RGfJIhedALrny1

Rafael Santi – nie tylko malarz Madonn

Ważne daty

1483‑1520 – lata życia Rafaela

1496 – praca u boku Perugina

1504 – przybycie do Florencji; Zaślubiny Marii

1508 – osiedlenie w Rzymie

1514 – rozpoczęcie prac przy budowie bazyliki św. Piotra w Rzymie

1515 – objęcie funkcji konserwatora zabytków starożytnego Rzymu

md65c5c5fbd9d493f_0000000000019
1

Scenariusz dla nauczyciela

R3NanZW5zJd0o1
Scenariusz zajęć do pobrania.
Źródło: online-skills, licencja: CC0.
md65c5c5fbd9d493f_0000000000022

II. Zapoznawanie z najwybitniejszymi dziełami w zakresie architektury i sztuk plastycznych. Uczeń:

13. dokonuje opisu i analizy, w tym porównawczej, dzieł z uwzględnieniem ich cech formalnych:

c) w malarstwie i grafice: kompozycji, koloru, sposobów ukazania iluzji przestrzeni, kształtowania formy przez światło, w dziełach figuratywnych stopnia oddania rzeczywistości lub jej deformacji;

15. rozpoznaje w dziele sztuki temat i wskazuje jego źródło ikonograficzne;

16. rozpoznaje podstawowe motywy ikonograficzne, świętych chrześcijańskich, bogów greckich i alegorie wybranych pojęć na podstawie atrybutów;

18. formułuje samodzielne, logiczne wypowiedzi argumentacyjne na temat dzieł sztuki.

3. umiejscawia dzieła w czasie (wskazuje stulecie powstania dzieł sztuki dawnej, a w przypadku dzieł sztuki nowoczesnej i współczesnej datuje je z dokładnością do połowy wieku), w nielicznych przypadkach, dotyczących sztuki nowoczesnej i współczesnej, zna daty powstania dzieł lub datuje je z dokładnością jednej dekady;

5. wymienia podstawowe gatunki w dziełach sztuk plastycznych, m.in. portret (w tym autoportret, portret psychologiczny i oficjalny), pejzaż (w tym: weduta, marina, pejzaż ze sztafażem), sceny: rodzajowa, religijna, mitologiczna, historyczna (w tym batalistyczna), martwa natura, akt;

III. Zapoznawanie z dorobkiem najwybitniejszych twórców dzieł architektury i sztuk plastycznych. Uczeń:

3. sytuuje twórczość artystów powszechnie uznawanych za najwybitniejszych w czasie, w którym tworzyli (z dokładnością do jednego wieku, a w przypadku twórców sztuki nowoczesnej i współczesnej – z dokładnością do połowy wieku) oraz we właściwym środowisku artystycznym;

5. na podstawie przedłożonych do analizy przykładów dzieł formułuje ogólne cechy twórczości następujących twórców: Fidiasz, Poliklet, Praksyteles, Giotto, Jan van Eyck, Hieronim Bosch, Masaccio, Sandro Botticelli, Leonardo da Vinci, Michał Anioł, Andrea Mantegna, Piero della Francesca, Rafael Santi, Giorgione, Tycjan, Jacopo Tintoretto, Pieter Bruegel Starszy, Albrecht Dürer, Hans Holbein Młodszy, Donatello, Filippo Brunelleschi, Andrea Palladio, El Greco, Caravaggio, Gianlorenzo Bernini, Francesco Borromini, Diego Velázquez, Bartolomé Esteban Murillo, Georges de la Tour, Nicolas Poussin, Claude Lorrain, Peter Rubens, Anton van Dyck, Frans Hals, Rembrandt van Rijn, Jan Vermeer van Delft, Antoine Watteau, Jacques Louis David, Jean Auguste Dominique Ingres, Antonio Canova, Berthel Thorvaldsen, Francisco Goya, Eugène Delacroix, Caspar David Friedrich, William Turner, John Constable, Gustave Courbet, Jean François Millet, Eduard Manet, Claude Monet, Edgar Degas, August Renoir, Georges Seurat, Vincent van Gogh, Paul Gauguin, Paul Cézanne, Henri de Toulouse‑Lautrec, August Rodin, Gustaw Klimt, Alfons Mucha, Antonio Gaudí, Edward Munch, Henri Matisse, Pablo Picasso, Umberto Boccioni, Wasyl Kandinsky, Piet Mondrian, Kazimierz Malewicz, Marcel Duchamp, Giorgio de Chirico, Salvador Dalí, René Magritte, Marc Chagall, Amadeo Modigliani, Jackson Pollock, Andy Warhol, Roy Lichtenstein, Claes Oldenburg, Francis Bacon, Yves Klein, Niki de Saint Phalle, Christo, Duane Hanson, Victor Vasarelly, Alberto Giacometti, Constantin Brançusi, Henry Moore, Le Corbusier, Frank Lloyd Wright, oraz artystów polskich i działających w Polsce (m.in. takich jak: Wit Stwosz, Bartłomiej Berrecci, Tylman z Gameren, Dominik Merlini, Bernardo Belotto, Marceli Bacciarelli, Piotr Aigner, Piotr Michałowski, Artur Grottger, Henryk Rodakowski, Jan Matejko, Józef Chełmoński, Maksymilian i Aleksander Gierymscy, Józef Brandt, Olga Boznańska, Józef Pankiewicz, Władysław Podkowiński, Jan Stanisławski, Leon Wyczółkowski, Henryk Siemiradzki, Xawery Dunikowski, Stanisław Wyspiański, Józef Mehoffer, Jacek Malczewski, Witold Wojtkiewicz, Witkacy, Leon Chwistek i inni przedstawiciele grupy formistów, przedstawiciele grupy Rytm, kapistów i grupy „a.r.”, Tadeusz Makowski, Andrzej Wróblewski, Tadeusz Kantor, Jerzy Nowosielski, Alina Szapocznikow, Władysław Hasior, Roman Opałka, Magdalena Abakanowicz);

8. formułuje samodzielne, logiczne wypowiedzi argumentacyjne na temat twórczości wybitnych artystów.

