E-materiały do kształcenia zawodowego

Organizacja i prowadzenie robót związanych z nawadnianiem użytków rolnych oraz wykonywaniem stawów rybnych

BUD.22. Organizacja i prowadzenie robót melioracyjnych - Technik inżynierii środowiska i melioracji 311208

bg‑green

Rodzaje systemów nawadniania użytków rolnych

ATLAS INTERAKTYWNY

1
R1l6EfPgMHWwT1
Rodzaje systemów nawadniania użytków rolnych
Źródło: Akademia Finansów i Biznesu Vistula, licencja: CC BY 3.0.

Czynności zawodowe

Do zadań technika inżynierii środowiska i melioracji należą:

1) organizowanie i prowadzenie robót związanych z wykonywaniem i eksploatacją obiektów gospodarki wodnej;
2) organizowanie i prowadzenie robót związanych z wykonywaniem i utrzymaniem dróg dojazdowych do gruntów rolnych;
3) organizowanie i prowadzenie robót regulacyjnych na małych ciekach wodnych;
4) organizowanie i wykonywanie robót melioracyjnych.

Osoba z takim wykształceniem powinna zatem posiadać kompetencje w zakresie znajomości rodzajów systemów nawadniania użytków rolnych.

Nawadnianie

Źródłem wody mogą być zbiorniki wodne naturalne i sztuczne, wody powodziowe, rzeki, kanały, studnie i ścieki. Budowa i eksploatacja urządzeń nawadniających jest kosztowna, dlatego opłacają się one tylko w produkcji intensywnej. Niekiedy z wodą wprowadza się również składniki pokarmowe roślin, gdy wykorzystuje się ścieki lub dodaje nawóz do wody deszczowanej. 

Nawadnianie może mieć także skutki uboczne, jeżeli wykonuje się je zbyt często, zbyt intensywnie (niszczenie struktury gleby podczas deszczowania) lub dawki polewowe są zbyt duże. Ilość wody, która powinna być dostarczona w ciągu okresu wegetacyjnego, zależy od potrzeb wodnych roślin, planowanego plonu, ilości opadów i stanu uwilgotnienia gleby, a także od systemu nawadniania; wynosi ona od kilku do kilkunastu tysięcy metrów sześciennych na hektar.  

Jednorazowe dostarczenie takiej ilości wody przekraczałoby maksymalną pojemność wodną czynnej warstwy gleby, dlatego normę dzieli się na dawki polewowe i dostarcza je w odpowiednich odstępach czasu, stosownie do potrzeb roślin. Nieodpowiednie nawadnianie może spowodować nadmierne uwilgotnienie gleby, a nawet doprowadzić do zabagnienia. Ujemną konsekwencją nawadniania jest zubożenie naturalnych zbiorników wody, wymywanie składników pokarmowych (ługowanie) i zagrożenie chorobami przenoszonymi razem z wodą lub ściekami i skażenie gleb wodami niedostatecznie czystymi.  Nawadnianie to jeden z systemów melioracji wodnych polegający na dostarczaniu glebie wody w celu pokrycia jej niedoborów i zwiększenia jej produktywności.

Rodzaje nawadniania

W zależności od sposobu rozprowadzania wody rozróżnia się następujące rodzaje nawadniania: 

1. bruzdowe – nawadnianie gruntów ornych, polegające na wprowadzaniu wody do specjalnie wykonanych bruzd, z których przesiąka ona do gleby; stosowane przy utylizacji ścieków miejskich,  

2. deszczowniane (deszczowanie), nawadnianie pól za pomocą sztucznego deszczu wytwarzanego przez deszczownię; deszczownia składa się z następujących elementów: - ujęcia wody wraz z agregatem pompowym podającym wodę pod ciśnieniem do rurociągów - rurociągów doprowadzających wodę od pompy na deszczowany obszar - rurociągów wyposażonych w zraszacze, których zadaniem jest rozpryskiwanie podawanej wody.

Rodzaje deszczowni:

1) przenośne;
2) półstałe, gdzie takie elementy jak agregat pompowy i rurociąg doprowadzający są zamocowane na stałe, a rurociągi powierzchniowe i deszczujące są przenośne;
3) stałe.

