Ilustracja przedstawia Pałac Branickich. Na pierwszym planie jest rzeźba wykonana z jasnego kamienia. Przedstawia sfinksa z głową kobiety o kręconych włosach. Na jej plecach siedzi małe, nagie dziecko o kręconych włosach. Za rzeźbą jest szeroka, szara alejka. Po jej obu stronach są pasy zieleni z niskimi drzewami i rzeźbami z jasnego kamienia. Niektóre z nich przedstawiają postacie, a niektóre wazy. W tle znajduje się budynek z zielonym dachem. Ma beżową elewację, i ozdobne okna. Nad drzwiami wejściowymi jest taras wsparty na filarach. Przy drzwiach i na tarasie znajdują się szare rzeźby.
Ilustracja przedstawia Pałac Branickich. Na pierwszym planie jest rzeźba wykonana z jasnego kamienia. Przedstawia sfinksa z głową kobiety o kręconych włosach. Na jej plecach siedzi małe, nagie dziecko o kręconych włosach. Za rzeźbą jest szeroka, szara alejka. Po jej obu stronach są pasy zieleni z niskimi drzewami i rzeźbami z jasnego kamienia. Niektóre z nich przedstawiają postacie, a niektóre wazy. W tle znajduje się budynek z zielonym dachem. Ma beżową elewację, i ozdobne okna. Nad drzwiami wejściowymi jest taras wsparty na filarach. Przy drzwiach i na tarasie znajdują się szare rzeźby.
Rzeźba
Szereg rzeźb na placu przed Pałacem Branickich, online‑skills, Białystok, Pałac wzniesiony w latach 40. XVIII wieku, CC BY 3.0
Źródło: online-skills, Szereg rzeźb na placu przed Pałacem Branickich, Białystok, ilustracja, licencja: CC BY 3.0.
Wprowadzenie
Rzeźba, będąca jedną z najstarszych dyscyplin sztuki, pojawiła się już w prehistorii. Jej wszechstronne zastosowanie obejmowało różnorodne funkcje, w tym magiczne i kultowe. Z kolei posągi, pełniące również rolę elementów dekoracyjnych, zazwyczaj rozpatrywane są w kontekście tła. Reliefy, charakteryzujące się zmiennością wypukłości oraz zróżnicowanym kształtem, wpływają na ich odbiór.
Różnorodność rzeźb, pod względem kompozycji, tematyki oraz rodzaju, sprawia, że trudno jest dokładnie je sklasyfikować. Każda rzeźba posiada unikalne cechy, które nadają jej wyjątkowy charakter i wielowymiarową tożsamość. Dla przykładu, „David” [czytaj: dawid] Michała Anioła, rzeźba renesansowa, wyróżnia się doskonałym odtworzeniem anatomii ciała. Poza tym, „David” odzwierciedla typowe atrybuty renesansu, takie jak idealizacja ludzkiego ciała i odwołania do klasycznych wzorców estetycznych.
Nauczysz się
określać czym jest rzeźba;
wskazywać różne typy i rodzaje rzeźby;
rozpoznawać dzieła rzeźbiarskie i ich autorów;
przyporządkowywać rzeźby do miejsc, w których się znajdują.
Według „Słownika terminologicznego sztuk pięknych” rzeźba to: jedna ze sztuk plastycznych, której dzieła - również zwane rzeźbami - są kompozycjami trójwymiarowymi (...), nie mającymi na ogół funkcji użytkowych (w przeciwieństwie do architektury i rzemiosła artystycznego). Dzieło rzeźbiarskie może być wolno stojące (w wypadku rzeźby figuratywnej - rzeźba pełnoplastyczna, rzeźba pełna) lub skomponowane łącznie ze swym tłem (relief). Najczęściej używanymi materiałami rzeźbiarskimi są kamień, metale, m.in. brąz, drewno, materiały ceramiczne, gips, wosk, kość słoniowa itp.; w rzeźbie współczesnej stosowanych jest wiele innych materiałów. (...)
W zależności of funkcji artystycznej rozróżnia się rzeźbę samodzielną i monumentalną (dekoracyjną), czyli związaną ściśle z architekturą i założeniami urbanistycznymi, które zdobi i których część stanowi (w architekturze np. portale, fryzy, posągi wieńczące itp.; w urbanistyce pomniki). Pod względem przeznaczenia rozróżnia się: rzeźbę kultową, wotywną, nagrobną, portretową, pomnikową, ogrodową, plenerową itp.; pod względem tematu - rzeźbę przedstawiającą (...) oraz rzeźbę abstrakcyjną.
Według „Słownika terminologicznego sztuk pięknych” rzeźba to: jedna ze sztuk plastycznych, której dzieła - również zwane rzeźbami - są kompozycjami trójwymiarowymi (...), nie mającymi na ogół funkcji użytkowych (w przeciwieństwie do architektury i rzemiosła artystycznego). Dzieło rzeźbiarskie może być wolno stojące (w wypadku rzeźby figuratywnej - rzeźba pełnoplastyczna, rzeźba pełna) lub skomponowane łącznie ze swym tłem (relief). Najczęściej używanymi materiałami rzeźbiarskimi są kamień, metale, m.in. brąz, drewno, materiały ceramiczne, gips, wosk, kość słoniowa itp.; w rzeźbie współczesnej stosowanych jest wiele innych materiałów. (...)
W zależności of funkcji artystycznej rozróżnia się rzeźbę samodzielną i monumentalną (dekoracyjną), czyli związaną ściśle z architekturą i założeniami urbanistycznymi, które zdobi i których część stanowi (w architekturze np. portale, fryzy, posągi wieńczące itp.; w urbanistyce pomniki). Pod względem przeznaczenia rozróżnia się: rzeźbę kultową, wotywną, nagrobną, portretową, pomnikową, ogrodową, plenerową itp.; pod względem tematu - rzeźbę przedstawiającą (...) oraz rzeźbę abstrakcyjną.
Źródło: red. Krystyna Kubalska-Sulkiewicz, Słownik terminologiczny sztuk pięknych, Warszawa 1996, s. 362–366.
Polecenie 1
Cechą rzeźby jest faktura czyli sposób opracowania powierzchni. Jest on spójny z cechami otaczających nas przedmiotów czy elementów ciała.
Dotknij różne dostępne Ci powierzchnie, np. ławki, ubrania, skóry. Określ, jakie cechy posiadają. Możesz wybrać spośród wymienionych lub podać własne odczucia.
Zapoznaj się z poniższymi dziełami i określ, czym różnią się od siebie.
RGRF2luYJ6Wht
Zdjęcie rzeźby wykonanej z jasnego kamienia. Przedstawia stojącego, półnagiego mężczyznę. Ma kręcone włosy do ramion. Przez pas ma przerzucony kawałek materiału, a przez prawe ramię mały worek. W lewej dłoni trzyma kamień i naciągnięty sznurek od procy. Mężczyzna stoi w lekkim rozkroku. Pomiędzy jego nogami leży zbroja i harfa. Rzeźba stoi na podeście o podstawie kwadratu. W tle są szare ściany ze złotymi zdobieniami oraz inne jasne rzeźby, płaskorzeźby i ciemne obrazy w złotych ramach.
Gian Lorenzo Bernini [czytaj: dżian lorenzo bernini], „Dawid”, marmur, 1623 – 1624 r., Galeria Borghese [czytaj: borgeze], Rzym, Włochy, wikimedia.org, CC BY 3.0
Źródło: Gian Lorenzo Bernini, „Dawid”, rzeźba, marmur, Galeria Borghese, Rzym, dostępny w internecie: https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Museo_borghese,_sala_del_sole,_g.l._bernini,_david,_1623-24,_10.JPG [dostęp 31.08.2022], licencja: CC BY 3.0.
ReegAHiOu8BAh
Zdjęcie przedstawia rzeźbę w kolorze zielono‑brązowym. Przedstawia dwie postacie, mężczyznę i kobietę, siedzących obok siebie na ławce. Zwrócone są lekko w lewo. Po lewej stronie znajduje się postać mężczyzny i jest wyższa. Ma szerokie ramiona i wąską talię oraz biodra. Cała sylwetka jest spłaszczona. Lewą rękę ma na kolanach, a prawą na brzegu ławki. Jego bose stopy spoczywają na ziemi. Po prawej stronie znajduje się postać kobiety. Jej sylwetka również jest spłaszczona, ale są zaznaczone wypukłe piersi. Prawą dłoń trzyma na kolanach, a bose stopy na ziemi. Podstawa rzeźby ma kształt prostokąta. Jest wykonana z takiego samego materiału jak rzeźba. Dookoła są szare kamienie i zielona trawa. W tle są pagórki porośnięte roślinnością i zachmurzone niebo.
Henry Moore [czytaj: henry mor], „Król i królowa”, brąz, 1953 r., Królewskie ogrody w Wisley [czytaj: łizli], Anglia, pinterest.com, materiał wykorzystany na podstawie art. 29 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych (prawo cytatu).
Źródło: Henry Moore, „Król i królowa”, brąz, rzeźba, Królewskie ogrody w Wisley, dostępny w internecie: https://pl.pinterest.com/pin/467037423834668794/ [dostęp 31.08.2022], Materiał wykorzystany na podstawie art. 29 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych (prawo cytatu).
RsHSymvIL81ph
Zdjęcie przedstawia rzeźbę w kolorze grafitowym. Przedstawia sylwetkę mężczyzny od boku. Na twarzy ma zaznaczony nos i uszy. Ma wąski, długi tułów. Jego ręce są długie, szczupłe i opuszczone w dół. Mężczyzna stoi w rozkroku, prawa noga jest z przodu, a lewa z tyłu. Jego kończyny dolne również są długie i szczupłe. Podstawa rzeźby jest z tego samego materiału i w tym samym kolorze. Ma kształt prostokąta z zaokrąglonymi rogami. Tło jest w kolorze białym.
Alberto Giacometti [czytaj: alberto dżiakometti], „Idący człowiek I”, brąz, 1960 r., Muzeum Guggenheima [czytaj: gugenhajma], Bilbao, Hiszpania, pinterest.fr, materiał wykorzystany na podstawie art. 29 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych (prawo cytatu).
Źródło: Alberto Giacometti, „Idący człowiek”, rzeźba, brąz, Muzeum Guggenheima, Bilbao, dostępny w internecie: .https://www.pinterest.fr/pin/556898310165093216/ [dostęp 31.08.2022], Materiał wykorzystany na podstawie art. 29 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych (prawo cytatu).
RjFDiG6Tk3G5X
Zdjęcie przedstawia rzeźbę w kolorze czerwonym. Składa się z małych blaszek zawieszonych na cienkich pręcikach. W tle jest jasnoszara ściana, na której jest cień rzeźby.
Alexander Calder [czytaj: aleksander kalder], „Czerwone Mobile”, malowane blachy i pręty metalowe, 1961 r., Galeria Sztuki Nowoczesnej i Współczesnej (GAM), Turyn, Włochy, pinterest.com, materiał wykorzystany na podstawie art. 29 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych (prawo cytatu).
Źródło: Alexander Calder, „Czerwone Mobile”, malowane blachy i pręty metalowe, Galeria Sztuki Nowoczesnej i Współczesnej (GAM), Turyn, dostępny w internecie: https://www.pinterest.cl/pin/483222235020878110/ [dostęp 31.08.2022], licencja: CC BY 3.0.
RLK8m0MASPPF4
(Uzupełnij).
Źródło: online-skills, licencja: CC BY 3.0.
Typ_rodzaj_czy_funkcja_jak_rozroznic_rzezbe
Typ, rodzaj czy funkcja? Jak rozróżnić rzeźbę?
R1YmxZiXeHXpc
Ilustracja przedstawia Schemat‑rodzaje rzeźby. Na górze znajduje się prostokąt z napisem rzeźba. Pod nim znajduje się 5 strzałek. Każda z nich prowadzi do innego prostokąta z napisami. Na pierwszym prostokącie jest napis antropomorficzna, a pod nim, od punktorów: pełnofigurowa, popiersie, głowa. Na drugim jest napis zoomorficzna, a pod nim, od punktoru zwierzęta rzeczywiste lub fantastyczne. Na trzecim jest napis floralna, a pod nim, od punktoru przedstawiająca rośliny. Na czwartym jest napis abstrakcyjna, a na piątym instalacja.
Schemat‑rodzaje rzeźby, online‑skills, CC BY 3.0
Źródło: online-skills, Schemat-rodzaje rzeźby, ilustracja, licencja: CC BY 3.0.
Rzeźby antropomorficzne
Rzeźba pełnofigurowa
Ryzcyqh5n2YoF
Zdjęcie rzeźby wykonanej z jasnego kamienia. Przedstawia stojącego, nagiego mężczyznę. Mężczyzna stoi na prawej nodze, a lewa jest delikatnie z tyłu i uniesiona do góry. Prawą rękę ma opuszczoną w dół, a lewą zgiętą w łokciu. Wszystkie części ciała są wyodrębnione, wyraźnie zaznaczone. Mężczyzna ma krótkie, lekko falowane włosy. Podstawa rzeźby jest w kształcie kwadratu i kolorze szarym. W tle jest biało‑szara ściana, na której jest cień rzeźby.
Poliklet, „Doryforos”, marmur, ok. 450 - 440 r. p.n.e., Narodowe Muzeum Archeologiczne w Neapolu, Neapol, Włochy, blog.artsper.com, materiał wykorzystany na podstawie art. 29 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych (prawo cytatu).
Źródło: Poliklet, „Doryforos”, rzeźba, marmur, Narodowe Muzeum Archeologiczne w Neapolu, dostępny w internecie: https://blog.artsper.com/en/a-closer-look/ancient-greek-canon-of-proportions/ [dostęp 31.08.2022], Materiał wykorzystany na podstawie art. 29 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych (prawo cytatu).
Popiersie
ROZnv87WLRDwF
Zdjęcie rzeźby z jasnego kamienia. Przedstawia mężczyznę o krótkich, kręconych włosach, wąsach i brodzie. Ma czterorożny biret i sutannę, która marszczy się na klatce piersiowej. Pod popiersiem jest złoty napis „CCLXV”. Za rzeźbą jest złota, ozdobna ramka z biało‑czerwonym wypełnieniem. W tle jest biało‑szara ściana z kamienia.
Gian Lorenzo Bernini [czytaj: dżian lorenzo bernini], „Popiersie kardynała Scypiona Borghese” [czytaj: borgeze], marmur, 1632 r., Galeria Borghese, Rzym, Włochy, wikimedia.org, CC BY 3.0
Źródło: Gian Lorenzo Bernini, „Popiersie kardynała Scypiona Borghese”, rzeźba, marmur, Galeria Borghese, Rzym, dostępny w internecie: https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Gian_lorenzo_bernini,_ritratto_del_cardinale_scipione_borghese,_1632_ca,_CCLXV_01.JPG [dostęp 31.08.2022], licencja: CC BY 3.0.
Głowa
RMw7h0cRG881B
Zdjęcie przedstawia rzeźbę w kolorze szarym. Przedstawia dużą, leżącą głowę. Z lewej strony są włosy, a z prawej szyja. Rzeźba ma kręcone włosy, otwory w miejscach gałek ocznych i zamknięte usta. Przez grzbiet nosa i pod nosem przechodzą 2 paski. Szyja ma nierówną fakturę i krawędzie. Rzeźba jest na podeście wykonanym z szarych, prostokątnych płyt. Dookoła jest szara kostka. W tle, z prawej strony jest ściana z białych, szarych i czerwonych cegieł o różnej wielkości. W tle, z lewej strony są ludzie w ciemnych ubraniach i fragment beżowo‑czerwonego budynku z wieżyczkami.
Igor Mitoraj, „Eros Bendato” („Eros spętany”), brąz, 2005 r., Rynek w Krakowie, Polska, proszewycieczki.wordpress.com, materiał wykorzystany na podstawie art. 29 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych (prawo cytatu).
Źródło: Igor Mitoraj, „Eros Bendato” („Eros spętany”), rzeźba, brąz, Rynek w Krakowie, dostępny w internecie: https://proszewycieczki.wordpress.com/2018/02/05/krakow-mitoraj-i-jego-glowa-na-rynku/ [dostęp 31.08.2022], Materiał wykorzystany na podstawie art. 29 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych (prawo cytatu).
Rzeźba zoomorficzna
RmAQRXaNcj1pZ
Zdjęcie przedstawia rzeźbę psa. Jest ona wykonana z drewna w kolorze ciemnobrązowym. Przedstawia zwierzę stojące bokiem. Po lewej stronie jest ogon, a po prawej głowa. Ogon ma podniesiony do góry. Zwierzę stoi na czterech nogach- szerokich na górze i wąskich na nodze. Ma długą szyję z zaznaczonymi 4 okręgami. Głowę ma podłużną, opuszczoną w dół. Zaznaczone są długie uszy, oczy i zęby. Rzeźba stoi na szarym, błyszczącym blacie na tle czarnej ściany. Na blacie jest cień i odbicie rzeźby.
Rzeźba psa wykonana w Mali (Afryka zachodnia), drewno, II poł. XX w., Muzeum Etnograficzne w Krakowie, Polska, etnomuzeum.eu, materiał wykorzystany na podstawie art. 29 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych (prawo cytatu).
Źródło: Rzeźba psa wykonana w Mali (Afryka zachodnia), rzeźba, drewno, Muzeum Etnograficzne w Krakowie, dostępny w internecie: https://etnomuzeum.eu/images/upload/obiekty/rzezba_psa/1_4.jpg [dostęp 31.08.2022], Materiał wykorzystany na podstawie art. 29 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych (prawo cytatu).
Rzeźba floralna
RAnk0sGeZtgzZ
Zdjęcie przedstawia kapitel w porządku kompozytowym pilastra dekorowanego ornamentem roślinnym. Na fotografii został ukazany fragment beżowej elewacji. Znajduje się na niej płaski, biały, ozdobny filar.
Kapitel pilastra dekorowany ornamentem roślinnym w pałacu biskupim w Nysie, cegła, XVII – XIX w., Muzeum Miejskie, Nysa, Polska, wikimedia.org, CC BY‑SA 3.0, [fotograf: Jacek Halicki]
Źródło: Jacek Halicki, Kapitel pilastra dekorowany ornamentem roślinnym w pałacu biskupim w Nysie, fotografia, Muzeum Miejskie, dostępny w internecie: https://commons.wikimedia.org/wiki/File:2014_Nysa,_pa%C5%82ac_biskupi_03.JPG [dostęp 30.08.2022], licencja: CC BY-SA 3.0.
Rzeźba abstrakcyjna
R1VklPzFGsd6b
Zdjęcie przedstawia rzeźbę z metalu w kolorze złotym. Ma kształt lekko wygiętego wrzeciona. Stoi na beżowej podstawce w kształcie walca, która znajduje się białym prostopadłościanie. Za rzeźbą jest ściana w szarym kolorze.
Constantin Brâncuși [czytaj: konstantin brankuś], „Ptak w przestrzeni”, brąz, 1927 r., Muzeum sztuk pięknych, Los Angeles [czytaj: los andżeles], Stany Zjednoczone, mihailneamtu.org, materiał wykorzystany na podstawie art. 29 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych (prawo cytatu).
Źródło: Constantin Brâncuși, „Ptak w przestrzeni”, rzeźba, brąz, Muzeum sztuk pięknych Los Angeles, dostępny w internecie: https://mihailneamtu.org/_brancusi-pasarea-in-vazduh/ [dostęp 31.08.2022], Materiał wykorzystany na podstawie art. 29 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych (prawo cytatu).
Instalacja
RFrN1LobZpuQD
Zdjęcie przedstawia instalację składającą się z czterech zwierząt stojących jedno na drugim. Na dole znajduje się jasnobrązowy koń z jasną grzywą i wąską, białą plamą na głowie. Na jego grzbiecie stoi biało‑beżowy pies bez ogona. Na nim stoi biało‑beżowy kot z uniesionym do góry ogonem. Natomiast na grzbiecie kota stoi biało‑brązowy kogut. Ma łukowato wygięte pióra w ogonie i czerwony grzebień. Za zwierzętami znajduje się biały prostopadłościan, na którym stoi mały, czarny telewizor. Koń stoi na jasnobrązowym parkiecie, na tle białej ściany z białymi drzwiami.
Katarzyna Kozyra, „Piramida zwierząt”, instalacja, wypchane ciała zwierząt, 1993 r., Zachęta Narodowa Galeria Sztuki, Warszawa, wikimedia.org, CC BY‑SA 3.0
Źródło: Katarzyna Kozyra, „Piramida zwierząt”, instalacja, wypchane ciała zwierząt, Zachęta Narodowa Galeria Sztuki, dostępny w internecie: https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Kozyra_K_piramida.jpg [dostęp 31.08.2022], licencja: CC BY-SA 3.0.
Dzieło rzeźbiarskie może mieć formę wolno stojącą, w pełni trójwymiarową, czyli pełnoplastyczną (pełną). W przypadku, gdy obiekt jest zespolony z tłem, mamy do czynienia z reliefem. Trójwymiarowość jest wtedy pozorna, sugerowana tłem, umiejscowionym na dalszym planie, podobnie jak w malarstwie. Rzeźba przyścienna, częściowo zespolona z tłem, została osadzona w ścianie i zaprojektowana tak, aby mogła być podziwiana z trzech różnych stron.
Przykład rzeźby pełnoplastycznej
R1e9FD7c75jsH
Zdjęcie rzeźby z jasnego kamienia. Przedstawia trzy nagie kobiety, które stoją i się obejmują. Kobieta po lewej stronie ma skrzyżowane nogi. Lewą dłonią dotyka lewego policzka środkowej kobiety, a prawą lewego ramienia kobiety po prawej. Ma kręcone włosy związane z tyłu. Kobieta po środku obejmuje za ramiona kobietę po prawej i po lewej stronie. Również ma kręcone włosy, które są związane z tyłu. Kobieta po prawej stronie stoi bokiem. Lewą dłonią dotyka prawej piersi kobiety po środku. Na lewym przedramieniu ma zarzucony długi, wąski materiał. Materiał jest tak ułożony, że zakrywa krocze kobiety po lewej stronie i po środku. Ona również ma kręcone włosy, które są związane z tyłu. Podstawa rzeźby jest wykonana z jasnego kamienia. W tle jest niebieska ściana.
Antonio Canova [czytaj: antonio kanowa], „Trzy Gracje”, marmur, 1816 r., Państwowe Muzeum Ermitaż, Sankt Petersburg, Rosja, niezlasztuka.net, materiał wykorzystany na podstawie art. 29 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych (prawo cytatu).
Źródło: Antonio Canova, „Trzy Gracje”, rzeźba, marmur, Państwowe Muzeum Ermitaż, Sankt Petersburg, dostępny w internecie: https://niezlasztuka.net/o-sztuce/trzy-gracje-piekno-od-antyku-do-klasycyzmu/ [dostęp 31.08.2022], Materiał wykorzystany na podstawie art. 29 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych (prawo cytatu).
Przykład płaskorzeźby
RhccOJwzIOLVu
Zdjęcie przedstawia złote zdobione drzwi z czarnym obramowaniem. Podzielone są na 10 kwadratów. W każdym z nich jest inna płaskorzeźba. Dookoła kwadratów są wąskie, prostokątne zdobienia przedstawiające różne postacie. Tło ilustracji jest czarne.
Lorenzo Ghiberti [czytaj: lorenco giberti], „Wrota Raju” („Porta del Paradiso”), brąz, złoto, 1425 - 1452 r., Baptysterium San Giovanni [czytaj: san dżiowani] (Św. Jana) przy kościele Santa Maria del Fiore (Panny Marii Kwietnej), Florencja, Włochy, wikimedia.org, CC BY 3.0
Źródło: Lorenzo Ghiberti, „Wrota Raju” („Porta del Paradiso”), brąz, złoto, płaskorzeźba, Piazza San Giovanni, Florencja, dostępny w internecie: https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Floren%C3%A7a_-_Port%C3%B5es_do_Para%C3%ADso_(146).jpg [dostęp 31.08.2022], licencja: CC BY 3.0.
Przykład rzeźby przyściennej
RlUAqGvBhkAbU
Fotografia przedstawia rzeźbę Mojżesza, który został przedstawiony jako mężczyzna w podeszłym wieku o bujnym zaroście i średniej długości włosach. Mężczyzna został uwieczniony na siedząco, głowę ma skierowaną w prawą stronę, na twarzy maluje się spokojne spojrzenie. Ubrany jest w wielowarstwowe szaty, na nogach ma sandały.
Michał Anioł Buonarroti, „Mojżesz” jako część nagrobka Juliusza II, 1513 - 1516 r., Bazylika św. Piotra w Okowach, Rzym, Włochy, wikimedia.org CC BY 3.0, [fotograf: Jörg Bittner Unna]
Źródło: Michał Anioł Buonarroti, Jörg Bittner Unna, „Mojżesz” jako część nagrobka Juliusza II, fotografia, rzeźba, Bazylika św. Piotra w Okowach, Rzym, dostępny w internecie: https://commons.wikimedia.org/wiki/File:%27Moses%27_by_Michelangelo_JBU160.jpg [dostęp 28.04.2023], licencja: CC BY 3.0.
Funkcje rzeźby
Niezależnie od tego, czy rzeźba jest integralną częścią konstrukcji architektonicznej, czy wolnostojąca w przestrzeni architektonicznej lub wśród form natury, tworzy wzajemne relacje między z otoczeniem. Pełni zatem określone funkcje, które wynikają z jej przeznaczenia. Ze względu na funkcję dekoracyjną jest powiązana z architekturą i jej elementami, np. kolumnami, zwłaszcza głowicami. Dekoracje rzeźbiarskie posiadają głowice kolumn, które pełnią istotną rolę w rozpoznaniu stylu budowli.
RQErHtQzxfN23
Zdjęcie przedstawia zbliżenie na głowicę kolumny z jasnego kamienia, pokrytej brązowym nalotem. Głowica ma zdobienia w kształcie długich liści, skierowanych pionowo, jedno przy drugim.
Głowica koryncka ze starożytnej Świątyni Zeusa Olimpijskiego z VI wiek p.n.e. w Atenach, Grecja, worldhistory.org, CC BY‑NC‑SA 4.0 [fotograf: Mark Cartwright]
Źródło: fotograf: Mark Cartwright, Głowica koryncka ze starożytnej Świątyni Zeusa Olimpijskiego z VI wiek p.n.e., Ateny, Grecja, dostępny w internecie: https://www.worldhistory.org/image/4004/corinthian-capital-temple-of-zeus-athens/ [dostęp 19.07.2015], licencja: CC BY-NC-SA 4.0.
