Wróć do informacji o e-podręczniku Wydrukuj Pobierz materiał do PDF Pobierz materiał do EPUB Pobierz materiał do MOBI Zaloguj się, aby dodać do ulubionych Zaloguj się, aby skopiować i edytować materiał Zaloguj się, aby udostępnić materiał Zaloguj się, aby dodać całą stronę do teczki
R1QvQp9khhPPh1
Schemat interaktywny. Zdjęcie przedstawia płonący czołg, za nim jedzie kolejny czołg z żołnierzami. Przed płonącym czołgiem maszerują mężczyźni. Jeden z nich trzyma czeską flagę. Elementy schematu interaktywnego: 1. Była czeska studentka na temat Praskiej Wiosny:

To, co mnie zaskoczyło, to tempo, w którym dochodziło do zmian (…). W marcu oficjalnie zniesiono cenzurę, przy czym już wcześniej niektóre gazety swobodnie pisały. Byli więźniowie polityczni zaczęli się organizować i domagać rehabilitacji. Dla kierownictwa komunistycznego to był koszmar. Wszystko szło cios za ciosem, było jak tramwaj, który pędzi w dół zbocza. Mieliśmy tylko nadzieję, że będziemy mogli kierować wolnym, decydującym o sobie krajem bez kurateli ze strony partii. Całe społeczeństwo chciało pluralizmu (…). Rosjanie już wtedy mieli rację w swoich ocenach: jeśli by do tego doszło, oznaczałoby to koniec komunizmu w Czechosłowacji (…). To, co działo się na Zachodzie, było w wielu kwestiach ideologicznie całkowicie odmienne od tego, czego myśmy chcieli. Jedynym dużym podobieństwem było to, że w obu przypadkach zmurszałe struktury miały zostać zniszczone. Ale na Zachodzie tendencje kierowały się w lewo. My chcieliśmy się pozbyć komunistów!

(cyt. za: Europa. Nasza historia. Kl. 8. Od wybuchu II wojny światowej do czasów współczesnych, Warszawa 2020, s. 76), 2. Fragment rozkazu gen. Wojciecha Jaruzelskiego w sprawie wkroczenia wojsk polskich na teren Czechosłowacji:

Wojska (…) uczestniczące w operacji „Dunaj” wykonały sumiennie i godnie patriotyczne i internacjonalistyczne zadanie postawione przez partię i władzę ludową w zakresie pomocy narodowi czechosłowackiemu i K[omunistycznej] P[artii] Cz[echosłowacji] w umocnieniu socjalistycznego porządku oraz w szybkim przywróceniu normalnego życia w CSRS [Czechosłowackiej Republice Socjalistycznej]. Działając razem z wojskami sojuszniczymi udaremniły reakcyjny przewrót i zapobiegły przelewowi krwi, do którego zmierzały wewnętrzne siły kontrrewolucji w oparciu o pomoc międzynarodowego imperializmu.

(Rozkaz nr 38/MON z 23 października 1968 r.), 3. Proklamacja pięciu europejskich państw socjalistycznych do obywateli Czechosłowacji w związku z wkroczeniem wojsk Układu Warszawskiego na teren Czechosłowackiej Republiki Socjalistycznej z 24 VIII 1968 r.:

Bracia nasi, Czesi i Słowacy!
Zwracają się do Was rządy Ludowej Republiki Bułgarii, Niemieckiej Republiki Demokratycznej, Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej, Węgierskiej Republiki Ludowej i Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich.
Odpowiadając na wezwanie o pomoc, z którym zwrócili się do nas wierni sprawie socjalizmu przywódcy partyjni i działacze państwowi Czechosłowacji, wydaliśmy naszym siłom zbrojnym polecenie udzielenia klasie robotniczej, całemu narodowi czechosłowackiemu niezbędnego poparcia dla obrony jego zdobyczy socjalistycznych, którym zagrażają coraz bardziej uporczywe ataki ze strony reakcji wewnętrznej i międzynarodowej.
Takie właśnie działania wynikają z kolektywnie podjętego w Bratysławie zobowiązania partii komunistycznych i robotniczych bratnich krajów do wspólnego popierania, umacniania i obrony zdobyczy socjalistycznych każdego narodu i udaremniania knowań imperializmu.
Zachęcani i popierani przez imperialistów kontrrewolucjoniści rwą się do władzy. Zawładnąwszy kierowniczymi stanowiskami w prasie, radiu i telewizji, siły antysocjalistyczne szkalowały i znieważały wszystko, co zostało stworzone rękami pracowitych Czechów i Słowaków w ciągu dwudziestu lat walki o socjalizm.
Wrogowie rozpętali nagonkę na kadry oddane sprawie socjalizmu, podważali sprawy legalności i praworządności, brutalnie odsuwali od udziału w życiu politycznym kraju świadomych robotników i chłopów, prześladowali uczciwą inteligencję, która nie chciała uczestniczyć w działaniach skierowanych przeciw ludowi. Łamiąc socjalistyczne ustawy, siły kontrrewolucyjne utworzyły własne organizacje, przygotowały się do zagarnięcia władzy. Wszystko to było maskowane demagogiczną frazeologią o demokracji! Wierzymy, że nie wprowadzi to w błąd narodu czechosłowackiego oddanego ideałom socjalistycznej demokracji. Prawdziwą wolność i demokrację można zapewnić tylko na drodze umacniania kierowniczej roli klasy robotniczej i jej awangardy – okrytej chwałą Komunistycznej Partii Czechosłowacji.
(…) Drodzy przyjaciele!
Dzisiaj przybyli Wam z pomocą Wasi bracia klasowi.
Przybyli oni do Was nie po to, żeby mieszać się do Waszych spraw wewnętrznych, lecz po to, żeby wespół z Wami stawić czoło kontrrewolucji, obronić sprawę socjalizmu i zażegnać niebezpieczeństwo grożące suwerenności, niepodległości i bezpieczeństwu Waszej ojczyzny.

(Wiek XX w źródłach. Wybór tekstów źródłowych z propozycjami metodycznymi dla nauczycieli historii, studentów i uczniów, red. M. Sobańska-Bondaruk, S. Lenard, Warszawa 1998, s. 349–350)
Źródło: Wikimedia Commons, domena publiczna.
Polecenie 1

Na podstawie tekstów źródłowych ze schematu wskaż, jakie były przyczyny interwencji państw Układu Warszawskiego w Czechosłowacji w 1968 roku. W jakim celu państwa socjalistyczne ogłosiły odezwę do obywateli Czechosłowacji (źródło nr 3)?

Rw1wLc4j3KZPX
Twoja odpowiedź (Uzupełnij).
Polecenie 2

Na podstawie przytoczonej niżej definicji określ, czy interwencja wojsk Układu Warszawskiego w Czechosłowacji w 1968 r. była realizacją doktryny Breżniewa. Odpowiedź uzasadnij, odwołując się do tekstów źródłowych.

[Doktryna Breżniewa stwierdzała, że] wspólnota socjalistyczna ma prawo do interwencji [w każdym kraju], gdy wewnętrzne i zewnętrzne siły, wrogie wobec socjalizmu, usiłują zakłócić rozwój i przywrócić kapitalizm.

doktryna Cytat za: J. Tyszkiewicz, E. Czapiewski, Historia powszechna. Wiek XX, Warszawa 2011, s. 697–698.
REuoaivRmQFyB
Twoja odpowiedź (Uzupełnij).