IV. Kształcenie w zakresie rozumienia i stosowania terminów i pojęć związanych z dziełami sztuki, ich strukturą i formą, tematyką oraz techniką wykonania. Uczeń:

2. zna terminologię związaną z opisem formy i treści dzieła malarskiego, rzeźbiarskiego i graficznego, w tym m.in. nazwy formuł ikonograficznych, słownictwo niezbędne do opisu kompozycji, kolorystyki, relacji przestrzennych i faktury dzieła;

6. właściwie stosuje terminy dotyczące opisu treści i formy dzieł sztuk plastycznych;

V. Zapoznanie ze zbiorami najważniejszych muzeów i kolekcji dzieł sztuki na świecie i w Polsce, a także z funkcją mecenatu artystycznego oraz jego wpływem na kształt dzieła sztuki. Uczeń:

2. zna najistotniejszych fundatorów, mecenasów i marszandów, na których zlecenie powstawały wybitne dzieła sztuki;

3. łączy dzieło z muzeum lub miejscem (kościoły, pałace, galerie), w którym się ono znajduje;

4. łączy dzieło z fundatorem, mecenasem lub marszandem, dla którego powstało.

md65c5c5fbd9d493f_0000000000029
Nauczysz się

charakteryzować twórczość Rafaela Santi;

omawiać tematykę dzieł artysty;

dokonywać analizy formalnej wskazanych obrazów malarza;

łączyć obrazy Rafaela z odpowiednim okresem jego życia;

określać mecenat, którym został objęty malarz.

md65c5c5fbd9d493f_0000000000037

Pod wpływem Perugina i Leonarda

Rafael Santi urodził się w Urbino, jednym z centrów rozwoju kultury ówczesnej Italii. Dzięki kontaktom ojca miał otwartą drogę na dwór księcia Federica da Montefeltro. Po śmierci ojca w 1494 roku Rafael wstąpił do pracowni czołowego malarza w Perugii, Pietra Vannucci, zwanego Perugino, którego dzieła wywarły wpływ na młodego malarza. Od nauczyciela zaczerpnął umiejętność budowania harmonijnej przestrzeni, opartej w kompozycji na wykorzystaniu zasad perspektywy linearnej. Cechy stylu Perugina widoczne są w obrazie Zaślubiny Marii z 1504 roku. Sposób ujęcia architektury, układ postaci, ukształtowanie przestrzeni przypominają fresk nauczyciela Przekazania kluczy św. Piotrowi z 1481 roku czy obraz Zaślubin Marii z ok. 1504 roku. Jednak mimo podobieństw młody Rafael prześcignął mistrza.

RD7bGWzVciuBQ1
Ilustracja interaktywna przedstawia obraz Rafaela Santiego „Zaślubiny Marii”. Na obrazie widzimy kilkanaście osób ubranych w długie suknie. Jest to uroczystość zaślubin Marii. Na pierwszym planie znajduje się Maria oraz Józef zakładający kobiecie obrączkę. Obok pary i kapłana widoczne są tłumy ludzi. W tle znajduje się budynek z okrągłą kopułą, na którym widnieje inskrypcja: RAPHAEL URBINAS. Dodatkowo na ilustracji umieszczono następujące informacje: 1. Józef nakłada Marii obrączkę – scena znajduje się na osi symetrii obrazu. 2. Świadkami zaślubin jest siedem dziewic, z którymi wychowywała się Maria. 3. Po prawej stronie stoją inni kandydaci do ręki Marii, którzy w rękach trzymają kije, przyniesione, aby się spełnił cud i zakwitły, co miało miejsce wyłącznie u Józefa. Jeden ze zdenerwowanych zalotników ze złości łamie kij. 4. Na świątyni w tle znajduje się podpis malarza (Raphaël Urbinas – Rafael z Urbino).
Rafael Santi, „Zaślubiny Marii” 1504, Pinacoteca di Brera, Mediolan, Włochy, wikimedia.org, domena publiczna
Polecenie 1

Porównaj kompozycję, sposób organizacji przestrzeni i postaci dzieł Perugina z obrazem Rafaela. Wskaż podobieństwa i różnice pomiędzy pracami artystów.

Rz7xGIXo0rDde1
lustracja przedstawia obraz Perugino „Wręczenie kluczy św. Piotrowi”. Na obrazie pokazano uroczystość przekazania św. Piotrowi kluczy do bram nieba. Obok świętego i osoby wręczającej klucze są widoczne tłumy ludzi. Wszystkie postacie ubrane są w długie, kolorowe szaty. Na drugim planie widoczne są budynki, przed którymi bawią się i tańczą ludzie.
Rafael Santi, „Papież Leon X z kardynałami Giuliem de’ Medicim i Luigim de’ Rossim”, 1520, Galeria Uffizi, Florencja, Włochy, wikimedia.org, domena publiczna
R1GUoZJPMbwg31
Ilustracja przedstawia obraz Perugino „Zaślubiny Marii”. Na obrazie widzimy kilkanaście osób ubranych w długie suknie. Jest to uroczystość zaślubin Marii. Na pierwszym planie znajduje się Maria oraz Józef zakładający kobiecie obrączkę. Obok pary i kapłana widoczne są tłumy ludzi. W tle widoczny jest budynek z wysokimi łukami.
Rafael Santi, „Madonna Sykstyńska”, 1512-1513 Galeria Obrazów Starych Mistrzów, Drezno, Niemcy, wikimedia.org domena publiczna
RtOfrNJsCipSA1
Ilustracja przedstawia obraz Rafaela Santiego „Zaślubiny Marii”. Na obrazie widzimy kilkanaście osób ubranych w długie suknie. Jest to uroczystość zaślubin Marii. Na pierwszym planie znajduje się Maria oraz Józef zakładający kobiecie obrączkę. Obok pary i kapłana widoczne są tłumy ludzi. W tle znajduje się budynek z okrągłą kopułą, na którym widnieje inskrypcja: RAPHAEL URBINAS.
Rafael Santi, „Zaślubiny Marii” 1504, Pinacoteca di Brera, Mediolan, Włochy, wikimedia.org, domena publiczna
RS6e0KLL0aOmj1
Zastanów się, jakie przedmioty z Twojego otoczenia mają ciekawą formę. Odpowiedz, co powoduje, że są funkcjonalne.
RS6e0KLL0aOmj1
Zastanów się, jakie przedmioty z Twojego otoczenia mają ciekawą formę. Odpowiedz, co powoduje, że są funkcjonalne.
RS6e0KLL0aOmj1
Zastanów się, jakie przedmioty z Twojego otoczenia mają ciekawą formę. Odpowiedz, co powoduje, że są funkcjonalne.
Inna wersja zadania

Wskaż podobieństwa i różnice pomiędzy stylami Perugina i Rafaela.

W roku 1504 roku Santi przeniósł się do Florencji. Okres ten, trwający do roku 1508, w twórczości artysty nazywany jest florenckim. W mieście zetknął się z twórczością Leonarda da Vinci, który wywarł wpływ na styl Rafaela. Inspiracje te widoczne są w Madonnie ze szczygłem, namalowanej na prezent ślubny przyjaciela Lorenza di Bartolomea Nasi z Sandrą di Matteo Canigiani. Malarz zastosował podobne rozwiązanie kompozycyjne, wpisując figury w trójkąt, a w tle zamieścił florencki pejzaż, w którym zastosował leonardowskie sfumatoSfumatosfumato a  kolorystyka, zwłaszcza użycie czystej czerwieni i niebieskiego wywołuje wrażenie czystości i harmonii, podkreślonej dodatkowo przez gesty postaci. Madonna przerwała lekturę i z czułością kieruje wzrok na dzieci, przedstawiona jest jako ziemska, opiekuńcza matka.