R1a7aHVV7qUtX
Zdjęcie przedstawia zbliżenie na głowicę kolumny z beżowego kamienia. Głowica ma zwinięte z obu stron zdobienia, przypominające muszlę ślimaka. Pod zwiniętym elementem znajdują się regularne wzory, występujące dookoła kolumny.
Głowica jońska dekorowana wolutami, wschodnia ściana starożytnej świątyni Erechtejon na Akropolu w Atenach z V w. p.n.e., Grecja, wikimedia.org, CC BY‑SA 4.0 [fotograf: Benjamín Núñez González]
Źródło: Benjamín Núñez González (fotograf), Głowica jońska dekorowana wolutami, wschodnia ściana starożytnej świątyni Erechtejon na Akropolu z V w. p.n.e., Ateny, Grecja, dostępny w internecie: https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Capiteles_de_la_fachada_este_del_Erecte%C3%B3n,_Atenas,_Grecia,_2019_06.jpg [dostęp 27.07.2019], licencja: CC BY-SA 4.0.
RfBmfJfA93phe
Zdjęcie przedstawia zbliżenie na głowicę kolumny z jasnego kamienia. Na rogach wyrzeźbiono pegazy, czyli konie ze skrzydłami. Niektóre fragmenty posągów zostały utracone. Pod wizerunkami pegazów umieszczono zdobienia w kształcie liści.
Bizantyjska głowica przedstawiająca popiersia pegazów, pochodząca z hipodromu (toru wyścigowego dla koni i rydwanów) w Konstantynopolu z VI w. n.e., Muzeum Archeologiczne, Stambuł, worldhistory.org, Materiał wykorzystany na podstawie art. 29 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych (prawo cytatu) [fotograf: Osama Shukir Muhammed Amin]
Źródło: fotograf: Osama Shukir Muhammed Amin, Bizantyjska głowica przedstawiająca popiersia pegazów, pochodząca z hipodromu (toru wyścigowego dla koni i rydwanów), Konstantynopol, Stanbul, Muzeum Archeologiczne, Stambuł, dostępny w internecie: https://www.worldhistory.org/image/8710/capital-with-protom-of-pegasus/ [dostęp 10.03.2018], Materiał wykorzystany na podstawie art. 29 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych (prawo cytatu).
R9ueQJPt37Zyz
Zdjęcie przedstawia zbliżenie na głowicę kolumny z ciemnego kamienia. Na głowicy znajdują się wykute z kamienia, klęczące postacie, ustawione na czterech rogach. Postacie są nagie, a w pasie mają przewiązane chusty. Pomiędzy postaciami znajdują się wykute owoce i liście.
Głowica romańska z atlantami, opactwo Saint‑Pierre [czytaj: sa‑pier] w Moissac [czytaj: młasak], XI w., Francja, wikimedia.org, Materiał wykorzystany na podstawie art. 29 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych (prawo cytatu), [fotograf: Matth97]
Źródło: fotograf: Matth97, Głowica romańska z atlantami, opactwo Saint-Pierre w Moissac, Francja, dostępny w internecie: https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Chapiteau_mozac_atlantes_2.JPG [dostęp 11.11.2008], Materiał wykorzystany na podstawie art. 29 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych (prawo cytatu).
RUh9qhLKHeEZc
Zdjęcie przedstawia zbliżenie na głowicę kolumny z białego kamienia. Głowica posiada zdobienia w kształcie liści, ustawionych pionowo, jedno przy drugim. Wyżej znajdują się wyrzeźbione postacie. Jeden z nich to anioł, inny to mężczyzna na koniu. Po prawej stronie znajdują się dwie podobne rzeźby z jedną postacią w środku i dwoma mniejszymi po bokach.
Gotycka głowica z Pałacu Dożów w Wenecji we Włoszech z XIV/XV w., wikimedia.org, CC BY‑SA 2.5 [fotograf: Nino Barbieri]
Źródło: fotograf: Nino Barbieri, Gotycka głowica z Pałacu Dożów, Wenecja, Włochy, dostępny w internecie: https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Venice_-_Doge%27s_Palace_%E2%80%93_Gothic_capital_12.jpg [dostęp 2.02.2008], licencja: CC BY-SA 2.5.
Rzeźby reliefowe często dekorowały kolumny, a nawet zastępowały je, pełniąc funkcje podpór. Taki charakter miały także kariatydyKariatydakariatydy czy atlantyAtlantatlanty.
R1aq9bYj1ZYSR
Zdjęcie przedstawia fragment kolumny. Na niej znajdują się płaskorzeźby przedstawiające postacie otoczone murami. Fryz ma kilka pionowych pasów, a każdy pas przedstawia inne sceny. Niektóre postacie mają okrągłe tarcze, przedstawiono również formację wojenną otoczoną prostokątnymi tarczami, zakrywającymi idących pod nimi żołnierzy. Na dolnym pasie znajduje się scena budowania murów obronnych.
Reliefowy fryz dekorujący kolumnę Trajana w Rzymie, przedstawiający wojnę Rzymian z Dakami, 133 r. n.e., wikimedia.org, CC BY‑SA 3.0 [fotograf: MatthiasKabel]
Źródło: fotograf: MatthiasKabel, Reliefowy fryz dekorujący kolumnę Trajana, przedstawiający wojnę Rzymian z Dakami, Rzym, Włochy, dostępny w internecie: https://commons.wikimedia.org/wiki/File:15_colonna_traiana_da_nord_03.jpg [dostęp 29.08.2008], licencja: CC BY-SA 3.0.
50R1bA2SmnAWSNE
Zdjęcie przedstawia smukłą kolumnę z białego kamienia, na której znajdują się reliefowe rzeźby przedstawiające stojące postacie. Postacie są oddzielone od siebie kolumnami, a nad głową mają łuki. Kolumna zawiera trzy poziome pasy z postaciami, a pomiędzy nimi znajdują się roślinne zdobienia.
Dekoracje reliefowe romańskich kolumn z Kościoła Świętej Trójcy i Najświętszej Maryi Panny, Strzelno, 2. poł. XII i pocz. XIII w., kolumna cnót, wikimedia.org, CC BY‑SA 2.5 [fotograf: Jersz]
Źródło: fotograf: Jersz, Dekoracje reliefowe romańskich kolumn z Kościoła Świętej Trójcy i Najświętszej Maryi Panny; kolumna cnót, Strzelno, dostępny w internecie: https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Strzelno_kolumna_1.jpg [dostęp 23.06.2006], licencja: CC BY-SA 2.5.
50R11qUknAs5kr7
Zdjęcie przedstawia smukłą kolumnę z białego kamienia, na której znajdują się reliefowe rzeźby przedstawiające stojące postacie. Postacie są oddzielone od siebie kolumnami, a nad głową mają łuki. Kolumna zawiera trzy poziome pasy z postaciami, a pomiędzy nimi znajdują się roślinne zdobienia. Kolumna znajduje się w kościele.
Dekoracje reliefowe romańskich kolumn z Kościoła Świętej Trójcy i Najświętszej Maryi Panny, Strzelno, 2. poł. XII i pocz. XIII w., kolumna przywar, wikimedia.org, CC BY‑SA 4.0 [fotograf: Pko]
Źródło: fotograf: Pko, Dekoracje reliefowe romańskich kolumn z Kościoła Świętej Trójcy i Najświętszej Maryi Panny; kolumna przywar, Strzelno, dostępny w internecie: https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Strzelno_kolumna_przywar_2017_03_27_085.jpg [dostęp 28.03.2018], licencja: CC BY-SA 4.0.
R3ZPotESZ9VSz
Zdjęcie przedstawia fragment fasady budynku. Jest ona złożona z prostokątnych cegieł, w kolorze czerwonym i beżowym. Pomiędzy pionowymi rzędami cegieł, umieszczono wizerunki postaci, wykonane z tego samego materiału.
Sumeryjska fasada świątyni bogini Inanny, wzniesionej przez władcę Kara‑indasz, zdobiona rzeźbą figuratywną, Uruk , ok. 1413 p.n.e., Vorderasiatisches Museum Berlin [czytaj: woderazjatiszes muzeum berlin], Berlin, Niemcy, wikimedia.org, CC BY‑SA 4.0 [fotograf: Dosseman]
Źródło: fotograf: Dosseman, Sumeryjska fasada świątyni bogini Inanny, wzniesionej przez władcę Kara-indasz, zdobiona rzeźbą figuratywną, Berlin, Niemcy, Vorderasiatisches Museum Berlin, dostępny w internecie: https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Pergamon_Museum_Parts_of_Inanna_temple_facade_in_Uruk_1597.jpg [dostęp 20.07.2022], licencja: CC BY-SA 4.0.
RTq1nbMlX9wwF
Zdjęcie przedstawia wnętrze budynku. Przy czterech kwadratowych kolumnach, ustawiono duże egipskie posągi. Są to postacie z rękoma skrzyżowanymi na klatce piersiowej. Postacie mają podłużne nakrycia głowy. Na ścianach wnętrza umieszczono hieroglify.
Pierwsza sala kolumnowa z ośmioma starożytnymi egipskimi posągami Ozyryda przedstawiającymi Ramzesa II , Świątynia Ramzesa II, Abu Simbel, Egipt, XIII wiek p.n.e., wikimedia.org, CC BY‑SA 4.0 [fotograf: Diego Delso]
Źródło: fotograf: Diego Delso, Pierwsza sala kolumnowa z ośmioma starożytnymi egipskimi posągami Ozyryda przedstawiającymi Ramzesa II, Abu Simbel, Egipt, dostępny w internecie: https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Templo_de_Rams%C3%A9s_II,_Abu_Simbel,_Egipto,_2022-04-02,_DD_62-64_HDR.jpg [dostęp 4.09.2022], licencja: CC BY-SA 4.0.
RhRzalPV36xmH
Zdjęcie przedstawia wyrzeźbione w białym kamieniu dwie postacie, ustawione plecami do siebie. Postacie są zgarbione i mają ugięte kolana, a dłonie trzymają na głowie. Na głowach umieszczono kolumnę.
Atlanty romańskie w łańcuchach, katedra Oloron z XII w., Paryż, Francja, wikimedia.org, CC BY‑SA 3.0 [fotograf: Myrabella]
Źródło: fotograf: Myrabella, Atlanty romańskie w łańcuchach, Paryż, Francja, dostępny w internecie: https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Atlantes_cathedrale_Sainte-Marie_Oloron.jpg [dostęp 31.08.2010], licencja: CC BY-SA 3.0.
REDODtiFAopXN
Zdjęcie przedstawia fragment fasady budynku. Ściana ma żółty kolor. W środkowej części zdjęcia znajduje się okno zakończone łukiem, a po obu jego stronach znajdują się rzeźby przedstawiające mężczyzn, przytrzymujących rękoma gzyms nad nimi. Mężczyźni są nadzy, w pasie zakryci roślinnymi rzeźbami.
Rokokowe Atlanty autorstwa Georga Wenzeslausa von Knobelsdorffa [czytaj: gijorga wenceslausa won knobelsdorfa] w Sanssouci [czytaj: sąsusji], Poczdam, Niemcy, 1748 r., wikimedia.org, CC BY‑SA 4.0 [fotograf: Terryrolf]
Źródło: fotograf: Terryrolf, Rokokowe Atlanty autorstwa Georga Wenzeslausa von Knobelsdorffa w Sanssouci, Poczdam, Niemcy, dostępny w internecie: https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Sans_Souci_2.jpg [dostęp 17.09.2015], licencja: CC BY-SA 4.0.
RNzkksUK8V9KG
Zdjęcie przedstawia portal o łukowym zakończeniu, zbudowany z jasnego kamienia. Wbudowany został w murowany, nieco ciemniejszy budynek. Po obu stronach łukowego przejścia znajdują się rzeźby stojących mężczyzn. Mężczyźni są nadzy, przewiązani w pasie wyrzeźbioną chustą. Mają mocno zarysowane mięśnie, zmarszczone czoło i bujny zarost. Obie ręce trzymają przy twarzy. Nad nimi umieszczono balkon, który podtrzymują na swoich głowach.
Barokowe atlanty portalu wejściowego Pałacu Davii Bargellini [czytaj: dawi bardżelini] w Bolonii we Włoszech, wyrzeźbione w 1658 roku przez Gabriele Brunelli [czytaj: gabriel brunelli] i Francesco Agnesini [czytaj: franczesko agnesini], wikimedia.org, CC BY‑SA 4.0 [fotograf: Velvet]
Źródło: fotograf: Velvet, Barokowe atlanty portalu wejściowego Pałacu Davii Bargellini, Bolonia, Włochy, dostępny w internecie: https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Bologne_palazzo_bargellini_atlantes.jpg [dostęp 4.10.2020], licencja: CC BY-SA 4.0.
R1QWnNK78gGmk
Zdjęcie przedstawia fragment budynku. W przednią ścianę budynku wbudowano portal o łukowym sklepieniu, który prowadzi do drewnianych drzwi. Po obu stronach portalu umieszczono żółte rzeźby dwóch stojących mężczyzn. Są oni nadzy, przewiązani w pasie chustą, mają zarost na twarzy. Podtrzymują na barkach element umieszczony nad nimi.
Atlanty w portalu ratusza w Uherskim Hradiště [czytaj: uherskim hradziszte], Republika Czeska, 1891 r., wikimedia.org, CC BY‑SA 4.0 [fotograf: Scotch Mist]
Źródło: fotograf: Scotch Mist, Atlanty w portalu ratusza, Uherské Hradiště, Czechy, dostępny w internecie: https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Uhersk%C3%A9_Hradi%C5%A1t%C4%9B,_nov%C3%A1_radnice,_atlanti.jpg [dostęp 10.01.2016], licencja: CC BY-SA 4.0.
Re6dsphpBvZ8r
Zdjęcie przedstawia prostokątny podest, na którym ustawiono sześć kolumn w kształcie stojących kobiet w długich szatach. Na ich głowach umieszczono prostokątny, płaski dach. Całą konstrukcję zbudowano z jasnego kamienia.
Tzw. krużganek kor z kolumnami w kształcie kariatyd z Erechtejonu w Atenach, Grecja, obecnie oryginały znajdują się w Muzeum Akropolu (jedna w Muzeum Brytyjskim), wikimedia.org, CC BY‑SA 3.0 [fotograf: Harrieta171]
Źródło: fotografia: Harrieta171, Tzw. krużganek kor z kolumnami w kształcie kariatyd z Erechtejonu, Ateny, Grecja, dostępny w internecie: https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Ath%C3%A8nes_Acropole_Caryatides.JPG [dostęp 5.01.2011], licencja: CC BY-SA 3.0.
R1S7JpwC8sAXH
Zdjęcie przedstawia wnętrze budynku. Na posadzce stoją dwie kolumny z białego kamienia w kształcie kobiet w długich szatach. Podtrzymują one nad głowami kamienny balkon.
Renesansowe kariatydy w Luwrze w Paryżu autorstwa Jeana Goujon [czytaj: żąna gużą], 1550, wikimedia.org, CC BY‑SA 2.0 [fotograf: Roi Roiability]
Źródło: fotograf: Roi Roiability, Renesansowe kariatydy w Luwrze, Paryż, Francja, Luwr, dostępny w internecie: https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Paris_Palais_du_Louvre_Salle_des_Caryatides_tribune_20161031.jpg [dostęp 16.11.2016], licencja: CC BY-SA 2.0.
R14MzxTCBTu2b
Zdjęcie przedstawia fragment jednej ze ścian budowli. Jest ona bogato zdobiona kamiennymi rzeźbami o różnych kształtach i wzorach. W górnej części budynku znajdują się trzy, łukowo zakończone okna. Pomiędzy nimi znajdują się po dwie rzeźby stojących kobiet w długich szatach. Rzeźby pełnią funkcję kolumn. Na swoich głowach trzymają wyższą część budynku. Postacie ustawione skrajnie po lewej oraz prawej stronie stoją obok siebie. Jedna kładzie drugiej ręce na ramionach. Postacie patrzą na siebie nawzajem. Postacie ustawione bliżej środka znajdują się jedna za drugą. Jedna trzyma drugą za rękę.
Barokowe kariatydy w górnej części Pavillon de l'Horloge [czytaj: pawiją de lorloż] na Cour Carrée [czytaj: kur kari] w Luwrze, autorstwa Gillesa Guérina [czytaj: żilsa gurina] i Philippe'a De Buystera [czytaj: filipa de bujstera] według Jacques'a Sarazina [czytaj: żaka sarazina], połowa XVII wieku, wikimedia.org, CC BY 3.0 [fotograf: Jastrow]
Źródło: fotograf: Jastrow, Barokowe kariatydy w górnej części Pavillon de l'Horloge na Cour Carrée, Paryż, Francja, Luwr, dostępny w internecie: https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Facade_Pavillon_Horloge_Louvre.jpg [dostęp 17.02.2008], licencja: CC BY 3.0.
Ri4wnjAzzvAwL
Zdjęcie przedstawia fragment budynku z zewnątrz. Na jednym z poziomów ustawiono cztery kolumny z jasnego kamienia w kształcie stojących kobiet w długich szatach. Ustawione są następująco: rzeźba, kwadratowa kolumna, rzeźba, okno i znów rzeźba, kwadratowa kolumna, rzeźba. Kwadratowe kolumny mają biało‑pomarańczowe pasy.
Barokowe kariatydy w górnej części Pavillon de l'Horloge [czytaj: pawiją de lorloż] na Cour Carrée [czytaj: kur kari], wikimedia.org, CC BY‑SA 4.0 [fotograf: Frédéric Neupont]
Źródło: fotograf: Frédéric Neupont, Barokowe kariatydy w górnej części Pavillon de l'Horloge na Cour Carrée, dostępny w internecie: https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Immeuble-cariatides_(2).jpg [dostęp 20.11.2019], licencja: CC BY-SA 4.0.
Reliefy pełniły także funkcję dekoracji architektonicznej.
RVErjSvl4ua8s
Fotografia przedstawia monumentalną budowlę stojącą na piaszczystym placu. Do budowli prowadzi droga z kostki brukowej. Świątynia składa się z trzech części - dwóch pylonów bocznych oraz części centralnej - bramy prowadzącej do wnętrza świątyni. Na pylonach znajdują się hieroglify oraz sceny: lewy pylon - półnagi mężczyzna ubrany w hełm robi zamach ręką, w której trzyma sztylet. Nad nim stoi ptak wskazujący skrzydłem cel ataku - dwie osoby - mężczyzna i kobieta mający na głowie wysokie korony. Prawy pylon przedstawia podobną scenę - mężczyzna wykonuje zamach ręką, w której trzyma sztylet. Z lewej strony stoi mężczyzna i kobieta mający na głowach wysokie korony. Mężczyzna z koroną ma wyprostowane ramię skierowane w kierunku agresora, w dłoni trzyma berło.
Reliefy na pylonie świątyni, między 237 a 57 r. p.n.e., Edfu, Egipt, wikimedia.org, CC BY‑SA 3.0, [fotograf: Patrick.reb]
Źródło: Patrick.reb, Reliefy na pylonie świątyni, fotografia, Edfu, dostępny w internecie: https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Temple_Edfou_Egypte.jpg [dostęp 28.04.2023], licencja: CC BY-SA 3.0.
Rzeźby dekorowały całe portalePortalportale, jak również detale architektoniczne: gzymsyGzymsgzymsy, fryzyFryzfryzy.
R1aaXvKShSAwY
Zdjęcie przedstawia fragment kościoła. Kościół przedstawiono od strony wejścia, naprzeciwko ołtarza. Nad drzwiami znajduje się płaskorzeźba w kształcie łuku. W centralnej części znajduje się Jezus z rozłożonymi rękoma, a po obu jego stronach - mniejsze rzeźby innych postaci siedzących. Pod nimi znajduje się długi pas, na którym wyrzeźbiono małe, stojące, stłoczone postacie na całej szerokości. Dookoła, na kształt łuku umieszczono pas z czterema scenami po lewej oraz prawej stronie. Portal przytrzymuje ustawiona centralnie kolumna z dużym krzyżem w górnej części.
Romańska dekoracja rzeźbiarska portalu głównego w kościele Św. Marii Magdaleny w Vézelay [czytaj: wezle] we Francji, 1. połowa XII w., wikimedia.org, domena publiczna [fotograf: Vassil]
Źródło: fotograf: Vassil, Romańska dekoracja rzeźbiarska portalu głównego w kościele Św. Marii Magdaleny, Vézelay, Francja, dostępny w internecie: https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Basilique_de_V%C3%A9zelay_Narthex_Tympan_central_220608.jpg [dostęp 15.07.2008], domena publiczna.
R1We6YOImRRud
Zdjęcie przedstawia portal zakończony ostrym łukiem. Portal składa się z czterech pasów, stopniowo wgłębiających się w ścianę budynku. Na każdym pasie umieszczono duże podobizny mężczyzn w szatach i wysokich, podłużnych czapkach. Nad nimi umieszczono małe rzeźby, również przedstawiające postacie. W centralnej części portalu wysoka kolumna, która w górnej części posiada rzeźbę postaci. Nad kolumną, w centrum portalu znajduje się element o trójkątnym kształcie, pokryty trzema poziomymi pasami z płaskorzeźbami postaci.
Portal gotycki katedry pw. św. Andrzeja Apostoła w Bordeaux [czytaj: bordo] we Francji z przełomu XIV i XV wieku, wikimedia.org, CC BY‑SA 3.0 [fotograf: Piotrus]
Źródło: fotograf: Piotrus, Portal gotycki katedry pw. św. Andrzeja Apostoła, Bordeaux, Francja, dostępny w internecie: https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Portal_of_the_North_Transept_of_the_Cathedral_of_Saint-Andre_at_Bourdaux_at_CMArt.JPG [dostęp 11.11.2020], licencja: CC BY-SA 3.0.
RBfwkDZdyczsY
Zdjęcie przedstawia nieduży portal o łagodnym łuku. Jest wykonany z jasnego kamienia. Zdobiony roślinnymi motywami. W portalu wstawiono czarną, ażurową bramę.
Renesansowy portal w Pałacu Górków w Poznaniu, 1548, nowa.muzarp.poznan.pl, Materiał wykorzystany na podstawie art. 29 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych (prawo cytatu)
Źródło: Renesansowy portal w Pałacu Górków, Poznań, dostępny w internecie: https://nowa.muzarp.poznan.pl/pl/palac-gorkow [dostęp 6.09.2023], Materiał wykorzystany na podstawie art. 29 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych (prawo cytatu).
RpUv8IydNH8zo
Zdjęcie przedstawia portal z długim korytarzem ze sklepieniem w kształcie łuku. Portal jest kamienny. Po obu stronach posiada wystające elementy w kształcie głowy lwów oraz inne elementy, zawinięte jak muszla ślimaka.
Barokowy portal Palazzo Bruni Conter [czytaj: palacco bruni konter], Brescia [czytaj: bresia], Włochy, autor: Antonio Turbino, 1725, wikimedia.org, CC BY‑SA 3.0 [fotograf: Wolfgang Moroder]
Źródło: fotograf: Wolfgang Moroder, Antonio Turbino, Barokowy portal Palazzo Bruni Conter, Brescia, Włochy, dostępny w internecie: https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Baroque_portal_in_Brescia.jpg [dostęp 28.04.2012], licencja: CC BY-SA 3.0.
R1Hy6DQvnYsEd
Zdjęcie przedstawia bardzo bogato zdobiony portal. Dookoła prostokątnej wnęki znajduje się mnóstwo rzeźb. Po obu stronach umieszczono postacie. Jedna z nich jest skulona i opiera głowę na dłoni. Druga z nich jest mniejsza i również skulona. Nad wnęką umieszczono wizerunek kobiety w długiej szacie, która trzyma na rękach małe dziecko. Po obu jej stronach stoją małe aniołki. Dookoła tej sceny umieszczono mnóstwo innych rzeźb.
Rokokowy portal pałacu Marqués de Dos Aguas [czytaj: marke de dos aguas], Ignacio Vergara [czytaj: ignasio wergara], 1745 r., Walencja, Hiszpania, wikimedia.org, CC BY 2.0 [fotograf: Ángel M. Felicísimo]
Źródło: fotograf: Ángel M. Felicísimo, Ignacio Vergara, Rokokowy portal pałacu Marqués de Dos Aguas, Walencja, Hiszpania, dostępny w internecie: https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Palacio_del_Marqu%C3%A9s_de_Dos_Aguas_(39310498225).jpg [dostęp 21.08.2018], licencja: CC BY 2.0.
R4gGFHVxKazBo
Zdjęcie przedstawia wysokie, metalowe drzwi, pokryte zieloną patyną. Mają one kwadratowe elementy, w których umieszczono kwiatowe zdobienia. Nad drzwiami znajduje się poziomy, wystający poza lico ściany element z żółtego kamienia, podobnie jak ściana. Nad nim umieszczono grupę rzeźbiarską w prostokątnej wnęce w ścianie. Rzeźby przedstawiają różne postacie. Jedna z nich dmie w trąbę. Jedna postać siedzi na ziemi, a inne ją podtrzymują.
Neoklasycystyczny portal paryskiego Panteonu (kościół pod wezwaniem świętej Genowefy), 1758 -1789, Francja, wikimedia.org, CC BY‑SA 2.0 [fotograf: Dennis Jarvis]
Źródło: fotograf: Dennis Jarvis, Neoklasycystyczny portal paryskiego Panteonu (kościół pod wezwaniem świętej Genowefy), dostępny w internecie: https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Panth%C3%A9on_door,_Paris_2014.jpg [dostęp 18.08.2014], licencja: CC BY-SA 2.0.
R1CSmDB7H0eth
Zdjęcie przedstawia prostokątne, dwuskrzydłowe, drewniane drzwi. Dookoła nich ozdobny portal, zakończony ostrym łukiem. Nad drzwiami znajduje się trójkątna wnęka, w której umieszczono rzeźbę Jezusa na krzyżu z dwoma postaciami ze skrzydłami, klęczącymi po obu jego stronach.
