Scenariusz lekcji – Romantyczni ulubieńcy

Cele lekcji

Wiadomości

Zapoznanie uczniów z najważniejszymi gatunkami i formami muzycznymi epoki romantyzmu. Wskazanie przedstawicieli takich form muzycznych jak: pieśń i opera. Krótkie przedstawienie postaci twórców owych gatunków ze wskazaniem na Franciszka Schuberta, Gioacchino Rossiniego, i Giuseppe Verdiego. Przedstawienie okresu wspaniałych wirtuozów między innymi Mikołaja Paganiniego, Karola Kurpińskiego, Henryka Wieniawskiego. Wyliczenie najważniejszych dzieł tych twórców. Omówienie rozwoju kunsztu gry na skrzypcach. Percepcja wybranych fragmentów oper.

Umiejętności

Uczeń potrafi:

- wskazać najważniejsze gatunki i formy charakterystyczne dla epoki romantyzmu;

- wskazać kompozytorów tworzących pieśni opery w dobie romantyzmu;

- przedstawić ulubione instrumenty kompozytorów omawianej epoki;

- przedstawić kompozytorów‑wirtuozów będących przedstawicielami nowej sztuki, artykulacji skrzypcowej (Mikołaj Paganini, Karol Kurpiński, Henryk Wieniawski);

- wskazać tytuły najważniejszych dzieł takich kompozytorów jak Gioacchino Rossini, i Giuseppe Verdi;

- po wysłuchaniu wybranych utworów, opisać uczucia związane z percepcją dzieła oraz wskazać charakterystyczne jego cechy.

Metoda i forma pracy

Metoda opisu z elementami pogadanki. Percepcja muzyczna z aktywnym udziałem uczniów – wyrażanie emocji pod wpływem słuchanej muzyki.

3. 1. Panek W., Świat muzyki. Podręcznik dla klas 1‑3 gimnazjum, WSiP, Warszawa 2004.

   2. Stanowisko do odtwarzania muzyki.

   3. Nagranie utworów:

- Franciszek Schubert: Ave Maria.

- Giuseppe Verdi: aria La donna è mobile z III aktu opery Rigoletto.

4. Karta pracy ucznia.

Przebieg lekcji

a) Faza przygotowawcza

1. Powitanie, czynności organizacyjno‑porządkowe.

2. Sprawdzenie zadania domowego.

3. Powtórzenie piosenki poznanej na ostatniej lekcji.

4. Podanie tematu lekcji.

10. min.)

b) Faza realizacyjna

5. Wysłuchanie i percepcja utworu Franciszka Schuberta Ave Maria. Metodą pogadanki wskazanie najważniejszych cech wysłuchanego utworu. Przedstawienie obsady wykonawczej i elementów, które związane są z wysłuchaną formą. Zapisanie na tablicy najważniejszych cech przedstawionych przez uczniów i wskazanie przez nauczyciela formy omawianej przez dzieci.

6. Uczniowie zapisują pierwszy punkt notatki:

• Notatka:

I Pieśń muzyczna – utwór wokalny do poetyckiego tekstu, przeznaczony do wykonania solowego (przeważnie z akompaniamentem) lub zespołowego (chóralnego). Romantyczną pieśń solową stworzył Franciszek Schubert. Pozostawił po sobie około 600 pieśni, z czego największą popularnością cieszyły się dwa cykle: Piękna młynarka i Podróż zimowa*. Wyróżniamy pieśni: zwrotkową, wariacyjną, przekomponowaną.*

7. Metodą opisu przedstawienie najważniejszych twórców‑wirtuozów, którzy zasłynęli w epoce romantyzmu swoim kunsztem, wprowadzaniem nowej techniki gry na skrzypcach. Wspomnienie o takich wielkich skrzypkach jak: Mikołaj Paganini, Karol Kurpiński i Henryk Wieniawski, których wielkość przerosła przeciętnego słuchacza oraz doprowadziła do oskarżania ich o kontakty z diabłem. Lekkość, brawura, szatańska technika gry były nieodzownym elementem w działalności tych kompozytorów‑wirtuozów.

8. Zapoznanie uczniów z dwoma głównymi kompozytorami operowymi epoki romantyzmu – Giuseppem Verdim i Gioacchino Rossinim. Metodą opisu wskazanie najważniejszych dzieł tych kompozytorów.

9. Wysłuchanie i percepcja arii La donna è mobile z III aktu opery Rigoletto. Metodą pogadanki wskazanie różnic między pieśnią a operą na przykładzie obsady, formy i stylu.

10. Omówienie wysłuchanego utworu w oparciu o ekspresję, odczucia słuchaczy. Przedstawienie własnych przemyśleń.

(25 min.)

c) Faza podsumowująca

Zapisanie notatki:

• Notatka:

II W epoce romantyzmu spotykamy się z postaciami kompozytorów‑wirtuozów, między innymi takimi jak: Mikołaj Paganini, Karol Kurpiński i Henryk Wieniawski. Wirtuozi ci prezentowali nowe techniki gry na skrzypcach. Oszałamiali publiczność brawurą, delikatnością oraz szatańską techniką.

III Opera romantyzmu:

Opera – sceniczne dzieło muzyczne wokalno‑instrumentalne, w którym muzyka współdziała z akcją dramatyczną (libretto). Podobnie jak i balet, wywodzi się ona z włoskich, renesansowych maskarad karnawałowych, które przerodziły się w widowiska dramatyczne. Opera składa się najczęściej z 4 aktów, które podzielone są na sceny. W romantyzmie największymi przedstawicielami opery byli: Giuseppe Verdi (Rigoletto, Otello, Aida) i Gioacchino Rossini (Cyrulik sewilski, Włoszka w Algierze).

(10 min.)

Bibliografia

1. Panek W., Świat muzyki. Podręcznik dla klas 1‑3 gimnazjum, wyd. WSiP, Warszawa 2004.

Najważniejsze zagadnienia związane z tematem lekcji Romantyczni ulubieńcy.

Zadanie domowe

Wymień, który z poznanych wcześniej kompozytorów oprócz Schuberta pisał także pieśni?