RsWl0Ii8Q8qC71
Ilustracja interaktywna przedstawia obraz Rafaela Santiego „Madonna ze szczygłem”. Na obrazie ukazana jest Madonna trzymająca otwartą książkę w dłoni. Obok kobiety znajduje się dwóch chłopców. Jeden jest nagi, drugi przyodziany w szaty. Madonna ubrana jest w niebiesko-czerwone szaty. Siedzi na kamieniu, a chłopcy bawią się obok kobiety. W tle widoczny jest las. Na obrazie znajdują się liczne, kolorowe figury geometryczne, którymi zaznaczone są najważniejsze elementy dzieła. Dodatkowo na ilustracji umieszczono następujące informacje: 1. Postacie wpisane są w trójkąt, którego spójność wzmacniają spojrzenia wszystkich osób, koncertujące się w samym jego centrum. 2. Oś symetrii wytyczona jest przez postać Marii. 3. Zastosowany efekt sfumato w tle potęguje wrażenie oddalania się przestrzeni i jej zanikania na horyzoncie. 4. Szczygieł symbolizuje przyszłą mękę Chrystusa. 5. Otwarta książka w dłoni Marii jest symbolem mądrości i Objawienia.
Rafael Santi, „Madonna ze szczygłem”, 1505/1506, Galeria Uffizi, Florencja, Włochy, wikimedia.org, domena publiczna

Temat Madonny z Dzieciątkiem był przez artystę wielokrotnie powtarzany. Z okresu florenckiego pochodzą także dwa słynne przedstawienia: Madonna del Prato (Madonna w zieleni) oraz Madonna z Dzieciątkiem i św. Janem (Piękna Ogrodniczka). Obrazy mają podobne cechy, postacie znajdują się na tle pejzażu. Rafael kontynuował w nich styl Leonarda, włączając efekty z obserwacji innego malarza, Michała Anioła, od którego zapożyczył czystość koloru. Santi dokonał syntezy ich malarstwa, czerpiąc z artystycznej, a nie ideowej koncepcji sztuki.

Obraz Madonna w zieleni przedstawia Marię z Chrystusem i świętym Janem Chrzcicielem w bliskim kadrze, na tle toskańskiego krajobrazu. Centrum kompozycyjne zostało lekko przesunięte w lewo, dzięki czemu postaciom, mimo że statycznym, malarz nadał wrażenia ruchu, co podkreśla także zbiegający się poza środkiem dzieła wzrok postaci. Scena została więc ożywiona, naturalnym zachowaniem osób. Madonna występuje tu w roli matki i opiekunki, a gest objęcia małego Jezusa wzmacnia to znaczenie.

R81uf0QBayAvc1
Ilustracja interaktywna przedstawia obraz Rafaela Santiego „Madonna del Prato” („Madonna na łące”). Na obrazie widzimy Madonnę pilnującą parę chłopców. Jeden jest nagi, drugi przyodziany w szaty. Kobieta jest ubrana w suknię koloru czerwono-niebieskiego. Jeden z chłopców trzyma drewniany krzyż. W tle widoczny jest zbiornik wodny oraz las. Na obrazie znajdują się liczne, kolorowe figury geometryczne, którymi zaznaczone są najważniejsze elementy dzieła. Dodatkowo na ilustracji umieszczono następujące informacje: 1. Układ postaci wpisany został w trójkąt, podkreślony przez wysuniętą prawą nogę Marii. 2. Krzyż, będący atrybutem Jana Chrzciciela i symbolem pasji, funkcjonuje tu jako przedmiot zabawy dzieci. 3. Mak odwołuje się do męki, śmierci i zmartwychwstania Chrystusa. 4. Krzewy truskawek jako pokarm świętych i symbolizują Raj.
Rafael Santi, „Madonna del Prato” („Madonna na łące”), 1506, Kunsthistorisches Museum, Wiedeń, Austria, wikimedia.org, domena publiczna

Tytuł Piękna Ogrodniczka został nadany obrazowi ze względu na urodę Marii i bogatą roślinność. W obrazie widoczne są odwołania do Św. Anny Samotrzeć Leonarda, jednak dzieło Rafaela wyróżnia się spokojem, statycznością, harmonijnym układem kompozycji, pozostając w opozycji do bogactwa kształtów i niepokoju da Vinci.

RH3hKFARnvuC41
Ilustracja interaktywna przedstawia obraz Rafaela Santiego „Piękna Ogrodniczka” („Madonna z Dzieciątkiem i św. Janem”). Na obrazie widzimy, jak Madonna pilnuje dwóch chłopców, Jezusa i świętego Jana. Jeden z chłopców jest nagi, drugi przyodziany w szaty. Madonna z dziećmi znajduje się w ogrodzie. Kobieta siedzi na kamieniu i obserwuje bawiące się dzieci. Ubrana jest w czerwono-szarą suknię. Na obrazie znajdują się liczne, kolorowe figury geometryczne, którymi zaznaczone są najważniejsze elementy dzieła. Dodatkowo na ilustracji umieszczono następujące informacje: 1. Postacie wpisane są w trójkąt, połączone są spojrzeniami i gestami. 2. Głowa Marii została przesunięta lekko w lewo – pochyla się nad Jezusem. 3. W centrum obrazu znajdują się dłonie Marii i Jezusa, połączone w geście miłości. 4. Ułożenie stóp Jezusa jest bezpośrednim cytatem z rzeźby Madonny z Brugii Michała Anioła. 5. W pejzażu w tle malarz zastosował sfumato.
Rafael Santi, „Piękna Ogrodniczka” („Madonna z Dzieciątkiem i św. Janem”), 1507, Luwr, Paryż, Francja, wikimedia.org, domena publiczna

We wczesnym okresie florenckim powstały także dzieła o innej tematyce. Trzy Gracje, to pierwszy akt kobiecy w twórczości artysty, którego bohaterkami są mitologiczne córki Zeusa: Euphrosyne, Thalia i Aglaia, reprezentujące piękno, kreatywność i płodność. Trzy boginie wpisane zostały w czworokąt. Kompozycję dynamizują gesty wychodzących poza jego obręb ręce, w których kobiety trzymają złote kule. Styl tła w Trzech Gracjach jest nawiązaniem do powstałego w tym samym czasie portretu Mony Lisy Leonarda da Vinci.

