R1G17AFpiM5yL
Na ilustracji widoczne są dwie dłonie: dziecka i dorosłego. Palec wskazujący dziecka styka się z palcem osoby dorosłej.

Rzecznik Praw Dziecka

Styk dłoni dorosłego i dłoni dziecka
Źródło: dostępny w internecie: pixabay.com, domena publiczna.
Nauczysz się
  • Wymieniać uprawnienia Rzecznika Praw Dziecka.

  • Umieszczać pozycję społeczną dziecka w polskim społeczeństwie według jego praw i obowiązków.

  • Łączyć informacje na potrzeby tworzenia własnych kampanii społecznych dotyczących dzieci.

  • Przedstawić krajowy i międzynarodowy system ochrony praw dziecka.

Rzecznicy Praw Dziecka w III RP

Imię i nazwisko

Okres trwania kadencji

Marek Piechowiak

I kadencja: 8.06.2000 - 12.10.2000

Paweł Jaros

II kadencja: 16.02.2001 - 7.04.2006

Ewa Sowińska

III kadencja: 7.04.2006 - 30.06.2008

Marek Michalak

IV kadencja: 25.07.2008 – 25.07.2013

Marek Michalak

V kadencja: 27.07.2013 – 14.12.2018

Mikołaj Pawlak

od 14 grudnia 2018

Rhn2a2LJpgvKy
Mikołaj Pawlak - obecny Rzecznik Praw Dziecka
Źródło: dostępny w internecie: https://brpd.gov.pl/2020/06/01/na-dzien-dziecka-od-rzecznika-zyczenia-film-z-gwiazdami-i-apel-o-promocje-szkolnych-swiadectw/, domena publiczna.
Ważne!

Z poniższego nagrania dowiesz się informacji o urzędzie Rzecznika Praw Dziecka, jego uprawnieniach i aktywnościach osób pełniących ten urząd. Zapoznaj się z materiałem.

R1HKxvy9s1WhT
Polecenie 1
RWxkptlt8feG1
(Uzupełnij).
Źródło: Learnetic S.A., licencja: CC BY 4.0.
Polecenie 2

Jak długo trwa kadencja Rzecznika Praw Dziecka?

Ru8jhgad1D9gA
(Uzupełnij).
Źródło: Learnetic S.A., licencja: CC BY 4.0.
Polecenie 3

Podaj numer telefonu zaufania do Rzecznika Praw Dziecka.

RNKYD4LvLDoGv
(Uzupełnij).
Źródło: Learnetic S.A., licencja: CC BY 4.0.

20 listopada - Ogólnopolski Dzień Praw Dziecka

7 listopada 2014 r. na wniosek Rzecznika Praw Dziecka Sejm podjął uchwałę o ustanowieniu Ogólnopolskiego Dnia Praw Dziecka.

20 listopada nawiązuje do roku 1989 i przyjęcia przez Zgromadzenie Ogólne Organizacji Narodów Zjednoczonych Konwencji o Prawach Dziecka. Celem Ogólnopolskiego Dnia Praw Dziecka jest uświadamianie dzieciom, że mają swoją godnośćgodność człowiekagodnośći powinni wiedzieć jak z nich korzystać. Dorosłym natomiast ma przypominać, że nie tylko mają zawsze respektować prawa dziecka, ale powinni też stać na ich straży i podejmować działania wzmacniające ich ochronę.

Dzieci w Europie. Nr 17/2010. Prawa Dziecka. Biuletyn Informacyjny Rzecznika Praw Dziecka

Jakie problemy małych dzieci martwią Pana najbardziej? Rozmowa z Markiem Michalakiem

