Rozmowy z Bogiem na przykładzie wybranych utworów poetyckich

1. Cele lekcji

a) Wiadomości

Uczeń zna utwory prezentujące motyw rozmowy z Bogiem.

b) Umiejętności

Uczeń:

- widzi różnice w postrzeganiu Boga w wybranych utworach poetyckich,

- wskazuje fragmenty w utworach,

- interpretuje utwory poetyckie.

2. Metoda i forma pracy

praca z tekstem, pogadanka

3. Środki dydaktyczne

1. Jan Kochanowski Pieśń XXV

2. Adam Mickiewicz, Dziady cz. III, scena II, Improwizacja

3. Jan Twardowski, Suplikacje, [w:] Jak tęcza co sobą nie zajmuje miejsca, wybór wierszy

4. Przebieg lekcji

a) Faza przygotowawcza

Nauczyciel przedstawia po kolei trzy utwory, zawierające motyw rozmowy z Bogiem.

b) Faza realizacyjna

Nauczyciel analizuje z uczniami poszczególne utwory, biorąc pod uwagę głównie relację Bóg - człowiek, zawartą w każdym utworze.

1. Pochwalny charakter wypowiedzi Kochanowskiego w Pieśni XXV Czego chcesz od nas Panie...

a) Przedstawiamy sytuację liryczną wiersza:

- zwrotka 1 – bezpośredni zwrot do Boga, pytania retoryczne;

- zwrotka 2 – Bóg jest wszechobecny, ogarnia całą rzeczywistość; wszystko należy do Boga, dlatego człowiek może mu tylko dziękować;

- zwrotki 3‑6 – Bóg jako stwórca, architekt, artysta (Deus artifex); pochwała Stwórcy, wyliczanie jego dzieł (kolejność podobna do tej zawartej w Księdze Rodzaju), piękno świata;

- ostatnia strofa – pochwała Boga, prośba o ochronę ludzi.

b) Zagadnienia w utworze:

- elementy pochwalne, dziękczynne, błagalne;

- podmiot liryczny zwraca się do Boga jak do kogoś wielkiego, z najwyższą czcią i uwielbieniem;

- podmiot liryczny chwali Stwórcę za Jego dzieła, docenia Jego hojność;

- modlitwa uniwersalna, Bóg ponadwyznaniowy.

2. Wielka Improwizacja jako wyraz buntu wybitnej jednostki wobec Boga

a) Sytuacja liryczna:

- Konrad – nierozumiany przez ludzi;

- bezpośredni zwrot Konrada do Boga, pomniejszanie Jego zasług;

- Konrad wywyższa się nad innych, uważa się za kogoś lepszego, porównuje swoją siłę do siły Boga, uważa, że są równi;

- bohater pragnie otrzymać od Boga nieograniczoną władzę, chce rządzić duszami;

- Konrad nie jest pewien istnienia Boga (tylko zgaduje), chce się z Nim spotkać;

- Bóg milczy - potęguje to gniew Konrada;

- bluźnierstwo Konrada – Bóg jest mądrością, ale nie miłością;

- bohater wzywa Boga, otwiera się przed Nim, ale On milczy;

- Konrad grozi Bogu, wypowiada Mu walkę;

- Konrad żali się, że cierpi za cały naród (prometeizm), oskarża Boga o obojętność wobec narodu;

- grozi Bogu bluźnierstwem, jeśli ten się nie odezwie;

- mdleje, zanim wypowie ostanie słowo, bluźnierstwo kończy diabeł.

b) Zagadnienia:

- Wielka Improwizacja to pojedynek Konrada z Bogiem;

- pycha doprowadza bohatera do upadku - Bóg się nie odzywa, Konrad ponosi klęskę.

3. Bóg – Przyjaciel w wierszu Jana Twardowskiego Suplikacje

a) Sytuacja liryczna:

- początek wiersza – uroczyste, podniosłe słowa, Bóg wielki i potężny;

- zamiast „nieśmiertelny” słowo „uśmiechnięty” – ludzkie oblicze Boga;

- Bóg‑Stwórca, wyliczenie Jego dzieł, zachwyt nad naturą;

- na koniec podmiot liryczny wyraża swój żal, smutek, niepokój, prosząc Boga o wsparcie
i pomoc.

b) Zagadnienia:

- wiara radosna, bliska człowiekowi;

- pojęcie suplikacja;

- Bóg jako przyjaciel, który kocha człowieka i rozumie go, ale nie osądza. Jest bliski podmiotowi lirycznemu, który może się do Niego zwrócić z każdym problemem i zostanie wysłuchany.

5. Bibliografia

Kochanowski J., Pieśń XXV, [w:] Dzieła Polskie, Pieśni, Księgi wtóre, t. I, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 1955.

Mickiewicz A., Dziady cz. III, [w:] Utwory dramatyczne, scena II, Improwizacja, Czytelnik, Warszawa 1982.

Twardowski J., Suplikacje, [w:] Jak tęcza co sobą nie zajmuje miejsca. Wybór wierszy, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 1997.

6. Załączniki

a) Zadanie domowe

Przeprowadź dokładną analizę i interpretację jednego z trzech analizowanych dziś utworów.

7. Czas trwania lekcji

45 minut

8. Uwagi do scenariusza

brak