R1RjbVhJsLtMl1
Ilustracja interaktywna przedstawia obraz Rafaela Santiego „Trzy Gracje”. Na obrazie widoczne są trzy kobiet, które są pozbawione ubrań. Kobiety stoją obok siebie. Każda z nich trzyma w dłoni brązowy przedmiot. Kobieta znajdująca się w środku ma na szyi wisiorek, podobnie jak kobieta z prawej strony. Na obrazie znajduje się czerwony prostokąt oraz żółte przerywane linie, którymi wskazane są najważniejsze elementy dzieła. Dodatkowo na ilustracji umieszczono następujące informacje: 1. Postacie wpisane są w czworokąt. 2. Wystające poza obręb czworokąta ręce kobiet tworzą linię horyzontalną, powtórzoną kilkukrotnie w obrazie. W stosunku do wertykalnych kobiet malarz zachował równowagę pionów i poziomów. 3. Pejzaż w tle nawiązuje do krajobrazu namalowanego przez Leonarda da Vinci w portrecie Mony Lisy.
Rafael Santi, „Trzy Gracje”, 1504-1505, Musée Condé, Chantilly, Francja, wikimedia.org, domena publiczna

Okres rzymski

W 1508 roku Rafael udaje się do Rzymu, gdzie krystalizuje się jego własny styl malarski. Oprócz pracy nad dekoracją stanz watykańskich dla Juliusza II, wykonuje w latach 1511‑1512 portret papieża, siedzącego w fotelu, który pokazuje jak wielkie zmiany zaszły w stosowanych przez malarza środkach wyrazu. Naturalnej wielkości wizerunek przedstawia ujęcie w trzech czwartych. Rafael po mistrzowski odtworzył realistyczny wizerunek i zadbał o detale zarówno na twarzy i dłoniach papieża, jak i refleksach żołędzi na oparciu krzesła, nawiązujących do herbu rodu della Rovere.

RhjUxw2ZayaO81
Ilustracja interaktywna przedstawia obraz Rafaela Santiego „Portret Juliusza II”. Na obrazie widzimy papieża siedzącego na tronie. Ubrany jest w czerwono-białe szaty. Mężczyzna jest już w podeszłym wieku, na co wskazuje jego siwa broda. Na jego twarzy widać ból. Dodatkowo na ilustracji umieszczono następujące informacje: 1. Na draperii pojawia się motyw skrzyżowanych kluczy, symbolizujących urząd papieski. 2. Krzesło oddane zostało w perspektywicznym skrócie. 3. Na twarzy widać oznaki starości, które podkreśla długa, siwa broda. Rysuje się na niej powaga i zamyślenie. 4. Pierścienie na palcach są oznaką dostojności i rangi sprawowanej funkcji.
Rafael Santi, „Portret Juliusza II”, 1511, National Gallery, Londyn, Wielka Brytania, wikimedia.org, domena publiczna

Sława Rafaela przyniosła mu także zlecenia od osób świeckich. W 1512 roku otrzymał zamówienie od bankiera Agostina Chigi na dekorację sali Villa Farnesina, poświęconej Galatei. Malarz przedstawił dynamiczną scenę ucieczki Galatei na rydwanie z muszli, zaprzężonym w delfiny inspirowaną Metamorfozami Owidiusza. Towarzyszą jej postacie ze świata mitologii i amorki. Mimo dynamicznej, pełnej energii akcji, Rafael wyważył kompozycję freskuFreskfresku, grupując postaci i zamieszczając nimfę w centrum dzieła.

RNGDT9Ildv2xN1
Ilustracja interaktywna przedstawia obraz Rafaela Santiego „Triumf Galatei”. Na obrazie widzimy grupę osób prawdopodobnie w trakcie walki. Część z nich jest zupełnie naga. Nad sceną bójki widać latające amory. W tle widoczne są białe chmury. W centralnym punkcie obrazu znajduje się Galatea w czerwonej szacie. Dodatkowo na ilustracji umieszczono następujące informacje: 1. Galatea ma skręconą postawę ciała, podkreśloną przeciwstawnymi kierunkami głowy i rąk. Jej wzrok skierowany jest ku górze. Dynamikę podkreśla powiewający płaszcz. 2. Nimfy morskie, Nereidy, starają się uwolnić z objęć trytonów(w połowie ludzie, w połowie ryby) i ichtiocentaurów (ludzie o końskich nogach), pragnących cielesnych uciech. 3. Dwa trytony dmą w trąby, tworząc wiatr i wprowadzając w ruch rydwan. 4. Delfiny – symbole miłości ciągną rydwan z muszli. 5. Amorki mają strzały miłości skierowane w stronę Galatei.
Rafael Santi, „Triumf Galatei”, 1513-1514, Villa Farnesina, Rzym, Włochy, pinimg.com, CC BY 3.0

W okresie rzymskim Rafael nie zaprzestał malowania Madonn, z których zasłynął we wczesnym okresie twórczości. Jednym z najsłynniejszych przedstawień tego tematu jest obraz w kształcie tondaTondotonda Madonna della sedia z 1514 roku.

Pośród licznych Madonn, namalowanych przez geniusza włoskiego cinquecenta, takich jak Madonna ze szczygłem, Piękna Ogrodniczka, Madonna Sykstyńska — Madonna della Sedia (Madonna w krześle, fotelu) zajmuje szczególną pozycję. W tamtych obrazach ukazywał Rafael Madonnę niemal frontalnie, umieszczoną w obszernej przestrzeni pejzażu lub niebios. Tu — postacie Marii, Dzieciątka i małego Jana Chrzciciela ciasno wypełniają przestrzeń, tło jest neutralne, a figura Marii ujęta z profilu. Jezus staje się tu osobą równie silnie eksponowaną kompozycyjnie co Maria, ba — nawet i bardziej, gdyż umieszczony jest w centrum obrazu. Jest przedmiotem adoracji, składanej Mu przez Jana Chrzciciela, oraz czułości swej matki. Ujęcie to — odmiennie od innych Madonn Rafaelowskich, będących reprezentacyjnymi obrazami kultowymi — skupia się wyłącznie na nastroju intymności. Powstałe pomiędzy 1512 a 1516 r., dzieło zawiera rozwiązania podjęte potem przez malarzy manierystów. Kompozycja sugeruje, że mamy tu do czynienia z wizerunkiem odbitym w wypukłym lustrze (ówczesne zwierciadła były zawsze wypukłe): łokieć Dzieciątka i ramię Marii w środku tonda wydają się być umieszczone najbliżej widza, pozostałe elementy obrazy są przestrzennie cofnięte.

Antoni Ziemba

Źródło: https://encyklopedia.pwn.pl/materialy‑dodatkowe/haslo/Rafael‑Madonna‑della‑Sedia;1031128.html (dostęp z dnia 31.03.2018)

RaQcooShP0N9e
Ilustracja przedstawia obraz Rafaela Santiego „Madonna della sedia”. Na obrazie widać kobietę tulącą dziecko. Drugie dziecko przygląda się tej scenie. Kobieta ubrana jest w zielono-niebieskie szaty i na głowie ma chustę.
Rafael Santi, „Madonna della sedia”, 1514, Galleria Palatina, Florencja, Włochy, wikimedia.org, domena publiczna
Polecenie 2

Porównaj dwa tonda: Michała Anioła i Rafaela. Zwróć uwagę na sposób rozmieszczenia postaci i zabiegi kompozycyjne.