Jakie problemy małych dzieci martwią Pana najbardziej? Jak można próbować je rozwiązywać? Jakie Pan podejmuje działania? Marek Michalak: Jednym z głównych problemów jest kwestia rodzicielstwa zastępczego. Brakuje osób chętnych do podjęcia się tego zadania, a dzieci – czekają... Bycie rodzicem zastępczym to ogromna odpowiedzialność. Wciąż pokutuje przeświadczenie, że rodzice zastępczy chcą zrobić na dzieciach „biznes”. Tymczasem w bezwzględnej większości to ludzie z poczuciem misji, ale trudno oczekiwać, by decydowali się na to, nie mając żadnego niemal wsparcia. Ich pracę należy wynagradzać i zapewnić im profesjonalną pomoc psychologiczną, pedagogiczną, a także zmienić przepisy, utrudniające obecnie funkcjonowanie rodzin zastępczych. Drugim poważnym problemem jest przemoc, której ofiarami padają dzieci. Stosowanie kar cielesnych wciąż jest powszechnie akceptowane w społeczeństwie, ponieważ wielu dorosłych wyniosło takie doświadczenia z domu. Ludzie często nie znają innych metod wychowawczych. Chcemy to zmienić. Chcemy przekonać rodziców, że używanie przemocy wobec dziecka jest złe, że przynosi efekty odwrotne, od zamierzonych – że w każdym wypadku jest porażką bijącego. Organizujemy w tym celu kampanie społeczne, jak „Bicie jest głupie”. Wierzę, że stopniowo uda nam się zmniejszyć akceptację społeczeństwa wobec takich zachowań i przekonać rodziców do innych metod wychowawczych.

zbPX4qqNjN_00000_SAM_005 Źródło: Dzieci w Europie. Nr 17/2010. Prawa Dziecka. Biuletyn Informacyjny Rzecznika Praw Dziecka, dostępny w internecie: https://www.frd.org.pl/wp-content/uploads/2016/01/DwE-nr-17.pdf. https://www.frd.org.pl/wp-content/uploads/2016/01/DwE-nr-17.pdf.
Ćwiczenie 1
RlG4w2gDkb1CQ
(Uzupełnij).
Źródło: Learnetic S.A., licencja: CC BY 4.0.
Ćwiczenie 2
RInhYUvola227
(Uzupełnij).
Źródło: Learnetic S.A., licencja: CC BY 4.0.
RcGidjd1GCcpw
Ćwiczenie 3
Co, zdaniem Rzecznika Praw Dziecka, powinno być podstawową cechą rodzica zastępczego? Możliwe odpowiedzi: 1. Odpowiedzialność, 2. Uczciwość, 3. Lekkomyślność
ćwiczenie - wybór
Źródło: Learnetic S.A., licencja: CC BY 4.0.

Komitet Ochrony Praw Dziecka

Komitet rozpoczął swoją działalność w 1981 roku. Głównym celem jest pomoc dzieciom krzywdzonym i ich rodzinom zakresie pomocy emocjonalnej, fizycznej, seksualnej i w zakresie niewłaściwej opieki.

Marcin Brykczyński Prawa Dziecka, „Pentliczek”

Niech się wreszcie każdy dowie
I rozpowie w świecie całym,
Że dziecko to także człowiek,
Tyle, że jeszcze mały.
Dlatego ludzie uczeni,
Którym za to należą się brawa,
Chcąc wielu dzieci los odmienić,
Stworzyli dla Was mądre prawa.
Więc je na co dzień i od święta
Spróbujcie dobrze zapamiętać:

Nikt mnie siłą nie ma prawa zmuszać do niczego,
A szczególnie do zrobienia czegoś niedobrego.

Mogę uczyć się wszystkiego, co mnie zaciekawi
I mam prawo sam wybierać, z kim się będę bawić.

Nikt nie może mnie poniżać, krzywdzić, bić, wyzywać,
I każdego mogę zawsze na ratunek wzywać.

Jeśli mama albo tata już nie mieszka z nami,
Nikt nie może mi zabronić spotkać ich czasami.

Nikt nie może moich listów czytać bez pytania,
Mam też prawo do tajemnic i własnego zdania.

Mogę żądać, żeby każdy uznał moje prawa,
A gdy różnię się od innych, to jest moja sprawa.

Tak się tu w wiersze poukładały
Prawa dla dzieci na całym świecie,
Byście w potrzebie z nich korzystały
Najlepiej, jak umiecie.

