Rodzaje rzeczowników

1. Cele lekcji

a) Wiadomości

Uczeń:

• zna pytania, na które odpowiada rzeczownik,

• rozumie podział rzeczowników.

b) Umiejętności

Uczeń:

• potrafi wymienić przykład rzeczownika w danym rodzaju,

• umie właściwie nazwać wskazany rzeczownik.

2. Metoda i forma pracy

• praca z materiałem źródłowym,

• praca w grupach.

3. Środki dydaktyczne

• wycinki prasowe z ilustracjami, zdjęciami osób, przedmiotów, zwierząt, roślin,

zjawisk,

• białe brystole,

• flamastry, klej.

4. Przebieg lekcji

a) Faza przygotowawcza

Nauczyciel dzieli klasę na 5 zespołów (najlepiej w drodze losowania - uczniowie odliczają do 5 i każde dziecko z kolejną cyfrą siada w danej grupie).

Uczniowie rozkładają swoje materiały prasowe i wybierają zdjęcia, ilustracje określonego rodzaju.

Nauczyciel przydziela każdej grupie jeden określony rodzaj rzeczowników:

grupa 1. wyszukuje ilustracje osób,

grupa 2. szuka ilustracji, rysunków zwierząt,

grupa 3. powinna odnaleźć zdjęcia roślin,

grupa 4. szuka ilustracji zjawisk,

grupa 5. próbuje odnaleźć zdjęcia stanów emocjonalnych i uczuć.

Jeśli uczniowie nie odnajdą przykładów w materiałach prasowych, mogą narysować określone rzeczowniki.

b) Faza realizacyjna

Nauczyciel rozdaje brystole, na których uczniowie pracujący w poszczególnych zespołach naklejają ilustracje lub zdjęcia określonych rzeczowników.

Nauczyciel powinien przez cały czas kontrolować pracę uczniów.

Po wykonaniu plansz nauczyciel wspólnie z uczniami omawia je, wprowadzając jednocześnie nazwę danej grupy rzeczowników. Nauczyciel poleca uczniom wyjaśnić, jaki rzeczownik nazywamy pospolitym a jaki własnym oraz czym różni się rzeczownik żywotny od nieżywotnych.

Następnie uczniowie zapisują przykłady rzeczowników z kolejnych grup ( załącznik 1),

a potem odmieniają przez przypadki w obu liczbach po jednym rzeczowniku z każdej grupy.

c) Faza podsumowująca

Na zakończenie lekcji nauczyciel podsumowuje pracę uczniów, oceniając przygotowane plansze oraz utrwala poznane wiadomości, dotyczące rzeczowników.

Warto powtórzyć kilkakrotnie ten podział, by dzieciom nie myliły się rodzaje rzeczowników.

Uczniowie zapisują notatkę w formie wykresu.

RZECZOWNIKI

WŁASNE POSPOLITE

ŻYWOTNE NIE ŻYWOTNE KONKRETNE ABSTRAKCYJNE

5. Bibliografia

1. Łuczak A, Murdzek A., Między nami, zeszyt ćwiczeń dla klasy 4, Gdańskie Wydawnictwo Oświatowe, Gdańsk 2006.

2. Przyłubscy E. i F., Język polski na co dzień, Wiedza Powszechna, Warszawa 1990, s. 21‑23.

6. Załączniki

a) Karta pracy ucznia

załącznik 1.

rzeczowniki własne –

rzeczowniki pospolite –

rzeczowniki konkretne –

rzeczowniki abstrakcyjne –

rzeczowniki żywotne –

rzeczowniki nieżywotne –

b) Notatki dla nauczyciela

rzeczowniki własne: Anna, Azor, Mruczek, Warszawa, Polska

rzeczowniki pospolite: kot, pies, róża, rzeka, ulica

rzeczowniki konkretne: żmija, stół, dach, bez, deszcz

rzeczowniki abstrakcyjne: złość, czytanie, gniew, miłość

rzeczowniki żywotne: szewc, krasnoludek, sprzedawczyni

rzeczowniki nieżywotne: tablica, zmęczenie, jaśmin

7. Czas trwania lekcji

45 minut

8. Uwagi do scenariusza

Scenariusz przeznaczony jest do realizacji w klasie 5.