Rzeczy sens
Scenariusz zajęć
II etap edukacyjny, język polski
Temat: Rzeczy sens
Treści kształcenia:
I. Odbiór wypowiedzi i wykorzystanie zawartych w nich informacji.
1. Czytanie i słuchanie. Uczeń:
6) odróżnia zawarte w tekście informacje ważne od informacji drugorzędnych.
Cele operacyjne:
Uczeń:
Wypowiada się na temat poznanego tekstu literackiego,
Porównuje własne doświadczenia z doświadczeniami bohatera,
Samodzielnie tworzy ramowy plan wydarzeń,
Rozpoznaje formę gatunkową – ogłoszenie,
Odróżnia zawarte w tekście informacje ważne od informacji drugorzędnych,
Potrafi napisać poprawne ogłoszenie,
Potrafi korzystać ze słownika,
Potrafi prowadzić kulturalną i poprawną rozmowę telefoniczną.
Nabywane umiejętności:
Korzystanie ze słowników,
Tworzenie planu ramowego,
Tworzenie i rozumienie treści ogłoszeń,
Poprawna komunikacja językowa,
Kultura zachowania w trakcie rozmowy telefonicznej.
Kompetencje kluczowe:
Porozumiewanie się w języku ojczystym,
Umiejętność uczenia się,
Kompetencje społeczne i obywatelskie.
Środki dydaktyczne:
Fragmenty książki Małgorzaty Musierowicz, „McDusia”Indeks górny 11 (jako praca domowa),
Słowniki języka polskiego,
Sprzęt multimedialny (komputer podłączony do telewizora/projektor multimedialny/tablica interaktywna),
Zasób multimedialny: film „Sedno sprawy”,
Kartki z wydrukowanym ogłoszeniem,
Aparat telefoniczny, np. telefon stacjonarny,
Wydrukowane lub zapisane na kartkach scenki do dramy.
Metody nauczania:
Problemowe: rozmowa kierowana, aktywizujące: inscenizacja, drama,
Eksponująca: film,
Praktyczne: praca z tekstem, ćwiczenia.
Formy pracy:
Zbiorowa jednolita,
Grupowa zróżnicowana,
Indywidualna jednolita.
Przebieg zajęć:
Etap wstępny
Nauczyciel wita uczniów i przeprowadza czynności organizacyjne: sprawdza obecność, zapisuje temat lekcji na tablicy oraz prezentuje cele zajęć. Odpowiednio wcześniej (np. na poprzednich zajęciach) prosił uczniów o zapoznanie się z wybranymi przez niego fragmentami książki Musierowicz pt. „McDusia”, dotyczącymi splotu wydarzeń zainicjowanych zgubieniem telefonu. Fragmenty zostały zatytułowane przez nauczyciela „A wszystko przez telefon...”. Zadanie uczniów polegało nie tylko na przeczytaniu tekstów, ale także wynotowaniu zawartych w nich słów, których znaczenia nie znali, np. oda, oblubienica, monodram, kurniawa, nonszalancki, atencja, literalny, wagabunda, fryga, rekompensata, pietyzm, sczeznąć.
Etap realizacji
Nauczyciel inicjuje rozmowę na temat tekstu. Zadaje pomocnicze pytania:
Co jest tematem opowiadania? Co sugeruje nam tę tematykę? Jaki związek z treścią ma tytuł?
Do czego służy nam telefon?
W jakich sytuacjach najczęściej korzystamy z telefonu?
Jakie znaczenie dla Laury miał fakt zgubienia telefonu przez Bernarda?
Uczniowie odpowiadają i wymieniają spostrzeżenia.
W kolejnej części zajęć prowadzący dzieli klasę na cztery grupy. Każda ma za zadanie opracować zakreślone w przeczytanych fragmentach słowa, a więc odszukać ich znaczenie w słownikach języka polskiego. Po kilku minutach pracy grupy odczytują przygotowane definicje.
Prowadzący zajęcia inicjuje tworzenie ramowego planu wydarzeń opartego na fabule przeczytanego opowiadania. Prosi uczniów o podanie propozycji, przypominając przy tym zasady pisania tego typu schematów. W razie potrzeby podsuwa pomysły, poprawia błędy językowe, czuwa też nad właściwym zapisem planu na tablicy w formie równoważników zdań (notatki dokonywane są przez chętnych uczniów), a także sprawdza poprawność ortograficzną. Ponadto zwraca uwagę na fakt, iż w planie ramowym znajdują się tylko najważniejsze/najistotniejsze wydarzenia.