Portal neogotycki kościoła Zmartwychwstania Pańskiego w Stroniu Śląskim, początek XX wieku, wikimedia.org, CC BY‑SA 3.0 [fotograf: Jacek Halicki]
Źródło: fotograf: Jacek Halicki, Portal neogotycki kościoła Zmartwychwstania Pańskiego, Stroń Śląski, dostępny w internecie: https://commons.wikimedia.org/wiki/File:2015_Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_Zmartwychwstania_Pa%C5%84skiego_w_Stroniu_%C5%9Al%C4%85skim_02.JPG [dostęp 23.06.2015], licencja: CC BY-SA 3.0.
R1UcZxDyQeOOt
Zdjęcie przedstawia wysokie drzwi, wokół których umieszczono półokrągłe zdobienie w zielonym kolorze. Nad zdobieniem znajduje się okno, a nad oknem - wystający daszek. Na nim dwie rzeźby siedzących żab. Żaba po lewej stronie jest ubrana w różową marynarkę, brązową koszulę i spodnie za kolano. Trzyma w ręce kielich. W drugiej ręce trzyma fajkę. Żaba po prawej stronie gra na mandolinie. Ma na sobie żółtą marynarkę, brązową koszulę i spodnie za kolano.
Portal secesyjny – kamienica Pod Żabami w Bielsku‑Białej, 1903, wikimedia.org, CC BY‑SA 2.5 [fotograf: JarekPT]
Źródło: fotograf: JarekPT, Portal secesyjny – kamienica Pod Żabami, Bielsko-Biała, dostępny w internecie: https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Zaby39.JPG [dostęp 20.01.2013], licencja: CC BY-SA 2.5.
RYNn1aedUD6Zc
Zdjęcie przedstawia kamienny portal w kształcie łuku, który składa się z prostokątnych bloków. Na co drugim bloku umieszczono rzeźbę stworzenia przypominającego smoka. Portal okala szklane drzwi okute ażurową metalową dekoracją.
Modernistyczny portal kamienicy dekorowany rzeźbami zoomorficznymi, projekt architektoniczny Zygmunta Gawlika, 1928‑29, Kraków, wikimedia.org, CC BY‑SA 4.0 [fotograf: Zetpe0202]
Źródło: fotograf: Zetpe0202, Zygmunt Gawlik, Modernistyczny portal kamienicy dekorowany rzeźbami zoomorficznymi, Kraków, dostępny w internecie: https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Portal,_Modern_architecture,_designed_by_architect_Zygmunt_Gawlik_1928-29,_17_Lea_street,_Krakow,_Poland.jpg [dostęp 7.08.2012], licencja: CC BY-SA 4.0.
Szczególną dekorację rzeźbiarską posiadają fasady gotyckie.
RDY6QqqM1Rxyx
Zdjęcie przedstawia fragment dekoracji fasady. Jest ona w kolorze beżowym i znajduje się na niej wiele zdobień. Na środku są przedstawione stojące postacie. Po lewej stronie jest postać o kręconych włosach do ramion, długiej szacie i skrzydłach. Następnie jest postać w długiej, prostej szacie i chuście na głowie. Kolejne dwie postacie mają długie, marszczone szaty i trzymają przedmioty w lewej dłoni, a prawą mają uniesioną do góry. Piąta postać znajduje się na rogu budynku. Ma kręcone włosy i długą brodę. Ubrana jest w długą, prostą szatę. Za nią znajdują się inne postacie w długich szatach.
„Zwiastowanie i nawiedzenie” jako przykład dekoracji fasady, I poł. XIII w., Katedra w Reims [czytaj: rąs], Francja, wikimedia.org, CC BY‑SA 3.0, [fotograf: Szeder László]
Źródło: Szeder László, „Zwiastowanie i nawiedzenie”, rzeźba, Katedra w Reims, dostępny w internecie: https://commons.wikimedia.org/wiki/File:FR-51-Reims6.JPG [dostęp 1.08.2022], licencja: CC BY-NC-SA 3.0.
50RYiNmjCfqxPnU
Zdjęcie przedstawia mały fragment budynku od zewnątrz. Na ścianie umieszczono kamienne rzeźby postaci przypominających zwierzęta, z otwartymi pyskami. Jeden z nich ma nos i oczy jak człowiek. Drugi ma rogi.
Gargulce dekorujące katedrę Notre Dame [czytaj: notr dam] w Paryżu we Francji, XII w., online‑skills, CC BY 3.0
Źródło: online-skills, Gargulce dekorujące katedrę Notre Dame, Paryż, Francja, licencja: CC BY 3.0.
50RcXqX2zWV7D6N
Zdjęcie przedstawia mały fragment budynku z zewnątrz. Obok portalu znajduje się rzeźba, wystająca ze ściany. Jest to stworzenie przypominające zwierzę, z długą szyją i otwartym pyskiem.
Gargulce dekorujące katedrę Notre Dame [czytaj: notr dam] w Paryżu we Francji, XII w., online‑skills, CC BY 3.0
Źródło: online-skills, Gargulce dekorujące katedrę Notre Dame, Paryż, Francja, licencja: CC BY 3.0.
R1RdA7Utjw1SP
Zdjęcie przedstawia fragment portalu. Portal składa się z długich pasów, z których każdy kolejny wychodzi dalej z portalu. Pasy tworzą schodkowe uskoki. Każdy taki pas składa się z rzeźb, ustawionych jedna na drugiej. Są to w większości stojące postacie. Jedne przypominają ludzi, a drugie to stworzenia z długimi uszami i dużymi zębami.
Przeklęci i Wybrani w centralnym przęśle południowego portalu katedry w Chartres [czytaj: szartr] we Francji, XII w., wikimedia.org, domena publiczna [fotograf: Seudo]
Źródło: fotograf: Seudo, Przeklęci i Wybrani w centralnym przęśle południowego portalu katedry, Chartres, Francja, dostępny w internecie: https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Chartres_-_south_portal_-_central_bay_-.jpg [dostęp 14.11.2016], domena publiczna.
R7kMbX4TR9Cd6
Zdjęcie przedstawia trójkątny tympanon z rzeźbami, który podtrzymywany jest przez okrągłe, żebrowane kolumny. W centralnej części tympanonu stoi półnaga postać z rękoma rozłożonymi na boki. Obok postaci, symetrycznie po obu stronach postacie siedzące. Następnie, po obu stronach znajdują się zwierzęta oraz kolejne postaci ludzi.
Rzeźba na frontonie budynku Sądu Najwyższego w Sacramento [czytaj: sakramento] w Kalifornii, nawiązująca stylem do starożytnych greckich świątyń ok. 1928 r., wikimedia.org, CC BY‑SA 3.0 [fotograf: Carptrash]
Źródło: fotograf: Carptrash, Rzeźba na frontonie budynku Sądu Najwyższego w Sacramento, Kalifornia, Stany Zjednoczone, dostępny w internecie: https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Arch_Sculpt_-_CA_09.jpg [dostęp 31.01.2012], licencja: CC BY-SA 3.0.
RW1zmgyRrLVoM
Zdjęcie przedstawia wystającą z lica ściany rzeźbę w kształcie głowy mężczyzny. Mężczyzna ma zmarszczone brwi oraz duży hełm na głowie. Na hełmie, z przodu umieszczono figurkę węża.
Detal architektoniczny w stylu Art Deco [czytaj: art deko] dawnego sądu w São Paulo [czytaj: sao paulo], Brazylia, pinterest.com, Materiał wykorzystany na podstawie art. 29 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych (prawo cytatu), [fotograf: Armando Lopez]
Źródło: fotograf: Armando Lopez, Detal architektoniczny w stylu Art Deco dawnego sądu, São Paulo, Brazylia, dostępny w internecie: https://ar.pinterest.com/pin/842947255236855608/ [dostęp 7.09.2023], Materiał wykorzystany na podstawie art. 29 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych (prawo cytatu).
ROuLwPp8pi2Ox
Zdjęcie przedstawia fryz, który wyrzeźbiony jest w różne geometryczne, symetryczne wzory, takie jak romby i kwadraty.
Romański fryz z Katedry Świętych Piotra i Jerzego w Bambergu, 1. poł. XII w., Niemcy, wikimedia.org, CC BY‑SA 3.0 [fotograf: Reinhard Kirchner]
Źródło: fotograf: Reinhard Kirchner, Romański fryz z Katedry Świętych Piotra i Jerzego, Bamberg, Niemcy, dostępny w internecie: https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Bamberg-Dom-Friese.JPG [dostęp 21.08.2007], licencja: CC BY-SA 3.0.
R16KORKKp6grL
Zdjęcie przedstawia gzyms z białego kamienia, ustawiony na kolumnie. Ma on powtarzające się kwadratowe elementy ze zdobieniami w kształcie kwiatów. Pomiędzy kwiatami znajdują się zdobienia w kształcie liści.
Gzyms w świątyni rzymskiej Maison Carré [czytaj: mezą kare], porządek koryncki, ok. IV‑II w. n.e., Nîmes [czytaj: nime], Francja, wikimedia.org, CC BY‑SA 3.0 [fotograf: Ad Meskens]
Źródło: fotograf: Ad Meskens, Gzyms w świątyni rzymskiej Maison Carré, Nîmes, Francja, dostępny w internecie: https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Nimes_maison_carr%C3%A9e.jpg [dostęp 12.03.2010], licencja: CC BY-SA 3.0.
R8td3zCBylgyL
Zdjęcie przedstawia wystający poza lico ściany gzyms. Dolna część nad kolumnami posiada regularne, pionowe pasy, wyłamane ze ściany.
Późnobarokowy gzyms gierowany z kościoła św. Anny w Krakowie, XVII w., wikimedia.org, CC BY‑SA 4.0 [fotograf: Januszk57]
Źródło: fotograf: Januszk57, Późnobarokowy gzyms gierowany z kościoła św. Anny, Kraków, dostępny w internecie: https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Gierowanie_1_ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_%C5%9Bw_Anny_Krak%C3%B3w.jpg [dostęp 4.01.2015], licencja: CC BY-SA 4.0.
RCIEUx6RkvE1l
Zdjęcie przedstawia gzyms z białego kamienia, na którym znajduje się rzeźba. Przedstawia ona dwa aniołki, które wystawiają rękę do siebie i chwytają za zwijany element dekoracyjny, znajdujący się pomiędzy nimi.
Dekoracja rzeźbiarska gzymsu, Brama Riddervolds [czytaj: riderwols], Oslo, Norwegia, 1891, scandinaviastandard.com, Materiał wykorzystany na podstawie art. 29 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych (prawo cytatu), [fotograf: Jeff Reuben]
Źródło: fotograf: Jeff Reuben, Dekoracja rzeźbiarska gzymsu, Brama Riddervolds, Oslo, Norwegia, dostępny w internecie: https://www.scandinaviastandard.com/find-these-hidden-architectural-gems-of-oslo/ [dostęp 28.11.2022], Materiał wykorzystany na podstawie art. 29 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych (prawo cytatu).
Rpw7dzAnGGzIG
Zdjęcie przedstawia bogato zdobioną rzeźbami fasadę budynku. Okna są zakończone kamiennymi łukami. Nad oknami umieszczono rzeźby kobiet w długich szatach. Jedna z nich trzyma laskę eskulapa. Okna są poprzedzielane gładkimi kolumnami. Nad kolumnami znajduje się wystający poza lico ściany gzyms, a nad nim kolejne rzeźby, przedstawiające dzieci oraz dekoracje roślinne.
Dekoracja rzeźbiarska fasady na budynku Corn Street Lloyds Bank [czytaj: korn strit lojds bank] w Bristolu w Wielkiej Brytanii z 1857 r., proj. William Bruce Gingell [czytaj: łiliam brus dżindżel], Thomas Royse Lysaght [czytaj: tomas rojs lajsot], a John Evan Thomas [czytaj: dżon iwan tomas] wyrzeźbił fryzy, artuk.org, Materiał wykorzystany na podstawie art. 29 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych (prawo cytatu), [fotograf: Paul Francis]
Źródło: fotograf: Paul Francis, William Bruce Gingel, Thomas Royse Lysaght, John Evan Thomas, Dekoracja rzeźbiarska fasady na budynku Corn Street Lloyds Bank, Bristol, Wielka Brytania, dostępny w internecie: https://artuk.org/discover/artworks/figures-representing-aspects-of-banking-trade-and-industry-284131 [dostęp 7.09.2023], Materiał wykorzystany na podstawie art. 29 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych (prawo cytatu).
Rx70eE9cT32ZO
Zdjęcie przedstawia fryz nad kwadratowymi kolumnami. Pomiędzy kolumnami znajdują się okna zasłonięte roletami. Fryz posiada zdobienia w kształcie okręgów, złożone z liści. W środku każdego okręgu znajduje się okrągły otwór.
Dekoracja fryzu na budynku Wainwrighta [czytaj: łejnrajta], proj. Louis Sullivan [czytaj: luis suliwan], szkoła chicagowska, 1891, St. Louis [czytaj: sejnt luis], Stany Zjednoczone, wikimedia.org, domena publiczna [fotograf: Daderot]
Źródło: fotograf: Daderot, Louis Sullivan, Dekoracja fryzu na budynku Wainwrighta, St. Louis, Stany Zjednoczone, dostępny w internecie: https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Louis_Sullivan_-_cornice_detail_-_Wainwright_Building,_Seventh_%2B_Chestnut_Streets,_Saint_Louis,_St._Louis_City_County,_MO.jpg [dostęp 14.03.2006], domena publiczna.
Ze względu na przeznaczenie wyróżnia się rzeźbę wotywną, kultową, portretową, pomnikową, ogrodową, plenerową. Mogą one przybierać różne formy - oprócz posągu, rzeźby indywidualnej lub grupowej postaci czy popiersia są to także fontanny lub kolumny.
R1IpWStOlSEgd
Na zdjęciu fontanna w postaci rzeźby z szarego kamienia. Przedstawia tułów i głowę mężczyzny z uniesionymi rękoma. Przy twarzy trzyma dużą muszlę, z której tryska woda. Pod mężczyzną jest duża muszla i herb, które znajdują się na ogonach dwóch ryb. Ryby mają otwarte pyski, w połowie zanurzone w wodzie. Fontanna jest ogrodzona balustradą. W tle znajdują się budynki, ulica i samochody.
Gian Lorenzo Bernini [czytaj: dżian lorenco bernini], „Fontanna Trytona” - przykład rzeźby samodzielnej, trawertyn, 1643 r., Rzymski plac – Piazza Barberini [czytaj: piacca barberini], Rzym, Włochy, wikimedia.org, CC BY‑SA 3.0
Źródło: Gian Lorenzo Bernini, „Fontanna Trytona”, rzeźba, trawertyn, Piazza Barberini, Rzym, dostępny w internecie: https://commons.wikimedia.org/wiki/Image:Fontana_del_Tritone,Rome.jpg?uselang=it [dostęp 31.08.2022], licencja: CC BY-SA 4.0.
Rsyu1cYLar0yK
Zdjęcie przedstawia rzeźbę stojącej kobiety. Ma hełm, na którym są dwa konie i popiersie anioła. Ubrana jest w długą szatę z ozdobnym kołnierzem. Lewą dłoń opiera o okrągłą tarczę, która stoi obok. Prawą dłoń ma opartą o prostą kolumnę. Trzyma w niej małego anioła bez głowy. Rzeźba stoi na beżowym podeście. W tle jest biała ściana.
„Atena Partenos" („Atena Warwakion") jako przykład antycznej rzeźby kultowej, marmur, ok, 200 – 250 p.n.e., rzymska kopia z 438 r., Narodowe Muzeum Archeologiczne, Ateny, Grecja, wikimedia.org, CC BY 2.5, [fotograf: Marsyas]
Źródło: Marsyas, „Atena Partenos" („Atena Warwakion"), rzeźba, marmur, Narodowe Muzeum Archeologiczne, Ateny, dostępny w internecie: https://commons.wikimedia.org/wiki/File:NAMA_Ath%C3%A9na_Varvakeion.jpg [dostęp 1.08.2022], licencja: CC BY 2.5.
R1S95Q9OSDC8m
Zdjęcie przedstawia rzeźbę w kolorystyce beżowo‑brązowo‑złotej, która przedstawia dwie postacie, siedzącą kobietę i mężczyznę na jej kolanach. Kobieta ma długą suknię i chustę na głowie. Jej oczy są przymknięte, a usta wygięte w podkówkę. Między brwiami ma pionowe zmarszczki. Mężczyzna ma przewiązany kawałek materiału w pasie. Jego prawa ręka opada, lewa jest oparta o rękę kobiety, a głowa odchylona do tyłu. Jego całe ciało jest w ranach. Nad żebrami z prawej strony jest duża dziura, z której wypływa krew. Mężczyzna ma brodę i wąsy oraz lekko otwarte usta. Między brwiami ma pionowe zmarszczki. Na jego głowie jest opaska z kolcami. Rzeźba stoi na brązowych płytkach. W tle jest biała ściana.
Rzeźba związana ze średniowiecznym kultem maryjnym, „Pieta z Lubiąża”, drewno lipowe, polichromowane, ok, 1370 r., Muzeum Narodowe, Warszawa, wikimedia.org, CC BY 3.0
Źródło: „Pieta z Lubiąża”, rzeźba, drewno lipowe, polichromowane, Muzeum Narodowe, dostępny w internecie: https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Pieta_z_Lubiaza.jpg [dostęp 1.08.2022], licencja: CC BY 3.0.
Rzeźba nagrobkowa
R1LoONLo4M9SY
Zdjęcie przedstawia Nagrobek Króla Kazimierza III Wielkiego. Jest w kolorystyce brązowo‑białej. Nagrobek jest duży i ozdobny. Na podwyższeniu znajduje się postać mężczyzny, który leży. Jego głowa znajduje się na poduszce. Ma on długie, kręcone włosy i brodę. Jego ręce leżą na klatce piersiowej. Podwyższony nagrobek ozdobiony jest 4 płaskorzeźbami. Przedstawiają one postacie siedzące na ławce. Nad nagrobkiem znajduje się baldachim wsparty na kolumnach. W tle jest fragment wnętrza budynku. Jest ono niewyraźne.
Nagrobek króla Kazimierza III Wielkiego, czerwony wapień, biały piaskowiec, ok. 1370 r., Katedra na Wawelu, Kraków, wikimedia.org, CC BY 2.5
Źródło: Nagrobek króla Kazimierza III Wielkiego, rzeźba, czerwony wapień, biały piaskowiec,, Katedra na Wawelu, Kraków, dostępny w internecie: https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Krakow_nagrobek_Kazimierza_W.jpg [dostęp 1.08.2022], licencja: CC BY 2.5.
RtqOzGdqCcdRS
Zdjęcie przedstawia marmurowy nagrobek w kolorze brązowym ze złotymi detalami. W półokrągłej wnęce jest ozdobne podwyższenie ze złotymi napisami. Na nim znajduje się leżący mężczyzna. Ma na sobie zbroję, a na głowie koronę. Hełm leży przy jego stopach. Mężczyzna podpiera się na prawym łokciu, a lewą nogę ma zgiętą w kolanie. W prawej dłoni trzyma złoty krzyż. Nad mężczyzną znajduje się okrągła, złota płaskorzeźba. Część dookoła wnęki również jest zdobiona płaskorzeźbami.
Bartolomeo Berrecci, „Nagrobek Zygmunta I Starego”, marmur węgierski, 1529 - 1531 r., Kaplica Zygmuntowska, Wawel, Kraków, karnet.krakowculture.pl, materiał wykorzystany na podstawie art. 29 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych (prawo cytatu).
Źródło: Bartolomeo Berrecci, „Nagrobek Zygmunta I Starego”, rzeźba, marmur węgierski, Kaplica Zygmuntowska, Wawel, Kraków, dostępny w internecie: http://karnet.krakowculture.pl/4-krakow-katedra-na-wawelu [dostęp 1.08.2022], Materiał wykorzystany na podstawie art. 29 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych (prawo cytatu).
R1CmypOruBqTx
Zdjęcie przedstawia rzeźbiony nagrobek. W górnej części znajduje się siedząca postać. Ma na sobie złote szaty i koronę. Jej prawa ręka wyciągnięta jest do przodu. Postać znajduje się na ozdobnym, jasnym podwyższeniu. Na środku przedniej ściany podwyższenia jest czarna tablica ze złotymi napisami. Poniżej jest czarno‑złoty nagrobek, na którym jest złoty anioł. Po lewej stronie stoi postać kobiety z dwójką dzieci. Jedno jest przy jej nogach, a drugie trzyma na rękach. Po prawej stronie stoi również stoi postać kobiety z dwójką dzieci. Jedno siedzi przy jej nogach, a drugie stoi. Kobieta trzyma w lewej dłoni długi miecz, a prawą podpiera policzek. Postacie kobiet i dzieci wykonane są z jasnego kamienia. Nagrobek znajduje się półokrągłej wnęce z beżowo‑brązowo‑szarego kamienia.
Gian Lorenzo Bernini [czytaj: dżian lorenco bernini], „Nagrobek Urbana VIII Barberini”, marmur, brąz, złoto, 1628 – 1647 r., Bazylika św. Piotra, Watykan, Rzym, Włochy, pinimg.com, materiał wykorzystany na podstawie art. 29 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych (prawo cytatu).
Źródło: Gian Lorenzo Bernini, „Nagrobek Urbana VIII Barberini”, rzeźba, marmur, brąz, złoto, Bazylika św. Piotra, Watykan, dostępny w internecie: https://i.pinimg.com/originals/1f/4f/2b/1f4f2b066bdaed0cae5ae82ae261d1aa.png [dostęp 1.08.2022], Materiał wykorzystany na podstawie art. 29 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych (prawo cytatu).
RWVu3zhag5p79
Zdjęcie przedstawia fragment ściany budynku. Obok siebie trzy wnęki w kształcie półkul. W każdej z nich umieszczono inne popiersie z podobizną mężczyzny. Popiersie po lewej strony, podpisane jest złotą czcionką: Rafael, kolejne: Phidias, a ostatnie: Bramante.
Dekoracja fasady Muzeum Sztuki Ateneum w Helsinkach w Finlandii z popiersiami Fidiasza, Rafaela i Bramantego, wikimedia.org, domena publiczna [fotograf: Jouni Vaahtera]
Źródło: fotograf: Jouni Vaahtera, Dekoracja fasady Muzeum Sztuki Ateneum, Helsinki, Finlandia, dostępny w internecie: https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Ateneum_Busts.jpg [dostęp 23.12.2009], domena publiczna.
R1PSybsgbSl1j
Zdjęcie przedstawia kamienne popiersie mężczyzny, ustawione na masywnym cokole. Mężczyzna ma duży, wystający nos oraz dość długie włosy. W tle znajduje się park.
Parkowa rzeźba – popiersie Fryderyka Chopina [czytaj: szopena] w Żelazowej Woli, 1968 autor: Stanisław Sikora, wikimedia.org, CC BY‑SA 2.0 [fotograf: Michael Labowicz]
Źródło: fotograf: Michael Labowicz, Stanisław Sikora, Parkowa rzeźba – popiersie Fryderyka Chopina, Żelazowa Wola, dostępny w internecie: https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Chopin_-_sculpture_in_Zelazowa_Wola,_Poland.jpg [dostęp 5.11.2010], licencja: CC BY-SA 2.0.
Pomniki
Pomnik to w sztuce dzieło mające upamiętniać (funkcja komemoratywna) osobę, wydarzenie lub ideę. Może przybierać różne formy i być wykonany z różnych materiałów.
Rodzaje pomników:
Figuratywne – przedstawiają postaci ludzkie, zwierzęce lub mitologiczne.
R182T8erFIoN8
Fotografia przedstawia pomnik Adama Mickiewicza stojący na wysokim marmurowym cokole. Mężczyzna stoi wyprostowany, głowę ma skierowaną w lewą stronę, dłonie ma ułożone jedna na drugiej, trzymając w nich książkę. Mickiewicz ubrany jest w długą szatę. Pomnik stoi w centrum parku. Na cokole widnieje złoty napis: ADAM MICKIEWICZ
Bazyli Wojtowicz, Czesław Woźniak, „Pomnik Adama Mickiewicza”, 1957 - 1960 r., Poznań, wikimedia.org, CC BY 3.0, [fotograf: Radomił Binek]
Źródło: Bazyli Wojtowicz, Czesław Woźniak, „Pomnik Adama Mickiewicza”, fotografia, dostępny w internecie: https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Pomnik_Adama_Mickiewicza_Pozna%C5%84.jpg [dostęp 28.04.2023], licencja: CC BY-SA 3.0.
Alegoryczne – przedstawiają idee lub wartości, które mają być upamiętnione, często za pomocą symboli.
ROTwcTAjW9CL0
Fotografia przedstawia półnagą młodą kobietę stojącą na kamiennym cokole w kształcie półkuli. Kobieta ma odkryty tors, ubrana jest w suknię, która zawieszona jest na biodrach. Ręce ma uniesione ku górze, w dłoniach trzyma wieńce laurowe. Kobieta patrzy się w dół, na jej plecach duże skrzydła.
Louis‑Simon Boizot [czytaj: luji simon bojzo], Statua bogini Wiktorii upamiętniająca zwycięstwa Napoleona, 1808 r., Muzeum Carnavalet [czytaj: karnawale], Paryż, Francja, wikimedia.org, CC BY‑SA 3.0, [fotograf: Octave H.]
Źródło: Louis-Simon Boizot, Statua bogini Wiktorii upamiętniająca zwycięstwa Napoleona, rzeźba, Muzeum Carnavalet, Paryż, dostępny w internecie: https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Limmortalite_louis_boizot_1.jpg [dostęp 28.04.2023], licencja: CC BY-SA 3.0.
Abstrakcyjne – pomniki, które nie przedstawiają konkretnych postaci, ale skupiają się na formie i kształcie
RRMH8Qtquvo1l
Fotografia przedstawia pomnik składający się z trzech elementów - skrzydeł. Pomnik stoi na wysokim cokole wyłożonym cegłami.
Gustaw Zemła, Wojciech Zabłocki, „Pomnik Powstańców Śląskich”, 1967 r., Katowice, wikimedia.org, CC BY‑SA 3.0, [fotograf: Jan Mehlich]
Źródło: Jan Mehlich, Wojciech Zabłocki, Gustaw Zemła, „Pomnik Powstańców Śląskich”, fotografia, rzeźba, dostępny w internecie: https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Katowice_-_Pomnik_Powsta%C5%84c%C3%B3w_%C5%9Al%C4%85skich.jpg [dostęp 28.04.2023], licencja: CC BY-SA 3.0.