R10xlGQkxgPY91
Ilustracja przedstawia obraz Michała Anioła Buonarotti „Tondo Doni”. Na obrazie widoczna jest kobieta – Madonna siedząca na ziemi. Ubrana jest w różowo-niebieską suknię. Za nią znajduje się starszy mężczyzna z dzieckiem. Wszystkiemu przygląda się tłum ludzi.
Michał Anioł Buonarotti, „Tondo Doni”, ok. 1506, Galeria Uffizi, Florencja, Włochy, wikimedia.org, domena publiczna
RaQcooShP0N9e1
Ilustracja przedstawia obraz Rafaela Santiego „Madonna della sedia”. Na obrazie widać kobietę tulącą dziecko. Drugie dziecko przygląda się tej scenie. Kobieta ubrana jest w zielono-niebieskie szaty i na głowie ma chustę.
Rafael Santi, „Madonna della sedia”, 1514, Galleria Palatina, Florencja, Włochy, wikimedia.org, domena publiczna
RS6e0KLL0aOmj1
Zastanów się, jakie przedmioty z Twojego otoczenia mają ciekawą formę. Odpowiedz, co powoduje, że są funkcjonalne.
RS6e0KLL0aOmj1
Zastanów się, jakie przedmioty z Twojego otoczenia mają ciekawą formę. Odpowiedz, co powoduje, że są funkcjonalne.
Inna wersja zadania

Co to jest tondo?

md65c5c5fbd9d493f_0000000000116

Madonna Sykstyńska, która jest zaliczana do najcenniejszych obrazów w dziejach sztuki europejskiej, powstała jako obraz ołtarzowy – wielkie płótno o rozmiarach 265 cm na 196 cm. Rafael otrzymał zamówienie na ten obraz w 1512 r. od papieża Juliusza II. Miał on zawisnąć w benedyktyńskim klasztorze San Sisto w Piacenzy. I rzeczywiście wisiał tam zapomniany przez ponad 250 lat. W latach pięćdziesiątych XVIII w. zakupił go elektor saski i król Polski August II Mocny i przywiózł do Drezna. Musiało jednak minąć jeszcze trochę czasu, zanim Madonna Sykstyńska stała się celem pielgrzymek – obraz „odkryli” twórcy romantyzmu. Wówczas to zaczęto mówić o „wizyjnej kompozycji obrazu” i o tajemniczym nastroju, który tkwi w wyobrażeniu Maryi z Dzieciątkiem. Analizą wyrazów twarzy zajmowali się najwybitniejsi historycy sztuki, ale także poeci i filozofowie – powstały na ten temat całe antologie. Na przykład Schopenhauer mówił o „pełnym przerażenia” Dzieciątku Jezus, Hebel pisał: „dziecko wygląda na oszalałe, ma zaciśnięte zęby, płonący wzrok”. Wzrok Maryi i Dzieciątka pada na widza – rodziły się pytania, dlaczego oczy Maryi przepojone są takim bólem, a mały Jezus jest tak przerażony? Zagadkę obrazu udało się rozwiązać dopiero niedawno. Ostatnie badania wykazały, że decydujące znaczenie dla wyjaśnienia treści dzieła miało mieć pierwotne miejsce jego wystawienia. Na co wskazuje papież? Co widzą oczy Maryi i Dzieciątka? Okazuje się, że naprzeciw wysoko stojącego obrazu ołtarzowego stał krucyfiks wysoko podniesiony pod przegrodę chórową. Papież więc wskazuje palcem na krzyż, a zbolałe oczy Madonny i wystraszony wzrok Dzieciątka widzą cierpienie i śmierć. Historycy sztuki widzą w tym obrazie umiejętność Rafaela uczynienia niewidzialnego widzialnym poprzez stworzenie wrażenia uczestnictwa Matki Boskiej we Mszy. Rafael osiągnął w tym dziele doskonałą spójność.

Źródło: https://www.przewodnik‑katolicki.pl/Archiwum/2012/Przewodnik‑Katolicki‑27‑2012/Kultura/Tajemnice‑Madonny‑Sykstynskiej (dostęp z dnia 31.03.2018)

RUZ8r5e8yAEcQ1
Ilustracja interaktywna przedstawia obraz Rafaela Santiego „Madonna Sykstyńska”. Na obrazie widoczna jest grupa osób - kobieta z dzieckiem, starszy mężczyzna, klęcząca kobieta oraz dwoje amorków. Madonna jest ubrana w niebiesko-czerwoną szatę i trzyma na rękach dzieciątko. Starzec przygląda się tej scenie, a Barbara i amorki towarzyszą Madonnie. Obok postaci widoczna są zielone zasłony oraz białe chmury. Na obrazie znajduje się żółty trójkąt, którym zaznaczony jest najważniejszy element dzieła. Dodatkowo na ilustracji umieszczono następujące informacje: 1. Przed Marią z Dzieciątkiem, wpatrzony w nich klęczy Juliusz II ukazany jako św. Sykstus; prawą dłoń ma wyciągniętą w stronę widza, na zewnątrz obrazu. 2. Marię z Dzieciątkiem adoruje św. Barbara, jej wzrok skierowany jest na aniołki. 3. Madonna z Dzieciątkiem na ramieniu przedstawiona jest w delikatnym ruchu. 4. W lewym rogu znajduje się papieska tiara. 5. U dołu o krawędź obrazu opierają się dwa zamyślone aniołki. 6. Niebiańską przestrzeń zamyka po bokach zielona kotara, scena wygląda przez to teatralnie. 7. Głowy postaci tworzą trójkąt.
Rafael Santi, „Madonna Sykstyńska”, 1512-1513 Galeria Obrazów Starych Mistrzów, Drezno, Niemcy, wikimedia.org domena publiczna

W 1513 roku nowym papieżem został wybrany Giovanni Medici, który przyjął imię Leona X. Kilka lat później Rafael, sprawujący wówczas na papieskim funkcję nadzorcy budowli starożytnych, otrzymał zlecenie na wykonanie reprezentacyjnego portretu, ukazującego papieża wraz z kardynałami: Giuliem Medici i Luigi de’ Rossim. Malarz przedstawił Leona X ujętego w trzech czwartych i siedzącego przy stole. Za min umieścił kardynałów.