Kolejnym punktem zajęć jest prezentacja zasobu multimedialnego, filmu. Po jego emisji uczniowie omawiają sytuację, którą obejrzeli, komentują ją i zastanawiają się nad jej możliwymi rozwiązaniami.
Następnie nauczyciel rozdaje uczniom kartki z ogłoszeniem. Przykładowy materiał:
Polecenie:
Popraw błędy w ogłoszeniu.
Zgubiłem telefon, jestem zrozpaczony, telefon był bardzo drogi, dostałem go od taty na urodziny. Miałem go zaledwie tydzień, nie zdążyłem się nim nacieszyć, tata będzie rozczarowany. Jeśli ktoś go znajdzie, proszę zadzwonić na nr mojego taty.
Zadaniem uczniów jest wskazać obecne w nim błędy i zredagować poprawny tekst. Zanim młodzież przystąpi do pracy, nauczyciel przypomina jeszcze raz cechy gatunkowe ogłoszenia. Następnie chętni uczniowie odczytują poprawione teksty, prowadzący zajęcia koryguje ewentualne błędy (słabszym uczniom sprawdza tekst w zeszytach i nanosi konieczne poprawki).
Kolejnym punktem zajęć jest dyskusja na temat niewłaściwych zachowań postaci: Bernarda i Janusza Pyziaka (niezapowiedziane wizyty, wczesna pora, prowadzenie rozmowy telefonicznej w towarzystwie). Nauczyciel proponuje dzieciom odegranie scenek dotyczących rozmowy telefonicznej. Ich tematy zapisane są na kartkach, uczniowie losują je
i przedstawiają wybrany temat, korzystając z rekwizytu – telefonu stacjonarnego. Liczba scenek powinna być uzależniona od tempa pracy danej klasy.
Przykładowe tematy scenek dramowych:
Dzwoni telefon. Odbierasz, Twój rozmówca nie przedstawia się i od razu przechodzi do rozmowy na nieznany Ci temat. Jesteś zdezorientowany, ponieważ nie wiesz z kim rozmawiasz, a także o co mu chodzi.
Jest późny wieczór. Dzwonisz do kolegi, odbiera jego mama lub tata. Nie przedstawiając się, mówisz, że chcesz rozmawiać z kolegą. Rodzic pyta, czy to coś pilnego – ale Ty chcesz tylko poplotkować, więc rodzic odmawia ze względu na późną porę. Jesteś oburzony i nie ukrywasz tego przed rozmówcą.
Chcesz zakupić telefonicznie bilety do teatru dla całej klasy. Nie zapoznałeś się z repertuarem i cennikiem, dlatego wypytujesz o wszystko kasjerkę. Ona grzecznie odmawia, mówiąc, że informacje uzyskasz pod innym numerem. Czujesz się urażony. Rzucasz słuchawką, nie żegnając się z rozmówcą.
Po odegraniu powyższych scenek, prowadzący zajęcia zachęca uczniów do dyskusji na temat niewłaściwego zachowania się rozmówców. Młodzież wskazuje błędy, wspólnie z nauczycielem ustala, jak powinna przebiegać dana rozmowa.
Etap końcowy
Podsumowanie: Nauczyciel zachęca uczniów do swobodnych wypowiedzi na temat wiadomości, jakie zdobyli podczas zajęć. Prosi też o zapisanie poleceń pracy domowej:
Wyszukaj w różnych źródłach np. encyklopedii, książkach o wynalazkach i internecie informacje na temat historii telefonu. Wykonaj notatkę w formie mapy mentalnej, wykresu lub tabeli.
Dla chętnych/zdolnych: przygotuj w formie plakatu „Kodeks kulturalnego użytkownika telefonu komórkowego”.
Dodatkowo:
Scenariusz może być przeprowadzony w klasach V i VI, w klasie IV – jeśli uczniowie mieli już zajęcia dotyczące planu wydarzeń i ogłoszenia.
Scenariusz może być wykorzystany we fragmentach na zajęciach z wychowawcą – kultura rozmowy telefonicznej, zasady korzystania z telefonów komórkowych w miejscach publicznych, zasady dotyczące odwiedzin.
proponowane źródło: Małgorzata Musierowicz, McDusia, Akapit Press, Łódź 2012, s. 191‑194, 199‑202, 206‑2010, od słów: (...) W dniu ślubu, punktualnie o dziewiątej rano, rozbrzmiał dzwonek u drzwi, do słów: Co? – spytała Laura, z wolna ogarniając ogrom katastrofy. Co???!!! – A suknia?! (…).↩
