Reakcje zobojętniania

1. Cele lekcji

a) Wiadomości

Uczeń zna pojęcia: miareczkowanie, titrant, alkacymetria.

b) Umiejętności

Uczeń potrafi:

• wyjaśnić istotę reakcji zobojętniania,

• zapisać równania reakcji zobojętniania w sposób cząsteczkowy, jonowy i jonowy skrócony,

• przeprowadzić reakcje zobojętniania,

• ocenić, kiedy powstanie sól obojętna, wodorosól, hydroksosól,

• wykonywać proste doświadczenia,

• postrzegać wynik reakcji.

c) Postawy

Uczeń współpracuje w grupie.

2. Metoda i forma pracy

Metody:

• pokaz,

• eksperyment laboratoryjny,

• burza mózgów,

• pogadanka.

Formy pracy:

• praca z całym zespołem,

• praca w grupach,

• praca indywidualna.

3. Środki dydaktyczne

Karty pracy, sprzęt i odczynniki niezbędne do wykonania doświadczeń.

4. Przebieg lekcji

a) Faza przygotowawcza

Przypomnienie definicji kwasów i zasad wg Arrheniusa.

b) Faza realizacyjna

1. Podanie tematu lekcji.

2. Pokaz miareczkowania 50 cmIndeks górny 3³ roztworu wodorotlenku sodu o stężeniu 0,5 M kwasem solnym o nieznanym stężeniu w obecności fenoloftaleiny.

3. Zapis obserwacji.

4. Sformułowanie wniosków i odpowiedniego równania reakcji w formie cząsteczkowej i jonowej.

5. Zdefiniowanie reakcji zobojętniania.

6. Omówienie zastosowania miareczkowania.

7. Uzasadnienie zapisu jonowego, poprzez badanie przewodnictwa produktu reakcji.

8. Obliczanie stężenia użytego kwasu.

9. Projektowanie i przeprowadzanie reakcji kwasów z zasadami lub odwrotnie w grupach uczniowskich, mających na celu wyznaczenie stężenia molowego jednego z reagentów lub zastosowanie odpowiedniego wskaźnika pozwalającego na najbardziej precyzyjne wyznaczenie poszukiwanego stężenia.

10. Omówienie doświadczeń wykonywanych przez uczniów.

11. Zapis obserwacji.

12. Sformułowanie wniosków.

13. Zapis odpowiednich równań reakcji i wykonanie niezbędnych obliczeń.

c) Faza podsumowująca

1. Omówienie reakcji niecałkowitego zobojętniania, prowadzących do powstania wodorosoli lub hydroksosoli.

2. Zapis przykładowych równań reakcji.

3. Samodzielna praca uczniów (załącznik 1).

5. Bibliografia

S. Hejwowska, R. Marcinkowski, J. Staluszka, Chemia organiczna. Chemia 2. Zakres podstawowy, Podręcznik dla liceum ogólnokształcącego, liceum profilowanego i technikum, Wydawnictwo Pedagogiczne Operon, Gdynia 2003.

6. Załączniki

Karta pracy ucznia

załącznik 1

1. Zapisz w postaci cząsteczkowej i jonowej równania reakcji częściowego zobojętniania kwasu siarkowego (VI) zasadą potasową.

....................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................

Rysunek przedstawia schematy doświadczeń :

R1BaOEeATk9kH

2. W której zlewce zaszła reakcja zobojętniania? Napisz równanie tej reakcji w formie cząsteczkowej, jonowej i jonowej uproszczonej.

....................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................

3. Określ odczyn roztworu powstałego po zmieszaniu 100 cmIndeks górny 3³ półmolowego roztworu kwasu azotowego (V) z 50 cmIndeks górny 3³ półmolowego roztworu wodorotlenku baru. Zapisz odpowiednie równanie reakcji chemicznej w formie jonowej.

....................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................

b) Zadanie domowe

U chorych na nadkwasotę pH kwasu solnego występującego w żołądku jest mniejsze niż 1.

Próbkę soku z żołądka pacjenta zmiareczkowano roztworem wodorotlenku sodu o stężeniu 0,2 mola/dm3.

1. Narysuj zestaw do miareczkowania, który można wykorzystać do tego badania.

2. Zaproponuj wskaźnik, jakiego należy użyć, aby określić stężenie kwasu.

3. Przedstaw obserwacje z miareczkowania wybranym wskaźnikiem.

4. Sformułuj wnioski.

5. Zapisz równanie reakcji w formie jonowej.

6. Oblicz jaka objętość 0,1 molowego kwasu solnego jest potrzebna do zobojętnienia roztworu zawierającego 4g NaOH.

7. Zaproponuj jaką substancję należy podać choremu na nadkwasotę, aby bezpiecznie obniżyć zawartość kwasu w żołądku. Uzasadnij swój wybór.

7. Czas trwania lekcji

45 minut

8. Uwagi do scenariusza

brak