Przyszła pora na sałatki pstrokate
Przyszła pora na sałatki pstrokate
1. Cele lekcji
a) Wiadomości
Uczeń:
wie, co to jest metafora,
zna znaczenie przymiotnika pstrokata,
zna zasady redagowania przepisów.
b) Umiejętności
Uczeń:
określa cechy sałatki,
dobiera wyrażenia przenośne do potocznych,
analizuje budowę wiersza,
rozpoznaje i nazywa zastosowane w wierszu środki stylistyczne,
redaguje przepis,
współpracuje w zespole.
2. Metoda i forma pracy
Metody:
czynnościowa,
heureza,
praca z tekstem.
Formy:
praca zbiorowa,
praca grupowa.
praca indywidualna.
3. Środki dydaktyczne
Sałatki wykonane na technice, salaterki, widelce, serwetki
Wiersz Joanny Papuzińskiej Sałatka (Już się jesień...) (załącznik 2)
Wyrażenia potoczne i ich znaczenie przenośne wypisane na paskach kolorowego papieru: Nadeszła jesień, a lato odeszło, Tam mieszkają smutne dzieci, Samochód ma zdarte, zniszczone opony, Jesień rozminęła się z latem, Mieszkają małe smuteczki, Opony go bolą
Duże arkusze papieru
4. Przebieg lekcji
Czynności organizacyjne.
Podanie przez dyżurnych listy osób nieobecnych.
Ilościowe sprawdzenie pracy domowej.
Ustawienie na stole sałatek wykonanych na technice.
Obserwowanie przez uczniów przyniesionych sałatek.
Podanie nazw i kolorów warzyw wykorzystanych do przygotowania sałatki.
Z jakich warzyw zrobiliście sałatki?
Jakie kolory mają te warzywa?
Dobieranie przymiotników określających sałatkę i wypisanie ich na tablicy.
Do wyrazu sałatka dopiszcie przymiotniki, które ten wyraz określają (załącznik 1).
Wypowiedzi uczniów ukierunkowane pytaniami nauczyciela.
Kiedy określaliście barwę sałatki, czy przyszło wam do głowy określenie pstrokata?
Czy można powiedzieć, że sałatka jest pstrokata?
Jakie cechy określa wyraz pstrokata?
Co jeszcze może być pstrokate?
Podanie oraz zapisanie tematu lekcji na tablicy i w zeszytach.
Przeczytanie wiersza Sałatka (Już się jesień...) (załącznik 2).
Wypowiedzi uczniów związane z treścią wiersza.
Z jakich składników zrobiona jest sałatka z wiersza Joanny Papuzińskiej?
Jaka jest kolacja?
Dzięki czemu kolacja jest pstrokata?
Jakie kolory się w niej zmieszały?
Kiedy jest najwięcej warzyw, z których można robić pstrokate sałatki?
Jest to przełom jakich pór roku?
Wyszukiwanie w wierszu fragmentu mówiącego o porze, w której można robić pstrokate sałatki.
Wypowiedzi dzieci na temat wyszukanego fragmentu:
Jak rozumiecie wypowiedzenie: Już się jesień rozminęła z latem?
Co może się rozmijać – mijać?
Czy jesień i lato to osoby, które się mijają?
Nauczyciel kolejny raz zwraca uwagę na niecodzienność mowy poetyckiej. Wyjaśnia pojęcie metafory jako przenośnego znaczenia słów.
Przyporządkowywanie wyrażeniom potocznym odpowiednich metafor.
Nauczyciel umieszcza na tablicy wyrażenia potoczne:
Nadeszła jesień, a lato odeszło, Tam mieszkają smutne dzieci, Samochód ma zdarte, zniszczone opony,
Obok w przypadkowej kolejności układa wyrażenia przenośne: Jesień rozminęła się z latem, Mieszkają małe smuteczki, Opony go bolą.
Zapisanie w zeszycie artykułu hasłowego wyjaśniającego pojęcie metafory.
Wspólna analiza wiersza Sałatka (Już się jesień...) z uwzględnieniem jego budowy (wersy, rymy) i zastosowanych środków stylistycznych (epitet, metafora). Samodzielne zapisanie notatki w zeszytach.
Konsumowanie wykonanych przez uczniów sałatek.
Ustalenie, jakich składników użyto do wykonania sałatek i jakie czynności kolejno wykonywano.
Przypomnienie zasad redagowania przepisu.
Redagowanie przepisów w grupach zdaniowych powołanych na lekcji techniki.
Uczniowie redagują i zapisują przepis na dużych arkuszach papieru.
Umieszczenie przepisów w widocznym miejscu. Przeczytanie ich przez reprezentantów grup. Wspólna korekta.
Przepisanie do zeszytu przepisu na sałatkę, która dzieciom najbardziej smakowała (wybór indywidualny).
5. Bibliografia
Już się jesień..., [w:] J. Papuzińska, Wierszyki Domowe, Nasza Księgarnia, Warszawa 1978.
6. Załączniki
a) Karta pracy ucznia
załącznik 1
sałatka
załącznik 2
Sałatka (Już się jesień...)
Już się jesień rozminęła z latem.
Przyszła pora na kolacje pstrokate.
Synowie i córki!
Siekajcie ogórki,
selery i pory,
marchew i pomidory
w drobniusieńką kratkę.
Zrobimy sałatkę.
Joanna Papuzińska
b) Zadanie domowe
Wykonaj w domu pstrokatą sałatkę na kolację dla swojej rodziny.
Określ wygląd i smak letnio‑jesiennej sałatki, używając porównań.
7. Czas trwania lekcji
2 x 45 minut
8. Uwagi do scenariusza
Scenariusz lekcji języka polskiego realizowanej we wrześniu w klasie V.
Lekcje należy zorganizować w dniu, w którym jest również technika. Z nauczycielem techniki należy wcześniej ustalić, by dzieci zrobiły jesienne sałatki na podstawie ustnie przekazanych przepisów.