Kolumny i obeliski – pomniki, które składają się z pionowej, wzniesionej części, często zakończonej jakimś symbolem
RNl2VGo6ZjXgz
Fotografia przedstawia kolumnę umieszczoną na wysokim cokole, na której szczycie stoi figura mężczyzny w średnim wieku ubranego w pełną zbroję, w jednej dłoni trzyma szablę, a w drugiej wysoki krzyż. Na głowie ma koronę, na której umieszczone jest jabłko z krzyżem. Kolumna stoi na placu, za nią widać kolorowe kamienice.
Augustyn Locci [czytaj: loczi], Constantino Tencalla [czytaj: konstantino tenkala], „Kolumna Zygmunta III Wazy”, 1643 - 1644 r., odbudowany po wojnie w 1949 r., Warszawa, wikimedia.org, CC BY‑SA 3.0, [fotograf: Adrian Grycuk]
Źródło: Augustyn Locci, Constantino Tencalla, „Kolumna Zygmunta III Wazy”, fotografia, kolumna, dostępny w internecie: https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Kolumna_Zygmunta_III_Wazy_2020.jpg [dostęp 28.04.2023], licencja: CC BY-SA 3.0.
RVs42GcywyeuC
Fotografia przedstawia obelisk stojący na wysokim cokole, na którym znajdują się sceny przedstawiające jego transport - wyryte obrazy pokazują dźwigary, obelisk oraz specjalne tory, którymi bym transportowany. Powierzchnia obelisku pokryta jest hieroglifami przedstawiającymi sceny z życia codziennego. Obelisk ma błyszczące zwieńczenie w kształcie trójkąta. Jest ogrodzony i stoi na placu miejskim.
Obelisk ze świątyni w Luksorze (Egipt), ok. 1290 r. p.n.e., ustawiony na Placu Zgody w Paryżu w 1836 r., Francja, wikimedia.org, CC BY‑SA 2.0, [fotograf: Dennis Jarvis]
Źródło: Dennis Jarvis, Obelisk ze świątyni w Luksorze (Egipt), fotografia, obelisk, Plac Zgody, Paryż, dostępny w internecie: https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Luxor_Obelisk,_Place_de_la_Concorde,_Paris_2014.jpg [dostęp 28.04.2023], licencja: CC BY-SA 2.0.
Fontanny – pomniki, które składają się z rzeźb i strumieni wody, często związane z historią lub kulturą miejsca
RPWVWpccTpFyP
Fotografia przedstawia fontannę, na której szczycie siedzi półnagi mężczyzna w podeszłym wieku. Ma on długie włosy oraz długi, bujny zarost. Neptun jedną dłoń opiera o udo, w drugiej trzyma trójząb. Obok niego siedzi para kupidynów - jeden wylewa wodę z wazy, a drugi próbuje chwycić Neptuna za dłoń. Neptun wraz z kupidynami siedzą na muszli, która jest dźwigana przez postacie mitologiczne, przypominające wodne zwierzęta. Na murku okalającym fontannę rzeźba nagiej kobiety przepasanej luźnym materiałem.
Reinhold Begas [czytaj: rajnhold bigas], Fontanna Neptuna, 1891 - 1893 r., Berlin, Niemcy, wikimedia.org, Materiał wykorzystany na podstawie art. 29 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych (prawo cytatu), [fotograf: Alexander Savin]
Źródło: Reinhold Begas, Alexander Savin, Fontanna Neptuna, fotografia, rzeźba, dostępny w internecie: https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Neptunbrunnen_B-Mitte_06-2017.jpg [dostęp 28.04.2023], Materiał wykorzystany na podstawie art. 29 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych (prawo cytatu).
Pomniki konne – przedstawiają postacie ludzkie, zwykle wojowników lub bohaterów na koniu
Zapoznaj się z tekstem Adama Spodaryka pod tytułem „Kto zasługiwał na portret konny?”, który przybliży ci tematykę pomników konnych.
R1HViG7QHseYJ
Adam Spodaryk, „Kto zasługiwał na portrety konne?”
Portret konny od początku swojego pojawienia się miał przede wszystkim podkreślać walory militarne przedstawionego i był zarezerwowany dla zwycięskich wodzów. Już Aleksander Wielki ukazywany był jako jeździec, a na jego wzór posągi konne stawiali sobie władcy hellenistyczni. Taką formę upamiętnienia od Greków przejęli Rzymianie, a stworzony przez nich pomnik cesarza Marka Aureliusza stał się wzorem dla wszystkich średniowiecznych i renesansowych wizerunków konnego zwycięzcy. Warto dodać, że posąg ten – mimo wykonania z cennego brązu – uchował się dzięki temu, że długo uchodził nie za wizerunek pogańskiego imperatora‑filozofa, lecz za portret Konstantyna Wielkiego, uważanego za chrześcijanina.
Odrodzenie monumentalnego posągu konnego przyniósł renesans (powstały wtedy słynne pomniki takie jak np. Gattamelaty w Padwie i Bartolomeo Colleoniego w Wenecji), ale jego rozkwit nastąpił od XVI do XVIII wieku. Oprócz bardzo kosztownych monumentalnych pomników z brązu, pojawiły się niewielkie posążki, malowane obrazy i ryciny, których znaczenie propagandowe jako pierwszego środka masowego przekazu jest nie do przecenienia. W tym też czasie zaczęły się pojawiać konne wizerunki członków monarszych rodzin. Również królowie polscy fundowali sobie portrety konne. Na władcach wzorowali się magnaci, a najczęściej – co zrozumiałe – zwycięscy hetmanowie. Nie zawsze jednak konny wizerunek tworzono na cześć wojennego triumfatora. Bywało i tak, że konny wizerunek był efektem megalomanii fundatora. Hieronim Florian Radziwiłł – okrutnik i głupiec, którego jedynym militarnym sukcesem było krwawe stłumienie rewolty chłopskiej – zamierzał wystawić sobie konny pomnik na specjalnie do tego celu przebudowanym rynku w Białej Podlaskiej. Projekt zakładał imponującą realizację, ale i ambicje Radziwiłła nie były byle jakie – żywił on przekonanie, że zostanie królem, a pewność zawdzięczał wróżbie cyganki…
Odbiorcami przynależnego elicie portretu konnego były szerokie masy szlacheckie. Nawet średnio zamożny szlachcic, choć w świetle prawa równy magnatom, nie mógł pozwolić sobie na choćby najtańszy i najskromniejszy wizerunek konny swojej osoby. Fundacja takiego portretu uznana by była za śmieszną próbę porównania się z senatorami i hetmanami. (…).
Adam Spodaryk, „Kto zasługiwał na portrety konne?”
Portret konny od początku swojego pojawienia się miał przede wszystkim podkreślać walory militarne przedstawionego i był zarezerwowany dla zwycięskich wodzów. Już Aleksander Wielki ukazywany był jako jeździec, a na jego wzór posągi konne stawiali sobie władcy hellenistyczni. Taką formę upamiętnienia od Greków przejęli Rzymianie, a stworzony przez nich pomnik cesarza Marka Aureliusza stał się wzorem dla wszystkich średniowiecznych i renesansowych wizerunków konnego zwycięzcy. Warto dodać, że posąg ten – mimo wykonania z cennego brązu – uchował się dzięki temu, że długo uchodził nie za wizerunek pogańskiego imperatora‑filozofa, lecz za portret Konstantyna Wielkiego, uważanego za chrześcijanina.
Odrodzenie monumentalnego posągu konnego przyniósł renesans (powstały wtedy słynne pomniki takie jak np. Gattamelaty w Padwie i Bartolomeo Colleoniego w Wenecji), ale jego rozkwit nastąpił od XVI do XVIII wieku. Oprócz bardzo kosztownych monumentalnych pomników z brązu, pojawiły się niewielkie posążki, malowane obrazy i ryciny, których znaczenie propagandowe jako pierwszego środka masowego przekazu jest nie do przecenienia. W tym też czasie zaczęły się pojawiać konne wizerunki członków monarszych rodzin. Również królowie polscy fundowali sobie portrety konne. Na władcach wzorowali się magnaci, a najczęściej – co zrozumiałe – zwycięscy hetmanowie. Nie zawsze jednak konny wizerunek tworzono na cześć wojennego triumfatora. Bywało i tak, że konny wizerunek był efektem megalomanii fundatora. Hieronim Florian Radziwiłł – okrutnik i głupiec, którego jedynym militarnym sukcesem było krwawe stłumienie rewolty chłopskiej – zamierzał wystawić sobie konny pomnik na specjalnie do tego celu przebudowanym rynku w Białej Podlaskiej. Projekt zakładał imponującą realizację, ale i ambicje Radziwiłła nie były byle jakie – żywił on przekonanie, że zostanie królem, a pewność zawdzięczał wróżbie cyganki…
Odbiorcami przynależnego elicie portretu konnego były szerokie masy szlacheckie. Nawet średnio zamożny szlachcic, choć w świetle prawa równy magnatom, nie mógł pozwolić sobie na choćby najtańszy i najskromniejszy wizerunek konny swojej osoby. Fundacja takiego portretu uznana by była za śmieszną próbę porównania się z senatorami i hetmanami. (…).
Adam Spodaryk, Kto zasługiwał na portret konny?, dostępny w Internecie: muzea.malopolska.pl, Materiał wykorzystany na podstawie art. 29 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych (prawo cytatu)
Źródło: Adam Spodaryk, Kto zasługiwał na portret konny?, dostępny w internecie: http://muzea.malopolska.pl/czy-wiesz-ze/-/a/kto-zaslugiwal-na-portret-konny-?view=full [dostęp 6.10.2022], Materiał wykorzystany na podstawie art. 29 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych (prawo cytatu).
R1BWPiocDVbcj
Zdjęcie przedstawia posąg. Jest w kolorze zielono‑złotym. Przedstawia mężczyznę siedzącego na koniu. Mężczyzna ma krótkie, kręcone włosy, brodę i wąsy. Ma na sobie krótką szatę i sandały. Prawą rękę ma wyciągniętą do przodu. Koń stoi na trzech nogach, prawa przednia jest uniesiona do góry. Posąg stoi na szarym podeście na tle jasnej ściany.
„Posąg konny Marka Aureliusza”, brąz, złoto, 161‑180 r. n.e., Muzeum Kapitolińskie, Rzym, Włochy, wikimedia.org, domena publiczna, [fotograf: Ludwig Schneider]
Źródło: Ludwig Schneider, „Posąg konny Marka Aureliusza”, 161, rzeźba, brąz, złoto, Muzeum Kapitolińskie, Rzym, dostępny w internecie: https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Marcus_Aurelius_statue.01.JPG [dostęp 1.09.2022], domena publiczna.
R11STbIu80Sav
Zdjęcie przedstawia rzeźbę w kolorze szarym i znajdującą się na beżowej ścianie budynku. Przedstawia mężczyznę siedzącego na koniu. Mężczyzna ma kręcone włosy średniej długości. Ubrany jest w długą szatę. W lewej dłoni trzyma wodze, a prawą ma podniesioną do góry. Koń stoi na trzech nogach na ozdobnym podeście. Lewa tylna jest uniesiona do góry. Nad mężczyzną znajduje się mała rzeźba przedstawiająca budynki.
Jeździec bamberski, piaskowiec, ok. 1230 r., Katedra Świętych Piotra i Jerzego, Bamberg, Niemcy, wikimedia.org, domena publiczna, [fotograf: Berthold Werner]
Źródło: Berthold Werner, Jeździec bamberski, rzeźba, piaskowiec, Katedra Świętych Piotra i Jerzego, Bamberg, dostępny w internecie: https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Bamberger_Reiter_BW_2.JPG [dostęp 2.09.2022], domena publiczna.
RfAWVphuC0GIp
Zdjęcie przedstawia pomnik w kolorze szarym. Przedstawia mężczyznę siedzącego na koniu. Mężczyzna ma krótkie, kręcone włosy. Ma na sobie zbroję, wysokie buty i długie ostrogi z gwiazdkami. Przy pasie ma przyczepiony miecz, a w prawej dłoni trzyma podłużną broń. Lewą dłonią trzyma wodze. Koń stoi na trzech nogach, lewa przednia jest uniesiona do góry i kopytem dotyka kuli. Posąg stoi na jasnoszarym podeście. W tle są budynki, ulica i samochody.
Donatello, „Pomnik konny Gattamelaty”, brąz, 1447 – 1453 r., Piazza del Santo [czytaj: biacca del santo], Padwa, Włochy, thinglink.com, materiał wykorzystany na podstawie art. 29 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych (prawo cytatu)
Źródło: Donatello, „Pomnik konny Gattamelaty”, rzeźba, brąz, Piazza del Santo, Padwa, dostępny w internecie: https://www.thinglink.com/scene/855793112251891712 [dostęp 2.09.2022], Materiał wykorzystany na podstawie art. 29 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych (prawo cytatu).
R16n5JxHc0Ya2
Zdjęcie przedstawia pomnik w kolorze szarym. Przedstawia mężczyznę siedzącego na koniu. Mężczyzna ma na sobie zbroję, hełm, wysokie buty i ostrogi z gwiazdkami. Lewą dłonią trzyma ozdobne wodze. Koń stoi na trzech nogach, lewa przednia jest uniesiona do góry. Posąg stoi na jasnoszarym podeście. W tle są drzewa i niebieskie niebo.
Andrea del Verrocchio [czytaj: andrea del weroczczio], „Pomnik konny Bartolommea Colleoniego” [czytaj: bartolomea koloniego], brąz, 1488 r. (odlew całości 1496 r.), Padwa, Włochy, wikimedia.org, domena publiczna
Źródło: Andrea del Verrocchio, „Pomnik konny Bartolommea Colleoniego”, 1488, rzeźba, brąz, Padwa, dostępny w internecie: https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Szczecin_pomnik_Colleoniego.jpg [dostęp 2.09.2022], domena publiczna.
RWYyxVnXPUPGa
Na zdjęciu rzeźba z jasnego kamienia. Przedstawia mężczyznę siedzącego na koniu. Mężczyzna ma długie, kręcone włosy. Ma na sobie krótką szatę i ozdobne buty. Jego prawa ręka jest wyciągnięta do tyłu i trzyma w niej mały, podłużny przedmiot. Koń ma bujną i kręconą grzywę oraz ogon. Stoi na tylnych nogach, a przednie są uniesione do góry. Pod koniem są faliste elementy. Rzeźba stoi na podeście wykonanym z jasnego kamienia. W tle jest beżowa ściana z półokrągłą wnęką.
Gian Lorenzo Bernini [czytaj: dżian lorenco bernini], „Pomnik konny Ludwika XIV”, rzeźba, marmur, 1667‑1684 r., Wersal, Francja, wikimedia.org, CC BY 3.0
Źródło: Gian Lorenzo Bernini, „Pomnik konny Ludwika XIV”, 1667, rzeźba, marmur, Wersal, dostępny w internecie: https://commons.wikimedia.org/wiki/Image:Louis_XIV_sous_les_traits_de_Marcus_Curtius,_Le_Bernin,_modifi%C3%A9e_par_Girardon_-_DSC_0856.JPG?uselang=it [dostęp 2.09.2022], licencja: CC BY 3.0.
RWbE9xw7BRYgw
Na zdjęciu pomnik w kolorze szarym. Przedstawia mężczyznę siedzącego na koniu. Mężczyzna ma krótkie, kręcone włosy. Ma na sobie krótką szatę i buty wiązane nad kostką. Lewą dłonią trzyma wodze. Prawą rękę ma wysuniętą do przodu i trzyma w niej miecz. Koń stoi na trzech nogach, prawa przednia jest uniesiona do góry. Posąg stoi na jasnoszarym podeście. W tle jest niebieskie niebo.
Bertel Thorvaldsen [czytaj: bertel torwaldsen], „Pomnik księcia Józefa Poniatowskiego”, brąz, 1832 r, Warszawa, Polska, wikimedia.org, domena publiczna
Źródło: Bertel Thorvaldsen, „Pomnik księcia Józefa Poniatowskiego”, 1832, rzeźba, brąz, Warszawa, Polska, dostępny w internecie: https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Thorwaldsen_J%C3%B3zef_Poniatowski_Warsaw_01.jpg [dostęp 1.09.2022], domena publiczna.
Inne przykłady pomników upamiętniających osoby lub wydarzenia
R3SQtEYYtLSS7
Na zdjęciu pomnik w kolorze ciemnoszarym. Przedstawia siedzącego mężczyznę. Ma proste włosy średniej długości. Ubrany jest w szatę do kostek. Prawą rękę ma wyciągniętą do przodu, a w lewej trzyma astrolabium. Pomnik stoi na ciemnoszarym podeście, dookoła którego są czerwono - szare schody. Przed pomnikiem jest bordowy plac z beżowymi okręgami. W tle znajduje się jasny budynek z łukowymi oknami. Okna na parterze są w kolorze czarnym, a na piętrze w białym.
Bertel Thorvaldsen [czytaj: bertel torwaldsen], „Pomnik Mikołaja Kopernika”, brąz, 1827 - 1830 r., Warszawa, Polska, wikimedia.org, CC BY‑SA 3.0
Źródło: Bertel Thorvaldsen, „Pomnik Mikołaja Kopernika”, rzeźba, brąz, Warszawa, Polska, dostępny w internecie: https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Pomnik_Miko%C5%82aja_Kopernika_w_Warszawie_2017.jpg [dostęp 1.09.2022], licencja: CC BY-SA 3.0.
RFrseoAvax5Ks
Ilustracja przedstawia „Pomnik Fryderyka Chopina w Łazienkach”, którego autorem jest Wacław Szymanowski. Pomnik jest w kolorze szarym. Przedstawia mężczyznę siedzącego pod drzewem. Mężczyzna siedzi zwrócony w lewą stroną, ale jego twarz odchylona jest w prawo. Jego obie ręce są na udach. Gałęzie drzewa są wygięte w prawą stronę. Pomnik stoi na brązowym podeście. W tle są drzewa i niebieskie niebo.
Wacław Szymanowski, „Pomnik Fryderyka Chopina [czytaj: szopena] w Łazienkach”, brąz, 1908 r., Łazienki Królewskie, Warszawa, Polska, wikimedia.org, CC BY‑SA 4.0
Źródło: Wacław Szymanowski, „Pomnik Fryderyka Chopina w Łazienkach”, 1908, rzeźba, brąz, Łazienki Królewskie, dostępny w internecie: https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Pomnik_Chopina_w_Warszawie.jpg [dostęp 2.09.2022], licencja: CC BY-SA 4.0.
RKjjI4sd0TwGK
Zdjęcie przedstawia pomnik w kolorze szarym. Składa się z 2 wysokich kolumn, pomiędzy którymi są schody. Na kolumnach są płaskorzeźby przedstawiające czołgi, drabiny, wozy. Przed pomnikiem jest wąski plac z szarych płyt chodnikowych. Pomiędzy płytami rośnie trawa. W tle są drzewa, latarnia i niebieskie niebo.
Xawery [czytaj: ksawery] Dunikowski, „Pomnik Wyzwolenia Ziemi Warmińsko‑Mazurskiej”, pomnik, kamień, 1949‑1953 r., Plac Xawerego Dunikowskiego, Olsztyn, Polska, wikimedia.org, CC BY 3.0
Źródło: Xawery Dunikowski, „Pomnik Wyzwolenia Ziemi Warmińsko-Mazurskiej”, 1949, rzeźba, Plac Xawerego Dunikowskiego, dostępny w internecie: https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Szubienice_Olsztyn_001.JPG [dostęp 2.09.2022], licencja: CC BY 3.0.
Rzezba_polska_prezentacja
Rzeźba polska – prezentacja
Prezentacja zawiera animacje, ukazujące wymienione dzieła w postaci cyfrowych modeli 3D oraz składające się z ilustracji oryginalnych rzeźb.
Animacje z modelami 3D
Bertel Thorvaldsen [czytaj: bertel torwaldsen]- „Pomnik Mikołaja Kopernika”
Xawery [czytaj: ksawery] Dunikowski - „Tchnienie”
Wacław Szymanowski - „Pomnik Fryderyka Chopina w Łazienkach”
Tadeusz Kantor - Ławka z „Umarłej klasy”
Tadeusz Kantor - „Portret matki”
Władysław Hasior - „Żelazne organy”
Władysław Hasior - „Golgota III”
Władysław Hasior - „Czarny krajobraz I - Dzieciom Zamojszczyzny”
Władysław Hasior - „Wyszywanie charakteru”
Władysław Hasior - „Ofelia”
Alina Szapocznikow - „Trudny wiek”
Magdalena Abakanowicz - „Plecy”
Magdalena Abakanowicz - „Postacie siedzące”
Animacje z ilustracjami oryginalnych rzeźb
Kolumna cnót w Strzelnie
Kolumna przywar w Strzelnie
Madonna z Wrocławia
Pieta z Lubiąża
Madonna z Krużlowej
Bertel Thorvaldsen [czytaj: bertel torwaldsen]- „Pomnik księcia Józefa Poniatowskiego”
Tadeusz Kantor - „Trzymam obraz, na którym jestem namalowany jak trzymam obraz”
Alina Szapocznikow - „Portret wielokrotny”
Magdalena Abakanowicz - „Tłum”
P1768EiNk
Rz50fb09uJTRK
Na zdjęciu pomnik w kolorze ciemnoszarym. Przedstawia siedzącego mężczyznę. Ma proste włosy średniej długości. Ubrany jest w szatę do kostek. Prawą rękę ma wyciągniętą do przodu, a w lewej trzyma astrolabium. Pomnik stoi na ciemnoszarym podeście, dookoła którego są czerwono - szare schody. Przed pomnikiem jest bordowy plac z beżowymi okręgami. W tle znajduje się jasny budynek z łukowymi oknami. Na tle zdjęcia wyświetlono pole z napisem: Rzeźba polska. Prezentacja multimedialna.
Rzeźba Polska- prezentacja multimedialna, online‑skills, CC BY 3.0
Źródło: online-skills, Rzeźba Polska- prezentacja multimedialna, ilustracja, licencja: CC BY 3.0.
Transkrypcjablackwhite
Rzeźba polska - prezentacja multimedialna.
PRiA4AAS3
Kolumna cnót w Strzelnie
R1H1fZ3Jy5m5e
Materiał filmowy do lekcji zatytułowany: Kolumna cnót w Strzelnie.
Materiał filmowy do lekcji zatytułowany: Kolumna cnót w Strzelnie.
Kolumna cnót w Strzelnie - animacja, online‑skills, CC BY 3.0
Źródło: online-skills, Kolumna cnót w Strzelnie - animacja, licencja: CC BY 3.0.
Rzeźby na świecie - gra edukacyjna, online‑skills, CC BY 3.0
Źródło: online-skills, Rzeźby na świecie - gra edukacyjna, licencja: CC BY 3.0.
Polecenie 5
W Muzeum Narodowym w Warszawie znajdują się rzeźby: Madonna z Wrocławia nieznanego autora oraz Kobietybrzemienne Xawerego Dunikowskiego [czytaj: ksawerego dunikowskiego]. Wymień formalne różnice pomiędzy tymi rzeźbami. Swoją odpowiedź zapisz poniżej.
Ros8dhApnAZOL
(Uzupełnij).
Źródło: online-skills, licencja: CC BY 3.0.
Polecenie 6
Wymień trzy przykłady rzeźb usytuowanych w przestrzeni miejskiej. Podaj tytuły rzeźb, autorów, miasta w których się znajdują. Swoją odpowiedź zapisz poniżej.
R1bkOj695WM27
(Uzupełnij).
Źródło: online-skills, licencja: CC BY 3.0.
Polecenie 7
Podaj nazwy czterech wybranych polskich muzeów. Swoją odpowiedź zapisz poniżej.
RqEsYZehwMv9E
(Uzupełnij).
Źródło: online-skills, licencja: CC BY 3.0.
Cwiczenia
Ćwiczenia
R1AnejNVsjNx1
Ćwiczenie 1
Odpowiedz na pytanie. W której epoce doszło do odrodzenia „monumentalnego” pomnika konnego? Możliwe odpowiedzi: 1. W renesansie, 2. W baroku, 3. W klasycyzmie
Źródło: online-skills, licencja: CC BY 3.0.
RefYG8Jtf2cgP1
Ćwiczenie 2
Wskaż, do jakiego stylu zalicza się „Madonna” z Wrocławia. Możliwe odpowiedzi: 1. Styl międzynarodowy, 2. Styl polski, 3. Styl włoski
Źródło: online-skills, licencja: CC BY 3.0.
2
Ćwiczenie 2
RekmmBpBmHixt
Z poniższych rzeźb wskaż te, które są pomnikami.
Z poniższych rzeźb wskaż te, które są pomnikami.
Źródło: online-skills, licencja: CC BY 3.0.
RKOBGt67OGKTm1
Ćwiczenie 3
Uzupełnij informacje na temat dzieła „Pomnik księcia Józefa Poniatowskiego”. „Pomnik księcia Józefa Poniatowskiego” powstawał w latach 1829 - Tu uzupełnij. Autorem pomnika jest duński rzeźbiarz Tu uzupełnij. Pomnik stoi przy ulicy Krakowskie Przedmieście przy Pałacu Prezydenckim w Tu uzupełnij.
Uzupełnij informacje na temat dzieła „Pomnik księcia Józefa Poniatowskiego”. „Pomnik księcia Józefa Poniatowskiego” powstawał w latach 1829 - Tu uzupełnij. Autorem pomnika jest duński rzeźbiarz Tu uzupełnij. Pomnik stoi przy ulicy Krakowskie Przedmieście przy Pałacu Prezydenckim w Tu uzupełnij.
Źródło: online-skills, licencja: CC BY 3.0.
R1TkGcIrTvnH2
Ćwiczenie 3
Określ, komu poświęcone są poniższe nagrobki. Połącz ilustrację z osobą.
Określ, komu poświęcone są poniższe nagrobki. Połącz ilustrację z osobą.
Źródło: online-skills, licencja: CC BY 3.0.
Re1xGqTgVJCj32
Ćwiczenie 4
Wskaż, które z wymienionych nagrobków można odnaleźć na Wawelu w Krakowie. Możliwe odpowiedzi: 1. Nagrobek króla Kazimierza III Wielkiego, 2. Nagrobek Zygmunta I Starego, 3. Nagrobek Urbana VIII
Źródło: online-skills, licencja: CC BY 3.0.
