Ilustracja przedstawia blat stołu na tle zielonej ściany. Znajduje się nim 5 różnokolorowych książek leżących jedna na drugiej, na których szczycie leży jabłko. Obok stosu znajduje się otwarta książka.
Ważne daty
814 p.n.e. – domniemana data założenia Kartaginy
1
Scenariusz lekcji dla nauczyciela
Rai8HDQGKE3RM1
I. W zakresie kompetencji językowych. Uczeń: 1. zna i rozpoznaje następujące formy morfologiczne z zakresu gramatyki języka łacińskiego: d) formy fleksyjne i zasady użycia zaimków: is, quis, qui, hic, ille oraz zaimków osobowych i dzierżawczych; 8. dokonuje następujących transformacji gramatycznych w zakresie morfologii: d) odmienia i poprawnie używa następujących zaimków: is, quis, qui, hic, ille oraz zaimków osobowych i dzierżawczych.
Nauczysz się
konstruować ze słuchu prostą wypowiedź w języku łacińskim;
tworzyć, rozumieć i wykorzystywać zaimki dzierżawcze;
stosować wiedzę o antyku oraz zdobyte dotychczas umiejętności językowe do rozumienia tekstu łacińskiego.
1
Zaimki
Zaimki są to ogólnie rzecz biorąc takie wyrazy, których możemy użyć zamiast własnych imion (czyli nazw) ludzi lub przedmiotów. Np: Oto Juliusz i syn Juliusza → Oto Juliusz i jego syn.
I stąd właśnie pochodzi nazwa za‑imka (pro‑nomen).
Zaimki dzierżawcze to natomiast zaimki wyrażające przynależność do kogoś. W języku łacińskim zaimki te wyglądają jak standardowy przymiotnik I i II deklinacji i w ten sam sposób się odmieniają:
meus, a, um – noster, nostra, nostrum tuus, a, um – vester, vestra, vestrum
Dla trzeciej osoby stosujemy zaimek suus, a, um lub genetivus odpowiedniego zaimka: eius (is, ea, id) przy anaforze lub illius (ille, illa, illud), huius (hic, haec, hoc), istius (iste, ista istud) przy wskazywaniu.
Marek daje Zbyszkowi swój zeszyt. (tj. pożycza) Marek daje Zbyszkowi jego zeszyt. (tj. oddaje z powrotem)
Scaena I: Mārcus, Titus, Diodōrus
Mārcus et Titus in scholā sunt et dē familiīs suīs disputant:
Mārcus: „Quis est pater tuus, Tite?”
Titus: „Pater meus est Pūblius”.
Mārcus: „Et quod est eius officiumm0e459d1050c72413_0000000000005officium?”
Titus: „Pater meus aedilism0e459d1050c72413_0000000000006aedilis est et annōnamm0e459d1050c72413_0000000000007annōnam oppidī nostrī cūratm0e459d1050c72413_0000000000008cūrat”.
Mārcus: „Macte! Estne tibi soror?”
Titus: „Sic, soror mea est Annam0e459d1050c72413_0000000000009Anna”.
Mārcus: „Etiamne fratrem habēs?”
Titus: „Sīc est”.
Mārcus: „Cachinnīs rumparm0e459d1050c72413_0000000000010Cachinnīs rumpar, sī nōmen eius est Pigmalionm0e459d1050c72413_0000000000011Pigmalion!”
Mārcus rīdet et Titum compellat: „Dīdō! Dīdō! Dīdō”Dido„Dīdō! Dīdō! Dīdō”!”
Titus īrātus: „Mēne Dīdōnem appellās? Iam tē docēbō, quis virgō sitm0e459d1050c72413_0000000000013Iam tē docēbō, quis virgō sit! Vāpulābism0e459d1050c72413_0000000000014Vāpulābis!”
Titus Mārcum pulsat et Mārcus pulsat Titum. Titus clamat: „Diodōre! Mārcus mē pulsat!” Diodōrus, quī Titum audit, pugnae intervenitm0e459d1050c72413_0000000000015pugnae intervenit, Mārcum reprehenditm0e459d1050c72413_0000000000016reprehendit et monetm0e459d1050c72413_0000000000017monet: „Quid agis, Mārce? Pulsās fīlium aedilis?! Crās cum patre tuō loquar! Tu autem nunc cum baculō meō loquērem0e459d1050c72413_0000000000018cum baculō meō loquēre!” Diodōrus baculō
Iūlius: „Dic mihi, Diodōre, quantī constantm0e459d1050c72413_0000000000022quantī constant scholae tuae?”
