Rewolucja niepodległościowa w Ameryce Łacińskiej
(1810‑1825)

1. Cele lekcji

a) Wiadomości

Po przeprowadzonej lekcji uczeń:

• wie, kiedy nastąpiło odkrycie Ameryki przez Krzysztofa Kolumba,

• zna założenia układu w Tordesillas,

• zna genezę terminu: Ameryka Łacińska,

• rozumie pojęcia: Kreol, kreol, konkwista,

• zna przyczyny i przebieg rewolucji niepodległościowej w Ameryce Łacińskiej,

• zna sylwetkę Simona Bolivara,

• zna państwa Ameryki Łacińskiej.

b) Umiejętności

Uczeń:

• odnajduje na mapie Ameryki Łacińskiej poszczególne państwa i nazywa ich stolice,

• analizuje fakty historyczne i wyciąga z nich wnioski.

2. Metoda i forma pracy

Heureza: uczniowie dzielą się swoją wiedzą na temat odkrycia Ameryki i początków kolonizacji kontynentu.

Wykład: nauczyciel omawia ekonomię kolonii i sposób administrowania nimi przez metropolie. Przedstawia przebieg rewolucji niepodległościowej w Ameryce Łacińskiej. Uczniowie nazywają państwa południowoamerykańskie i odnajdują je na mapie.

3. Środki dydaktyczne

1. Mapa Ameryki Południowej.

2. Portret Simona Bolivara.

4. Przebieg lekcji

a) Faza przygotowawcza

Nauczyciel przypomina historię Ameryki Południowej od okrycia kontynentu do początku wieku XIX (pytanie do uczniów: kto i kiedy dokonał odkrycia Ameryki). Nauczyciel prosi uczniów, by wskazali, jakimi językami posługują się mieszkańcy Ameryki Łacińskiej. Przedstawia uzgodnienia układu w Tordesillas (1494) dzielącego kontynent na część portugalską i hiszpańską. Kim była rdzenna ludność Ameryki Południowej i dlaczego nazwano ich Indianami? (na pytania odpowiadają uczniowie). Nauczyciel opowiada
o sposobie administrowania przez metropolie swoimi południowo‑amerykańskimi terytoriami. Wymienia przyczyny kolonizacji, m.in. podkreśla wagę dochodów
z Ameryki Łacińskiej w budżecie Hiszpanii.

b) Faza realizacyjna

1. Wyjaśnienie nazwy: Ameryka Łacińska.

2. Omówienie sytuacji wewnętrznej w koloniach hiszpańskich na początku XIX wieku (kwestie gospodarcze i administracyjne).

3. Wyjaśnienie, kim byli Kreole i dlaczego stali się inicjatorami i główną siłą rewolucji.

4. Przypomnienie idei epoki oświecenia, które mogły wpłynąć na decyzję o rozpoczęciu buntu mieszkańców Ameryki przeciwko Hiszpanii.

5. Przedstawienie okoliczności wybuchu rewolucji i jej przebiegu; stosunek Stanów Zjednoczonych i Wielkiej Brytanii do wydarzeń w Ameryce Łacińskiej.

6. Postać Simona Bolivara.

7. Rezultaty rewolucji niepodległościowej i omówienie odmiennej drogi Brazylii do niepodległości.

c) Faza podsumowująca

Uczniowie wymieniają państwa Ameryki Południowej. Odnajdują je na mapie geograficznej, nazywają ich stolice. Szukają na mapie państwa, które wzięło swoją nazwę od legendy ruchu wyzwoleńczego Simona Bolivara.

5. Bibliografia

1. Dobrzycki W., Historia stosunków międzynarodowych w czasach nowożytnych,
   1815‑1945, Scholar, Warszawa 1996.

2. Harley R., Libertadores – bohaterowie Ameryki Łacińskiej, przekł. B. Kluczykowska‑Sienkiewicz, Wydawnictwo W.A.B., Warszawa 2004.

6. Załączniki

a) Zadanie domowe

Sylwetka Simona Bolivara w literaturze pięknej – lektura powieści G. G. Marqueza Generał w labiryncie.

7. Czas trwania lekcji

45 minut

8. Uwagi do scenariusza

Ameryka Łacińska od dłuższego już czasu cieszy się w naszym kraju rosnącym zainteresowaniem. Barwność tętniącego życiem kontynentu, cała plejada wybitnych pisarzy południowoamerykańskich i wiele innych czynników decydują o tym, że coraz więcej uczniów chce się uczyć języka hiszpańskiego. Warto, żeby wraz z nauką języka szła w parze wiedza o historii tych, dla których jest on mową ojczystą.

Lekcja niniejsza stawia sobie za cel przybliżenie fragmentu historii kontynentu słabo jeszcze u nas znanego, a przecież bardzo interesującego.