Roztwory właściwe, koloidy i zawiesiny
SCENARIUSZ ZAJĘĆ „Roztwory właściwe, koloidy i zawiesiny”
Chemia, III etap edukacyjny
Temat: Roztwory właściwe, koloidy i zawiesiny.
Treści kształcenia
Podstawa programowa: Punkt (5.2) [uczeń] opisuje budowę cząsteczki wody; wyjaśnia, dlaczego woda dla jednych substancji jest rozpuszczalnikiem, a dla innych nie; podaje przykłady substancji, które rozpuszczają się w wodzie, tworząc roztwory właściwe; podaje przykłady substancji, które nie rozpuszczają się w wodzie, tworząc koloidy i zawiesiny.
Cele zoperacjonalizowane
UCZEŃ: | Opisuje wygląd cząsteczki wody |
Tłumaczy, dlaczego jedne substancje rozpuszczają się w wodzie, a inne nie | |
Zna pojęcie: roztwór właściwy, koloid, zol, zawiesina | |
Podaje przykłady roztworów właściwych, koloidów oraz zawiesin |
Nabywane umiejętności
UCZEŃ: | Rysuje schemat cząsteczki wody |
Dzieli mieszaniny ze względu na wielkość cząstek substancji rozpuszczonej | |
Potrafi zaprojektować proste doświadczenia otrzymywania roztworów właściwych, koloidów oraz zawiesin | |
Wykonuje doświadczenie zgodnie z instrukcją | |
Rysuje schemat doświadczenia, obserwuje przebieg oraz analizuje i wyciąga wnioski z przeprowadzanych doświadczeń | |
Posługuje się w sposób bezpieczny odczynnikami chemicznymi, sprzętem i szkłem laboratoryjnym |
Kompetencje kluczowe
Kompetencje naukowe
Porozumiewanie się w języku ojczystym
Umiejętność uczenia się
Umiejętność pracy w grupie
Etapy lekcji
Wstęp:
Nauczyciel sprawdza obecność oraz wiadomości uczniów z poprzedniej lekcji. Podaje temat zajęć. Nauczyciel w kilku zdaniach wprowadza uczniów do tematu zajęć.
Przebieg zajęć:
Uczniowie przypominają budowę cząsteczki wody oraz zastanawiają się, dlaczego jedne substancje rozpuszczają się w wodzie, a inne nie. Wybrany uczeń rysuje wzory wody na tablicy szkolnej. Nauczyciel poleca powtórzenie wiadomości o roztworach, następnie ocenia odpowiedzi.
Klasa dzieli się na dwie grupy i przystępuje do ćwiczeń w laboratorium. Uczniowie rysują schemat doświadczenia, zapisują obserwacje, formułują wnioski. Nauczyciel podsumowuje wiadomości oraz wprowadza pojęcia: roztwór właściwy, koloid, zawiesina, natomiast uczniowie w trakcie „burzy mózgów” próbują je zdefiniować.
Nauczyciel w trakcie pogadanki przybliża wiadomości o roztworach właściwych. Może skorzystać z prezentacji multimedialnej pt. „Tworzenie roztworów właściwych”.
Uczniowie zapisują notatki w zeszycie.
Klasa wykorzystując podręcznik, encyklopedię lub Internet szuka wiadomości na temat zawiesin oraz koloidów. Nauczyciel podsumowuje wiadomości oraz wprowadza pojęcia: zol, ruchy Browna, stożek Tyndalla. Uczniowie zapisują notatki w zeszycie.
Klasa zapoznaje się z prezentacją multimedialną pt. „Zawiesiny i koloidy” wyświetloną na tablicy interaktywnej.
Uczniowie w trakcie rozmowy kierowanej podają różne przykłady z życia codziennego roztworów właściwych, koloidów oraz zawiesin.
Instrukcja przeprowadzenia obserwacji
1. Opis teoretyczny omawianego zjawiska:
W zależności od wielkości cząstek substancji rozpuszczonej w wodzie wyróżniamy: roztwór właściwy, koloidalny oraz zawiesinę.
2. Ustalenie celu i obiektu prowadzonych badań:
Celem doświadczenia jest sporządzenie roztworu właściwego, koloidu oraz zawiesiny.
3. Sposób przygotowania obserwacji (czas, miejsce itd.):
Doświadczenia są prowadzone podczas lekcji chemii w klasie. Nauczyciel dzieli klasę na dwie grupy. Potrzebny jest następujący sprzęt oraz odczynniki: woda, siarczanu(VI) miedzi(II), kreda, ocet, mleko 3,2 %, olej roślinny, cukier, zlewki, moździerz, bagietki, laser.
4. Sposób przeprowadzenia obserwacji:
Przykładowe doświadczenie do przeprowadzenia przez uczniów:
Doświadczenie
Do sześciu zlewek wlej ok. 150 cmIndeks górny 33 wody następnie dodaj:
Do pierwszej niewielką ilość siarczanu(VI) miedzi(II);
Do drugiej roztartą w moździerzu kredę;
Do trzeciej ocet;
Do czwartej mleko 3,2%;
Do piątej olej roślinny;
Do szóstej 3 łyżeczki cukru
Wszystkie roztwory zamieszaj bagietką.
Skieruj wąski strumień światła lasera na roztwory: wody z kredą, wody z octem oraz wody z mlekiem. Obchodź się ostrożnie z laserem!
Narysuj schemat doświadczenia, zapisz obserwacje i wyciągnij wnioski.
Podsumowanie:
Nauczyciel podsumowuje najważniejsze wiadomości. Ocenia pracę uczniów. Wyjaśnia pracę domową.
Środki dydaktyczne
Podręcznik, encyklopedia
Komputery połączone z Internetem
Odczynniki oraz sprzęt i szkło laboratoryjne
Prezentacja multimedialna „Tworzenie roztworu właściwego”
Prezentacja multimedialna „Koloidy i zawiesiny”
Metody nauczania
Pogadanka
Rozmowa kierowana
„Burza mózgów”
Praca z podręcznikiem, encyklopedią, Internetem
Doświadczenia laboratoryjne
Formy pracy
Praca indywidualna
Praca zbiorowa
Praca domowa
Podaj po pięć przykładów:
roztworów właściwych
koloidów
zawiesin
Pamiętaj, aby przykłady były inne niż te, które wymienione były na lekcji.
Zadanie dla chętnych
Czym dla chemika jest emulsja, piana i aerozol? Wyjaśnij pojęcia i podaj przykłady.
Lista załączników multimedialnych
Prezentacja multimedialna „Tworzenie roztworu właściwego”
Prezentacja multimedialna „Koloidy i zawiesiny”