2
Ćwiczenie 4
R1A82pyIa7UdF
Rozpoznaj rodzaje pomników
Rozpoznaj rodzaje pomników
Źródło: online-skills, licencja: CC BY 3.0.
Rh2saGm3brean1
Ćwiczenie 5
Wskaż autora instalacji „Piramida zwierząt”. Możliwe odpowiedzi: 1. Katarzyna Kozyra, 2. Magdalena Abakanowicz, 3. Alina Szapocznikow, 4. Władysław Hasior, 5. Tadeusz Kantor
Źródło: online-skills, licencja: CC BY 3.0.
2
Ćwiczenie 5
RZuB9ndQtyWKU
Ilustracja do ćwiczenia numer 5 Ilustracja przedstawia „Piramidę zwierząt”, której autorem jest Katarzyna Kozyra. Podzielona jest na 20 fragmentów, które są ułożone w losowej kolejności. Po ułożeniu przedstawia jasnobrązowego konia z jasną grzywą i wąską, białą plamą na głowie. Na jego grzbiecie stoi biało-beżowy pies bez ogona. Na nim stoi biało-beżowy kot z uniesionym do góry ogonem. Natomiast na grzbiecie kota stoi biało-brązowy kogut. Ma łukowato wygięte pióra w ogonie i czerwony grzebień. Za zwierzętami znajduje się biały prostopadłościan, na którym stoi mały, czarny telewizor. Koń stoi na jasnobrązowym parkiecie, na tle białej ściany z białymi drzwiami.
Ilustracja do ćwiczenia numer 5 Ilustracja przedstawia „Piramidę zwierząt”, której autorem jest Katarzyna Kozyra. Podzielona jest na 20 fragmentów, które są ułożone w losowej kolejności. Po ułożeniu przedstawia jasnobrązowego konia z jasną grzywą i wąską, białą plamą na głowie. Na jego grzbiecie stoi biało-beżowy pies bez ogona. Na nim stoi biało-beżowy kot z uniesionym do góry ogonem. Natomiast na grzbiecie kota stoi biało-brązowy kogut. Ma łukowato wygięte pióra w ogonie i czerwony grzebień. Za zwierzętami znajduje się biały prostopadłościan, na którym stoi mały, czarny telewizor. Koń stoi na jasnobrązowym parkiecie, na tle białej ściany z białymi drzwiami.
Źródło: online-skills, licencja: CC BY 3.0.
R1R49FFGhYaPk
imię i nazwisko twórcy dzieła: Tu uzupełnij rodzaj rzeźby: Tu uzupełnij
imię i nazwisko twórcy dzieła: Tu uzupełnij rodzaj rzeźby: Tu uzupełnij
Źródło: online-skills, licencja: CC BY 3.0.
R1Jms9Knb7GPc1
Ćwiczenie 6
Odpowiedz na pytanie. Na jakiej rzeźbie wzorowany jest „Pomnik konny Józefa Poniatowskiego”? Możliwe odpowiedzi: 1. „Pomnik konny Marka Aureliusza”, 2. „Pomnik konny Gattamelaty”, 3. „Pomnik konny Bartolommea Colleoniego”, 4. „Pomnik konny Ludwika XIV”
Źródło: online-skills, licencja: CC BY 3.0.
3
Ćwiczenie 6
Opisz poniższą rzeźbę, uwzględnij także jej rodzaj i styl, który reprezentuje.
RuVbe3PKKH4vl
Ilustracja przedstawia dekorację fasady „Zwiastowanie i nawiedzenie”, Katedry w Reims. Jest ona w kolorze beżowym i znajduje się na niej wiele zdobień. Na środku są przedstawione stojące postacie. Po lewej stronie jest postać o kręconych włosach do ramion, długiej szacie i skrzydłach. Następnie jest postać w długiej, prostej szacie i chuście na głowie. Kolejne dwie postacie mają długie, marszczone szaty i trzymają przedmioty w lewej dłoni, a prawą mają uniesioną do góry. Piąta postać znajduje się na rogu budynku. Ma kręcone włosy i długą brodę. Ubrana jest w długą, prostą szatę. Za nią znajdują się inne postacie w długich szatach.
Ilustracja do ćwiczenia nr 6, pinterest.com, materiał wykorzystany na podstawie art. 29 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych (prawo cytatu)
Źródło: Ilustracja do ćwiczenia nr 6, fotografia, Materiał wykorzystany na podstawie art. 29 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych (prawo cytatu).
RiHGHIji2mTYa
(Uzupełnij).
Źródło: online-skills, licencja: CC BY 3.0.
Zwróć uwagę na dekoracje nad rzeźbą, która pozwoli na rozpoznanie stylu oraz na miejsce, z którym jest powiązana. Podczas opisu należy scharakteryzować kompozycję, sposób kształtowania bryły rzeźby, a także ekspresję.
Gotycka rzeźba ukazuje sceny Nawiedzenia i Zwiastowanie na fasadzie katedry w ReimsTo rzeźby dekorujące fasadę katedry. Są to dwie grupy rzeźbiarskie.
Pierwsza to nawiedzenie Marii przez św. Elżbietę, druga to Zwiastowanie archanioła Gabriela o narodzeniu Jezusa przez Marię. Figury Marii oraz św. Elżbiety w scenie Nawiedzenia wykazują cechy antyczne (antykizacja).
Są ukazane w kontrapoście, szaty są silnie udrapowane, pełno załamań i fałd. Na ich twarzach brakuje emocji. Zwiastowanie posiada odmienne cechy. Archanioł Gabriel oraz Maria są zwróceni do siebie, na ich twarzach rysują się emocje – uśmiechają się. Ich szaty są zgeometryzowane, draperie łamane, obfite, mocno zakrywające dolną część postaci.
R19kqFmJDq5f41
Ćwiczenie 7
Połącz elementy architektoniczne z opisami, które ich dotyczą. Cokół Możliwe odpowiedzi: 1. poziomy pas dekoracyjny stosowany w architekturze (fryzy płaskorzeźbione, ceramiczne, malowane) i sztukach plastycznych (w malarstwie, grafice, rzemiośle artystycznym)., 2. elewacja budynku, w której przeważnie znajduje się główne wejście, odróżniająca się od pozostałych bogatszą kompozycją architektoniczną i dekoracją., 3. najniższa, naziemna część struktury architektonicznej, zarówno w większej (budynek), jak i mniejszej skali (ołtarz, nagrobek), także fragment poszczególnych nośnych elementów architektonicznych. Fasada Możliwe odpowiedzi: 1. poziomy pas dekoracyjny stosowany w architekturze (fryzy płaskorzeźbione, ceramiczne, malowane) i sztukach plastycznych (w malarstwie, grafice, rzemiośle artystycznym)., 2. elewacja budynku, w której przeważnie znajduje się główne wejście, odróżniająca się od pozostałych bogatszą kompozycją architektoniczną i dekoracją., 3. najniższa, naziemna część struktury architektonicznej, zarówno w większej (budynek), jak i mniejszej skali (ołtarz, nagrobek), także fragment poszczególnych nośnych elementów architektonicznych. Fryz Możliwe odpowiedzi: 1. poziomy pas dekoracyjny stosowany w architekturze (fryzy płaskorzeźbione, ceramiczne, malowane) i sztukach plastycznych (w malarstwie, grafice, rzemiośle artystycznym)., 2. elewacja budynku, w której przeważnie znajduje się główne wejście, odróżniająca się od pozostałych bogatszą kompozycją architektoniczną i dekoracją., 3. najniższa, naziemna część struktury architektonicznej, zarówno w większej (budynek), jak i mniejszej skali (ołtarz, nagrobek), także fragment poszczególnych nośnych elementów architektonicznych.
Połącz elementy architektoniczne z opisami, które ich dotyczą. Cokół Możliwe odpowiedzi: 1. poziomy pas dekoracyjny stosowany w architekturze (fryzy płaskorzeźbione, ceramiczne, malowane) i sztukach plastycznych (w malarstwie, grafice, rzemiośle artystycznym)., 2. elewacja budynku, w której przeważnie znajduje się główne wejście, odróżniająca się od pozostałych bogatszą kompozycją architektoniczną i dekoracją., 3. najniższa, naziemna część struktury architektonicznej, zarówno w większej (budynek), jak i mniejszej skali (ołtarz, nagrobek), także fragment poszczególnych nośnych elementów architektonicznych. Fasada Możliwe odpowiedzi: 1. poziomy pas dekoracyjny stosowany w architekturze (fryzy płaskorzeźbione, ceramiczne, malowane) i sztukach plastycznych (w malarstwie, grafice, rzemiośle artystycznym)., 2. elewacja budynku, w której przeważnie znajduje się główne wejście, odróżniająca się od pozostałych bogatszą kompozycją architektoniczną i dekoracją., 3. najniższa, naziemna część struktury architektonicznej, zarówno w większej (budynek), jak i mniejszej skali (ołtarz, nagrobek), także fragment poszczególnych nośnych elementów architektonicznych. Fryz Możliwe odpowiedzi: 1. poziomy pas dekoracyjny stosowany w architekturze (fryzy płaskorzeźbione, ceramiczne, malowane) i sztukach plastycznych (w malarstwie, grafice, rzemiośle artystycznym)., 2. elewacja budynku, w której przeważnie znajduje się główne wejście, odróżniająca się od pozostałych bogatszą kompozycją architektoniczną i dekoracją., 3. najniższa, naziemna część struktury architektonicznej, zarówno w większej (budynek), jak i mniejszej skali (ołtarz, nagrobek), także fragment poszczególnych nośnych elementów architektonicznych.
Źródło: online-skills, licencja: CC BY 3.0.
2
Ćwiczenie 7
Uzupełnij informacje o dziele.
RV3D1cWn1lxVy
Ilustracja przedstawia płaskorzeźbę „Wrota Raju”, której autorem jest Lorenzo Ghiberti. Są to złoto zdobione drzwi z czarnym obramowaniem. Podzielone są na dziesięć kwadratów. W każdym z nich jest inna płaskorzeźba. Dookoła kwadratów są wąskie, prostokątne zdobienia przedstawiające różne postacie. Tło ilustracji jest czarne.
Ilustracja do ćwiczenia nr 7, wikimedia.org, CC BY 3.0; [fotograf: Ricardo André Frantz]
Źródło: Ricardo André Frantz, Ilustracja do ćwiczenia nr 7, fotografia, dostępny w internecie: https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Floren%C3%A7a_-_Port%C3%B5es_do_Para%C3%ADso_(146).jpg [dostęp 31.08.2022], licencja: CC BY 3.0.
R152024jOr4EN
Nazwa w języku polskim: Tu uzupełnij Nazwa w języku włoskim: Tu uzupełnij Nazwa kościoła, w którym znajduje się zabytek: Tu uzupełnij
Nazwa w języku polskim: Tu uzupełnij Nazwa w języku włoskim: Tu uzupełnij Nazwa kościoła, w którym znajduje się zabytek: Tu uzupełnij
Źródło: online-skills, licencja: CC BY 3.0.
R1bADlBVFS8uD2
Ćwiczenie 8
Uzupełnij tekst wskazanymi wyrazami. Portret konny od początku swojego pojawienia się miał przede wszystkim podkreślać walory militarne przedstawionego i był zarezerwowany dla zwycięskich wodzów. Już 1. Konstantyna Wielkiego, 2. Teodozjusza Wielkiego, 3. Filip II Macedoński, 4. Aleksander Wielki, 5. Greków, 6. Marka Aureliusza, 7. Dariusz I Wielki, 8. Egipcjan, 9. Trajana, 10. Persów, 11. hellenistyczni ukazywany był jako jeździec, a na jego wzór posągi konne stawiali sobie władcy 1. Konstantyna Wielkiego, 2. Teodozjusza Wielkiego, 3. Filip II Macedoński, 4. Aleksander Wielki, 5. Greków, 6. Marka Aureliusza, 7. Dariusz I Wielki, 8. Egipcjan, 9. Trajana, 10. Persów, 11. hellenistyczni. Taką formę upamiętnienia od 1. Konstantyna Wielkiego, 2. Teodozjusza Wielkiego, 3. Filip II Macedoński, 4. Aleksander Wielki, 5. Greków, 6. Marka Aureliusza, 7. Dariusz I Wielki, 8. Egipcjan, 9. Trajana, 10. Persów, 11. hellenistyczni przejęli Rzymianie, a stworzony przez nich pomnik cesarza 1. Konstantyna Wielkiego, 2. Teodozjusza Wielkiego, 3. Filip II Macedoński, 4. Aleksander Wielki, 5. Greków, 6. Marka Aureliusza, 7. Dariusz I Wielki, 8. Egipcjan, 9. Trajana, 10. Persów, 11. hellenistyczni stał się wzorem dla wszystkich średniowiecznych i renesansowych wizerunków konnego zwycięzcy. Warto dodać, że posąg ten – mimo wykonania z cennego brązu – uchował się dzięki temu, że długo uchodził nie za wizerunek pogańskiego imperatora‑filozofa, lecz za portret 1. Konstantyna Wielkiego, 2. Teodozjusza Wielkiego, 3. Filip II Macedoński, 4. Aleksander Wielki, 5. Greków, 6. Marka Aureliusza, 7. Dariusz I Wielki, 8. Egipcjan, 9. Trajana, 10. Persów, 11. hellenistyczni, uważanego za chrześcijanina.
Uzupełnij tekst wskazanymi wyrazami. Portret konny od początku swojego pojawienia się miał przede wszystkim podkreślać walory militarne przedstawionego i był zarezerwowany dla zwycięskich wodzów. Już 1. Konstantyna Wielkiego, 2. Teodozjusza Wielkiego, 3. Filip II Macedoński, 4. Aleksander Wielki, 5. Greków, 6. Marka Aureliusza, 7. Dariusz I Wielki, 8. Egipcjan, 9. Trajana, 10. Persów, 11. hellenistyczni ukazywany był jako jeździec, a na jego wzór posągi konne stawiali sobie władcy 1. Konstantyna Wielkiego, 2. Teodozjusza Wielkiego, 3. Filip II Macedoński, 4. Aleksander Wielki, 5. Greków, 6. Marka Aureliusza, 7. Dariusz I Wielki, 8. Egipcjan, 9. Trajana, 10. Persów, 11. hellenistyczni. Taką formę upamiętnienia od 1. Konstantyna Wielkiego, 2. Teodozjusza Wielkiego, 3. Filip II Macedoński, 4. Aleksander Wielki, 5. Greków, 6. Marka Aureliusza, 7. Dariusz I Wielki, 8. Egipcjan, 9. Trajana, 10. Persów, 11. hellenistyczni przejęli Rzymianie, a stworzony przez nich pomnik cesarza 1. Konstantyna Wielkiego, 2. Teodozjusza Wielkiego, 3. Filip II Macedoński, 4. Aleksander Wielki, 5. Greków, 6. Marka Aureliusza, 7. Dariusz I Wielki, 8. Egipcjan, 9. Trajana, 10. Persów, 11. hellenistyczni stał się wzorem dla wszystkich średniowiecznych i renesansowych wizerunków konnego zwycięzcy. Warto dodać, że posąg ten – mimo wykonania z cennego brązu – uchował się dzięki temu, że długo uchodził nie za wizerunek pogańskiego imperatora‑filozofa, lecz za portret 1. Konstantyna Wielkiego, 2. Teodozjusza Wielkiego, 3. Filip II Macedoński, 4. Aleksander Wielki, 5. Greków, 6. Marka Aureliusza, 7. Dariusz I Wielki, 8. Egipcjan, 9. Trajana, 10. Persów, 11. hellenistyczni, uważanego za chrześcijanina.
Źródło: online-skills, licencja: CC BY 3.0.
1
Ćwiczenie 8
Porównaj rzeźby pod względem ich kompozycji. Zamieść także wnioski z porównania.
RGRF2luYJ6Wht
Zdjęcie rzeźby wykonanej z jasnego kamienia. Przedstawia stojącego, półnagiego mężczyznę. Ma kręcone włosy do ramion. Przez pas ma przerzucony kawałek materiału, a przez prawe ramię mały worek. W lewej dłoni trzyma kamień i naciągnięty sznurek od procy. Mężczyzna stoi w lekkim rozkroku. Pomiędzy jego nogami leży zbroja i harfa. Rzeźba stoi na podeście o podstawie kwadratu. W tle są szare ściany ze złotymi zdobieniami oraz inne jasne rzeźby, płaskorzeźby i ciemne obrazy w złotych ramach.
Gian Lorenzo Bernini [czytaj: dżian lorenzo bernini], „Dawid”, marmur, 1623 – 1624 r., Galeria Borghese [czytaj: borgeze], Rzym, Włochy, wikimedia.org, CC BY 3.0
Źródło: Gian Lorenzo Bernini, „Dawid”, rzeźba, marmur, Galeria Borghese, Rzym, dostępny w internecie: https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Museo_borghese,_sala_del_sole,_g.l._bernini,_david,_1623-24,_10.JPG [dostęp 31.08.2022], licencja: CC BY 3.0.
ReegAHiOu8BAh
Zdjęcie przedstawia rzeźbę w kolorze zielono‑brązowym. Przedstawia dwie postacie, mężczyznę i kobietę, siedzących obok siebie na ławce. Zwrócone są lekko w lewo. Po lewej stronie znajduje się postać mężczyzny i jest wyższa. Ma szerokie ramiona i wąską talię oraz biodra. Cała sylwetka jest spłaszczona. Lewą rękę ma na kolanach, a prawą na brzegu ławki. Jego bose stopy spoczywają na ziemi. Po prawej stronie znajduje się postać kobiety. Jej sylwetka również jest spłaszczona, ale są zaznaczone wypukłe piersi. Prawą dłoń trzyma na kolanach, a bose stopy na ziemi. Podstawa rzeźby ma kształt prostokąta. Jest wykonana z takiego samego materiału jak rzeźba. Dookoła są szare kamienie i zielona trawa. W tle są pagórki porośnięte roślinnością i zachmurzone niebo.
Henry Moore [czytaj: henry mor], „Król i królowa”, brąz, 1953 r., Królewskie ogrody w Wisley [czytaj: łizli], Anglia, pinterest.com, materiał wykorzystany na podstawie art. 29 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych (prawo cytatu).
Źródło: Henry Moore, „Król i królowa”, brąz, rzeźba, Królewskie ogrody w Wisley, dostępny w internecie: https://pl.pinterest.com/pin/467037423834668794/ [dostęp 31.08.2022], Materiał wykorzystany na podstawie art. 29 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych (prawo cytatu).
RQdjq6zTosb4N
(Uzupełnij). (Uzupełnij).
Źródło: online-skills, licencja: CC BY 3.0.
R1HY5PhCleGZI
Wnioski:
(Uzupełnij).
Źródło: online-skills, licencja: CC BY 3.0.
Zwróć uwagę na cechy takie jak statyka/dynamika, układ, sposób usytuowania postaci.
Przykładowa odpowiedź:
RLhDEreed0fxI
(Uzupełnij). (Uzupełnij).
RMaslK8SUpz73
Wnioski:
(Uzupełnij).
Slownik_pojec
Słownik pojęć
Atlant
Atlant
(gigant, telamon), posąg mężczyzny w postawie stojącej (rzadziej siedzącej lub klęczącej), służący za podporę zamiast kolumny, filara lub pilastra, wspierający głową, barkami albo rękami belkowanie, sufit, balkon czy inny element architektury (gr. Atlas Atlantos - w mit. gr.: tytan dźwigający z rozkazu Zeusa na barkach sklepienie niebios).
Cokół
Cokół
najniższa, naziemna część struktury architektonicznej, zarówno w większej (budynek), jak i mniejszej skali (ołtarz, nagrobek), także fragment poszczególnych nośnych elementów architektonicznych (kolumna, filar).
Fasada
Fasada
elewacja budynku, w której przeważnie znajduje się główne wejście, odróżniająca się od pozostałych bogatszą kompozycją architektoniczną i dekoracją.
Fryz
Fryz
poziomy pas dekoracyjny stosowany w architekturze (fryzy płaskorzeźbione, ceramiczne, malowane) i sztukach plastycznych (w malarstwie, grafice, rzemiośle artystycznym).
Gargulec
Gargulec
(rzygacz, pluwacz) - ozdobne zakończenie rynny dachowej, z którego woda deszczowa swobodnie spada daleko od lica muru. Szczególnie ozdobne formy gargulca (fantastyczne zwierzęta, ptaki, demony, potwory, postacie ludzkie) wytworzyła gotycka architektura francuska, za której przykładem rozpowszechniły się w całej Europie, stosowane zarówno w budowlach sakralnych, jak i świeckich.
Gzyms
Gzyms
architektoniczny element w formie poziomego (zwykle profilowanego) występującego przed lico muru pasa pojedynczego lub złożonego, o krawędziach przebiegających w płaszczyźnie równoległej do ściany; wykonywany z kamienia, cegły, terakoty, drewna, metalu, tynku na podłożu ceglanym, drewnianym lub żelaznym, wreszcie z betonu lub żelbetu. Gzyms może pełnić funkcje praktyczne (ochrona ściany przed ściekającą wodą opadową), jak i dekoracyjne.
Kariatyda
Kariatyda
posąg kobiecy stanowiący podporę architektoniczną, dźwigający na głowie element architektury (belkowanie, balkon itp.). W starożytności stosowane głównie w porządku jońskim. (gr. karyatis -atidoskaryjska dziewczyna).
Portal
Portal
ozdobne obramienie otworu wejściowego, składające się z elementów architektonicznych oraz rzeźbiarskich.
Relief
Relief
kompozycja rzeźbiarska wykonana na płycie kamiennej, drewnianej lub metalowej z pozostawieniem w niej tła; przeznaczona do oglądania wyłącznie od frontu; uzyskana techniką rzeźbienia, kucia, odlewania itp. W zależności od stopnia wypukłości relief dzieli się na płaski — gdy kompozycja występuje niezbyt mocno przed płaszczyznę tła (relief, płaskorzeźba), wypukły — gdy kompozycja występuje bardzo wydatnie przed płaszczyznę tła (relief, wypukłorzeźba), oraz wklęsły — gdy płaszczyzna tła występuje przed wykonaną w głąb kompozycją (wklęsłorzeźba).
Słownik pojęć został opracowany na podstawie:
Encyklopedia PWN – wydanie internetowe.
Notatki ucznia
R1UPzvGQs5J0L
(Uzupełnij).
Źródło: online-skills, licencja: CC BY 3.0.
Galeria
Galeria
RGRF2luYJ6Wht
Zdjęcie rzeźby wykonanej z jasnego kamienia. Przedstawia stojącego, półnagiego mężczyznę. Ma kręcone włosy do ramion. Przez pas ma przerzucony kawałek materiału, a przez prawe ramię mały worek. W lewej dłoni trzyma kamień i naciągnięty sznurek od procy. Mężczyzna stoi w lekkim rozkroku. Pomiędzy jego nogami leży zbroja i harfa. Rzeźba stoi na podeście o podstawie kwadratu. W tle są szare ściany ze złotymi zdobieniami oraz inne jasne rzeźby, płaskorzeźby i ciemne obrazy w złotych ramach.
Gian Lorenzo Bernini [czytaj: dżian lorenzo bernini], „Dawid”, marmur, 1623 – 1624 r., Galeria Borghese [czytaj: borgeze], Rzym, Włochy, wikimedia.org, CC BY 3.0
Źródło: Gian Lorenzo Bernini, „Dawid”, rzeźba, marmur, Galeria Borghese, Rzym, dostępny w internecie: https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Museo_borghese,_sala_del_sole,_g.l._bernini,_david,_1623-24,_10.JPG [dostęp 31.08.2022], licencja: CC BY 3.0.
ReegAHiOu8BAh
Zdjęcie przedstawia rzeźbę w kolorze zielono‑brązowym. Przedstawia dwie postacie, mężczyznę i kobietę, siedzących obok siebie na ławce. Zwrócone są lekko w lewo. Po lewej stronie znajduje się postać mężczyzny i jest wyższa. Ma szerokie ramiona i wąską talię oraz biodra. Cała sylwetka jest spłaszczona. Lewą rękę ma na kolanach, a prawą na brzegu ławki. Jego bose stopy spoczywają na ziemi. Po prawej stronie znajduje się postać kobiety. Jej sylwetka również jest spłaszczona, ale są zaznaczone wypukłe piersi. Prawą dłoń trzyma na kolanach, a bose stopy na ziemi. Podstawa rzeźby ma kształt prostokąta. Jest wykonana z takiego samego materiału jak rzeźba. Dookoła są szare kamienie i zielona trawa. W tle są pagórki porośnięte roślinnością i zachmurzone niebo.
Henry Moore [czytaj: henry mor], „Król i królowa”, brąz, 1953 r., Królewskie ogrody w Wisley [czytaj: łizli], Anglia, pinterest.com, materiał wykorzystany na podstawie art. 29 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych (prawo cytatu).
Źródło: Henry Moore, „Król i królowa”, brąz, rzeźba, Królewskie ogrody w Wisley, dostępny w internecie: https://pl.pinterest.com/pin/467037423834668794/ [dostęp 31.08.2022], Materiał wykorzystany na podstawie art. 29 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych (prawo cytatu).
RsHSymvIL81ph
Zdjęcie przedstawia rzeźbę w kolorze grafitowym. Przedstawia sylwetkę mężczyzny od boku. Na twarzy ma zaznaczony nos i uszy. Ma wąski, długi tułów. Jego ręce są długie, szczupłe i opuszczone w dół. Mężczyzna stoi w rozkroku, prawa noga jest z przodu, a lewa z tyłu. Jego kończyny dolne również są długie i szczupłe. Podstawa rzeźby jest z tego samego materiału i w tym samym kolorze. Ma kształt prostokąta z zaokrąglonymi rogami. Tło jest w kolorze białym.
Alberto Giacometti [czytaj: alberto dżiakometti], „Idący człowiek I”, brąz, 1960 r., Muzeum Guggenheima [czytaj: gugenhajma], Bilbao, Hiszpania, pinterest.fr, materiał wykorzystany na podstawie art. 29 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych (prawo cytatu).
Źródło: Alberto Giacometti, „Idący człowiek”, rzeźba, brąz, Muzeum Guggenheima, Bilbao, dostępny w internecie: .https://www.pinterest.fr/pin/556898310165093216/ [dostęp 31.08.2022], Materiał wykorzystany na podstawie art. 29 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych (prawo cytatu).
