Scenariusz dla nauczyciela

Autorzy: Adriana Grzelak‑Krzymianowska, Artur Gałkowski, Tamara Roszak

Przedmiot: Język włoski

Temat zajęć: Personaggi delle fiabe - Postaci z bajek

Grupa docelowa: III etap edukacyjny, szkoła ponadpodstawowa, klasa III, poziom A2

Podstawa programowa:

Podstawa programowa – wariant III.2. Język obcy nowożytny nauczany jako drugi (kontynuacja 2. języka obcego nowożytnego ze szkoły podstawowej)

Cele kształcenia – wymagania ogólne

I. Znajomość środków językowych. Uczeń posługuje się podstawowym zasobem środków językowych (leksykalnych, gramatycznych, ortograficznych oraz fonetycznych), umożliwiającym realizację pozostałych wymagań ogólnych w zakresie tematów wskazanych w wymaganiach szczegółowych.

II. Rozumienie wypowiedzi. Uczeń rozumie proste wypowiedzi ustne artykułowane wyraźnie, w standardowej odmianie języka, a także proste wypowiedzi pisemne, w zakresie opisanym w wymaganiach szczegółowych.

III. Tworzenie wypowiedzi. Uczeń samodzielnie tworzy krótkie, proste, spójne i logiczne wypowiedzi ustne i pisemne, w zakresie opisanym w wymaganiach szczegółowych.

IV. Reagowanie na wypowiedzi. Uczeń uczestniczy w rozmowie i w typowych sytuacjach reaguje w sposób zrozumiały, adekwatnie do sytuacji komunikacyjnej, ustnie lub pisemnie w formie prostego tekstu, w zakresie opisanym w wymaganiach szczegółowych.

V. Przetwarzanie wypowiedzi. Uczeń zmienia formę przekazu ustnego lub pisemnego w zakresie opisanym w wymaganiach szczegółowych.

Treści nauczania – wymagania szczegółowe

I. Uczeń posługuje się podstawowym zasobem środków językowych (leksykalnych, gramatycznych, ortograficznych oraz fonetycznych), umożliwiającym realizację pozostałych wymagań ogólnych w zakresie następujących tematów:

1) człowiek (np. dane personalne, okresy życia, wygląd zewnętrzny, cechy charakteru, rzeczy osobiste, uczucia i emocje, umiejętności i zainteresowania);

II. Uczeń rozumie proste wypowiedzi ustne (np. rozmowy, wiadomości, komunikaty, ogłoszenia, instrukcje) artykułowane wyraźnie, w standardowej odmianie języka:

2) określa główną myśl wypowiedzi;

3) określa intencje nadawcy/autora wypowiedzi;

4) określa kontekst wypowiedzi (np. czas, miejsce, sytuację, uczestników);

5) znajduje w wypowiedzi określone informacje;

III. Uczeń rozumie proste wypowiedzi pisemne (np. listy, e‑mail, SMS‑y, kartki pocztowe, napisy, broszury, ulotki, jadłospisy, ogłoszenia, instrukcje, rozkłady jazdy, historyjki obrazkowe z tekstem, artykuły, teksty narracyjne, recenzje, wywiady, wpisy na forach i blogach, teksty literackie):

1) określa główną myśl tekstu lub fragmentu tekstu;

2) określa intencje nadawcy/autora tekstu;

3) określa kontekst wypowiedzi (np. nadawcę, odbiorcę, formę tekstu, czas, miejsce, sytuację);

4) znajduje w tekście określone informacje;

IV. Uczeń tworzy krótkie, proste, spójne i logiczne wypowiedzi ustne:

1) opisuje ludzi, zwierzęta, przedmioty, miejsca i zjawiska;

3) przedstawia fakty z przeszłości i teraźniejszości;

5) opisuje upodobania;

V. Uczeń tworzy krótkie, proste, spójne i logiczne wypowiedzi pisemne (np. notatkę, ogłoszenie, zaproszenie, życzenia, wiadomość, SMS, kartkę pocztową, e‑mail, historyjkę, list prywatny, wpis na blogu):

2) opowiada o czynnościach, doświadczeniach i wydarzeniach z przeszłości i teraźniejszości;

3) przedstawia fakty z przeszłości i teraźniejszości;

5) opisuje upodobania;

