Rośliny dookoła nas
W naszym najbliższym otoczeniu, w parkach, na łąkach, przy drodze, rośnie wiele ciekawych roślin. Warto poznać ich nazwy i dowiedzieć się o nich nieco więcej.
na jakie grupy można podzielić rośliny ze względu na długość życia,
jak skutecznie i bezpiecznie obserwować przyrodę.
Rozpoznasz pospolite rośliny występujące w najbliższym otoczeniu człowieka.
Opiszesz wygląd drzewa i krzewu.
Przyporządkujesz roślinę do drzew, krzewów lub roślin zielnych.
1. Jak wyglądają drzewa i krzewy?
Najbardziej okazałymi roślinami w naszym otoczeniu są drzewa. Zwykle mają pojedynczy, gruby, pokryty korą pień, który na pewnej wysokości zaczyna się rozgałęziać, tworząc konary. Te zaś dzielą się na coraz cieńsze gałęzie. Konary i gałęzie tworzą koronę drzewa. Korzenie, których na powierzchni zwykle nie widać, utrzymują całą roślinę w ziemi.
Drzewa różnią się między sobą budową liści. Na tej podstawie dzielą się na liściasteliściaste i iglasteiglaste. U tych pierwszych liście są zwykle szerokie i płaskie. Ich kształt może być bardzo różny: podobny do serca jak u lipy, jajowaty jak u buka lub złożony z małych listków jak u kasztanowca. Liście drzew iglastych są cienkie i wydłużone. Nazywa się je igłami lub szpilkami.
Krzewy różnią się od drzew tym, że są niższe i nie mają wyraźnie widocznego pnia. W naszym otoczeniu często można spotkać forsycje. Wyróżniają się one tym, że kwitną wczesną wiosną, zanim jeszcze wytworzą liście. Pospolitymi krzewami są także lilaki, potocznie nazywane bzami. Krzewami są również niektóre rośliny iglaste, np. cisy i jałowce.
2. Co to jest las?
Drzewa mogą rosnąć pojedynczo, w grupach (np. aleje drzew w parkach, kępy drzew na polach) lub tworzyć wraz z krzewami i roślinami zielnymi bardzo rozległe skupiska zwane lasamilasami. Lasy, w których występują wyłącznie drzewa liściaste, nazywamy lasami liściastymi. W lasach iglastych, zwanych też borami, rosną wyłącznie drzewa iglaste. Lasy mieszane to takie, w których spotykamy zarówno drzewa iglaste, jak i liściaste.
Korzystając z dostępnych źródeł, dowiedz się, jakie drzewa rosną w twojej najbliższej okolicy – przy domu, w pobliskim parku lub lesie. Zwróć szczególną uwagę na liście oraz korę rośliny. Po czym rozpoznasz, że należą do tego samego gatunku?
W drodze do szkoły obserwuj rosnące w twojej okolicy drzewa. Spróbuj rozpoznać co to za gatunki drzew i krzewów.
3. Rośliny zielne
W przeciwieństwie do drzew i krzewów, rośliny, które nie mają zdrewniałych łodyg, są roślinami zielnymi. Niektóre z nich, podobnie jak drzewa i krzewy, są wieloletnie. Nazywa się je bylinamibylinami. Należą do nich np.: mniszek lekarski, paproć, koniczyna polna, skrzypy. Wiemy już, że wśród roślin wyróżnia się też rośliny dwuletnie, czyli takie, które żyją dwa lata. Są to np.: fiołek ogrodowy (zwany bratkiem), złocień, niezapominajka leśna. Do roślin jednorocznych zaliczamy rumianek pospolity oraz spotykany w łanach zbóż chaber bławatek. Spośród roślin uprawnych do jednorocznych należą wszystkie zboża, rzepak i słonecznik.
Wybierz się na wycieczkę po najbliższej okolicy. Zabierz ze sobą atlas roślin i spróbuj rozpoznać rośliny zielne, które napotkasz. W zeszycie zapisz ich nazwy.