RjFDiG6Tk3G5X
Zdjęcie przedstawia rzeźbę w kolorze czerwonym. Składa się z małych blaszek zawieszonych na cienkich pręcikach. W tle jest jasnoszara ściana, na której jest cień rzeźby.
Alexander Calder [czytaj: aleksander kalder], „Czerwone Mobile”, malowane blachy i pręty metalowe, 1961 r., Galeria Sztuki Nowoczesnej i Współczesnej (GAM), Turyn, Włochy, pinterest.com, materiał wykorzystany na podstawie art. 29 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych (prawo cytatu).
Źródło: Alexander Calder, „Czerwone Mobile”, malowane blachy i pręty metalowe, Galeria Sztuki Nowoczesnej i Współczesnej (GAM), Turyn, dostępny w internecie: https://www.pinterest.cl/pin/483222235020878110/ [dostęp 31.08.2022], licencja: CC BY 3.0.
R1YmxZiXeHXpc
Ilustracja przedstawia Schemat‑rodzaje rzeźby. Na górze znajduje się prostokąt z napisem rzeźba. Pod nim znajduje się 5 strzałek. Każda z nich prowadzi do innego prostokąta z napisami. Na pierwszym prostokącie jest napis antropomorficzna, a pod nim, od punktorów: pełnofigurowa, popiersie, głowa. Na drugim jest napis zoomorficzna, a pod nim, od punktoru zwierzęta rzeczywiste lub fantastyczne. Na trzecim jest napis floralna, a pod nim, od punktoru przedstawiająca rośliny. Na czwartym jest napis abstrakcyjna, a na piątym instalacja.
Schemat‑rodzaje rzeźby, online‑skills, CC BY 3.0
Źródło: online-skills, Schemat-rodzaje rzeźby, ilustracja, licencja: CC BY 3.0.
Ryzcyqh5n2YoF
Zdjęcie rzeźby wykonanej z jasnego kamienia. Przedstawia stojącego, nagiego mężczyznę. Mężczyzna stoi na prawej nodze, a lewa jest delikatnie z tyłu i uniesiona do góry. Prawą rękę ma opuszczoną w dół, a lewą zgiętą w łokciu. Wszystkie części ciała są wyodrębnione, wyraźnie zaznaczone. Mężczyzna ma krótkie, lekko falowane włosy. Podstawa rzeźby jest w kształcie kwadratu i kolorze szarym. W tle jest biało‑szara ściana, na której jest cień rzeźby.
Poliklet, „Doryforos”, marmur, ok. 450 - 440 r. p.n.e., Narodowe Muzeum Archeologiczne w Neapolu, Neapol, Włochy, blog.artsper.com, materiał wykorzystany na podstawie art. 29 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych (prawo cytatu).
Źródło: Poliklet, „Doryforos”, rzeźba, marmur, Narodowe Muzeum Archeologiczne w Neapolu, dostępny w internecie: https://blog.artsper.com/en/a-closer-look/ancient-greek-canon-of-proportions/ [dostęp 31.08.2022], Materiał wykorzystany na podstawie art. 29 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych (prawo cytatu).
ROZnv87WLRDwF
Zdjęcie rzeźby z jasnego kamienia. Przedstawia mężczyznę o krótkich, kręconych włosach, wąsach i brodzie. Ma czterorożny biret i sutannę, która marszczy się na klatce piersiowej. Pod popiersiem jest złoty napis „CCLXV”. Za rzeźbą jest złota, ozdobna ramka z biało‑czerwonym wypełnieniem. W tle jest biało‑szara ściana z kamienia.
Gian Lorenzo Bernini [czytaj: dżian lorenzo bernini], „Popiersie kardynała Scypiona Borghese” [czytaj: borgeze], marmur, 1632 r., Galeria Borghese, Rzym, Włochy, wikimedia.org, CC BY 3.0
Źródło: Gian Lorenzo Bernini, „Popiersie kardynała Scypiona Borghese”, rzeźba, marmur, Galeria Borghese, Rzym, dostępny w internecie: https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Gian_lorenzo_bernini,_ritratto_del_cardinale_scipione_borghese,_1632_ca,_CCLXV_01.JPG [dostęp 31.08.2022], licencja: CC BY 3.0.
RMw7h0cRG881B
Zdjęcie przedstawia rzeźbę w kolorze szarym. Przedstawia dużą, leżącą głowę. Z lewej strony są włosy, a z prawej szyja. Rzeźba ma kręcone włosy, otwory w miejscach gałek ocznych i zamknięte usta. Przez grzbiet nosa i pod nosem przechodzą 2 paski. Szyja ma nierówną fakturę i krawędzie. Rzeźba jest na podeście wykonanym z szarych, prostokątnych płyt. Dookoła jest szara kostka. W tle, z prawej strony jest ściana z białych, szarych i czerwonych cegieł o różnej wielkości. W tle, z lewej strony są ludzie w ciemnych ubraniach i fragment beżowo‑czerwonego budynku z wieżyczkami.
Igor Mitoraj, „Eros Bendato” („Eros spętany”), brąz, 2005 r., Rynek w Krakowie, Polska, proszewycieczki.wordpress.com, materiał wykorzystany na podstawie art. 29 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych (prawo cytatu).
Źródło: Igor Mitoraj, „Eros Bendato” („Eros spętany”), rzeźba, brąz, Rynek w Krakowie, dostępny w internecie: https://proszewycieczki.wordpress.com/2018/02/05/krakow-mitoraj-i-jego-glowa-na-rynku/ [dostęp 31.08.2022], Materiał wykorzystany na podstawie art. 29 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych (prawo cytatu).
RmAQRXaNcj1pZ
Zdjęcie przedstawia rzeźbę psa. Jest ona wykonana z drewna w kolorze ciemnobrązowym. Przedstawia zwierzę stojące bokiem. Po lewej stronie jest ogon, a po prawej głowa. Ogon ma podniesiony do góry. Zwierzę stoi na czterech nogach- szerokich na górze i wąskich na nodze. Ma długą szyję z zaznaczonymi 4 okręgami. Głowę ma podłużną, opuszczoną w dół. Zaznaczone są długie uszy, oczy i zęby. Rzeźba stoi na szarym, błyszczącym blacie na tle czarnej ściany. Na blacie jest cień i odbicie rzeźby.
Rzeźba psa wykonana w Mali (Afryka zachodnia), drewno, II poł. XX w., Muzeum Etnograficzne w Krakowie, Polska, etnomuzeum.eu, materiał wykorzystany na podstawie art. 29 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych (prawo cytatu).
Źródło: Rzeźba psa wykonana w Mali (Afryka zachodnia), rzeźba, drewno, Muzeum Etnograficzne w Krakowie, dostępny w internecie: https://etnomuzeum.eu/images/upload/obiekty/rzezba_psa/1_4.jpg [dostęp 31.08.2022], Materiał wykorzystany na podstawie art. 29 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych (prawo cytatu).
RAnk0sGeZtgzZ
Zdjęcie przedstawia kapitel w porządku kompozytowym pilastra dekorowanego ornamentem roślinnym. Na fotografii został ukazany fragment beżowej elewacji. Znajduje się na niej płaski, biały, ozdobny filar.
Kapitel pilastra dekorowany ornamentem roślinnym w pałacu biskupim w Nysie, cegła, XVII – XIX w., Muzeum Miejskie, Nysa, Polska, wikimedia.org, CC BY‑SA 3.0, [fotograf: Jacek Halicki]
Źródło: Jacek Halicki, Kapitel pilastra dekorowany ornamentem roślinnym w pałacu biskupim w Nysie, fotografia, Muzeum Miejskie, dostępny w internecie: https://commons.wikimedia.org/wiki/File:2014_Nysa,_pa%C5%82ac_biskupi_03.JPG [dostęp 30.08.2022], licencja: CC BY-SA 3.0.
R1VklPzFGsd6b
Zdjęcie przedstawia rzeźbę z metalu w kolorze złotym. Ma kształt lekko wygiętego wrzeciona. Stoi na beżowej podstawce w kształcie walca, która znajduje się białym prostopadłościanie. Za rzeźbą jest ściana w szarym kolorze.
Constantin Brâncuși [czytaj: konstantin brankuś], „Ptak w przestrzeni”, brąz, 1927 r., Muzeum sztuk pięknych, Los Angeles [czytaj: los andżeles], Stany Zjednoczone, mihailneamtu.org, materiał wykorzystany na podstawie art. 29 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych (prawo cytatu).
Źródło: Constantin Brâncuși, „Ptak w przestrzeni”, rzeźba, brąz, Muzeum sztuk pięknych Los Angeles, dostępny w internecie: https://mihailneamtu.org/_brancusi-pasarea-in-vazduh/ [dostęp 31.08.2022], Materiał wykorzystany na podstawie art. 29 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych (prawo cytatu).
RFrN1LobZpuQD
Zdjęcie przedstawia instalację składającą się z czterech zwierząt stojących jedno na drugim. Na dole znajduje się jasnobrązowy koń z jasną grzywą i wąską, białą plamą na głowie. Na jego grzbiecie stoi biało‑beżowy pies bez ogona. Na nim stoi biało‑beżowy kot z uniesionym do góry ogonem. Natomiast na grzbiecie kota stoi biało‑brązowy kogut. Ma łukowato wygięte pióra w ogonie i czerwony grzebień. Za zwierzętami znajduje się biały prostopadłościan, na którym stoi mały, czarny telewizor. Koń stoi na jasnobrązowym parkiecie, na tle białej ściany z białymi drzwiami.
Katarzyna Kozyra, „Piramida zwierząt”, instalacja, wypchane ciała zwierząt, 1993 r., Zachęta Narodowa Galeria Sztuki, Warszawa, wikimedia.org, CC BY‑SA 3.0
Źródło: Katarzyna Kozyra, „Piramida zwierząt”, instalacja, wypchane ciała zwierząt, Zachęta Narodowa Galeria Sztuki, dostępny w internecie: https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Kozyra_K_piramida.jpg [dostęp 31.08.2022], licencja: CC BY-SA 3.0.
R1e9FD7c75jsH
Zdjęcie rzeźby z jasnego kamienia. Przedstawia trzy nagie kobiety, które stoją i się obejmują. Kobieta po lewej stronie ma skrzyżowane nogi. Lewą dłonią dotyka lewego policzka środkowej kobiety, a prawą lewego ramienia kobiety po prawej. Ma kręcone włosy związane z tyłu. Kobieta po środku obejmuje za ramiona kobietę po prawej i po lewej stronie. Również ma kręcone włosy, które są związane z tyłu. Kobieta po prawej stronie stoi bokiem. Lewą dłonią dotyka prawej piersi kobiety po środku. Na lewym przedramieniu ma zarzucony długi, wąski materiał. Materiał jest tak ułożony, że zakrywa krocze kobiety po lewej stronie i po środku. Ona również ma kręcone włosy, które są związane z tyłu. Podstawa rzeźby jest wykonana z jasnego kamienia. W tle jest niebieska ściana.
Antonio Canova [czytaj: antonio kanowa], „Trzy Gracje”, marmur, 1816 r., Państwowe Muzeum Ermitaż, Sankt Petersburg, Rosja, niezlasztuka.net, materiał wykorzystany na podstawie art. 29 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych (prawo cytatu).
Źródło: Antonio Canova, „Trzy Gracje”, rzeźba, marmur, Państwowe Muzeum Ermitaż, Sankt Petersburg, dostępny w internecie: https://niezlasztuka.net/o-sztuce/trzy-gracje-piekno-od-antyku-do-klasycyzmu/ [dostęp 31.08.2022], Materiał wykorzystany na podstawie art. 29 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych (prawo cytatu).
RhccOJwzIOLVu
Zdjęcie przedstawia złote zdobione drzwi z czarnym obramowaniem. Podzielone są na 10 kwadratów. W każdym z nich jest inna płaskorzeźba. Dookoła kwadratów są wąskie, prostokątne zdobienia przedstawiające różne postacie. Tło ilustracji jest czarne.
Lorenzo Ghiberti [czytaj: lorenco giberti], „Wrota Raju” („Porta del Paradiso”), brąz, złoto, 1425 - 1452 r., Baptysterium San Giovanni [czytaj: san dżiowani] (Św. Jana) przy kościele Santa Maria del Fiore (Panny Marii Kwietnej), Florencja, Włochy, wikimedia.org, CC BY 3.0
Źródło: Lorenzo Ghiberti, „Wrota Raju” („Porta del Paradiso”), brąz, złoto, płaskorzeźba, Piazza San Giovanni, Florencja, dostępny w internecie: https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Floren%C3%A7a_-_Port%C3%B5es_do_Para%C3%ADso_(146).jpg [dostęp 31.08.2022], licencja: CC BY 3.0.
RlUAqGvBhkAbU
Fotografia przedstawia rzeźbę Mojżesza, który został przedstawiony jako mężczyzna w podeszłym wieku o bujnym zaroście i średniej długości włosach. Mężczyzna został uwieczniony na siedząco, głowę ma skierowaną w prawą stronę, na twarzy maluje się spokojne spojrzenie. Ubrany jest w wielowarstwowe szaty, na nogach ma sandały.
Michał Anioł Buonarroti, „Mojżesz” jako część nagrobka Juliusza II, 1513 - 1516 r., Bazylika św. Piotra w Okowach, Rzym, Włochy, wikimedia.org CC BY 3.0, [fotograf: Jörg Bittner Unna]
Źródło: Michał Anioł Buonarroti, Jörg Bittner Unna, „Mojżesz” jako część nagrobka Juliusza II, fotografia, rzeźba, Bazylika św. Piotra w Okowach, Rzym, dostępny w internecie: https://commons.wikimedia.org/wiki/File:%27Moses%27_by_Michelangelo_JBU160.jpg [dostęp 28.04.2023], licencja: CC BY 3.0.
RQErHtQzxfN23
Zdjęcie przedstawia zbliżenie na głowicę kolumny z jasnego kamienia, pokrytej brązowym nalotem. Głowica ma zdobienia w kształcie długich liści, skierowanych pionowo, jedno przy drugim.
Głowica koryncka ze starożytnej Świątyni Zeusa Olimpijskiego z VI wiek p.n.e. w Atenach, Grecja, worldhistory.org, CC BY‑NC‑SA 4.0 [fotograf: Mark Cartwright]
Źródło: fotograf: Mark Cartwright, Głowica koryncka ze starożytnej Świątyni Zeusa Olimpijskiego z VI wiek p.n.e., Ateny, Grecja, dostępny w internecie: https://www.worldhistory.org/image/4004/corinthian-capital-temple-of-zeus-athens/ [dostęp 19.07.2015], licencja: CC BY-NC-SA 4.0.
R1a7aHVV7qUtX
Zdjęcie przedstawia zbliżenie na głowicę kolumny z beżowego kamienia. Głowica ma zwinięte z obu stron zdobienia, przypominające muszlę ślimaka. Pod zwiniętym elementem znajdują się regularne wzory, występujące dookoła kolumny.
Głowica jońska dekorowana wolutami, wschodnia ściana starożytnej świątyni Erechtejon na Akropolu w Atenach z V w. p.n.e., Grecja, wikimedia.org, CC BY‑SA 4.0 [fotograf: Benjamín Núñez González]
Źródło: Benjamín Núñez González (fotograf), Głowica jońska dekorowana wolutami, wschodnia ściana starożytnej świątyni Erechtejon na Akropolu z V w. p.n.e., Ateny, Grecja, dostępny w internecie: https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Capiteles_de_la_fachada_este_del_Erecte%C3%B3n,_Atenas,_Grecia,_2019_06.jpg [dostęp 27.07.2019], licencja: CC BY-SA 4.0.
RfBmfJfA93phe
Zdjęcie przedstawia zbliżenie na głowicę kolumny z jasnego kamienia. Na rogach wyrzeźbiono pegazy, czyli konie ze skrzydłami. Niektóre fragmenty posągów zostały utracone. Pod wizerunkami pegazów umieszczono zdobienia w kształcie liści.
Bizantyjska głowica przedstawiająca popiersia pegazów, pochodząca z hipodromu (toru wyścigowego dla koni i rydwanów) w Konstantynopolu z VI w. n.e., Muzeum Archeologiczne, Stambuł, worldhistory.org, Materiał wykorzystany na podstawie art. 29 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych (prawo cytatu) [fotograf: Osama Shukir Muhammed Amin]
Źródło: fotograf: Osama Shukir Muhammed Amin, Bizantyjska głowica przedstawiająca popiersia pegazów, pochodząca z hipodromu (toru wyścigowego dla koni i rydwanów), Konstantynopol, Stanbul, Muzeum Archeologiczne, Stambuł, dostępny w internecie: https://www.worldhistory.org/image/8710/capital-with-protom-of-pegasus/ [dostęp 10.03.2018], Materiał wykorzystany na podstawie art. 29 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych (prawo cytatu).
R9ueQJPt37Zyz
Zdjęcie przedstawia zbliżenie na głowicę kolumny z ciemnego kamienia. Na głowicy znajdują się wykute z kamienia, klęczące postacie, ustawione na czterech rogach. Postacie są nagie, a w pasie mają przewiązane chusty. Pomiędzy postaciami znajdują się wykute owoce i liście.
Głowica romańska z atlantami, opactwo Saint‑Pierre [czytaj: sa‑pier] w Moissac [czytaj: młasak], XI w., Francja, wikimedia.org, Materiał wykorzystany na podstawie art. 29 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych (prawo cytatu), [fotograf: Matth97]
Źródło: fotograf: Matth97, Głowica romańska z atlantami, opactwo Saint-Pierre w Moissac, Francja, dostępny w internecie: https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Chapiteau_mozac_atlantes_2.JPG [dostęp 11.11.2008], Materiał wykorzystany na podstawie art. 29 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych (prawo cytatu).
RUh9qhLKHeEZc
Zdjęcie przedstawia zbliżenie na głowicę kolumny z białego kamienia. Głowica posiada zdobienia w kształcie liści, ustawionych pionowo, jedno przy drugim. Wyżej znajdują się wyrzeźbione postacie. Jeden z nich to anioł, inny to mężczyzna na koniu. Po prawej stronie znajdują się dwie podobne rzeźby z jedną postacią w środku i dwoma mniejszymi po bokach.
Gotycka głowica z Pałacu Dożów w Wenecji we Włoszech z XIV/XV w., wikimedia.org, CC BY‑SA 2.5 [fotograf: Nino Barbieri]
Źródło: fotograf: Nino Barbieri, Gotycka głowica z Pałacu Dożów, Wenecja, Włochy, dostępny w internecie: https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Venice_-_Doge%27s_Palace_%E2%80%93_Gothic_capital_12.jpg [dostęp 2.02.2008], licencja: CC BY-SA 2.5.
R1aq9bYj1ZYSR
Zdjęcie przedstawia fragment kolumny. Na niej znajdują się płaskorzeźby przedstawiające postacie otoczone murami. Fryz ma kilka pionowych pasów, a każdy pas przedstawia inne sceny. Niektóre postacie mają okrągłe tarcze, przedstawiono również formację wojenną otoczoną prostokątnymi tarczami, zakrywającymi idących pod nimi żołnierzy. Na dolnym pasie znajduje się scena budowania murów obronnych.
Reliefowy fryz dekorujący kolumnę Trajana w Rzymie, przedstawiający wojnę Rzymian z Dakami, 133 r. n.e., wikimedia.org, CC BY‑SA 3.0 [fotograf: MatthiasKabel]
Źródło: fotograf: MatthiasKabel, Reliefowy fryz dekorujący kolumnę Trajana, przedstawiający wojnę Rzymian z Dakami, Rzym, Włochy, dostępny w internecie: https://commons.wikimedia.org/wiki/File:15_colonna_traiana_da_nord_03.jpg [dostęp 29.08.2008], licencja: CC BY-SA 3.0.
R1bA2SmnAWSNE
Zdjęcie przedstawia smukłą kolumnę z białego kamienia, na której znajdują się reliefowe rzeźby przedstawiające stojące postacie. Postacie są oddzielone od siebie kolumnami, a nad głową mają łuki. Kolumna zawiera trzy poziome pasy z postaciami, a pomiędzy nimi znajdują się roślinne zdobienia.
Dekoracje reliefowe romańskich kolumn z Kościoła Świętej Trójcy i Najświętszej Maryi Panny, Strzelno, 2. poł. XII i pocz. XIII w., kolumna cnót, wikimedia.org, CC BY‑SA 2.5 [fotograf: Jersz]
Źródło: fotograf: Jersz, Dekoracje reliefowe romańskich kolumn z Kościoła Świętej Trójcy i Najświętszej Maryi Panny; kolumna cnót, Strzelno, dostępny w internecie: https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Strzelno_kolumna_1.jpg [dostęp 23.06.2006], licencja: CC BY-SA 2.5.
R11qUknAs5kr7
Zdjęcie przedstawia smukłą kolumnę z białego kamienia, na której znajdują się reliefowe rzeźby przedstawiające stojące postacie. Postacie są oddzielone od siebie kolumnami, a nad głową mają łuki. Kolumna zawiera trzy poziome pasy z postaciami, a pomiędzy nimi znajdują się roślinne zdobienia. Kolumna znajduje się w kościele.
Dekoracje reliefowe romańskich kolumn z Kościoła Świętej Trójcy i Najświętszej Maryi Panny, Strzelno, 2. poł. XII i pocz. XIII w., kolumna przywar, wikimedia.org, CC BY‑SA 4.0 [fotograf: Pko]
Źródło: fotograf: Pko, Dekoracje reliefowe romańskich kolumn z Kościoła Świętej Trójcy i Najświętszej Maryi Panny; kolumna przywar, Strzelno, dostępny w internecie: https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Strzelno_kolumna_przywar_2017_03_27_085.jpg [dostęp 28.03.2018], licencja: CC BY-SA 4.0.
R3ZPotESZ9VSz
Zdjęcie przedstawia fragment fasady budynku. Jest ona złożona z prostokątnych cegieł, w kolorze czerwonym i beżowym. Pomiędzy pionowymi rzędami cegieł, umieszczono wizerunki postaci, wykonane z tego samego materiału.
Sumeryjska fasada świątyni bogini Inanny, wzniesionej przez władcę Kara‑indasz, zdobiona rzeźbą figuratywną, Uruk , ok. 1413 p.n.e., Vorderasiatisches Museum Berlin [czytaj: woderazjatiszes muzeum berlin], Berlin, Niemcy, wikimedia.org, CC BY‑SA 4.0 [fotograf: Dosseman]
Źródło: fotograf: Dosseman, Sumeryjska fasada świątyni bogini Inanny, wzniesionej przez władcę Kara-indasz, zdobiona rzeźbą figuratywną, Berlin, Niemcy, Vorderasiatisches Museum Berlin, dostępny w internecie: https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Pergamon_Museum_Parts_of_Inanna_temple_facade_in_Uruk_1597.jpg [dostęp 20.07.2022], licencja: CC BY-SA 4.0.
RTq1nbMlX9wwF
Zdjęcie przedstawia wnętrze budynku. Przy czterech kwadratowych kolumnach, ustawiono duże egipskie posągi. Są to postacie z rękoma skrzyżowanymi na klatce piersiowej. Postacie mają podłużne nakrycia głowy. Na ścianach wnętrza umieszczono hieroglify.
Pierwsza sala kolumnowa z ośmioma starożytnymi egipskimi posągami Ozyryda przedstawiającymi Ramzesa II , Świątynia Ramzesa II, Abu Simbel, Egipt, XIII wiek p.n.e., wikimedia.org, CC BY‑SA 4.0 [fotograf: Diego Delso]
Źródło: fotograf: Diego Delso, Pierwsza sala kolumnowa z ośmioma starożytnymi egipskimi posągami Ozyryda przedstawiającymi Ramzesa II, Abu Simbel, Egipt, dostępny w internecie: https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Templo_de_Rams%C3%A9s_II,_Abu_Simbel,_Egipto,_2022-04-02,_DD_62-64_HDR.jpg [dostęp 4.09.2022], licencja: CC BY-SA 4.0.
RhRzalPV36xmH
Zdjęcie przedstawia wyrzeźbione w białym kamieniu dwie postacie, ustawione plecami do siebie. Postacie są zgarbione i mają ugięte kolana, a dłonie trzymają na głowie. Na głowach umieszczono kolumnę.
Atlanty romańskie w łańcuchach, katedra Oloron z XII w., Paryż, Francja, wikimedia.org, CC BY‑SA 3.0 [fotograf: Myrabella]
Źródło: fotograf: Myrabella, Atlanty romańskie w łańcuchach, Paryż, Francja, dostępny w internecie: https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Atlantes_cathedrale_Sainte-Marie_Oloron.jpg [dostęp 31.08.2010], licencja: CC BY-SA 3.0.
REDODtiFAopXN
Zdjęcie przedstawia fragment fasady budynku. Ściana ma żółty kolor. W środkowej części zdjęcia znajduje się okno zakończone łukiem, a po obu jego stronach znajdują się rzeźby przedstawiające mężczyzn, przytrzymujących rękoma gzyms nad nimi. Mężczyźni są nadzy, w pasie zakryci roślinnymi rzeźbami.
Rokokowe Atlanty autorstwa Georga Wenzeslausa von Knobelsdorffa [czytaj: gijorga wenceslausa won knobelsdorfa] w Sanssouci [czytaj: sąsusji], Poczdam, Niemcy, 1748 r., wikimedia.org, CC BY‑SA 4.0 [fotograf: Terryrolf]
Źródło: fotograf: Terryrolf, Rokokowe Atlanty autorstwa Georga Wenzeslausa von Knobelsdorffa w Sanssouci, Poczdam, Niemcy, dostępny w internecie: https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Sans_Souci_2.jpg [dostęp 17.09.2015], licencja: CC BY-SA 4.0.
RNzkksUK8V9KG
Zdjęcie przedstawia portal o łukowym zakończeniu, zbudowany z jasnego kamienia. Wbudowany został w murowany, nieco ciemniejszy budynek. Po obu stronach łukowego przejścia znajdują się rzeźby stojących mężczyzn. Mężczyźni są nadzy, przewiązani w pasie wyrzeźbioną chustą. Mają mocno zarysowane mięśnie, zmarszczone czoło i bujny zarost. Obie ręce trzymają przy twarzy. Nad nimi umieszczono balkon, który podtrzymują na swoich głowach.
