Ruch obiegowy ziemi
SCENARIUSZ LEKCJI
GEOGRAFIA III ETAP EDUKACYJNY
Temat: Ruch obiegowy Ziemi.
TREŚCI KSZTAŁCENIA
2.3.: uczeń podaje cechy ruchu obiegowego Ziemi; przedstawia (wykorzystując również własne obserwacje) zmiany w oświetleniu Ziemi oraz w długości trwania dnia i nocy w różnych szerokościach geograficznych i porach roku.
CELE ZOPERACJONALIZOWANE:
Uczeń:
rozumie pojęcie ruchu obiegowego Ziemi,
zna mechanizm zmiany długości dnia i nocy w ciągu roku,
rozumie mechanizm występowania pór roku,
zna zastosowanie tellurium,
rozumie wpływ ruchu obiegowego Ziemi oraz szerokości geograficznej na zmianę oświetlenia określonego miejsca na Ziemi.
NABYWANE UMIEJĘTNOŚCI:
Uczeń:
potrafi zademonstrować za pomocą tellurium ruch obiegowy Ziemi,
potrafi przedstawić na schematycznym rysunku strefy oświetlenia Ziemi w pierwszych dniach kalendarzowych pór roku,
potrafi wytłumaczyć, czym jest spowodowane nierównomierne ogrzewanie Ziemi na różnych szerokościach geograficznych,
poprawnie dobiera mapy w celu uzyskania szukanej informacji,
poprawnie czyta mapy,
samodzielnie uczy się,
współpracuje w grupie,
samodzielnie zdobywa informacje z różnych źródeł.
Etapy lekcji | Przedmiot nauczania | Kompetencje kluczowe | Przebieg zajęć | Środki dydaktyczne | Metody nauczania | Formy pracy |
Etap wstępny | Geografia | porozumiewanie się w języku ojczystym, kompetencje matematyczne, kompetencje informatyczne, umiejętność uczenia się | Nauczyciel przypomina postać Kopernika i pyta, co właściwie Kopernik wykazał. Uczniowie odpowiadają, nauczyciel komentuje odpowiedzi. Następnie nauczyciel tłumaczy istotę przewrotu kopernikańskiego, wymienia kilka konsekwencji światopoglądowych tego przewrotu. Następnie pyta, jakie konsekwencje pociąga za sobą ruch obiegowy Ziemi. Uczniowie odpowiadają, nauczyciel komentuje odpowiedzi. | atlasy, mapa fizyczna świata, globusy | pogadanka, pokaz, praca w grupach, ćwiczenia | indywidualna i zbiorowa, praca w grupach |
Etap realizacji | Geografia | porozumiewanie się w języku ojczystym, kompetencje matematyczne, kompetencje informatyczne, umiejętność uczenia się | Nauczyciel demonstruje uczniom ruch obiegowy Ziemi wykorzystując tellurium. Jeżeli nauczyciel nie dysponuje tellurium, może skorzystać z filmów dostępnych na Internecie (takich jak np. https://www.youtube.com/watch?v=nlgyXY3vPd4). Nauczyciel prezentuje film (Zasób 1) dotyczący ruchu obiegowego Ziemi. Następnie pyta uczniów o konsekwencje ruchu obiegowego Ziemi. Nauczyciel zapisuje cztery daty: 21 III, 22 VI, 23 IX, 22 XII i pyta uczniów, z czym im się kojarzą. Następnie dzieli uczniów na cztery grupy czteroosobowe i rozdaje im karty pracy (załącznik 1). Każda grupa ma dopasować opisy do poszczególnych dat. Następnie nauczyciel prosi przedstawicieli każdej z grup o odczytanie opisów do poszczególnych dat - każda grupa opisuje po jednej dacie. Nauczyciel rysuje schematycznie na tablicy Ziemię oraz wyjaśnia zmiany wysokości Słońca nad horyzontem w różnych porach roku dla półkuli północnej. Nauczyciel informuje uczniów, czym spowodowane jest różne oświetlenie Ziemi. Omawia strefy oświetlenia Ziemi: międzyzwrotnikową, umiarkowaną (północną i południową), podbiegunową (północną i południową). Tłumaczy umiejscowienie każdej z tych stref, a także informuje, że zenitalne promienie słoneczne padają na każdy równoleżnik strefy międzyzwrotnikowej dwukrotnie w ciągu roku, że wysokość górowania Słońca maleje w strefach umiarkowanych wraz ze wzrostem szerokości geograficznej oraz jak długość dnia i nocy zmienia się tutaj w zależności od pory roku, a także omawia zjawisko dnia i nocy polarnych występujących w strefach podbiegunowych. Wykorzystuje do tego galerię zdjęć (zasób nr 2). | tellurium lub film demonstrujący pracę tellurium, tablica, karta pracy (załącznik 1), film (zasób nr 1), galeria zdjęć (zasób nr 2) | pogadanka, praca w grupach, ćwiczenia, pokaz | praca w grupach, indywidualna i zbiorowa, praca w grupach metodą aktywizującą uczniów |
Etap podsumowujący | Geografia | porozumiewanie się w języku ojczystym, kompetencje matematyczne, kompetencje informatyczne, umiejętność uczenia się | Nauczyciel prosi wybranych uczniów, by podsumowali materiał lekcji. | pogadanka, praca w grupach, ćwiczenia | praca w grupach indywidualna i zbiorowa |
KARTA PRACY UCZNIA
Uzupełnij rysunek nazwami biegunów, zwrotników, zaznacz kolorem strefy oświetlenia ziemi.
Strefy: międzyzwrotnikowa, umiarkowanych szerokości, podbiegunowe.
Przyczyną zmian oświetlenia Ziemi w ciągu roku jest ruch obrotowy Ziemi oraz stałe nachylenie osi ziemskiej do płaszczyzny orbity.
21 marca - równonoc wiosenna (początek astronomicznej wiosny - Słońce wchodzi w znak Barana):
- Słońce góruje w zenicie nad równikiem,
- na biegunie północnym zaczyna się dzień polarny, a na biegunie południowym - noc polarna,
- na całej Ziemi dzień i noc trwają po 12 godzin.
22 czerwca - przesilenie letnie (początek astronomicznego lata - Słońce wchodzi w znak Raka):
- Słońce góruje w zenicie nad zwrotnikiem Raka,
- od tego dnia punkt podsłoneczny zaczyna przesuwać się na południe,
- w całej strefie okołobiegunowej północnej trwa dzień polarny,
- w całej strefie okołobiegunowej południowej trwa noc polarna.
23 września - równonoc jesienna (początek astronomicznej jesieni - Słońce wchodzi w znak Wagi):
- Słońce góruje w zenicie nad równikiem,
- na biegunie północnym zaczyna się noc polarna, a na biegunie południowym - dzień polarny,
- na całej Ziemi dzień i noc trwają po 12 godzin.
22 grudnia - przesilenie zimowe (początek astronomicznej zimy - Słońce wchodzi w znak Koziorożca):
- Słońce góruje w zenicie nad zwrotnikiem Koziorożca,
- od tego dnia punkt podsłoneczny zaczyna przesuwać się na północ,
- w całej strefie okołobiegunowej północnej trwa noc polarna,
- w całej strefie okołobiegunowej południowej trwa dzień polarny.
