Renesansowa wizja człowieka

1. Cele lekcji

a) Wiadomości

Uczeń:

• zna definicję humanizmu i neoplatonizmu,

• wymienia przedstawicieli epoki odrodzenia,

• zna tematykę poruszaną przez renesansowych twórców.

b) Umiejętności

Uczeń potrafi:

• czytać tekst literacki ze zrozumieniem,

• interpretować utwory literackie,

• argumentować i wyciągać wnioski,

• stworzyć portret reprezentanta epoki na podstawie tekstów literackich.

2. Metoda i forma pracy

Praca z tekstem, burza mózgów, dyskusja.

3. Środki dydaktyczne

1. Podręcznik do kształcenia literackiego.

2. Materiały przygotowane przez nauczyciela.

4. Przebieg lekcji

a) Faza przygotowawcza

Nauczyciel wprowadza w temat, zadając pytanie: Jakie prądy myślowe określały epokę renesansu? Wśród odpowiedzi powinny pojawić się definicje humanizmu i neoplatonizmu. Prowadzący może uzupełnić odpowiedzi uczniów.

b) Faza realizacyjna

Nauczyciel zadaje pytanie, jaki powinien być człowiek renesansu? Pojawiające się w czasie burzy mózgów odpowiedzi zapisuje na tablicy:

• człowiek żyjący godnie

• ciekawy świata

• pogodzony z losem

• żyjący w zgodzie z naturą

• dobry obywatel i patriota

Nauczyciel dzieli klasę na grupy. Zadaniem każdego zespołu jest zebranie, na podstawie materiału literackiego, argumentów potwierdzających określoną cechę człowieka renesansu.

człowiek żyjący godnie - to taki, który bez względu na okoliczności żyje w zgodzie z otoczeniem i samym sobą. Nie intryguje i nie plotkuje. Szanuje swoje człowieczeństwo, pomaga bliźnim, a swoim zachowaniem stara się sprawić im radość. Cnotliwe życie jest najlepszym świadectwem jego prawości.

[Przykłady:

Jan Kochanowski: Pieśń XIX, ks. II, Jest kto, co by wzgardziwszy te doczesne rzeczy...

Pieśń XXIV, ks. II, Niezwykłym i nie leda piórem opatrzony...

Fraszki: Do gór i lasów oraz Do fraszek

człowiek pogodzony z losem - to stoik, który z pokorą przyjmuje różne odmiany losu. Nie walczy z przeznaczeniem, potrafi ze spokojem przyjmować zarówno smutki, jak i radości, tragedię oraz szczęście. W każdej sytuacji zachowuje wewnętrzną równowagę.

[Przykłady:

Jan Kochanowski: Treny

Pieśń IX, ks. II,Nie porzucaj nadzieje...

Fraszki: O żywocie ludzkim, Człowiek Boże igrzysko

żyjący w zgodzie z naturą – rytm swojego życia zespolił z rytmem natury, nie walczy z nią, nie przeciwstawia się działaniom jej sił. Głosi afirmację świata, dostrzega jego piękno i harmonię. To także dobry ziemianin i gospodarz, żyjący uczciwie w zgodzie z przyrodą i ludźmi.

[Przykłady:

Mikołąj Rej Żywot człowieka poczciwego

Jan Kochanowski: Hymn

Pieśń II, ks. I,Serce roście patrząc na te czasy...

Fraszka Na lipę

dobry obywatel i patriota – nade wszystko kocha swoją ojczyznę i gotów jest za nią oddać życie. Pracuje na rzecz kraju, a dobro ojczyzny przedkłada nad dobro prywatne. Jest wykształcony, posiada ogładę towarzyską. Ma opinię obywatela prawego, uczciwego i sumiennie wykonującego swoje obowiązki.

[Przykłady:

Jan Kochanowski: Odprawa posłów greckich

Pieśń o spustoszeniu Podola

Pieśń XII, ks. II,Nie masz, i po drugi raz nie masz wątpliwości...

Andrzej Frycz Modrzewski : O poprawie Rzeczypospolitej

Piotr Skarga: Kazania sejmowe

Po wyznaczonym na wykonanie polecenia czasie uczniowie przedstawiają swoje prace. Nauczyciel prosi o umotywowanie wyboru tekstów, interpretację wybranych cytatów.

c) Faza podsumowująca

Podsumowaniem zajęć może być krótka dyskusja inspirowana pytaniem nauczyciela: Czy wizja idealnego człowieka renesansu ukazana w twórczości tego okresu mogłaby zainspirować współczesnego czytelnika?

5. Bibliografia

1. Mrowcewicz K., Przeszłość to dziś. Literatura, język, kultura, Wydawnictwo STENTOR, Warszawa 2003.

2. Ziomek J., Literatura odrodzenia, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1987.

6. Załączniki

a) Zadanie domowe

Napisz charakterystykę człowieka renesansu.

b) Notatki dla nauczyciela

Humanizm – (od łac. humanus – ludzki) światopogląd stawiający w centrum świata człowieka, jego potrzeby duchowe i materialne. Humanista to człowiek znający sztuki piękne, posiadający dar tworzenia, człowiek twórczy i wykształcony (po studiach nad filozofią, polityką, sztuką i literaturą), znający sztukę i literaturę antyku, prawidła języka.

Neoplatonizm – światopogląd odwołujący się do myśli Platona i jego następców. Ludzie renesansu opierali na nim nową koncepcję człowieka. Jeśli świat dzieli się na część idealną, duchową (Bóg, aniołowie) i materialną, cielesną (zwierzęta, rośliny, minerały), to człowiek jest jego niezbędnym dopełnieniem, ponieważ łączy w sobie te dwie strefy. Przez duszę uczestniczy w świecie idei, przez ciało – w świecie materii. Człowiek, jako jedyne stworzenie, posiada wolną wolę, a człowieczeństwo jest nie tyle darem, ile zadaniem.

7. Czas trwania lekcji

45 minut

8. Uwagi do scenariusza

brak