Barokowe atlanty portalu wejściowego Pałacu Davii Bargellini [czytaj: dawi bardżelini] w Bolonii we Włoszech, wyrzeźbione w 1658 roku przez Gabriele Brunelli [czytaj: gabriel brunelli] i Francesco Agnesini [czytaj: franczesko agnesini], wikimedia.org, CC BY‑SA 4.0 [fotograf: Velvet]
Źródło: fotograf: Velvet, Barokowe atlanty portalu wejściowego Pałacu Davii Bargellini, Bolonia, Włochy, dostępny w internecie: https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Bologne_palazzo_bargellini_atlantes.jpg [dostęp 4.10.2020], licencja: CC BY-SA 4.0.
R1QWnNK78gGmk
Zdjęcie przedstawia fragment budynku. W przednią ścianę budynku wbudowano portal o łukowym sklepieniu, który prowadzi do drewnianych drzwi. Po obu stronach portalu umieszczono żółte rzeźby dwóch stojących mężczyzn. Są oni nadzy, przewiązani w pasie chustą, mają zarost na twarzy. Podtrzymują na barkach element umieszczony nad nimi.
Atlanty w portalu ratusza w Uherskim Hradiště [czytaj: uherskim hradziszte], Republika Czeska, 1891 r., wikimedia.org, CC BY‑SA 4.0 [fotograf: Scotch Mist]
Źródło: fotograf: Scotch Mist, Atlanty w portalu ratusza, Uherské Hradiště, Czechy, dostępny w internecie: https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Uhersk%C3%A9_Hradi%C5%A1t%C4%9B,_nov%C3%A1_radnice,_atlanti.jpg [dostęp 10.01.2016], licencja: CC BY-SA 4.0.
Re6dsphpBvZ8r
Zdjęcie przedstawia prostokątny podest, na którym ustawiono sześć kolumn w kształcie stojących kobiet w długich szatach. Na ich głowach umieszczono prostokątny, płaski dach. Całą konstrukcję zbudowano z jasnego kamienia.
Tzw. krużganek kor z kolumnami w kształcie kariatyd z Erechtejonu w Atenach, Grecja, obecnie oryginały znajdują się w Muzeum Akropolu (jedna w Muzeum Brytyjskim), wikimedia.org, CC BY‑SA 3.0 [fotograf: Harrieta171]
Źródło: fotografia: Harrieta171, Tzw. krużganek kor z kolumnami w kształcie kariatyd z Erechtejonu, Ateny, Grecja, dostępny w internecie: https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Ath%C3%A8nes_Acropole_Caryatides.JPG [dostęp 5.01.2011], licencja: CC BY-SA 3.0.
R1S7JpwC8sAXH
Zdjęcie przedstawia wnętrze budynku. Na posadzce stoją dwie kolumny z białego kamienia w kształcie kobiet w długich szatach. Podtrzymują one nad głowami kamienny balkon.
Renesansowe kariatydy w Luwrze w Paryżu autorstwa Jeana Goujon [czytaj: żąna gużą], 1550, wikimedia.org, CC BY‑SA 2.0 [fotograf: Roi Roiability]
Źródło: fotograf: Roi Roiability, Renesansowe kariatydy w Luwrze, Paryż, Francja, Luwr, dostępny w internecie: https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Paris_Palais_du_Louvre_Salle_des_Caryatides_tribune_20161031.jpg [dostęp 16.11.2016], licencja: CC BY-SA 2.0.
R14MzxTCBTu2b
Zdjęcie przedstawia fragment jednej ze ścian budowli. Jest ona bogato zdobiona kamiennymi rzeźbami o różnych kształtach i wzorach. W górnej części budynku znajdują się trzy, łukowo zakończone okna. Pomiędzy nimi znajdują się po dwie rzeźby stojących kobiet w długich szatach. Rzeźby pełnią funkcję kolumn. Na swoich głowach trzymają wyższą część budynku. Postacie ustawione skrajnie po lewej oraz prawej stronie stoją obok siebie. Jedna kładzie drugiej ręce na ramionach. Postacie patrzą na siebie nawzajem. Postacie ustawione bliżej środka znajdują się jedna za drugą. Jedna trzyma drugą za rękę.
Barokowe kariatydy w górnej części Pavillon de l'Horloge [czytaj: pawiją de lorloż] na Cour Carrée [czytaj: kur kari] w Luwrze, autorstwa Gillesa Guérina [czytaj: żilsa gurina] i Philippe'a De Buystera [czytaj: filipa de bujstera] według Jacques'a Sarazina [czytaj: żaka sarazina], połowa XVII wieku, wikimedia.org, CC BY 3.0 [fotograf: Jastrow]
Źródło: fotograf: Jastrow, Barokowe kariatydy w górnej części Pavillon de l'Horloge na Cour Carrée, Paryż, Francja, Luwr, dostępny w internecie: https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Facade_Pavillon_Horloge_Louvre.jpg [dostęp 17.02.2008], licencja: CC BY 3.0.
Ri4wnjAzzvAwL
Zdjęcie przedstawia fragment budynku z zewnątrz. Na jednym z poziomów ustawiono cztery kolumny z jasnego kamienia w kształcie stojących kobiet w długich szatach. Ustawione są następująco: rzeźba, kwadratowa kolumna, rzeźba, okno i znów rzeźba, kwadratowa kolumna, rzeźba. Kwadratowe kolumny mają biało‑pomarańczowe pasy.
Barokowe kariatydy w górnej części Pavillon de l'Horloge [czytaj: pawiją de lorloż] na Cour Carrée [czytaj: kur kari], wikimedia.org, CC BY‑SA 4.0 [fotograf: Frédéric Neupont]
Źródło: fotograf: Frédéric Neupont, Barokowe kariatydy w górnej części Pavillon de l'Horloge na Cour Carrée, dostępny w internecie: https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Immeuble-cariatides_(2).jpg [dostęp 20.11.2019], licencja: CC BY-SA 4.0.
RVErjSvl4ua8s
Fotografia przedstawia monumentalną budowlę stojącą na piaszczystym placu. Do budowli prowadzi droga z kostki brukowej. Świątynia składa się z trzech części - dwóch pylonów bocznych oraz części centralnej - bramy prowadzącej do wnętrza świątyni. Na pylonach znajdują się hieroglify oraz sceny: lewy pylon - półnagi mężczyzna ubrany w hełm robi zamach ręką, w której trzyma sztylet. Nad nim stoi ptak wskazujący skrzydłem cel ataku - dwie osoby - mężczyzna i kobieta mający na głowie wysokie korony. Prawy pylon przedstawia podobną scenę - mężczyzna wykonuje zamach ręką, w której trzyma sztylet. Z lewej strony stoi mężczyzna i kobieta mający na głowach wysokie korony. Mężczyzna z koroną ma wyprostowane ramię skierowane w kierunku agresora, w dłoni trzyma berło.
Reliefy na pylonie świątyni, między 237 a 57 r. p.n.e., Edfu, Egipt, wikimedia.org, CC BY‑SA 3.0, [fotograf: Patrick.reb]
Źródło: Patrick.reb, Reliefy na pylonie świątyni, fotografia, Edfu, dostępny w internecie: https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Temple_Edfou_Egypte.jpg [dostęp 28.04.2023], licencja: CC BY-SA 3.0.
R1aaXvKShSAwY
Zdjęcie przedstawia fragment kościoła. Kościół przedstawiono od strony wejścia, naprzeciwko ołtarza. Nad drzwiami znajduje się płaskorzeźba w kształcie łuku. W centralnej części znajduje się Jezus z rozłożonymi rękoma, a po obu jego stronach - mniejsze rzeźby innych postaci siedzących. Pod nimi znajduje się długi pas, na którym wyrzeźbiono małe, stojące, stłoczone postacie na całej szerokości. Dookoła, na kształt łuku umieszczono pas z czterema scenami po lewej oraz prawej stronie. Portal przytrzymuje ustawiona centralnie kolumna z dużym krzyżem w górnej części.
Romańska dekoracja rzeźbiarska portalu głównego w kościele Św. Marii Magdaleny w Vézelay [czytaj: wezle] we Francji, 1. połowa XII w., wikimedia.org, domena publiczna [fotograf: Vassil]
Źródło: fotograf: Vassil, Romańska dekoracja rzeźbiarska portalu głównego w kościele Św. Marii Magdaleny, Vézelay, Francja, dostępny w internecie: https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Basilique_de_V%C3%A9zelay_Narthex_Tympan_central_220608.jpg [dostęp 15.07.2008], domena publiczna.
R1We6YOImRRud
Zdjęcie przedstawia portal zakończony ostrym łukiem. Portal składa się z czterech pasów, stopniowo wgłębiających się w ścianę budynku. Na każdym pasie umieszczono duże podobizny mężczyzn w szatach i wysokich, podłużnych czapkach. Nad nimi umieszczono małe rzeźby, również przedstawiające postacie. W centralnej części portalu wysoka kolumna, która w górnej części posiada rzeźbę postaci. Nad kolumną, w centrum portalu znajduje się element o trójkątnym kształcie, pokryty trzema poziomymi pasami z płaskorzeźbami postaci.
Portal gotycki katedry pw. św. Andrzeja Apostoła w Bordeaux [czytaj: bordo] we Francji z przełomu XIV i XV wieku, wikimedia.org, CC BY‑SA 3.0 [fotograf: Piotrus]
Źródło: fotograf: Piotrus, Portal gotycki katedry pw. św. Andrzeja Apostoła, Bordeaux, Francja, dostępny w internecie: https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Portal_of_the_North_Transept_of_the_Cathedral_of_Saint-Andre_at_Bourdaux_at_CMArt.JPG [dostęp 11.11.2020], licencja: CC BY-SA 3.0.
RBfwkDZdyczsY
Zdjęcie przedstawia nieduży portal o łagodnym łuku. Jest wykonany z jasnego kamienia. Zdobiony roślinnymi motywami. W portalu wstawiono czarną, ażurową bramę.
Renesansowy portal w Pałacu Górków w Poznaniu, 1548, nowa.muzarp.poznan.pl, Materiał wykorzystany na podstawie art. 29 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych (prawo cytatu)
Źródło: Renesansowy portal w Pałacu Górków, Poznań, dostępny w internecie: https://nowa.muzarp.poznan.pl/pl/palac-gorkow [dostęp 6.09.2023], Materiał wykorzystany na podstawie art. 29 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych (prawo cytatu).
RpUv8IydNH8zo
Zdjęcie przedstawia portal z długim korytarzem ze sklepieniem w kształcie łuku. Portal jest kamienny. Po obu stronach posiada wystające elementy w kształcie głowy lwów oraz inne elementy, zawinięte jak muszla ślimaka.
Barokowy portal Palazzo Bruni Conter [czytaj: palacco bruni konter], Brescia [czytaj: bresia], Włochy, autor: Antonio Turbino, 1725, wikimedia.org, CC BY‑SA 3.0 [fotograf: Wolfgang Moroder]
Źródło: fotograf: Wolfgang Moroder, Antonio Turbino, Barokowy portal Palazzo Bruni Conter, Brescia, Włochy, dostępny w internecie: https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Baroque_portal_in_Brescia.jpg [dostęp 28.04.2012], licencja: CC BY-SA 3.0.
R1Hy6DQvnYsEd
Zdjęcie przedstawia bardzo bogato zdobiony portal. Dookoła prostokątnej wnęki znajduje się mnóstwo rzeźb. Po obu stronach umieszczono postacie. Jedna z nich jest skulona i opiera głowę na dłoni. Druga z nich jest mniejsza i również skulona. Nad wnęką umieszczono wizerunek kobiety w długiej szacie, która trzyma na rękach małe dziecko. Po obu jej stronach stoją małe aniołki. Dookoła tej sceny umieszczono mnóstwo innych rzeźb.
Rokokowy portal pałacu Marqués de Dos Aguas [czytaj: marke de dos aguas], Ignacio Vergara [czytaj: ignasio wergara], 1745 r., Walencja, Hiszpania, wikimedia.org, CC BY 2.0 [fotograf: Ángel M. Felicísimo]
Źródło: fotograf: Ángel M. Felicísimo, Ignacio Vergara, Rokokowy portal pałacu Marqués de Dos Aguas, Walencja, Hiszpania, dostępny w internecie: https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Palacio_del_Marqu%C3%A9s_de_Dos_Aguas_(39310498225).jpg [dostęp 21.08.2018], licencja: CC BY 2.0.
R4gGFHVxKazBo
Zdjęcie przedstawia wysokie, metalowe drzwi, pokryte zieloną patyną. Mają one kwadratowe elementy, w których umieszczono kwiatowe zdobienia. Nad drzwiami znajduje się poziomy, wystający poza lico ściany element z żółtego kamienia, podobnie jak ściana. Nad nim umieszczono grupę rzeźbiarską w prostokątnej wnęce w ścianie. Rzeźby przedstawiają różne postacie. Jedna z nich dmie w trąbę. Jedna postać siedzi na ziemi, a inne ją podtrzymują.
Neoklasycystyczny portal paryskiego Panteonu (kościół pod wezwaniem świętej Genowefy), 1758 -1789, Francja, wikimedia.org, CC BY‑SA 2.0 [fotograf: Dennis Jarvis]
Źródło: fotograf: Dennis Jarvis, Neoklasycystyczny portal paryskiego Panteonu (kościół pod wezwaniem świętej Genowefy), dostępny w internecie: https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Panth%C3%A9on_door,_Paris_2014.jpg [dostęp 18.08.2014], licencja: CC BY-SA 2.0.
R1CSmDB7H0eth
Zdjęcie przedstawia prostokątne, dwuskrzydłowe, drewniane drzwi. Dookoła nich ozdobny portal, zakończony ostrym łukiem. Nad drzwiami znajduje się trójkątna wnęka, w której umieszczono rzeźbę Jezusa na krzyżu z dwoma postaciami ze skrzydłami, klęczącymi po obu jego stronach.
Portal neogotycki kościoła Zmartwychwstania Pańskiego w Stroniu Śląskim, początek XX wieku, wikimedia.org, CC BY‑SA 3.0 [fotograf: Jacek Halicki]
Źródło: fotograf: Jacek Halicki, Portal neogotycki kościoła Zmartwychwstania Pańskiego, Stroń Śląski, dostępny w internecie: https://commons.wikimedia.org/wiki/File:2015_Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_Zmartwychwstania_Pa%C5%84skiego_w_Stroniu_%C5%9Al%C4%85skim_02.JPG [dostęp 23.06.2015], licencja: CC BY-SA 3.0.
R1UcZxDyQeOOt
Zdjęcie przedstawia wysokie drzwi, wokół których umieszczono półokrągłe zdobienie w zielonym kolorze. Nad zdobieniem znajduje się okno, a nad oknem - wystający daszek. Na nim dwie rzeźby siedzących żab. Żaba po lewej stronie jest ubrana w różową marynarkę, brązową koszulę i spodnie za kolano. Trzyma w ręce kielich. W drugiej ręce trzyma fajkę. Żaba po prawej stronie gra na mandolinie. Ma na sobie żółtą marynarkę, brązową koszulę i spodnie za kolano.
Portal secesyjny – kamienica Pod Żabami w Bielsku‑Białej, 1903, wikimedia.org, CC BY‑SA 2.5 [fotograf: JarekPT]
Źródło: fotograf: JarekPT, Portal secesyjny – kamienica Pod Żabami, Bielsko-Biała, dostępny w internecie: https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Zaby39.JPG [dostęp 20.01.2013], licencja: CC BY-SA 2.5.
RYNn1aedUD6Zc
Zdjęcie przedstawia kamienny portal w kształcie łuku, który składa się z prostokątnych bloków. Na co drugim bloku umieszczono rzeźbę stworzenia przypominającego smoka. Portal okala szklane drzwi okute ażurową metalową dekoracją.
Modernistyczny portal kamienicy dekorowany rzeźbami zoomorficznymi, projekt architektoniczny Zygmunta Gawlika, 1928‑29, Kraków, wikimedia.org, CC BY‑SA 4.0 [fotograf: Zetpe0202]
Źródło: fotograf: Zetpe0202, Zygmunt Gawlik, Modernistyczny portal kamienicy dekorowany rzeźbami zoomorficznymi, Kraków, dostępny w internecie: https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Portal,_Modern_architecture,_designed_by_architect_Zygmunt_Gawlik_1928-29,_17_Lea_street,_Krakow,_Poland.jpg [dostęp 7.08.2012], licencja: CC BY-SA 4.0.
RDY6QqqM1Rxyx
Zdjęcie przedstawia fragment dekoracji fasady. Jest ona w kolorze beżowym i znajduje się na niej wiele zdobień. Na środku są przedstawione stojące postacie. Po lewej stronie jest postać o kręconych włosach do ramion, długiej szacie i skrzydłach. Następnie jest postać w długiej, prostej szacie i chuście na głowie. Kolejne dwie postacie mają długie, marszczone szaty i trzymają przedmioty w lewej dłoni, a prawą mają uniesioną do góry. Piąta postać znajduje się na rogu budynku. Ma kręcone włosy i długą brodę. Ubrana jest w długą, prostą szatę. Za nią znajdują się inne postacie w długich szatach.
„Zwiastowanie i nawiedzenie” jako przykład dekoracji fasady, I poł. XIII w., Katedra w Reims [czytaj: rąs], Francja, wikimedia.org, CC BY‑SA 3.0, [fotograf: Szeder László]
Źródło: Szeder László, „Zwiastowanie i nawiedzenie”, rzeźba, Katedra w Reims, dostępny w internecie: https://commons.wikimedia.org/wiki/File:FR-51-Reims6.JPG [dostęp 1.08.2022], licencja: CC BY-NC-SA 3.0.
RYiNmjCfqxPnU
Zdjęcie przedstawia mały fragment budynku od zewnątrz. Na ścianie umieszczono kamienne rzeźby postaci przypominających zwierzęta, z otwartymi pyskami. Jeden z nich ma nos i oczy jak człowiek. Drugi ma rogi.
Gargulce dekorujące katedrę Notre Dame [czytaj: notr dam] w Paryżu we Francji, XII w., online‑skills, CC BY 3.0
Źródło: online-skills, Gargulce dekorujące katedrę Notre Dame, Paryż, Francja, licencja: CC BY 3.0.
RcXqX2zWV7D6N
Zdjęcie przedstawia mały fragment budynku z zewnątrz. Obok portalu znajduje się rzeźba, wystająca ze ściany. Jest to stworzenie przypominające zwierzę, z długą szyją i otwartym pyskiem.
Gargulce dekorujące katedrę Notre Dame [czytaj: notr dam] w Paryżu we Francji, XII w., online‑skills, CC BY 3.0
Źródło: online-skills, Gargulce dekorujące katedrę Notre Dame, Paryż, Francja, licencja: CC BY 3.0.
R1RdA7Utjw1SP
Zdjęcie przedstawia fragment portalu. Portal składa się z długich pasów, z których każdy kolejny wychodzi dalej z portalu. Pasy tworzą schodkowe uskoki. Każdy taki pas składa się z rzeźb, ustawionych jedna na drugiej. Są to w większości stojące postacie. Jedne przypominają ludzi, a drugie to stworzenia z długimi uszami i dużymi zębami.
Przeklęci i Wybrani w centralnym przęśle południowego portalu katedry w Chartres [czytaj: szartr] we Francji, XII w., wikimedia.org, domena publiczna [fotograf: Seudo]
Źródło: fotograf: Seudo, Przeklęci i Wybrani w centralnym przęśle południowego portalu katedry, Chartres, Francja, dostępny w internecie: https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Chartres_-_south_portal_-_central_bay_-.jpg [dostęp 14.11.2016], domena publiczna.
R7kMbX4TR9Cd6
Zdjęcie przedstawia trójkątny tympanon z rzeźbami, który podtrzymywany jest przez okrągłe, żebrowane kolumny. W centralnej części tympanonu stoi półnaga postać z rękoma rozłożonymi na boki. Obok postaci, symetrycznie po obu stronach postacie siedzące. Następnie, po obu stronach znajdują się zwierzęta oraz kolejne postaci ludzi.
Rzeźba na frontonie budynku Sądu Najwyższego w Sacramento [czytaj: sakramento] w Kalifornii, nawiązująca stylem do starożytnych greckich świątyń ok. 1928 r., wikimedia.org, CC BY‑SA 3.0 [fotograf: Carptrash]
Źródło: fotograf: Carptrash, Rzeźba na frontonie budynku Sądu Najwyższego w Sacramento, Kalifornia, Stany Zjednoczone, dostępny w internecie: https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Arch_Sculpt_-_CA_09.jpg [dostęp 31.01.2012], licencja: CC BY-SA 3.0.
RW1zmgyRrLVoM
Zdjęcie przedstawia wystającą z lica ściany rzeźbę w kształcie głowy mężczyzny. Mężczyzna ma zmarszczone brwi oraz duży hełm na głowie. Na hełmie, z przodu umieszczono figurkę węża.
Detal architektoniczny w stylu Art Deco [czytaj: art deko] dawnego sądu w São Paulo [czytaj: sao paulo], Brazylia, pinterest.com, Materiał wykorzystany na podstawie art. 29 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych (prawo cytatu), [fotograf: Armando Lopez]
Źródło: fotograf: Armando Lopez, Detal architektoniczny w stylu Art Deco dawnego sądu, São Paulo, Brazylia, dostępny w internecie: https://ar.pinterest.com/pin/842947255236855608/ [dostęp 7.09.2023], Materiał wykorzystany na podstawie art. 29 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych (prawo cytatu).
ROuLwPp8pi2Ox
Zdjęcie przedstawia fryz, który wyrzeźbiony jest w różne geometryczne, symetryczne wzory, takie jak romby i kwadraty.
Romański fryz z Katedry Świętych Piotra i Jerzego w Bambergu, 1. poł. XII w., Niemcy, wikimedia.org, CC BY‑SA 3.0 [fotograf: Reinhard Kirchner]
Źródło: fotograf: Reinhard Kirchner, Romański fryz z Katedry Świętych Piotra i Jerzego, Bamberg, Niemcy, dostępny w internecie: https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Bamberg-Dom-Friese.JPG [dostęp 21.08.2007], licencja: CC BY-SA 3.0.
R16KORKKp6grL
Zdjęcie przedstawia gzyms z białego kamienia, ustawiony na kolumnie. Ma on powtarzające się kwadratowe elementy ze zdobieniami w kształcie kwiatów. Pomiędzy kwiatami znajdują się zdobienia w kształcie liści.
Gzyms w świątyni rzymskiej Maison Carré [czytaj: mezą kare], porządek koryncki, ok. IV‑II w. n.e., Nîmes [czytaj: nime], Francja, wikimedia.org, CC BY‑SA 3.0 [fotograf: Ad Meskens]
Źródło: fotograf: Ad Meskens, Gzyms w świątyni rzymskiej Maison Carré, Nîmes, Francja, dostępny w internecie: https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Nimes_maison_carr%C3%A9e.jpg [dostęp 12.03.2010], licencja: CC BY-SA 3.0.
R8td3zCBylgyL
Zdjęcie przedstawia wystający poza lico ściany gzyms. Dolna część nad kolumnami posiada regularne, pionowe pasy, wyłamane ze ściany.
Późnobarokowy gzyms gierowany z kościoła św. Anny w Krakowie, XVII w., wikimedia.org, CC BY‑SA 4.0 [fotograf: Januszk57]
Źródło: fotograf: Januszk57, Późnobarokowy gzyms gierowany z kościoła św. Anny, Kraków, dostępny w internecie: https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Gierowanie_1_ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_%C5%9Bw_Anny_Krak%C3%B3w.jpg [dostęp 4.01.2015], licencja: CC BY-SA 4.0.
RCIEUx6RkvE1l
Zdjęcie przedstawia gzyms z białego kamienia, na którym znajduje się rzeźba. Przedstawia ona dwa aniołki, które wystawiają rękę do siebie i chwytają za zwijany element dekoracyjny, znajdujący się pomiędzy nimi.
Dekoracja rzeźbiarska gzymsu, Brama Riddervolds [czytaj: riderwols], Oslo, Norwegia, 1891, scandinaviastandard.com, Materiał wykorzystany na podstawie art. 29 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych (prawo cytatu), [fotograf: Jeff Reuben]
Źródło: fotograf: Jeff Reuben, Dekoracja rzeźbiarska gzymsu, Brama Riddervolds, Oslo, Norwegia, dostępny w internecie: https://www.scandinaviastandard.com/find-these-hidden-architectural-gems-of-oslo/ [dostęp 28.11.2022], Materiał wykorzystany na podstawie art. 29 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych (prawo cytatu).
Rpw7dzAnGGzIG
Zdjęcie przedstawia bogato zdobioną rzeźbami fasadę budynku. Okna są zakończone kamiennymi łukami. Nad oknami umieszczono rzeźby kobiet w długich szatach. Jedna z nich trzyma laskę eskulapa. Okna są poprzedzielane gładkimi kolumnami. Nad kolumnami znajduje się wystający poza lico ściany gzyms, a nad nim kolejne rzeźby, przedstawiające dzieci oraz dekoracje roślinne.
Dekoracja rzeźbiarska fasady na budynku Corn Street Lloyds Bank [czytaj: korn strit lojds bank] w Bristolu w Wielkiej Brytanii z 1857 r., proj. William Bruce Gingell [czytaj: łiliam brus dżindżel], Thomas Royse Lysaght [czytaj: tomas rojs lajsot], a John Evan Thomas [czytaj: dżon iwan tomas] wyrzeźbił fryzy, artuk.org, Materiał wykorzystany na podstawie art. 29 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych (prawo cytatu), [fotograf: Paul Francis]
Źródło: fotograf: Paul Francis, William Bruce Gingel, Thomas Royse Lysaght, John Evan Thomas, Dekoracja rzeźbiarska fasady na budynku Corn Street Lloyds Bank, Bristol, Wielka Brytania, dostępny w internecie: https://artuk.org/discover/artworks/figures-representing-aspects-of-banking-trade-and-industry-284131 [dostęp 7.09.2023], Materiał wykorzystany na podstawie art. 29 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych (prawo cytatu).
Rx70eE9cT32ZO
Zdjęcie przedstawia fryz nad kwadratowymi kolumnami. Pomiędzy kolumnami znajdują się okna zasłonięte roletami. Fryz posiada zdobienia w kształcie okręgów, złożone z liści. W środku każdego okręgu znajduje się okrągły otwór.