Q1UKDOI8yY_00000_WVI_007 Źródło: Marcin Brykczyński, Prawa Dziecka, „Pentliczek”, t. 23, 1993, dostępny w internecie: https://czasdzieci.pl/czytanki/id,479a5-marcin_brykczynski_o.html. https://czasdzieci.pl/czytanki/id,479a5-marcin_brykczynski_o.html.
RJeRlr0gyQ9Hb
Ćwiczenie 4
TAK Możliwe odpowiedzi: 1. Prawo do tajemnicy korespondencji, 2. Prawo do niszczenia mienia, 3. Prawo do kontaktu z rodzicami NIE Możliwe odpowiedzi: 1. Prawo do tajemnicy korespondencji, 2. Prawo do niszczenia mienia, 3. Prawo do kontaktu z rodzicami
Ćwiczenie - grupuj elementy
Źródło: Learnetic S.A., licencja: CC BY 4.0.

COVID‑19: 168 mln dzieci na świecie niemal od roku ani razu nie poszło do szkoły

RSon6IEoAgiLX
Liczba krajów, w których szkoły są zamknięte od marca 2020 r. i liczba dzieci, które nie mogą uczęszczać do placówek edukacyjnych.
Źródło: Learnetic S.A., dostępny w internecie: https://unicef.pl/co-robimy/aktualnosci/dla-mediow/covid-19-168-mln-dzieci-na-swiecie-od-niemal-roku-ani-razu-nie-poszlo-do-szkoly, domena publiczna.

Ilustracja przedstawia tabelę prezentującą dane dotyczące liczby krajów gdzie szkoły są zamknięte od roku oraz liczbę dzieci (w milionach i procentach), które nie mogą chodzić do szkoły z powodu pandemii COVID‑19.

Dane odnoszą się do kontynetów:

- Azja Wschodnia i Pacyfik;

- Bliski Wschód i Afryka Północna;

- Afryka Wschodnia i Południowa;

- Afryka Zachodnia i Środkowa;

- Europa i Azja Środkowa;

- Ameryka Środkowa i Karaiby;

- Azja Południowa.

Na terenie Azji Wschodniej i Pacyfiku jeden kraj miał zamknięte szkoły przez cały rok.

Na terenie Bliskiego Wschodu i Afryki Północnej trzy kraje miały zamknięte szkoły przez cały rok.

Na terenie Afryki Wschodniej i Południowej, Afryki Zachodniej i Środkowej, Europy i Azji Środkowej nie odnotowano krajów, w których szkoły były zamknięte przez cały rok.

Na terenie Ameryki Środkowej i Karaibów dziewięć krajów miało zamknięte szkoły przez cały rok.

Na terenie Azji Południowej jeden kraj miał zamknięte szkoły przez cały rok.

Dane w milionach i procentach przedstawiające: liczbę dzieci w poszczególnych kontynentach nie uczęszczających do szkoły:

- Azja Wschodnia i Pacyfik: 25 milionów dzieci (15%);

- Bliski Wschód i Afryka Północna: 9 milionów dzieci (5%);

- Afryka Wschodnia i Południowa, Afryka Zachodnia i Środkowa, Europa i Azja Środkowa - brak danych;

- Ameryka Środkowa i Karaiby: 98 milionów dzieci (58%);

 - Azja Południowa: 37 milionów dzieci (22%).

RuiSdWhiUfzbV
Ćwiczenie 5
Na podstawie danych statystycznych wpisz rejony świata, w których z powodu pandemii dzieci nie uczęszczają do szkoły. Są to kraje Tu uzupełnij Tu uzupełnij i Tu uzupełnij.
ĆWICZENIE: Uzupełnij tekst
Źródło: Learnetic S.A., licencja: CC BY 4.0.

Fundusz Narodów Zjednoczonych na Rzecz Dzieci

Obok krajowego systemu ochrony praw dziecka, istnieją też organizacje, które zajmują się tym problemem na szczeblu międzynarodowym. Do takich organizacji należy Fundusz Narodów Zjednoczonych na Rzecz Dzieci (United Nations Children’s Fund - UNICEF) [czyt. Junajted Nejszons Czildrens Fand - JUNISEF].Indeks górny 1Dymek 11 Indeks górny koniec

To organizacja humanitarna i rozwojowa działająca na rzecz dzieci, będąca częścią systemu ONZ. Jej główna siedziba znajduje się w Nowym Jorku. Po roku 1954, kiedy to UNICEF [czyt. JUNISEF] na stałe został włączony do ONZ, jego zakres działania znacznie się poszerzył. UNICEF [czyt. JUNISEF] działa na rzecz poprawy warunków życia dzieci. Mobilizuje siły polityczne oraz środki materialne, aby pomóc krajom, zwłaszcza tym rozwijającym się, w zapewnieniu dzieciom oraz ich rodzinom dostępu do podstawowych usług.