Przed wieloma laty ziemniaki były popularnymi i cenionymi roślinami ozdobnymi. Dawniej ludzie nie wiedzieli, że podziemne bulwy ziemniaków są jadalne, i sadzili je wyłącznie dla ozdoby. Dzisiaj natomiast wiele osób nie wie nawet, jak wygląda kwiat ziemniaka.
Rośliny zielne mogą rosnąć w skupiskach zwanych łąkamiłąkami. Na łąkach nie rosną drzewa ani krzewy. Tworzą je głównie trawy i kolorowo kwitnące rośliny, jak na przykład koniczyna. Łąka jest środowiskiem życia licznych owadów, ptaków oraz ssaków. Czasem pożywienia szukają tam również niektóre zwierzęta leśne, na przykład sarny. Naturalne łąki są w Polsce rzadkością. Większość z nich powstała na skutek wyrębu lasów, a utrzymywana jest przez wypasanie zwierząt, koszenie i usuwanie młodych drzew.
Niektóre rośliny są owadożerne, na przykład spotykana w Polsce rosiczka. Chwyta ona owady za pomocą liści przekształconych w pułapki. Rosiczka rośnie na glebach ubogich w niektóre potrzebne jej substancje, a chwytanie owadów pomaga jej te braki uzupełnić.
Podsumowanie
Rośliny rosnące w najbliższym otoczeniu człowieka można podzielić na drzewa, krzewy i rośliny zielne.
Drzewa zwykle mają pojedynczy, gruby, pokryty korą pień, który na pewnej wysokości zaczyna się rozgałęziać, tworząc konary. Te zaś dzielą się na coraz cieńsze gałęzie. Konary i gałęzie tworzą koronę drzewa. Krzewy są niższe od drzew i nie mają wyraźnie widocznego pnia.
Drzewa można podzielić na liściaste i iglaste.
Wyróżniamy trzy podstawowe rodzaje lasów: liściaste, iglaste, mieszane.
Rośliny zielne dzielą się na rośliny jednoroczne, rośliny dwuletnie i rośliny wieloletnie (byliny).
Praca domowa
Zaobserwuj, jakie rośliny rosną obok twojego domu. Swoje obserwacje udokumentuj zdjęciami, rysunkami.
Słownik
las, w którym wszystkie albo większość drzew to drzewa iglaste
wieloletnia roślina zielna o zimujących pąkach, corocznie odnawiająca pęd nadziemny z zimujących pąków podziemnych (np. rabarbar, konwalia, krwawnica) lub przyziemnych (np. lebiodka zwyczajna, zimotrwałe złocienie)
zwarte skupisko roślin (przede wszystkim drzew, ale też krzewów i roślin zielnych) tworzących mniej lub bardziej wyraźne warstwy: ściółki, runa leśnego, podszytu, koron drzew; może być liściasty, iglasty lub mieszany
organizmy charakterystyczne dla poszczególnych warstw lasu:
ściółka - mikroorganizmy (bakterie i grzyby)
runo leśne - porosty, grzyby, krzewinki borówki i rośliny zielne; dżdżownice, płazy i gryzonie
podszyt - młode drzewa i krzewy; ssaki leśne (lisy, sarny, dziki)
korona drzew - wysokie, dojrzałe drzewa; głównie ptaki
zbiorowisko roślin zielnych, utworzone głównie przez trawy
grupa roślin nagozalążkowych obejmująca współcześnie 600–700 gatunków drzew i krzewów; posiadają liście w postaci igieł lub łusek, które zazwyczaj nie opadają na zimę
drzewa i krzewy o liściach nie będących igłami, opadających na zimę
Zadania
Przyporządkuj nazwy roślin do grupy drzew, krzewów lub roślin zielnych.
forsycja, paproć, lilak, niezapominajka, sosna, dąb, brzoza, świerk, skrzyp
drzewa | |
---|---|
krzewy | |
rośliny zielne |