Temat

Rozdzielczość obrazu drukowanego i wyświetlanego na monitorze

Etap edukacyjny

Drugi

Podstawa programowa

Klasy IV–VI

II. Programowanie i rozwiązywanie problemów z wykorzystaniem komputera i innych urządzeń cyfrowych. Uczeń:

3) przygotowuje i prezentuje rozwiązania problemów, posługując się podstawowymi aplikacjami (edytor tekstu oraz grafiki, arkusz kalkulacyjny, program do tworzenia prezentacji multimedialnej) na swoim komputerze lub w chmurze, wykazując się przy tym umiejętnościami:

a) tworzenia ilustracji w edytorze grafiki: rysuje za pomocą wybranych narzędzi, przekształca obrazy, uzupełnia grafikę tekstem.

Czas

45 minut

Cel ogólny

Tworzenie ilustracji w edytorze grafiki.

Cele szczegółowe

Zmiana rozdzielczości i rozmiaru grafiki w zależności od jej zastosowania.

Efekty uczenia

Uczeń:

- rozróżnia pojęcia rozdzielczości obrazu na ekranie urządzenia i na wydruku,

- dobiera rozdzielczość i skaluje rozmiar grafiki w zależności od jej zastosowania.

Metody kształcenia

1. Uczenie się przez obserwację.

2. Praktyczne wykorzystanie wiedzy.

Formy pracy

1. Praca indywidualna.

2. Praca z całą klasą.

Etapy lekcji

Wprowadzenie do lekcji

Uczniowie przed lekcją mają za zadanie przygotowanie informacji na temat rozdzielczością obrazu oraz różnic pomiędzy rozdzielczością obrazu na ekranie a na wydruku.

Nauczyciel przeprowadza dyskusję na temat rozdzielczości plików graficznych.

- Co to jest rozdzielczość obrazu?
- W jaki sposób odróżnić zdjęcie o wysokiej rozdzielczości od obrazu wykonanego z niską rozdzielczością?
- Z czego jest zbudowany obraz na ekranie monitora, a z czego na wydruku?
- Co oznacza skrót dpi?
- Co oznacza skrót ppi?

Uczniowie odpowiadają na pytania nauczyciela, a następnie wspólnie formułują definicje piksela i rozdzielczości.

Realizacja lekcji

Piksel to najmniejszy jednolity element obrazu:

- wyświetlanego na ekranie (monitora komputera, telewizora, telefonu, tabletu, smartfonu),
- drukowanego (w technice druku punktowego),
- uzyskanego za pomocą urządzeń przetwarzania obrazu (aparat, skaner).

[Ilustracja 1]

Rozdzielczość jest to precyzja odtwarzania szczegółów obrazu bitmapowego. Rozdzielczość obrazu wyświetlanego na ekranie oznacza liczbę pikseli przypadających na cal (ok. 2,5 cm). Jednostką rozdzielczości obrazu wyświetlanego na ekranie jest ppi. Im większa rozdzielczość, tym większa jakość obrazu, a co za tym idzie – większy rozmiar pliku.

[Grafika interaktywna 1]

Na wyświetlaczach kolor uzyskiwany jest za pomocą mieszania trzech barw podstawowych (system RGB). Piksel skład się więc z trzech subpikseli emitujących światło w kolorach czerwonym, niebieskim i zielonym. Przykładowo matryca full HD, czyli o rozdzielczości 1920 × 1080, ma 1920 pikseli w każdej linii, a linii tych ma 1080. Wielkość piksela zależy od przewidywanej odległości oglądania ekranu i zmniejsza się wraz z nią. Gęstość pikseli jest zależna od wielkości piksela. Dla monitorów LCD wynosi 90 ppi, dla ekranów smartfonów – 300 ppi. Rozdzielczość matrycy w cyfrowych aparatach fotograficznych jest wyrażana w megapikselach.

[Tabela 1]

Liczba punktów przypadających na cal (ok. 2,5 cm) jest miarą stosowaną w określaniu rozdzielczości obrazów generowanych przez urządzenia drukujące. Np. rozdzielczość 600 dpi oznacza , że na długości 1 cala obrazu znajduje się 600 wydrukowanych punktów.

[Grafika interaktywna 2]

Zmiana rozmiaru zdjęcia:

Ze zmianą rozmiaru zdjęcia wiąże się problem z zachowaniem jego jakości. Rozdzielczość i wielkość bitmapy zależą od parametrów urządzenia będącego źródłem obrazu. Liczba punktów zawierająca informacje o obrazie jest ustalona. Zmiana wielkości obrazu niesie ze sobą zmianę jego rozdzielczości. Powiększenie rozmiarów prowadzi do zmniejszenia rozdzielczości, a pomniejszenie – do zwiększenia rozdzielczości.

[Ilustracja 2]

Zapamiętaj! 1 cal = 2,54 cm.

Polecenie 1

Wyobraź sobie, że chciałbyś wydrukować zdjęcie o rozmiarze 13 cm x 9 cm w dwukrotnym powiększeniu na drukarce o rozdzielczości 600 dpi. Oblicz, w jakiej rozdzielczości należy zeskanować zdjęcie.

Odpowiedź:

Długość boków powiększonego zdjęcia wyrażona w calach:

26 [cm] / 2,5 [cm/cal] = 10,4 [cal]
18 [cm] / 2,5 [cm/cal] = 7,2 [cal]

Liczba punktów do wydruku na powiększonym zdjęciu:

600 [dpi] x 10,4 [cal] = 6240 [pkt]
600 [dpi] x 7,2 [cal] = 4320 [pkt]

Długość boków zdjęcia wyrażona w calach:

13 [cm] / 2,5 [cm/cal] = 5,2 [cal]
9 [cm] / 2,5 [cm/cal] = 3,6 [cal]

Rozdzielczość skanowania:

6240 [pkt] / 5,2 [cal] = 1200 [dpi]
4320 [pkt] / 3,6 [cal] = 1200 [dpi]

Wybór rozdzielczości zdjęcia w zależności od jego zastosowania:

- wydruk fotografii – 300 dpi,
- wydruk średniej jakości, druki średnioformatowe – 150‑250 dpi,
- obiekt do oglądania na monitorze – 96‑72 dpi,
- druk wielkoformatowy – 72 dpi.

Polecenie 2

Pobierz przygotowane zdjęcie. Sprawdź, ile zajmuje ono miejsca na dysku. Zmieniaj rozdzielczość zdjęcia odpowiednio do jego zastosowania i sprawdź, jak zmienia się jego rozmiar.

[Załącznik 1]

[Tabela 2]

Polecenie 3

Pobierz załączone zdjęcie i przygotuj je do wydrukowania w formacie 10 cm x 15 cm. Oprócz zmiany rozdzielczości należy je również wykadrować.

[Załącznik 2]

Podsumowanie lekcji

Ważnym parametrem decydującym o jakości obrazu jest rozdzielczość. Jest ona związana z liczbą pikseli w przypadku obrazu wyświetlanego na ekranie monitora lub liczbą punktów przypadających na jednostkę długości w przypadku obrazu drukowanego. Należy ją dobierać w zależności od przeznaczenia obrazu. Programy graficzne umożliwiają zmianę rozdzielczości obrazu.