Rycerz średniowieczny – ideał, idol czy wzór?

1. Cele lekcji

a) Wiadomości

Uczeń:

1. zna znaczenie słów: ideał, idol, wzór,

2. zna postać Rolanda.

b) Umiejętności

Uczeń potrafi:

1. wypowiedzieć się na temat wpływu idoli na życie człowieka,

2. posługiwać się Słownikiem języka polskiego.

2. Metoda i forma pracy

Metoda podawcza, burza mózgów, praca ze słownikiem, praca z tekstem epickim, praca samodzielna uczniów, dyskusja problemowa.

3. Środki dydaktyczne

Tekst epicki (Pieśń o Rolandzie), Słownik języka polskiego.

4. Przebieg lekcji

a) Faza przygotowawcza

Zapoznanie uczniów z tematem lekcji. Zadanie pytania: „ Czy w sposobie życia, podejmowaniu decyzji, ubieraniu się ludzie kierują się tylko swoimi pomysłami, czy czerpią skądś inspiracje?”. (Uczniowie najczęściej wymieniają piosenkarzy, piosenkarzy, bohaterów seriali telewizyjnych.)

b) Faza realizacyjna

1. Nauczyciel zwraca się do uczniów: „Osoby, które podziwiamy, naśladujemy nazywamy ideałem, idolem, wzorem. Zastanówmy się, czy te wyrazy są tylko synonimami, czy różnią się znaczeniem.”

2. Nauczyciel prosi uczniów, aby podali swoje rozumienie tych pojęć, z czym im się kojarzą, czy widza jakieś różnice między nimi.

3. Skojarzenia zostają zapisane na tablicy.

4. Rozdanie uczniom słowników języka polskiego, zadaniem uczniów jest sprawdzenie znaczenia wyrazów: ideał, idol i wzór.

5. Porównanie definicji słownikowych z tym, co zostało zapisane przez uczniów na tablicy (najczęściej okazuje się, że ideał i wzór kojarzy się uczniów trochę negatywnie, z kimś odstającym od współczesnego świata, kujonem, lalusiem. Okazuje się, że tylko idol jest kimś, kogo warto naśladować. Warto w tym momencie zwrócić uwagę uczniów, że uwielbiany idol nie zawsze propaguje tylko pozytywne wzorce postępowania, że jego zachowania nie są autentyczne, ale zaplanowane, aby imponować.).

6. Zadanie uczniom pytania: „Kto jest dla Ciebie ideałem, wzorem lub idolem?”.

7. Uczniowie zapisują odpowiedź razem z uzasadnieniem w zeszytach.

8. Odczytanie wypowiedzi uczniów.

9. Zwracamy się do uczniów: „Ludzie od zawsze poszukiwali wzorów do naśladowania, wskazówek jak postępować. W Średniowieczu nie było telewizji, radia, ale tych, których szczególnie szanowano opisywano w pieśniach i poematach. Pieśń o Rolandzie jest takim świadectwem uwielbienia dla rycerza.”.

10. Krótka charakterystyka Pieśni o Rolandzie. (Utwór powstał na przełomie XI i XII wieku we Francji, należy do gatunku chansons de geste, czyli pieśni o czynach bohaterskich. Akcja rozgrywa w czasach Karola Wielkiego (VIII w.), bohaterem jest hrabia Roland, który bierze udział w wyprawie Karola przeciwko muzułmańskiemu władcy Saragossy - Marsylowi. Utwór jest pełen hiperboli, bohaterowie są przerysowani, mają wzbudzać podziw i zachwyt, prawda psychologiczna nie jest ważna.).

11. Odczytanie fragmentu Pieśni o Rolandzie.

12. Uczniowie na podstawie tekstu wypisują cechy idealnego rycerza (uroda, nadludzka siła, odwaga, duma, wierność sobie i królowi, oddanie Bogu i religii, szlachetne urodzenie).

c) Faza podsumowująca

Rozmowa podsumowująca: „Czy Rolanda nazwałbyś ideałem, idolem, czy wzorem?” (Uczniowie zgodnie przyznają, że Roland najbardziej przypomina współczesnego idola. Niektóre cechy są przerysowane np. siła, wiele rzeczy robi „na pokaz”. Nie jest także człowiekiem idealnym np. jego stosunek do kobiet.)

5. Bibliografia

Pieśń o Rolandzie (fragmenty), , [w:] Garsztka T., Grabowska Z.,. Olszewska G., Z XX i XXI wieku, podręcznik do 1 klasy gimnazjum, Znak, Kraków 1999, s.115‑117.’

Michałowska T., Średniowiecze, PWN, Warszawa 1997.

Słownik języka polskiego, pod red. M. Szymczaka, Pwn, Warszawa 1988.

6. Załączniki

a) Zadanie domowe

Czy Roland może być wzorem do naśladowania dla współczesnego człowieka?

7. Czas trwania lekcji

45 minut

8. Uwagi do scenariusza

Lekcja może być doskonałym wstępem do omawiania powieści Henryka Sienkiewicza, Krzyżacy.