UNICEF [czyt. JUNISEF] zajmuje się opieką lekarską i pomocą w sytuacjach kryzysowych, oraz zapewnieniem elementarnego wykształcenia dzieciom, zwłaszcza w krajach rozwijających się. Kluczowym elementem działań organizacji są programy pomocy dzieciom prowadzone w terenie. Każde biuro krajowe UNICEF [czyt. JUNISEF] wypełnia misję organizacji poprzez realizację programów pomocowych, prowadzoną wspólnie z rządem danego państwa. Organizacja miała też duży udział w uchwaleniu przez ONZ w roku 1989 Konwencji o prawach dziecka.

Polska statystyka publiczna co roku przesyła dane statystyczne do UNICEF [czyt. JUNISEF] w formie kwestionariuszy, aktualizując tym samym bazę danych UNICEF [czyt. JUNISEF] wykorzystywaną dla celów badawczych.

Dymek 1

Cele działalności Funduszu Narodów Zjednoczonych na Rzecz Dzieci

Członkowie tej organizacji działają na rzecz poprawy standardów życia dzieci i młodzieży, aby były one zgodne z przepisami zawartymi w Konwencji Praw Dziecka. Ich głównym zadaniem jest niesienie pomocy młodym ludziom, którzy zostali dotknięci klęskami humanitarnymi - m.in. budują szkoły i prowadzą program szczepień w krajach dotkniętych problemami.

R1UMbE2dp0Udw
Ćwiczenie 6
Ilustracja przedstawia medal - Order Uśmiechu. Jest okrągły i płaski. Na granatowym tle dwa odznaczenia, które różnią się wielkością. Po prawej stronie większy medal. Dolna część medalu jest w postaci okręgu ze złotym wykończeniem. W środku na niebieskim tle znajduje się uśmiechnięte słoneczko. Na kolistej zawieszce nałożona wstążka medalowa. Jest ona ręcznie haftowana z motywem kwiatowym. Na białym materiale granatowe kwiaty ze złotymi łodygami i listkami. Po lewej stronie znajduje się miniatura tego samego medalu.
ĆWICZENIE: Jednokrotny wybór - ilustracja
Źródło: Learnetic S.A., dostępny w internecie: zdjęcie: https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/6/61/Order_of_smile.jpg, licencja: CC BY 4.0.
RPgQ61pDayZiz
Ćwiczenie 6
Zaznacz nazwę orderu ustanowionego za działania przynoszące dzieciom radość. Możliwe odpowiedzi: 1. Order Słońca, 2. Order Szczęścia, 3. Order Uśmiechu
ĆWICZENIE: Jednokrotny wybór
Źródło: Learnetic S.A., licencja: CC BY 4.0.
Ciekawostka

Order Uśmiechu – odznaczenie nadawane za działania przynoszące dzieciom radość. Pomysłodawcą Orderu Uśmiechu była redakcja ,,Kuriera Polskiego” w 1968 roku. Rok 1979 został ogłoszony przez ONZ Międzynarodowym Rokiem Dziecka, a Sekretarz Generalny ONZ Kurt Waldheim nadał Orderowi Uśmiechu rangę międzynarodową. W 1996 roku w Rabce powstało Muzeum Orderu Uśmiechu. Samo miasto zyskało status ,,Miasta Dzieci Świata”.

Odznaczenie – w formie medalu przyznawane jest w Polsce.
Spośród kandydatur nadesłanych przez dzieci z całego świata kapituła wybiera laureatów. Kawalerem Orderu Uśmiechu zostaje dorosły, którego działalność przynosi dzieciom najwięcej radości i często ratuje ich życie. Ceremonii wręczania Orderu towarzyszy rytuał wypicia soku z cytryny koniecznie z uśmiechem oraz
pasowania różą. Do osób, które zostały Kawalerami Orderu Uśmiechu, należą m.in.: papież Jan Paweł II, Jurek Owsiak, Janina Ochojska, Marcin Gortat czy Irena Sendlerowa.