VI. Uczeń reaguje ustnie w typowych sytuacjach:

1) przedstawia siebie i inne osoby;

3) uzyskuje i przekazuje informacje i wyjaśnienia;

VIII. Uczeń przetwarza prosty tekst ustnie lub pisemnie:

1) przekazuje w języku obcym nowożytnym informacje zawarte w materiałach wizualnych (np. wykresach, mapach, symbolach, piktogramach) lub audiowizualnych (np. filmach, reklamach);

IX. Uczeń posiada:

1) podstawową wiedzę o krajach, społeczeństwach i kulturach społeczności, które posługują się danym językiem obcym nowożytnym oraz o kraju ojczystym, z uwzględnieniem kontekstu lokalnego, europejskiego i globalnego;

2) świadomość związku między kulturą własną i obcą oraz wrażliwość międzykulturową.

X. Uczeń dokonuje samooceny i wykorzystuje techniki samodzielnej pracy nad językiem (np. korzystanie ze słownika, poprawianie błędów, prowadzenie notatek, stosowanie mnemotechnik, korzystanie z tekstów kultury w języku obcym nowożytnym).

XI. Uczeń współdziała w grupie (np. w lekcyjnych i pozalekcyjnych językowych pracach projektowych).

XII. Uczeń korzysta ze źródeł informacji w języku obcym nowożytnym (np. z encyklopedii, mediów, instrukcji obsługi), również za pomocą technologii informacyjno‑komunikacyjnych.

XIII. Uczeń stosuje strategie komunikacyjne (np. domyślanie się znaczenia wyrazów z kontekstu, identyfikowanie słów kluczy lub internacjonalizmów) i strategie kompensacyjne, w przypadku gdy nie zna lub nie pamięta wyrazu (np. upraszczanie formy wypowiedzi, zastępowanie innym wyrazem, opis, wykorzystywanie środków niewerbalnych).

Kształtowane kompetencje kluczowe:

kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;
kompetencje w zakresie wielojęzyczności;
kompetencje cyfrowe;
kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;
kompetencje obywatelskie,
kompetencje w zakresie świadomości i ekspresji kulturalnej.

Cele operacyjne:

Uczeń nauczy się opowiadać o dobrych i złych cechach charakteru.
Uczeń będzie potrafił nazwać cechy charakteru różnych postaci.
Uczeń pozna typy i włoskie imiona kilku dobrze znanych postaci z bajek, filmów i komiksów.

Cele motywacyjne:

Uczeń rozwija wrażliwość międzykulturową oraz kształtuje postawę ciekawości, szacunku i otwartości wobec innych kultur.
Uczeń aktywnie uczestniczy w procesie uczenia się.
Uczeń rozwija kompetencje językowe i komunikacyjne oraz kulturowe.
Uczeń wykorzystuje w naturalnych sytuacjach językowych poznane struktury i słownictwo.
Uczeń zdobywa wiedzę i umiejętności do realizacji własnych celów komunikacyjnych.
Uczeń pozyskuje świadomość znaczenia języków obcych nowożytnych w różnych dziedzinach kultury cywilizacyjnej.

Strategie uczenia się:

Strategie kognitywne.
Strategie zapamiętywania.
Strategie przetwarzanie materiału językowego.
Strategie pozyskiwania wiedzy kulturowo‑językowej.
Strategie zadaniowe.

Metody i techniki nauczania:

konstruktywizm 
strategia domysłu językowego 
podejście komunikacyjne (luka informacyjna, podejście zadaniowe)  
strategia pamięciowa (zapamiętywanie przez działanie – np. tworzenie zależności, powiązań) 
kognitywizm (ćwiczenie stałych struktur) 
zintegrowane nauczanie językowo‑przedmiotowe

Formy pracy:

Praca pod kierunkiem nauczyciela.
Praca indywidualna.
Praca w grupach (w zależności od liczebności klasy i strategii lekcyjnej).
Praca w parach (również partnersko z nauczycielem).