Dekoracja fryzu na budynku Wainwrighta [czytaj: łejnrajta], proj. Louis Sullivan [czytaj: luis suliwan], szkoła chicagowska, 1891, St. Louis [czytaj: sejnt luis], Stany Zjednoczone, wikimedia.org, domena publiczna [fotograf: Daderot]
Źródło: fotograf: Daderot, Louis Sullivan, Dekoracja fryzu na budynku Wainwrighta, St. Louis, Stany Zjednoczone, dostępny w internecie: https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Louis_Sullivan_-_cornice_detail_-_Wainwright_Building,_Seventh_%2B_Chestnut_Streets,_Saint_Louis,_St._Louis_City_County,_MO.jpg [dostęp 14.03.2006], domena publiczna.
R1IpWStOlSEgd
Na zdjęciu fontanna w postaci rzeźby z szarego kamienia. Przedstawia tułów i głowę mężczyzny z uniesionymi rękoma. Przy twarzy trzyma dużą muszlę, z której tryska woda. Pod mężczyzną jest duża muszla i herb, które znajdują się na ogonach dwóch ryb. Ryby mają otwarte pyski, w połowie zanurzone w wodzie. Fontanna jest ogrodzona balustradą. W tle znajdują się budynki, ulica i samochody.
Gian Lorenzo Bernini [czytaj: dżian lorenco bernini], „Fontanna Trytona” - przykład rzeźby samodzielnej, trawertyn, 1643 r., Rzymski plac – Piazza Barberini [czytaj: piacca barberini], Rzym, Włochy, wikimedia.org, CC BY‑SA 3.0
Źródło: Gian Lorenzo Bernini, „Fontanna Trytona”, rzeźba, trawertyn, Piazza Barberini, Rzym, dostępny w internecie: https://commons.wikimedia.org/wiki/Image:Fontana_del_Tritone,Rome.jpg?uselang=it [dostęp 31.08.2022], licencja: CC BY-SA 4.0.
Rsyu1cYLar0yK
Zdjęcie przedstawia rzeźbę stojącej kobiety. Ma hełm, na którym są dwa konie i popiersie anioła. Ubrana jest w długą szatę z ozdobnym kołnierzem. Lewą dłoń opiera o okrągłą tarczę, która stoi obok. Prawą dłoń ma opartą o prostą kolumnę. Trzyma w niej małego anioła bez głowy. Rzeźba stoi na beżowym podeście. W tle jest biała ściana.
„Atena Partenos" („Atena Warwakion") jako przykład antycznej rzeźby kultowej, marmur, ok, 200 – 250 p.n.e., rzymska kopia z 438 r., Narodowe Muzeum Archeologiczne, Ateny, Grecja, wikimedia.org, CC BY 2.5, [fotograf: Marsyas]
Źródło: Marsyas, „Atena Partenos" („Atena Warwakion"), rzeźba, marmur, Narodowe Muzeum Archeologiczne, Ateny, dostępny w internecie: https://commons.wikimedia.org/wiki/File:NAMA_Ath%C3%A9na_Varvakeion.jpg [dostęp 1.08.2022], licencja: CC BY 2.5.
R1S95Q9OSDC8m
Zdjęcie przedstawia rzeźbę w kolorystyce beżowo‑brązowo‑złotej, która przedstawia dwie postacie, siedzącą kobietę i mężczyznę na jej kolanach. Kobieta ma długą suknię i chustę na głowie. Jej oczy są przymknięte, a usta wygięte w podkówkę. Między brwiami ma pionowe zmarszczki. Mężczyzna ma przewiązany kawałek materiału w pasie. Jego prawa ręka opada, lewa jest oparta o rękę kobiety, a głowa odchylona do tyłu. Jego całe ciało jest w ranach. Nad żebrami z prawej strony jest duża dziura, z której wypływa krew. Mężczyzna ma brodę i wąsy oraz lekko otwarte usta. Między brwiami ma pionowe zmarszczki. Na jego głowie jest opaska z kolcami. Rzeźba stoi na brązowych płytkach. W tle jest biała ściana.
Rzeźba związana ze średniowiecznym kultem maryjnym, „Pieta z Lubiąża”, drewno lipowe, polichromowane, ok, 1370 r., Muzeum Narodowe, Warszawa, wikimedia.org, CC BY 3.0
Źródło: „Pieta z Lubiąża”, rzeźba, drewno lipowe, polichromowane, Muzeum Narodowe, dostępny w internecie: https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Pieta_z_Lubiaza.jpg [dostęp 1.08.2022], licencja: CC BY 3.0.
R1LoONLo4M9SY
Zdjęcie przedstawia Nagrobek Króla Kazimierza III Wielkiego. Jest w kolorystyce brązowo‑białej. Nagrobek jest duży i ozdobny. Na podwyższeniu znajduje się postać mężczyzny, który leży. Jego głowa znajduje się na poduszce. Ma on długie, kręcone włosy i brodę. Jego ręce leżą na klatce piersiowej. Podwyższony nagrobek ozdobiony jest 4 płaskorzeźbami. Przedstawiają one postacie siedzące na ławce. Nad nagrobkiem znajduje się baldachim wsparty na kolumnach. W tle jest fragment wnętrza budynku. Jest ono niewyraźne.
Nagrobek króla Kazimierza III Wielkiego, czerwony wapień, biały piaskowiec, ok. 1370 r., Katedra na Wawelu, Kraków, wikimedia.org, CC BY 2.5
Źródło: Nagrobek króla Kazimierza III Wielkiego, rzeźba, czerwony wapień, biały piaskowiec,, Katedra na Wawelu, Kraków, dostępny w internecie: https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Krakow_nagrobek_Kazimierza_W.jpg [dostęp 1.08.2022], licencja: CC BY 2.5.
RtqOzGdqCcdRS
Zdjęcie przedstawia marmurowy nagrobek w kolorze brązowym ze złotymi detalami. W półokrągłej wnęce jest ozdobne podwyższenie ze złotymi napisami. Na nim znajduje się leżący mężczyzna. Ma na sobie zbroję, a na głowie koronę. Hełm leży przy jego stopach. Mężczyzna podpiera się na prawym łokciu, a lewą nogę ma zgiętą w kolanie. W prawej dłoni trzyma złoty krzyż. Nad mężczyzną znajduje się okrągła, złota płaskorzeźba. Część dookoła wnęki również jest zdobiona płaskorzeźbami.
Bartolomeo Berrecci, „Nagrobek Zygmunta I Starego”, marmur węgierski, 1529 - 1531 r., Kaplica Zygmuntowska, Wawel, Kraków, karnet.krakowculture.pl, materiał wykorzystany na podstawie art. 29 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych (prawo cytatu).
Źródło: Bartolomeo Berrecci, „Nagrobek Zygmunta I Starego”, rzeźba, marmur węgierski, Kaplica Zygmuntowska, Wawel, Kraków, dostępny w internecie: http://karnet.krakowculture.pl/4-krakow-katedra-na-wawelu [dostęp 1.08.2022], Materiał wykorzystany na podstawie art. 29 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych (prawo cytatu).
R1CmypOruBqTx
Zdjęcie przedstawia rzeźbiony nagrobek. W górnej części znajduje się siedząca postać. Ma na sobie złote szaty i koronę. Jej prawa ręka wyciągnięta jest do przodu. Postać znajduje się na ozdobnym, jasnym podwyższeniu. Na środku przedniej ściany podwyższenia jest czarna tablica ze złotymi napisami. Poniżej jest czarno‑złoty nagrobek, na którym jest złoty anioł. Po lewej stronie stoi postać kobiety z dwójką dzieci. Jedno jest przy jej nogach, a drugie trzyma na rękach. Po prawej stronie stoi również stoi postać kobiety z dwójką dzieci. Jedno siedzi przy jej nogach, a drugie stoi. Kobieta trzyma w lewej dłoni długi miecz, a prawą podpiera policzek. Postacie kobiet i dzieci wykonane są z jasnego kamienia. Nagrobek znajduje się półokrągłej wnęce z beżowo‑brązowo‑szarego kamienia.
Gian Lorenzo Bernini [czytaj: dżian lorenco bernini], „Nagrobek Urbana VIII Barberini”, marmur, brąz, złoto, 1628 – 1647 r., Bazylika św. Piotra, Watykan, Rzym, Włochy, pinimg.com, materiał wykorzystany na podstawie art. 29 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych (prawo cytatu).
Źródło: Gian Lorenzo Bernini, „Nagrobek Urbana VIII Barberini”, rzeźba, marmur, brąz, złoto, Bazylika św. Piotra, Watykan, dostępny w internecie: https://i.pinimg.com/originals/1f/4f/2b/1f4f2b066bdaed0cae5ae82ae261d1aa.png [dostęp 1.08.2022], Materiał wykorzystany na podstawie art. 29 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych (prawo cytatu).
RWVu3zhag5p79
Zdjęcie przedstawia fragment ściany budynku. Obok siebie trzy wnęki w kształcie półkul. W każdej z nich umieszczono inne popiersie z podobizną mężczyzny. Popiersie po lewej strony, podpisane jest złotą czcionką: Rafael, kolejne: Phidias, a ostatnie: Bramante.
Dekoracja fasady Muzeum Sztuki Ateneum w Helsinkach w Finlandii z popiersiami Fidiasza, Rafaela i Bramantego, wikimedia.org, domena publiczna [fotograf: Jouni Vaahtera]
Źródło: fotograf: Jouni Vaahtera, Dekoracja fasady Muzeum Sztuki Ateneum, Helsinki, Finlandia, dostępny w internecie: https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Ateneum_Busts.jpg [dostęp 23.12.2009], domena publiczna.
R1PSybsgbSl1j
Zdjęcie przedstawia kamienne popiersie mężczyzny, ustawione na masywnym cokole. Mężczyzna ma duży, wystający nos oraz dość długie włosy. W tle znajduje się park.
Parkowa rzeźba – popiersie Fryderyka Chopina [czytaj: szopena] w Żelazowej Woli, 1968 autor: Stanisław Sikora, wikimedia.org, CC BY‑SA 2.0 [fotograf: Michael Labowicz]
Źródło: fotograf: Michael Labowicz, Stanisław Sikora, Parkowa rzeźba – popiersie Fryderyka Chopina, Żelazowa Wola, dostępny w internecie: https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Chopin_-_sculpture_in_Zelazowa_Wola,_Poland.jpg [dostęp 5.11.2010], licencja: CC BY-SA 2.0.
R182T8erFIoN8
Fotografia przedstawia pomnik Adama Mickiewicza stojący na wysokim marmurowym cokole. Mężczyzna stoi wyprostowany, głowę ma skierowaną w lewą stronę, dłonie ma ułożone jedna na drugiej, trzymając w nich książkę. Mickiewicz ubrany jest w długą szatę. Pomnik stoi w centrum parku. Na cokole widnieje złoty napis: ADAM MICKIEWICZ
Bazyli Wojtowicz, Czesław Woźniak, „Pomnik Adama Mickiewicza”, 1957 - 1960 r., Poznań, wikimedia.org, CC BY 3.0, [fotograf: Radomił Binek]
Źródło: Bazyli Wojtowicz, Czesław Woźniak, „Pomnik Adama Mickiewicza”, fotografia, dostępny w internecie: https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Pomnik_Adama_Mickiewicza_Pozna%C5%84.jpg [dostęp 28.04.2023], licencja: CC BY-SA 3.0.
ROTwcTAjW9CL0
Fotografia przedstawia półnagą młodą kobietę stojącą na kamiennym cokole w kształcie półkuli. Kobieta ma odkryty tors, ubrana jest w suknię, która zawieszona jest na biodrach. Ręce ma uniesione ku górze, w dłoniach trzyma wieńce laurowe. Kobieta patrzy się w dół, na jej plecach duże skrzydła.
Louis‑Simon Boizot [czytaj: luji simon bojzo], Statua bogini Wiktorii upamiętniająca zwycięstwa Napoleona, 1808 r., Muzeum Carnavalet [czytaj: karnawale], Paryż, Francja, wikimedia.org, CC BY‑SA 3.0, [fotograf: Octave H.]
Źródło: Louis-Simon Boizot, Statua bogini Wiktorii upamiętniająca zwycięstwa Napoleona, rzeźba, Muzeum Carnavalet, Paryż, dostępny w internecie: https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Limmortalite_louis_boizot_1.jpg [dostęp 28.04.2023], licencja: CC BY-SA 3.0.
RRMH8Qtquvo1l
Fotografia przedstawia pomnik składający się z trzech elementów - skrzydeł. Pomnik stoi na wysokim cokole wyłożonym cegłami.
Gustaw Zemła, Wojciech Zabłocki, „Pomnik Powstańców Śląskich”, 1967 r., Katowice, wikimedia.org, CC BY‑SA 3.0, [fotograf: Jan Mehlich]
Źródło: Jan Mehlich, Wojciech Zabłocki, Gustaw Zemła, „Pomnik Powstańców Śląskich”, fotografia, rzeźba, dostępny w internecie: https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Katowice_-_Pomnik_Powsta%C5%84c%C3%B3w_%C5%9Al%C4%85skich.jpg [dostęp 28.04.2023], licencja: CC BY-SA 3.0.
RNl2VGo6ZjXgz
Fotografia przedstawia kolumnę umieszczoną na wysokim cokole, na której szczycie stoi figura mężczyzny w średnim wieku ubranego w pełną zbroję, w jednej dłoni trzyma szablę, a w drugiej wysoki krzyż. Na głowie ma koronę, na której umieszczone jest jabłko z krzyżem. Kolumna stoi na placu, za nią widać kolorowe kamienice.
Augustyn Locci [czytaj: loczi], Constantino Tencalla [czytaj: konstantino tenkala], „Kolumna Zygmunta III Wazy”, 1643 - 1644 r., odbudowany po wojnie w 1949 r., Warszawa, wikimedia.org, CC BY‑SA 3.0, [fotograf: Adrian Grycuk]
Źródło: Augustyn Locci, Constantino Tencalla, „Kolumna Zygmunta III Wazy”, fotografia, kolumna, dostępny w internecie: https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Kolumna_Zygmunta_III_Wazy_2020.jpg [dostęp 28.04.2023], licencja: CC BY-SA 3.0.
RVs42GcywyeuC
Fotografia przedstawia obelisk stojący na wysokim cokole, na którym znajdują się sceny przedstawiające jego transport - wyryte obrazy pokazują dźwigary, obelisk oraz specjalne tory, którymi bym transportowany. Powierzchnia obelisku pokryta jest hieroglifami przedstawiającymi sceny z życia codziennego. Obelisk ma błyszczące zwieńczenie w kształcie trójkąta. Jest ogrodzony i stoi na placu miejskim.
Obelisk ze świątyni w Luksorze (Egipt), ok. 1290 r. p.n.e., ustawiony na Placu Zgody w Paryżu w 1836 r., Francja, wikimedia.org, CC BY‑SA 2.0, [fotograf: Dennis Jarvis]
Źródło: Dennis Jarvis, Obelisk ze świątyni w Luksorze (Egipt), fotografia, obelisk, Plac Zgody, Paryż, dostępny w internecie: https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Luxor_Obelisk,_Place_de_la_Concorde,_Paris_2014.jpg [dostęp 28.04.2023], licencja: CC BY-SA 2.0.
RPWVWpccTpFyP
Fotografia przedstawia fontannę, na której szczycie siedzi półnagi mężczyzna w podeszłym wieku. Ma on długie włosy oraz długi, bujny zarost. Neptun jedną dłoń opiera o udo, w drugiej trzyma trójząb. Obok niego siedzi para kupidynów - jeden wylewa wodę z wazy, a drugi próbuje chwycić Neptuna za dłoń. Neptun wraz z kupidynami siedzą na muszli, która jest dźwigana przez postacie mitologiczne, przypominające wodne zwierzęta. Na murku okalającym fontannę rzeźba nagiej kobiety przepasanej luźnym materiałem.
Reinhold Begas [czytaj: rajnhold bigas], Fontanna Neptuna, 1891 - 1893 r., Berlin, Niemcy, wikimedia.org, Materiał wykorzystany na podstawie art. 29 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych (prawo cytatu), [fotograf: Alexander Savin]
Źródło: Reinhold Begas, Alexander Savin, Fontanna Neptuna, fotografia, rzeźba, dostępny w internecie: https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Neptunbrunnen_B-Mitte_06-2017.jpg [dostęp 28.04.2023], Materiał wykorzystany na podstawie art. 29 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych (prawo cytatu).
R1BWPiocDVbcj
Zdjęcie przedstawia posąg. Jest w kolorze zielono‑złotym. Przedstawia mężczyznę siedzącego na koniu. Mężczyzna ma krótkie, kręcone włosy, brodę i wąsy. Ma na sobie krótką szatę i sandały. Prawą rękę ma wyciągniętą do przodu. Koń stoi na trzech nogach, prawa przednia jest uniesiona do góry. Posąg stoi na szarym podeście na tle jasnej ściany.
„Posąg konny Marka Aureliusza”, brąz, złoto, 161‑180 r. n.e., Muzeum Kapitolińskie, Rzym, Włochy, wikimedia.org, domena publiczna, [fotograf: Ludwig Schneider]
Źródło: Ludwig Schneider, „Posąg konny Marka Aureliusza”, 161, rzeźba, brąz, złoto, Muzeum Kapitolińskie, Rzym, dostępny w internecie: https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Marcus_Aurelius_statue.01.JPG [dostęp 1.09.2022], domena publiczna.
R11STbIu80Sav
Zdjęcie przedstawia rzeźbę w kolorze szarym i znajdującą się na beżowej ścianie budynku. Przedstawia mężczyznę siedzącego na koniu. Mężczyzna ma kręcone włosy średniej długości. Ubrany jest w długą szatę. W lewej dłoni trzyma wodze, a prawą ma podniesioną do góry. Koń stoi na trzech nogach na ozdobnym podeście. Lewa tylna jest uniesiona do góry. Nad mężczyzną znajduje się mała rzeźba przedstawiająca budynki.
Jeździec bamberski, piaskowiec, ok. 1230 r., Katedra Świętych Piotra i Jerzego, Bamberg, Niemcy, wikimedia.org, domena publiczna, [fotograf: Berthold Werner]
Źródło: Berthold Werner, Jeździec bamberski, rzeźba, piaskowiec, Katedra Świętych Piotra i Jerzego, Bamberg, dostępny w internecie: https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Bamberger_Reiter_BW_2.JPG [dostęp 2.09.2022], domena publiczna.
RfAWVphuC0GIp
Zdjęcie przedstawia pomnik w kolorze szarym. Przedstawia mężczyznę siedzącego na koniu. Mężczyzna ma krótkie, kręcone włosy. Ma na sobie zbroję, wysokie buty i długie ostrogi z gwiazdkami. Przy pasie ma przyczepiony miecz, a w prawej dłoni trzyma podłużną broń. Lewą dłonią trzyma wodze. Koń stoi na trzech nogach, lewa przednia jest uniesiona do góry i kopytem dotyka kuli. Posąg stoi na jasnoszarym podeście. W tle są budynki, ulica i samochody.
Donatello, „Pomnik konny Gattamelaty”, brąz, 1447 – 1453 r., Piazza del Santo [czytaj: biacca del santo], Padwa, Włochy, thinglink.com, materiał wykorzystany na podstawie art. 29 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych (prawo cytatu)
Źródło: Donatello, „Pomnik konny Gattamelaty”, rzeźba, brąz, Piazza del Santo, Padwa, dostępny w internecie: https://www.thinglink.com/scene/855793112251891712 [dostęp 2.09.2022], Materiał wykorzystany na podstawie art. 29 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych (prawo cytatu).
R16n5JxHc0Ya2
Zdjęcie przedstawia pomnik w kolorze szarym. Przedstawia mężczyznę siedzącego na koniu. Mężczyzna ma na sobie zbroję, hełm, wysokie buty i ostrogi z gwiazdkami. Lewą dłonią trzyma ozdobne wodze. Koń stoi na trzech nogach, lewa przednia jest uniesiona do góry. Posąg stoi na jasnoszarym podeście. W tle są drzewa i niebieskie niebo.
Andrea del Verrocchio [czytaj: andrea del weroczczio], „Pomnik konny Bartolommea Colleoniego” [czytaj: bartolomea koloniego], brąz, 1488 r. (odlew całości 1496 r.), Padwa, Włochy, wikimedia.org, domena publiczna
Źródło: Andrea del Verrocchio, „Pomnik konny Bartolommea Colleoniego”, 1488, rzeźba, brąz, Padwa, dostępny w internecie: https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Szczecin_pomnik_Colleoniego.jpg [dostęp 2.09.2022], domena publiczna.
RWYyxVnXPUPGa
Na zdjęciu rzeźba z jasnego kamienia. Przedstawia mężczyznę siedzącego na koniu. Mężczyzna ma długie, kręcone włosy. Ma na sobie krótką szatę i ozdobne buty. Jego prawa ręka jest wyciągnięta do tyłu i trzyma w niej mały, podłużny przedmiot. Koń ma bujną i kręconą grzywę oraz ogon. Stoi na tylnych nogach, a przednie są uniesione do góry. Pod koniem są faliste elementy. Rzeźba stoi na podeście wykonanym z jasnego kamienia. W tle jest beżowa ściana z półokrągłą wnęką.
Gian Lorenzo Bernini [czytaj: dżian lorenco bernini], „Pomnik konny Ludwika XIV”, rzeźba, marmur, 1667‑1684 r., Wersal, Francja, wikimedia.org, CC BY 3.0
Źródło: Gian Lorenzo Bernini, „Pomnik konny Ludwika XIV”, 1667, rzeźba, marmur, Wersal, dostępny w internecie: https://commons.wikimedia.org/wiki/Image:Louis_XIV_sous_les_traits_de_Marcus_Curtius,_Le_Bernin,_modifi%C3%A9e_par_Girardon_-_DSC_0856.JPG?uselang=it [dostęp 2.09.2022], licencja: CC BY 3.0.
RWbE9xw7BRYgw
Na zdjęciu pomnik w kolorze szarym. Przedstawia mężczyznę siedzącego na koniu. Mężczyzna ma krótkie, kręcone włosy. Ma na sobie krótką szatę i buty wiązane nad kostką. Lewą dłonią trzyma wodze. Prawą rękę ma wysuniętą do przodu i trzyma w niej miecz. Koń stoi na trzech nogach, prawa przednia jest uniesiona do góry. Posąg stoi na jasnoszarym podeście. W tle jest niebieskie niebo.
Bertel Thorvaldsen [czytaj: bertel torwaldsen], „Pomnik księcia Józefa Poniatowskiego”, brąz, 1832 r, Warszawa, Polska, wikimedia.org, domena publiczna
Źródło: Bertel Thorvaldsen, „Pomnik księcia Józefa Poniatowskiego”, 1832, rzeźba, brąz, Warszawa, Polska, dostępny w internecie: https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Thorwaldsen_J%C3%B3zef_Poniatowski_Warsaw_01.jpg [dostęp 1.09.2022], domena publiczna.
R3SQtEYYtLSS7
Na zdjęciu pomnik w kolorze ciemnoszarym. Przedstawia siedzącego mężczyznę. Ma proste włosy średniej długości. Ubrany jest w szatę do kostek. Prawą rękę ma wyciągniętą do przodu, a w lewej trzyma astrolabium. Pomnik stoi na ciemnoszarym podeście, dookoła którego są czerwono - szare schody. Przed pomnikiem jest bordowy plac z beżowymi okręgami. W tle znajduje się jasny budynek z łukowymi oknami. Okna na parterze są w kolorze czarnym, a na piętrze w białym.
Bertel Thorvaldsen [czytaj: bertel torwaldsen], „Pomnik Mikołaja Kopernika”, brąz, 1827 - 1830 r., Warszawa, Polska, wikimedia.org, CC BY‑SA 3.0
Źródło: Bertel Thorvaldsen, „Pomnik Mikołaja Kopernika”, rzeźba, brąz, Warszawa, Polska, dostępny w internecie: https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Pomnik_Miko%C5%82aja_Kopernika_w_Warszawie_2017.jpg [dostęp 1.09.2022], licencja: CC BY-SA 3.0.
RFrseoAvax5Ks
Ilustracja przedstawia „Pomnik Fryderyka Chopina w Łazienkach”, którego autorem jest Wacław Szymanowski. Pomnik jest w kolorze szarym. Przedstawia mężczyznę siedzącego pod drzewem. Mężczyzna siedzi zwrócony w lewą stroną, ale jego twarz odchylona jest w prawo. Jego obie ręce są na udach. Gałęzie drzewa są wygięte w prawą stronę. Pomnik stoi na brązowym podeście. W tle są drzewa i niebieskie niebo.
Wacław Szymanowski, „Pomnik Fryderyka Chopina [czytaj: szopena] w Łazienkach”, brąz, 1908 r., Łazienki Królewskie, Warszawa, Polska, wikimedia.org, CC BY‑SA 4.0
Źródło: Wacław Szymanowski, „Pomnik Fryderyka Chopina w Łazienkach”, 1908, rzeźba, brąz, Łazienki Królewskie, dostępny w internecie: https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Pomnik_Chopina_w_Warszawie.jpg [dostęp 2.09.2022], licencja: CC BY-SA 4.0.
RKjjI4sd0TwGK
Zdjęcie przedstawia pomnik w kolorze szarym. Składa się z 2 wysokich kolumn, pomiędzy którymi są schody. Na kolumnach są płaskorzeźby przedstawiające czołgi, drabiny, wozy. Przed pomnikiem jest wąski plac z szarych płyt chodnikowych. Pomiędzy płytami rośnie trawa. W tle są drzewa, latarnia i niebieskie niebo.
Xawery [czytaj: ksawery] Dunikowski, „Pomnik Wyzwolenia Ziemi Warmińsko‑Mazurskiej”, pomnik, kamień, 1949‑1953 r., Plac Xawerego Dunikowskiego, Olsztyn, Polska, wikimedia.org, CC BY 3.0
Źródło: Xawery Dunikowski, „Pomnik Wyzwolenia Ziemi Warmińsko-Mazurskiej”, 1949, rzeźba, Plac Xawerego Dunikowskiego, dostępny w internecie: https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Szubienice_Olsztyn_001.JPG [dostęp 2.09.2022], licencja: CC BY 3.0.
Bibliografia
Bibliografia
Morka, M., Polski nowożytny portret konny i jego europejska geneza, Warszawa 1986.
Słownik terminologiczny sztuk pięknych, red. Krystyna Kubalska‑Sulkiewicz, Warszawa, 1996.