RlNqZSRKAwbws1
Ilustracja interaktywna przedstawia obraz Rafaela Santiego „Papież Leon X z kardynałami Giuliem de’Medicim i Luigim de’Rossim”. W centrum ukazany jest papież Leon X w towarzystwie dwóch kardynałów. Papież odziany jest w biało-czerwoną szatę oraz czerwoną czapkę. Pozostali mężczyźni także mają czerwone nakrycia. Za postaciami widoczne są fragmenty budynków. Dodatkowo na ilustracji umieszczono następujące informacje: 1. W złoconej gałce oparcia fotela odbija się okno (nawiązanie do sztuki flamandzkiej). 2. Na stole leży iluminowana Biblia. Otwarta księga i szkło powiększające w ręku Leona X sugerują, ze przerwał on czytanie. 3. Obok Biblii znajduje się bogato dekorowany, srebrno-złoty dzwonek. 4. Rafael mistrzowsko oddał fakturę tkanin: czerwonego aksamitu, adamaszkowy rękaw.
Rafael Santi, „Papież Leon X z kardynałami Giuliem de’ Medicim i Luigim de’ Rossim”, 1520, Galeria Uffizi, Florencja, Włochy, wikimedia.org, domena publiczna

Ostatnim dziełem Rafaela jest Transfiguracja czyli Przemienienie Pańskie, powstałe w latach 1518‑1520 na zlecenie Giuliana Medici dla katedry w Narbonne , a 1523 roku przeniesione do kościoła San Pietro w Rzymie. W dziele malarz połączył dwa watki biblijne: przemienienie na górze Tabor i późniejsze uzdrowienie opętanego chłopca. Obraz zaskakuje nowatorstwem w stosowaniu efektów luministycznych, grą światła i  cienia oraz kolorystycznym bogactwem.

RoMnvJ11FNexj1
Ilustracja interaktywna przedstawia obraz Rafaela Santiego „Przemienienie Pańskie”. Na obrazie widoczne jest zstąpienie Jezusa. Scenie przygląda się grupa ludzi. Z niedowierzaniem spoglądają na mężczyznę schodzącego z niebios. Postacie znajdują się na skale, w tle widoczna są liczne drzewa. Jezus ubrany jest w białą szatę. Dodatkowo na ilustracji umieszczono następujące informacje: 1. Dolna scena ukazuje cud uzdrowienia chłopca opętanego przez szatana. 2. Światło padające z lewej strony podkreśla dramatyzm i ekspresję sceny. 3. Skomplikowane układy ciał postaci i ich gestykulacja dynamizują obraz. 4. Górny epizod przedstawia przemienienie na górze Tabor: Jezus unosi się w chmurach w towarzystwie Mojżesza i Eliasza. 5. Apostołowie Piotr, Jakub i Jan leżą przerażeni wizją.
Rafael Santi, „Przemienienie Pańskie: („Transfiguracja”), 1518-1520, Muzeum Watykańskie, Watykan, wikimedia.org, domena publiczna
R1FjVg4Dj2h1b1
Ćwiczenie 1
Wymień dwa dzieła Rafaela z tak zwanego rzymskiego okresu twórczości.

Rozpoznaj dzieła. Pod obrazami wpisz ich tytuły.

.................
.................
.................
.................
R3sO8KTZjndGW1
Ćwiczenie 2
Wymień trzy postacie, które przedstawił na swoich obrazach Rafael Santi.

Rozpoznaj postacie z fragmentów dzieł. Wpisz ich imiona.

.................
.................
.................
.................
RKBd0a17n4Hue
Ćwiczenie 3
Dobierz do obrazów miejsca, w których się znajdują. Zaślubiny Marii Możliwe odpowiedzi: 1. Galeria Obrazów Starych Mistrzów, Drezno, 2. Luwr, Paryż, 3. Villa Farnesina, Rzym, 4. Brea, Mediolan, 5. Galeria Uffizi, Florencja, 6. Musée Condé, Chantilly Trzy Gracje Możliwe odpowiedzi: 1. Galeria Obrazów Starych Mistrzów, Drezno, 2. Luwr, Paryż, 3. Villa Farnesina, Rzym, 4. Brea, Mediolan, 5. Galeria Uffizi, Florencja, 6. Musée Condé, Chantilly Triumf Galatei Możliwe odpowiedzi: 1. Galeria Obrazów Starych Mistrzów, Drezno, 2. Luwr, Paryż, 3. Villa Farnesina, Rzym, 4. Brea, Mediolan, 5. Galeria Uffizi, Florencja, 6. Musée Condé, Chantilly Madonna Sykstyńska Możliwe odpowiedzi: 1. Galeria Obrazów Starych Mistrzów, Drezno, 2. Luwr, Paryż, 3. Villa Farnesina, Rzym, 4. Brea, Mediolan, 5. Galeria Uffizi, Florencja, 6. Musée Condé, Chantilly Piękna Ogrodniczka Możliwe odpowiedzi: 1. Galeria Obrazów Starych Mistrzów, Drezno, 2. Luwr, Paryż, 3. Villa Farnesina, Rzym, 4. Brea, Mediolan, 5. Galeria Uffizi, Florencja, 6. Musée Condé, Chantilly Madonna ze szczygłem Możliwe odpowiedzi: 1. Galeria Obrazów Starych Mistrzów, Drezno, 2. Luwr, Paryż, 3. Villa Farnesina, Rzym, 4. Brea, Mediolan, 5. Galeria Uffizi, Florencja, 6. Musée Condé, Chantilly

Dobierz do obrazów miejsca, w których się znajdują.

Galeria Obrazów Starych Mistrzów, Drezno, Luwr, Paryż, Villa Farnesina, Rzym, Galeria Uffizi, Florencja, Pinacoteca di Brera, Mediolan, Musée Condé, Chantilly

Zaślubiny Marii  
Trzy Gracje  
Triumf Galatei  
Madonna Sykstyńska  
Piękna Ogrodniczka  
Madonna ze szczygłem  
R17TRhEr6F6aE
Ćwiczenie 4
Uzupełnij dane na temat obrazu Triumf Galatei. Obraz zamówił u Rafaela bankier Tu uzupełnij jako dekorację sali poświęconej Galatei w Tu uzupełnij. Malarz inspirował się Tu uzupełnij Owidiusza. Przedstawił scenę ucieczki Galatei na rydwanie z Tu uzupełnij, zaprzężonym w delfiny.

Uzupełnij dane na temat obrazu Triumf Galatei.

Obraz zamówił u Rafaela bankier ............................ jako dekorację sali poświęconej Galatei w ............................... Malarz inspirował się .......................... Owidiusza. Przedstawił scenę ucieczki Galatei na rydwanie z ............, zaprzężonym w delfiny.

R4D4ashhbNsM0
Ćwiczenie 5
Kto był zleceniodawcą obrazu Madonna Sykstyńska?

Wskaż zleceniodawców obrazów.