R3FasJy1ObnXy
Ćwiczenie 7
Zaznacz twoim zdaniem poprawne dokończenie zdania: Wiem, że jeżeli nie są przestrzegane moje prawa, mogę zwrócić się o pomoc do: Możliwe odpowiedzi: 1. Rzecznika Praw Dziecka., 2. rodziców, kolegi, rodzeństwa., 3. nauczyciela,
ĆWICZENIE: Jednokrotny wybór
Źródło: Learnetic S.A., licencja: CC BY 4.0.
RPKA8uuRAe5c1
Ćwiczenie 8
Do każdego podanego opisu kompetencji w tabeli dopisz właściwą nazwę: Rzecznik Praw Ucznia, Rzecznik Praw Obywatelskich, Rzecznik Praw Dziecka
Ćwiczenie: Przenoszenie elementów
Źródło: Learnetic S.A., licencja: CC BY 4.0.
RW2SkyqxyqFTE
Ćwiczenie 9
Uzupełnij tekst odpowiednimi informacjami: Rzecznik Praw Dziecka stoi na straży praw określonych w Konstytucji RP, Ustawie o Rzeczniku Praw Dziecka i 1. pięcioletnią, 2. polskie, 3. Sejmowi RP i Senatowi RP, 4. Konwencji o prawach dziecka.
Rzecznika powołuje Sejm RP za zgodą Senatu RP na 1. pięcioletnią, 2. polskie, 3. Sejmowi RP i Senatowi RP, 4. Konwencji o prawach dziecka kadencję.
Rzecznikiem może zostać osoba posiadająca 1. pięcioletnią, 2. polskie, 3. Sejmowi RP i Senatowi RP, 4. Konwencji o prawach dziecka obywatelstwo.
Obowiązkiem Rzecznika Praw Dziecka jest coroczne przestawienie 1. pięcioletnią, 2. polskie, 3. Sejmowi RP i Senatowi RP, 4. Konwencji o prawach dziecka informacji o swoich działaniach oraz uwagi o stanie przestrzegania praw dziecka w Polsce.
ĆWICZENIE: Wstaw w tekst
Źródło: Learnetic S.A., licencja: CC BY 4.0.

Słowniczek pojęć

godność człowieka
godność człowieka

poczucie własnej wartości i szacunek dla samego siebie, co wyraża się w pragnieniu posiadania także szacunku ze strony innych

kasacja
kasacja

w postępowaniu sądowym odwołanie od orzeczenia sądu niższej instancji do sądu ostatniej instancji (kasacyjnego) z powodu naruszenia przepisów prawa

skarga kasacyjna
skarga kasacyjna

w prawie polskim nadzwyczajny środek zaskarżenia w procesie cywilnym, przysługujący od prawomocnego wyroku lub postanowienia w przedmiocie odrzucenia pozwu albo umorzenia postępowania, kończącego postępowanie w sprawie, wydanego przez sąd drugiej instancji

Bibliografia

Sprawa każdego dziecka jest dla mnie najważniejsza.... - rozmowa z Markiem Michalakiem, Rzecznikiem Praw Dziecka [w:] ,,Dzieci w Europie”, nr 17 (5) 2010, s. 20‑21.

M. Brykczyński, Prawa Dziecka, „Pentliczek”, nr 23 (1993)

Dzieci w Europie, „Prawa Dziecka. Biuletyn Informacyjny Rzecznika Praw Dziecka”, nr 17 (2020).

https://stat.gov.pl/statystyka-miedzynarodowa/instytucjeorganizacje-miedzynarodowe/onz-organizacja-narodow-zjednoczonych/unicef-fundusz-narodow-zjednoczonych-na-rzecz-dzieci/

RuFNiAo9hZ0Oy
(Uzupełnij).
Źródło: Learnetic S.A., licencja: CC BY 4.0.