Równoległoboki, trapezy
Scenariusz lekcji – Równoległoboki, trapezy
Celem tej lekcji jest:
wprowadzenie pojęcia równoległoboku i trapezu,
wzbogacanie słownictwa dotyczącego czworokątów,
poznanie własności równoległoboku i trapezu..
Umiejętności
Uczeń:
rozumie i używa podstawowe pojęcia geometryczne,
potrafi wyodrębnić cechy wspólne kilku figur,
rozpoznaje równoległoboki i trapezy,
zna własności równoległoboków i trapezów,
rozumie i używa podstawowe pojęcia geometryczne.
obserwuje i klasyfikuje figury płaskie,
oblicza obwód równoległoboku,
uzasadnia swoje wnioski,
prowadzi proste obliczenia z wykorzystaniem własności kątów,
poznaje i bada co to jest równoległobok, trapez,
używa słownictwa związanego z własnościami czworokątów,
wyodrębnia cechy wspólne dla grupy czworokątów.
Metoda i forma pracy
Dyskusja
Praca w grupie
Wykład – prezentacja
Środki dydaktyczne
Wycięte kartonowe czworokąty
Magnesy do tablic
Materiały Matematyka 2001 dla klasy 5 Podręcznik i Zeszyt ćwiczeń część 2.
Przebieg lekcji
Sprawy organizacyjne, sprawdzenie pracy domowej. (5 minut)
Lekcję rozpoczynamy od zadania ze strony 133 Podręcznika dla klasy 5 Matematyka 2001. Warto jednak zadanie to poprowadzić w nieco inny sposób. Tablice dzielimy na pół. Na jednej części piszemy TAK, na drugiej części piszemy NIE. Do tablicy przyczepiamy magnesami kolejne wycięte czworokąty, do grupy TAK wkładamy wszystkie, które mają jedną parę boków równoległych, do drugiej wszystkie, które nie mają ani jednej pary boków równoległych. Warto, aby tych czworokątów było sporo np. równoległoboki o różnych proporcjach boków i o różnym kącie przy podstawie...
Zadajemy uczniom pytanie:, „Jaką wspólną cechę mają czworokąty umieszczone na stronie tablicy oznaczonej TAK, a jaką cechę maja czworokąty umieszczone po stronie oznaczonej NIE”.
Gdy uczniowie odgadną możemy poprosić o wymyślenie własnej reguły, zapisanie jej na kartce i potem zadanie całej klasie podobnej zagadki na tablicy. (10 minut.)
Czas na wnioski matematyczne. Zapisujemy treść matematyczną „Czworokąt, który ma chociaż jedną parę boków równoległych nazywamy trapezem”.
Matematyka 2001 Podręcznik dla klasy 5 strona 134.
Pojęcie trapezu ugruntowują zadania 1 – 3 ze strony 134 Matematyka 2001. Przygotowują one ponadto grunt do wprowadzenia nazw: trapez prostokątny, trapez równoramienny. (8 minut)
Prosimy o narysowanie trapezu równoramiennego i prostokątnego oraz zapisanie notatki np.: Trapez, który ma ramiona równej długości nazywamy trapezem równoramiennym. Ma on jedną oś symetrii. Ma on równe ramiona i dwie pary równych kątów. (5 minut)
Zadania 4 – 8 ze strony 135 wykorzystują poznane wiadomości o trapezach. (7 minut)
Zadanie 8 ze strony 135 prowadzi nas do rozważań na temat klasyfikacji czworokątów. Staramy się uporządkować słownictwo i odpowiedzieć na pytania typu: czy każdy prostokąt jest trapezem? Czy każdy trapez jest równoległobokiem?...(5 minut)
Ostatnią część lekcji poświęcamy na ugruntowanie poznanych wiadomości. Przeznaczamy na to zadania ze 9 – 11 strony 136
Definicja trapezu nie przez wszystkie źródła podawana jest jednolicie. Zgodne z przywołaną w punkcie 3 definicją wg: Słownika matematycznego WSiP 1996 „Czworokąt mający co najmniej jedną parę boków równoległych to trapez”, Encyklopedia Matematyki WSiP 1997: „ Trapez, czworokąt w którym dwa przeciwległe boki są równoległe...” Odmienną definicję proponuje Nowa Encyklopedia Powszechna PWN 1996: „ Trapez... czworobok o 2 bokach równoległych (zw. podstawami) i 2 pozostałych bokach nierównoległych (zw. ramionami).”
Bibliografia
Podręcznik dla klasy 4 Matematyka 2001, WSiP, Warszawa 2006,
Zeszyt Ćwiczeń część II Matematyka 2001, WSiP, Warszawa 2006
Na pracę domową warto polecić uczniom zarówno ćwiczenia rysunkowe, wykorzystujące pojęcie trapezu A1 i B1 strona 6 i 7 Zeszytu ćwiczeń, jak i obliczeniowe A2, B2 wykorzystujące własności trapezu.