3. grawitacyjne, przy którym woda napływa samoczynnie na nawadniane pole,  

4. kroplowe, polegające na umiejscowieniu przy roślinach przewodów polietylenowych zaopatrzonych w dozatory kroplowe, przez które kroplami, grawitacyjnie lub niskociśnieniowo, przecieka woda lub woda z rozpuszczonym nawozem mineralnym; stosowane jest w uprawach szklarniowych i polowych oraz intensywnych sadach; jakość wody ma tu bardzo duże znaczenie – woda złej jakości powoduje pogorszenie wydatku wskutek częściowego lub całkowitego zablokowania emiterów,  

5. podsiąkowe – sposób nawadniania użytków zielonych polegający na spiętrzaniu wody w rowach odwadniających, wskutek czego woda przesiąka do gleby powodując jej pełne nawilżenie,  

6. przesiąkowe (wgłębne) – doprowadzanie wody do głębszych warstw gleby za pomocą specjalnych rurociągów porowatych lub zaopatrzonych w otwory, a niekiedy za pomocą ciągów drenarskich lub drenów krecich; do takiego nawadniania można stosować wodę czystą lub wody ściekowe,  

7. stokowe – nawadnianie wodą spływającą cienką warstwą po powierzchni o określonym spadku, wsiąkającą po drodze w glebę, 

8. zalewowe – zalewanie warstwą wody około 20 cm pola podzielonego grobelkami na kwatery; stagnująca woda w kwaterze wsiąka w glebę, a jej nadmiar zostaje odprowadzony do rowów odwadniających; ten sposób nawadniania stosuje się prawie wyłącznie na użytkach zielonych,

9. nawożące, zasilające glebę rozpuszczonymi w wodzie nawadniającej nawozami mineralnymi lub żyznymi namułami rozpuszczonymi w wodzie nawadniającej,  

10. ogrzewające – nawadnianie wodą cieplejszą niż gleba w celu jej ogrzania i przyspieszenia rozwoju mikroorganizmów glebowych oraz przedłużenia okresu wegetacji roślin; wykonuje się je wiosną lub jesienią używając ciepłych wód ściekowych z zakładów przemysłowych albo ciepłej wody wgłębnej; wiosenne deszczowanie sadu rozpyloną wodą chroni kwiaty i zawiązki owoców przed przymrozkami.

Sprzęt wykorzystywany do realizacji zadań zawodowych

Taczka: Taczka to ręczne narzędzie, które jest wykorzystywane do transportu różnych materiałów na pola uprawne. Może być używana do przewożenia gleby, nawozów, narzędzi, lub nawet zbiorów rolnych z jednego miejsca na drugie.

Łopata: Łopata jest podstawowym narzędziem rolniczym do wykopywania, przesiewania i przenoszenia gleby. Jest używana do zakładania rur irygacyjnych, kopania rowów irygacyjnych, a także do przygotowywania gruntów pod sadzenie lub siew.

Oskard: Oskard to narzędzie rolnicze służące do uprawy gleby. Używany jest do rozluźniania, podorywki i przygotowania gleby pod uprawy rolnicze. Pomaga w utrzymaniu właściwej struktury gleby.

Koparka: Koparka to maszyna wyposażona w mechaniczny układ roboczy, którym można wykonywać różne prace ziemne, takie jak kopanie rowów, wykopki, wyburzenia czy kopanie dołów na instalacje irygacyjne.

Ładowarka: Ładowarka to maszyna używana do załadunku i rozładunku różnych materiałów, takich jak ziemia, kamienie czy nawozy. Może być używana do przenoszenia materiałów na pola uprawne lub z nich.

Samochód‑wywrotka: Samochód‑wywrotka jest pojazdem wyposażonym w skrzynię ładunkową, która może być podnoszona i opuszczana w celu wyładunku materiałów, takich jak ziemia, kamienie czy nawozy. Jest używany do transportu materiałów na pola uprawne i inne miejsca w gospodarstwie rolnym.

Dokumentacja

Proces odwadniania powinien być dokumentowany w:

– projekcie wykonawczym,
– dzienniku budowy,
– protokole odbioru robót.

Powiązane ćwiczenia