Leon X, Juliusz II

.................
.................
R1PrNIypx0jb7
Ćwiczenie 6
Wymień dwa dzieła Rafaela pochodzące z okresu florenckiego.

Z jakiego okresu twórczości Rafaela pochodzą wskazane dzieła?

  • okres florencki
  • okres rzymski
RxS2XY6nImzly
Ćwiczenie 7
Dokończ tytuły dzieł. Madonna della Możliwe odpowiedzi: 1. łące, 2. ogrodniczka, 3. sedia, 4. sykstyńska, 5. szczygłem Madonna ze Możliwe odpowiedzi: 1. łące, 2. ogrodniczka, 3. sedia, 4. sykstyńska, 5. szczygłem Madonna na Możliwe odpowiedzi: 1. łące, 2. ogrodniczka, 3. sedia, 4. sykstyńska, 5. szczygłem Piękna Możliwe odpowiedzi: 1. łące, 2. ogrodniczka, 3. sedia, 4. sykstyńska, 5. szczygłem Madonna Możliwe odpowiedzi: 1. łące, 2. ogrodniczka, 3. sedia, 4. sykstyńska, 5. szczygłem

Dokończ tytuły dzieł.

łące, sedia, szczygłem, sykstyńska, ogrodniczka

Madonna della  
Madonna ze  
Madonna na  
Piękna  
Madonna  
Polecenie 3

Na podstawie trzech wybranych dzieł opisz przemiany stylu Rafaela od okresu wczesnego do dojrzałej twórczości. W pracy uwzględnij inspiracje malarza.

RAsJUqcFJcBWJ
Wykonaj zadanie zgodnie z poleceniem.
Polecenie 4

Dokonaj analizy porównawczej dzieł.

R19hlfll4VwQV1
Ilustracja przedstawia obraz Leonardo da Vinci „Święta Anna Samotrzeć”. Na obrazie widzimy dwie dorosłe postacie oraz dzieciątko. Jedna z kobieta trzyma małego chłopca. Chłopiec próbuje wejść na leżącą obok niego owieczkę. Za postaciami widnieje się krajobraz gór oraz drzew.
Leonardo da Vinci, „Święta Anna Samotrzeć”, 1506-1513, Luwr, Paryż, Francja, wikimedia.org, domena publiczna
RCCbNIAwZiDO61
Ilustracja przedstawia obraz Rafaela Santiego „Piękna Ogrodniczka” („Madonna z Dzieciątkiem i św. Janem”). Na obrazie widzimy, jak Madonna pilnuje dwóch chłopców, Jezusa i świętego Jana. Jeden z chłopców jest nagi, drugi przyodziany w szaty. Madonna z dziećmi znajduje się w ogrodzie. Kobieta siedzi na kamieniu i obserwuje bawiące się dzieci. Ubrana jest w czerwono-szarą suknię.
Rafael Santi, „Piękna Ogrodniczka” („Madonna z Dzieciątkiem i św. Janem”), 1507, Luwr, Paryż, Francja, wikimedia.org, domena publiczna

Wskaż cztery cechy kompozycji.

RD1LKN3odtQmY
Wykonaj zadanie zgodnie z poleceniem.

Wymień cztery cechy kolorystyki.

Rpi5rYHCH0Wxz
Wykonaj zadanie zgodnie z poleceniem.

Wypisz trzy elementy właściwe dla sposobu ukazania przestrzeni.

R1A3N173bKI3g
Wykonaj zadanie zgodnie z poleceniem.

Wskaż cztery właściwości światłocienia.

R1BHVTdgcRSyU
Wykonaj zadanie zgodnie z poleceniem.
Inna wersja zadania

Wybierz jeden z obrazów Rafaela Santi, na którym przedstawił Madonnę. Scharakteryzuj go.

md65c5c5fbd9d493f_0000000000240

Słownik pojęć

Fresk
Fresk

– al fresco, buon fresco, malarska technika malarstwa ściennego, polegająca na malowaniu na mokrym tynku (pokrytym kilkoma warstwami zaprawy) farbami z pigmentów odpornych na alkaliczne działanie wapna, rozprowadzonymi wodą deszczową.

Tondo
Tondo

– obraz lub płaskorzeźba umieszczone w polu o kształcie koła.

Sfumato
Sfumato

– (wł. zadymione, mgliste, cieniowane), miękki modelunek malarski o łagodnych przejściach tonalnych i światłocieniowych, zacierający wyrazistość konturu.

Słownik pojęć został opracowany na podstawie:

encyklopedia.pwn.pl

Galeria dzieł sztuki

RtOfrNJsCipSA1
Ilustracja przedstawia obraz Rafaela Santiego „Zaślubiny Marii”. Na obrazie widzimy kilkanaście osób ubranych w długie suknie. Jest to uroczystość zaślubin Marii. Na pierwszym planie znajduje się Maria oraz Józef zakładający kobiecie obrączkę. Obok pary i kapłana widoczne są tłumy ludzi. W tle znajduje się budynek z okrągłą kopułą, na którym widnieje inskrypcja: RAPHAEL URBINAS.
Rafael Santi, „Zaślubiny Marii” 1504, Pinacoteca di Brera, Mediolan, Włochy, wikimedia.org, domena publiczna
Rz7xGIXo0rDde1
lustracja przedstawia obraz Perugino „Wręczenie kluczy św. Piotrowi”. Na obrazie pokazano uroczystość przekazania św. Piotrowi kluczy do bram nieba. Obok świętego i osoby wręczającej klucze są widoczne tłumy ludzi. Wszystkie postacie ubrane są w długie, kolorowe szaty. Na drugim planie widoczne są budynki, przed którymi bawią się i tańczą ludzie.
Rafael Santi, „Papież Leon X z kardynałami Giuliem de’ Medicim i Luigim de’ Rossim”, 1520, Galeria Uffizi, Florencja, Włochy, wikimedia.org, domena publiczna
R1GUoZJPMbwg31
Ilustracja przedstawia obraz Perugino „Zaślubiny Marii”. Na obrazie widzimy kilkanaście osób ubranych w długie suknie. Jest to uroczystość zaślubin Marii. Na pierwszym planie znajduje się Maria oraz Józef zakładający kobiecie obrączkę. Obok pary i kapłana widoczne są tłumy ludzi. W tle widoczny jest budynek z wysokimi łukami.
Rafael Santi, „Madonna Sykstyńska”, 1512-1513 Galeria Obrazów Starych Mistrzów, Drezno, Niemcy, wikimedia.org domena publiczna
RmVtGRoPsH10Z1
lustracja przedstawia obraz Rafaela Santiego „Madonna ze szczygłem”. Na obrazie ukazana jest Madonna trzymająca otwartą książkę w dłoni. Obok kobiety znajduje się dwóch chłopców. Jeden jest nagi, drugi przyodziany w szaty. Madonna ubrana jest w niebiesko-czerwone szaty. Siedzi na kamieniu, a chłopcy bawią się obok kobiety. W tle widoczny jest las.
Rafael Santi, „Madonna ze szczygłem”, 1505/1506, Galeria Uffizi, Florencja, Włochy, wikimedia.org, domena publiczna
R1dgatXRztS721
Ilustracja przedstawia obraz Rafaela Santiego „Madonna del Prato” („Madonna na łące”). Na obrazie widzimy Madonnę pilnującą parę chłopców. Jeden jest nagi, drugi przyodziany w szaty. Kobieta jest ubrana w suknię koloru czerwono-niebieskiego. Jeden z chłopców trzyma drewniany krzyż. W tle widoczny jest zbiornik wodny oraz las.
Rafael Santi, „Madonna del Prato” („Madonna na łące”), 1506, Kunsthistorisches Museum, Wiedeń, Austria, wikimedia.org, domena publiczna
RCCbNIAwZiDO61
Ilustracja przedstawia obraz Rafaela Santiego „Piękna Ogrodniczka” („Madonna z Dzieciątkiem i św. Janem”). Na obrazie widzimy, jak Madonna pilnuje dwóch chłopców, Jezusa i świętego Jana. Jeden z chłopców jest nagi, drugi przyodziany w szaty. Madonna z dziećmi znajduje się w ogrodzie. Kobieta siedzi na kamieniu i obserwuje bawiące się dzieci. Ubrana jest w czerwono-szarą suknię.
Rafael Santi, „Piękna Ogrodniczka” („Madonna z Dzieciątkiem i św. Janem”), 1507, Luwr, Paryż, Francja, wikimedia.org, domena publiczna
ROgmiD3DWS4o21
lustracja przedstawia obraz Rafaela Santiego „Trzy Gracje”. Na obrazie widoczne są trzy kobiet, które są pozbawione ubrań. Kobiety stoją obok siebie. Każda z nich trzyma w dłoni brązowy przedmiot. Kobieta znajdująca się w środku ma na szyi wisiorek, podobnie jak kobieta z prawej strony.
Rafael Santi, „Trzy Gracje”, 1504-1505, Musée Condé, Chantilly, Francja, wikimedia.org, domena publiczna
R3XDD5z7xePFq1
lustracja przedstawia obraz Rafaela Santiego „Portret Juliusza II”. Na obrazie widzimy papieża siedzącego na tronie. Ubrany jest w czerwono-białe szaty. Mężczyzna jest już w podeszłym wieku, na co wskazuje jego siwa broda. Na jego twarzy widać ból.
Rafael Santi, „Portret Juliusza II”, 1511, National Gallery, Londyn, Wielka Brytania, wikimedia.org, domena publiczna
R1DuSi0QgAMg3
Ilustracja interaktywna przedstawia obraz Rafaela Santiego „Triumf Galatei”. Na obrazie widzimy grupę osób prawdopodobnie w trakcie walki. Część z nich jest zupełnie naga. Nad sceną bójki widać latające amory. W tle widoczne są białe chmury. W centralnym punkcie obrazu znajduje się Galatea w czerwonej szacie.
Rafael Santi, „Triumf Galatei”, 1512, Villa Farnesina, Rzym, Włochy, pinimg.com, CC BY 3.0
RaQcooShP0N9e1
Ilustracja przedstawia obraz Rafaela Santiego „Madonna della sedia”. Na obrazie widać kobietę tulącą dziecko. Drugie dziecko przygląda się tej scenie. Kobieta ubrana jest w zielono-niebieskie szaty i na głowie ma chustę.
Rafael Santi, „Madonna della sedia”, 1514, Galleria Palatina, Florencja, Włochy, wikimedia.org, domena publiczna
R10xlGQkxgPY91
Ilustracja przedstawia obraz Michała Anioła Buonarotti „Tondo Doni”. Na obrazie widoczna jest kobieta – Madonna siedząca na ziemi. Ubrana jest w różowo-niebieską suknię. Za nią znajduje się starszy mężczyzna z dzieckiem. Wszystkiemu przygląda się tłum ludzi.
Michał Anioł Buonarotti, „Tondo Doni”, ok. 1506, Galeria Uffizi, Florencja, Włochy, wikimedia.org, domena publiczna
RvfYUaqBw0Wsm1
Ilustracja przedstawia obraz Rafaela Santiego „Madonna Sykstyńska”. Na obrazie widoczna jest grupa osób - kobieta z dzieckiem, starszy mężczyzna, klęcząca kobieta oraz dwoje amorków. Madonna jest ubrana w niebiesko-czerwoną szatę i trzyma na rękach dzieciątko. Starzec przygląda się tej scenie, a Barbara i amorki towarzyszą Madonnie. Obok postaci widoczna są zielone zasłony oraz białe chmury.
Rafael Santi, „Madonna Sykstyńska”, 1513-1514 Galeria Obrazów Starych Mistrzów, Drezno, Niemcy, wikimedia.org domena publiczna
R1CeCscWcqwCu1
Ilustracja przedstawia obraz Rafaela Santiego „Papież Leon X z kardynałami Giuliem de’Medicim i Luigim de’Rossim”. W centrum ukazany jest papież Leon X w towarzystwie dwóch kardynałów. Papież odziany jest w biało-czerwoną szatę oraz czerwoną czapkę. Pozostali mężczyźni także mają czerwone nakrycia. Za postaciami widoczne są fragmenty budynków.
Rafael Santi, „Papież Leon X z kardynałami Giuliem de’ Medicim i Luigim de’ Rossim”, 1518, Galeria Uffizi, Florencja, Włochy, wikimedia.org, domena publiczna
R134H6xygnnf6
Ilustracja przedstawia obraz Rafaela Santiego „Przemienienie Pańskie”. Na obrazie widoczne jest zstąpienie Jezusa. Scenie przygląda się grupa ludzi. Z niedowierzaniem spoglądają na mężczyznę schodzącego z niebios. Postacie znajdują się na skale, w tle widoczna są liczne drzewa. Jezus ubrany jest w białą szatę.
Rafael Santi, „Przemienienie Pańskie: („Transfiguracja”), 1518-1520, Muzeum Watykańskie, Watykan, wikimedia.org, domena publiczna
md65c5c5fbd9d493f_0000000000292

Bibliografia

W. Beckett, Historia malarstwa. Wędrówki po historii sztuki Zachodu, Arkady, Warszawa 1997.

Muzea świata, Luwr, Świat Książki, Warszawa 2005.

Muzea świata, National Gallery, Świat Książki, Warszawa 2005.

Muzea świata, Uffizi, Świat Książki, Warszawa 2005.

Wielcy Malarze, ich życie, inspiracje i dzieło. Rafael, nr 38, Gazeta Wyborcza 1999.