.
Zadanie II
Dokończcie zdania. Za każdą prawidłową odpowiedź otrzymacie 1 punkt. Uczniowie otrzymują materiały.
Zadanie III
Grupy dostają w kopertach pocięte przysłowia, zadanie polega na poprawnym ich ułożeniu. Za każde prawidłowo ułożone przysłowie otrzymują 1 punkt. Dodatkowe punkty przyznawane są zespołowi, który wykonał to zadanie poprawnie i jako pierwszy.
Zadanie IV
Grupy artystyczne prezentują przygotowane przysłowia. Przeciwnicy odgadują je. Mogą otrzymać maksymalnie 5 punktów.
Część druga konkursu
Zadanie 2 dla grupy artystycznej.
Lider grupy losuje kartkę z przysłowiem. Zadanie polega na przedstawieniu go za pomocą pantomimy lub elementów dramy. Teoretyczna część drużyny musi je odgadnąć (uczniowie z drużyny artystycznej przygotowują się w sąsiednim pomieszczeniu).
Zadanie V
Liderzy poszczególnych grup losują dwie kartki, na których są zapisane rzeczowniki: ręka, noga, serce, oko, ucho, głowa. Zadanie polega na zgromadzeniu jak największej ilości przysłów odnoszących się
do wylosowanego rzeczownika.
Za każde podane przysłowie otrzymują po jednym punkcie.
Zadanie VI
Uczniowie uzupełniają podane zdania. Za każdą dobrą odpowiedź otrzymują 1 punkt.
Zadanie VII
Grupy artystyczne prezentują przygotowane przysłowia. Maksymalna ilość punktów do zdobycia – 5.
Faza podsumowująca
Podsumowanie zajęć. Nauczyciel pyta uczniów, czy się dobrze bawili. Podkreśla znaczenie dobrej, zdrowej rywalizacji. Docenia zarówno zwycięzców jak i zespoły zajmujace kolejne miejsca w rankingu.
5. Bibliografia
Słownik języka polskiego, pod red. Mieczysława Szymczaka, PWN, Warszawa 1995.
Nowa księga przysłów i wyrażeń przysłowiowych polskich, oprac. J. Krzyżanowski, t. 1‑4, Warszawa 1969 – 1978.
Markiewicz H., Romanowski A., Skrzydlate słowa. Seria druga, Warszawa 1998.
Kajetanowicz K., Licz się ze słowami. Ćwiczenia leksykalne i frazeologiczne, Gdańsk 1998.
Wiśniewska G., Uczyć polskiego, bawiąc i wychowując, Kielce 1998.
6. Załączniki
Karta pracy – pomoc dla nauczyciela,
Karta pracy – test z etapu pierwszego,
Karty pracy – etap międzyklasowy, część pierwsza i druga,
7. Czas trwania konkursu
90 minut,
dwa etapy po 45 minut
Materiały dla nauczyciela
Przysłowia do zadania 1 i 2 dla grup artystycznych
Siedzieć z założonymi rękami.
Kto pod kim dołki kopie, ten sam w nie wpada.
Mieć cały dom na głowie.
W marcu jak w garncu.
Dzieci i ryby głosu nie mają.
Tkwić w czymś po uszy.
Wyjąć coś komuś z ust.
Co dwie głowy, to nie jedna.
Przysłowia do zadania III dla grupy teoretycznej
Nie czyń drugiemu, co tobie niemiłe
Kruk krukowi, oka nie wykole
Nie wszystko złoto, co się świecić raczy
Mówił dziad do obrazu, a obraz jemu ani razu
Jeśli wejdziesz między wrony, musisz krakać jak one
Lepiej z mądrym zgubić niż z głupim znaleźć
Wysoki jak brzoza, głupi jak koza
Na świętego Grzegorza idzie zima do morza,
Patrzy jak wół na malowane wrota
Słowa do zadania V dla grup teoretycznych