Diodōrus: „Cuique discipulō quinque sestertiīsm0e459d1050c72413_0000000000023sestertiīs ūnus mensism0e459d1050c72413_0000000000024mensis constat. Id est pretium meum”.
cum baculō meō loquēre – porozmawiasz z moim kijem (rózgą)
m0e459d1050c72413_0000000000019
quī liberōs nostrōs doceat – aby uczył nasze dzieci
m0e459d1050c72413_0000000000020
libenter - chętnie
m0e459d1050c72413_0000000000021
docēbō – „doceō” tempus praesens est, „docēbō” est tempus futūrum
m0e459d1050c72413_0000000000022
quantī constant – ile kosztują?
m0e459d1050c72413_0000000000023
sestertius, ii m
m0e459d1050c72413_0000000000024
Iānuārius, Februārius, Mārtius, Aprīlis, Māius... November, December... mēnsēs sunt.
R4pmF4PwWh7yp1
m0e459d1050c72413_0000000000025
solvō, ere, solvī, solūtum – rozwiązać, uwolnić, spłacić zapłacić
R93tRvdAU6MNi
R8shOXfyhxqDH1
Zadania
R1Xbzl9nXL5or
Ćwiczenie 1
R8nR1tTsQeLRc
Ćwiczenie 2
R15Zc1g2ySmQ1
Ćwiczenie 3
R8VkWwyZ9Kajk
Ćwiczenie 4
R1Gn50cRWxFIS
Ćwiczenie 5
RLzyfz0Mtfx2a
Ćwiczenie 6
R1corKc7lISkJ
Ćwiczenie 7
R1J7AVaYQN1J01
Polecenie 1
Jaką funkcje w społeczeństwie starożytnego Rzymu pełnił pater familias?
Jaką funkcje w społeczeństwie starożytnego Rzymu pełnił pater familias?
Jaką funkcje w społeczeństwie starożytnego Rzymu pełnił pater familias?
Narrā mihi dē familiā tuā!
Zerknij na poniższe drzewo genealogiczne z łacińskimi nazwami stopni pokrewieństwa. Porozmawiaj z kolegami/koleżankami o waszych rodzinach.
R1GFUeNYcYZgR1
Skorzystaj z poniższych zwrotów:
Quid est nōmen patrī/frātrī/avunculō/avō tuō? → Patrī meō ..... nōmen est. Quid est nomen mātrī/sorōrī/aviae/māterterae tuae. → Matrī meae .... nōmen est. Frātribus/sorōribus [si multōs habes] meīs nōmina sunt: .... Quis est pater/frāter tuus? Quae est māter/soror/avia tua? Māter mātris meae est ..... Māter patris meī est... Pater patris meī est... Pater mātris meae est... Frātres/sorōrēs parentium meōrum sunt.... Frātrēs meī / sorōrēs meae sunt... Nullum fratrem / nullam sorōrem habeō. Quī sunt parentēs vestrī? → Parentēs nostrī/meī sunt...
Napisz kilka zdań o swojej rodzinie i zapisz je.
RIN0udWT5U34O
Słowniki
Słownik pojęć
Dido
Dido
Dydona (także Elissa) – legendarna założycielka Kartaginy. Miała zbiec z Tyru po tym, jak jej brat Pigmalion rozkazał zabić jej męża Acharbasa. Miała także siostrę Annę.
Sestertius
Sestertius
sesterc, moneta rzymska. W czasach republiki bita ze srebra, miała równowartość ¼ denara czyli 2,5 asa (1 denar = 4 sestercje = 10 asów); moneta tego typu była bardzo popularna, można ją przyrównać do ćwierćdolarówki w systemie monetarnym USA.
Anafora
Anafora
w gramatyce: powtórzenie tego samego słowa (lub jakiegoś elementu wypowiedzi) w toku wypowiedzi lub odniesienie się do niego przy użyciu odpowiedniego zaimka, np: Wczoraj spotkałem Marka, pogadałem z nim chwilę. Nie uwierzysz, co on o tobie wygaduje!
Słownik łacińsko‑polski
RyUy4iVSjs6X31
Galeria dzieł sztuki
R7HiUuYQXae6P
Bibliografia
Miraglia L., Fabulae Syrae, Focus Publishing/R Pullins & Colorado, 2011.
Ørberg H., Lingua Latina per se illustrata. Pars I: Familia Romana, Grenaa 2003.
Wikarjak J., Gramatyka opisowa języka łacińskiego, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 2013.