Romantyzm muzyczny. Sztuka dla sztuki

1. Cele lekcji

a) Wiadomości

1. Wprowadzenie do dziejów kultury muzycznej i jej związków z innymi dziedzinami sztuki.

2. Wskazanie różnicy między epoką klasycyzmu i romantyzmu muzycznego.

3. Wyjaśnienie ogromnej roli Ludwika van Beethovena w kształtowaniu się kultury i sztuki romantyzmu.

4. Wskazanie ram czasowych epoki romantyzmu.

5. Przedstawienie nowych treści, zamysłów, haseł, trendów, idei, poglądów twórczych artystów.

6. Wyjaśnienie haseł: sztuka dla sztuki i sztuka totalna.

7. Wskazanie celów romantyków.

8. Przedstawienie ośrodków myśli romantycznej.

b) Umiejętności

Uczeń potrafi:

1. Wskazać różnicę między epoką klasycyzmu a epoką romantyzmu.

2. Wyjaśnić rolę Ludwika van Beethovena w kształtowaniu się myśli twórczej kompozytorów epoki Romantyzmu.

3. Wskazać ramy czasowe omawianej epoki.

4. Wyjaśnić czym objawiały się nowe zamysły, hasła, idee, poglądy twórczych jednostek romantycznych.

5. Wyjaśnić pojęcia sztuka dla sztuki i sztuka totalna.

6. Wskazać cele, jakimi kierowali się artyści z epoki romantyzmu.

7. Przedstawić ośrodki myśli romantycznej.

2. Metoda i forma pracy

Metoda opisu z elementami pogadanki. Słuchanie muzyki Ludwika van Beethovena.

3. Środki dydaktyczne

1. Podręcznik: Wacław Panek; Świat muzyki...

2. Stanowisko do odtwarzania płyt.

3. Płyta z nagraniem IX Symfonii D‑moll L. van Beethovena.oraz Marzenia R. Schumana.

4. Karta pracy ucznia.

4. Przebieg lekcji

a) Faza przygotowawcza

1. Powitanie, czynności organizacyjno – porządkowe. Sprawdzenie obecności.

2. Sprawdzenie zadania domowego.

3. Powtórzenie piosenki poznanej na ostatniej lekcji.

4. Podanie tematu lekcji.

(5 min.)

b) Faza realizacyjna

1. Zapoznanie uczniów metodą opisu z historią epoką romantyzmu. Wskazanie ram czasowych epoki.

2. Przypomnienie w skrócie, metodą pogadanki, wiadomości na temat życia i twórczości kompozytora Ludwika van Beethovena.

3. Przedstawienie Beethovena jako pierwszego romantycznego twórcy wykazującego cechy tej epoki. Zwrócenie uwagi na Beethovena jako pierwszego kompozytora, który przeciwstawił się „produkcji” dzieł dla władców, tworzącego sztukę zgodnie z własnymi ideami i własnym wyobrażeniem o świecie. Przedstawienie kompozytora, który pierwszy zaczął eksponować w swojej muzyce uczucia, przeżycia i im podporządkowywał język muzyczny.

4. Wysłuchanie IX Symfonii d‑moll cz. IV Beethovena.

5. Krótka pogadanka na temat cech charakterystycznych i stylistycznych wysłuchanego utworu, wskazująca na elementy epoki romantyzmu.

6. Przedstawienie idei i poglądów romantyzmu odróżniających go od epok poprzednich. Wskazanie przeciwieństw racjonalizmu obowiązujących w omawianej epoce. Przedstawienie celu romantyków, postulujących połączenie religii, nauki i życia w jedną wyższą jakość, którą była sztuka. Wprowadzenie uczniów w świat artysty, który po raz pierwszy tworzył dzięki „boskiej tajemnicy twórczej”.

7. Metodą opisu wyjaśnienie pojęć związanych z epoką romantyzmu: sztuka dla sztuki i sztuka totalna.

8. Wskazanie metodą opisu ośrodków, w których rozwijała się nowa ideologia artystyczna – przedstawienie trzech podstawowych ośrodków sztuki: Anglii, Niemiec i Francji.

9. Słuchanie utworu Roberta Schumana Marzenie.

10. Metodą pogadanki wskazanie cech muzyki romantyzmu w wysłuchanym utworze.

(30 min.)

c) Faza podsumowująca

Zapisanie notatki do zeszytu:

• Notatka:

  1. Ramy czasowe i ośrodki romantyzmu muzycznego:

Ok. 1820 – ok.1900. Nowa ideologia artystyczna, jaką stworzył romantyzm, rozwijała się początkowo w Anglii i w Niemczech, a po 1815 roku poprzez Francję i Włochy opanowała całą Europę. Romantyzm zrodziły potrzeba i pragnienie wolności artysty. Twórczość romantyków stała się świadectwem ich uniesień duchowych.

2. Cechy charakterystyczne muzyki epoki romantyzmu, występujące również w późnej twórczości Ludwika van Beethovena:

- przewaga uczucia nad rozumem,

- wiara w instynkt artysty,

- swoboda ducha artystycznego,

- „patrzenie sercem” i wzniosłość,

- metafizyka,

- tajemniczość,

- zbliżenie artysty do natury, przyrody,

- wyrażanie osobistego światopoglądu artysty, jego idei.

3. Sztuka dla sztuki:

Wyzwalanie się indywidualności i uznanie swobody twórczej poszczególnych artystów. Sztuka tworzona dla idei, z wyobrażeniem samego artysty o świecie, nie na zamówienie.

Zbliża artystę do natury, przyrody, do dawnych wierzeń ludowych, korzeni kultury narodu.

4. Sztuka totalna:

Sztuka dążąca do syntezy sztuk, przemawiająca do odbiorcy różnymi środkami wyrazu jednocześnie (barwa, słowo, dźwięk), by przekazać jak najjaśniej wnętrze duchowe człowieka.

(10 min.)

5. Bibliografia

1. Panek W., Świat muzyki. Podręcznik dla klas 1‑3 gimnazjum, WSiP, Warszawa 2004.

6. Załączniki

a)Karta pracy ucznia

Powtórzenie najważniejszych zagadnień związanych z tematem.