Środki dydaktyczne:

komputer/laptop z dostępem do Internetu,
głośniki,
tablica interaktywna
słownik włosko‑polski,
materiały piśmienne

PRZEBIEG LEKCJI

Faza wprowadzająca:

Nauczyciel prosi uczniów o wypisanie kilku cech na temat swojego wyglądu i charakteru. Można ich wesprzeć w odnajdywaniu odpowiedników włoskich, unikając zbyt trudnych i skomplikowanych konstrukcyjnie.
W parach uczniowie mówią sobie wzajemnie, jak wyglądają i jakie są ich cechy charakteru.
Informacje o koledze/koleżance przedstawiane są następnie na forum klasy. Uczniowie mogą też wyrazić swoją opinię odnośnie do opisu przekazanego przez kolegę/koleżankę, mogą dodać inne informacje/cechy.

Faza realizacyjna:

Uczniowie zapoznają się z tekstem wprowadzającym.
Mogą przywołać imiona/nazwy bohaterów bajek i opowieści bajkowych, również filmowych, które znają. W miarę możliwości podajemy ich odpowiedniki w języku włoskim lub odszukujemy je razem z uczniami online.
Uczniowie zapoznają się z tekstem Specchio, servo delle mie brame, chi è la più bella del reame? i ustosunkowują się do przedstawionego w nim poglądu na temat piękna.
Objaśniane jest nieznane i mniej znane słownictwo w tekście Specchio, servo delle mie brame, chi è la più bella del reame?.
Uczniowie wykonują polecenie towarzyszące tekstowi (zadanie z lukami).
Nauczyciel omawia problematykę antonimów, tworzenia form przeciwnych przymiotników i rzeczowników (korzystanie z przedrostków wyrażających przeciwieństwo; wybór terminu o znaczeniu przeciwnym).
Uczniowie zapoznają się z katalogiem interaktywnym, w którym znajdują wypowiedzi na temat typów wybranych bohaterów bajkowych i ich cech charakteru.
Omawiane jest nieznane i mniej znane słownictwo w katalogu.
Uczniowie przyporządkowują elementy treściowe do zaproponowanych kategorii.
Wykonują polecenia towarzyszące katalogowi.
Można poprosić uczniów o wypowiedź na temat wybranego bohatera z katalogu – powtórzenie zapamiętanych informacji.
Uczniowie mogą się porównać z opisanymi bohaterami; powiedzieć, do jakich są podobni; jakie cechy mogą mieć wspólne; którymi bohaterami nie chcieliby być na pewno i dlaczego.
Przez całą pracę z treściami katalogu i na bazie katalogu zwracamy uwagę na użycie znaczeń przeciwnych przymiotników i rzeczowników. Pary antonimów warto sukcesywnie wypisywać na tablicy.
Uczniowie wykonują kilka ćwiczeń z sekcji Sprawdź się: ćw. 1 – odpowiedzi alternatywne (rozpoznawanie wypowiedzi bohaterów bajek; cech im przypisanych); ćw. 2 – przyporządkowywanie określeń opisujących zaprezentowane postaci; ćw. 3 – odszukiwanie znaczeń przeciwnych; ćw. 4 – grupowanie cech pozytywnych i negatywnych; ćw. 5 – przyporządkowanie wysłuchanych informacji do wskazanych postaci; ćw. 6 – krzyżówka (leksyka omawiana podczas lekcji) – może być także elementem pracy domowej.

Faza podsumowująca:

Na liście antonimów zapisanych na tablicy nauczyciel wykreśla po jednym z terminów w parze (po prawej lub lewej w zapisie). Uczniowie w tym czasie są odwróceni od tablicy lub zajmują się innym zadaniem, np. wykonują wskazane ćwiczenia w Sprawdź się.
W liście antonimów z lukami uczniowie uzupełniają wymazane terminy – może to robić jeden uczeń przy tablicy bądź wszyscy jednocześnie i samodzielnie w swoich zeszytach.
W miarę możliwości czasowych można zrobić wprowadzenie do ćwiczeń otwartych zlecanych do wykonania jako praca domowa. Z pomocą nauczyciela uczniowie mogą się zapoznać z proponowanymi rozwiązaniami w obydwu ćwiczeniach.

Praca domowa:

Jako pracę domową zaleca się ćwiczenia otwarte nr 7 i 8.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania danego multimedium:

Uczniowie mogą sformułować dodatkowe informacje na temat bohaterów przywołanych w katalogu. Mogą katalog rozszerzyć o inne postacie bajkowe i ich opisy. Można ponadto poprosić uczniów o wymyślenie, nazwanie i opisanie jakiejś postaci bajowej.

Słownik i bibliografia